Boeiende kursus 'Geen
opvolger, wat dan?'
VOO I* in:
VKOIIW
k rubriek
Kruiswoordraadsel
Wintergroente
Leerzame kursus 'Maatschap in
de landbouw' van Agrarische
Kommissie Zeeuws-Vlaanderen
onder redaktie van de Redak tie/com mis
sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
Zeeland en Brabant
Redaktieadres:
Mevr. P. J. de Rooy-Janse M.A.
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge.
Door een lid van de Agrarische Kommissie werd ondergetekende ge
vraagd een kort verslag te schrijven over de kursus 'Geen opvolger,
wat dan?'
Woensdagochtend 9 november 1988 werd een twintigtal dames en 2
heren begroet door mevr. R. Crezee van de Agrarische Kommissie,
afd. Noord-Brabant. Een bijzonder woord van dank ging naar de heer
Coremans van de Rabostreekbank te Fijnaart voor het wederom be
schikbaar stellen van de sfeervolle kantine en heerlijke koffie. Me
vrouw Crezee wilde vanaf nu een duurzame relatie met de bank. Dit
klonk zeer aangenaam in de oren van de bankdirekteur, dus vanaf
nu hebben de dames een eigen 'Honk' in Fijnaart. Het was jammer
dat notaris Cornelissen de eerste ochtend hiervan geen getuige was
anders had hij meteen een samenievingskontrakt kunnen opmaken.
Na enige hilariteit begon de heer
Lindenbergh, SEV-er van de ZLM
met het uitreiken van het kursus-
boek en werden de dames serieus
aan het werk gezet. Ja, u leest het
goed, het werd geen makkie deze
ochtend. De dames moesten van een
boekhoudrapport de jaarcijfers sa
menstellen van de boerderij van de
heer L. De gegevens over '84, '85 en
'86 werden gegeven en de kursisten
moesten zelf de bedragen voor 1987
op tafel brengen. Het bleek in de
praktijk niet mee te vallen om zon
der de boekhouder de juiste cijfers
in te vullen. In groepjes van vier
moesten we diskussiëren. De och
tend was tekort om de gehele balans
klaar te krijgen.
De tweede bijeenkomst besprak no
taris Cornelissen uit Fijnaart de fi
nanciële aspekten van de bedrijfs
beëindiging. Allerlei zaken kwamen
aan de orde zoals pacht, verkoop
pacht, pachtersvoordeel, verkoop
grond, verkoop huis en schuur, etc.
Ook zaken zoals testament en giften.
De notaris omschreef zijn taak als
volgt: 'iemand te vertrouwen - zeer
goed te beluisteren en om aan het
eind van de rit er niet in te lopen'.
De notaris speelt een grote rol als ad
viseur bij diverse transakties. Praten
met de notaris levert een veelheid
aan informatie op. Op het platteland
is hij vaak betrokken bij het wel en
wee van de agrariërs (grond en ge
bouwen), melkkwotum - overdrach
ten - maatschappen - huwelijksgoe
derenrecht - etc., teveel om op te
noemen. Ook tijdgebrek was op de
ze morgen weer van toepassing. Aan
het slot van deze bijeenkomst kreeg
de notaris als dank voor deze leerza
me ochtend een fleurig boeket bloe
men aangeboden.
Op de derde kursusochtend kwam
de heer J. Zegers, accountant bij de
ZLM, aan bod over de afhandeling
van de balans van de eerste les. Dit
maal werden de hersens weer gepij
nigd door vele getallen en cijfers.
Het werd een spoedkursus 'boek
houden' in steno. Deze accountant
wilde van de aanwezige dames een
balans in 5 minuten, waarbij onder
getekende mompelde 'als hij in 5 mi
nuten een jaarrapport kan sa
menstellen, dan begrijp ik niet dat er
voor een balans altijd een bedrag
van tussen de ƒ2.000 en ƒ5.000 be
taald moet worden'.
Een kursist werd ongedurig doordat
de tijd alsmaar vorderde en het be
drijf van de heer L. nog steeds niet
beëindigd was. Op verzoek van de
dames werd er dus haast gemaakt
met het nemen van de grote stap van
boer 'Stopper'. Vermogensvorming
is in de landbouw altijd noodzake
lijk geweest voor de opvolging.
Maar beëindiging van een bedrijf
zonder opvolger brengt toch ook
kopzorg mee, want de fiskus loert
aan de achterdeur voor het aanpak
ken van de Stille Reserves, F.O.R.
en Pachtersvoordeel. De heer Zegers
hield de dames voor dat het hele be
drijf wordt getakseerd door een ma
kelaar. Op verzoek kan dit eventueel
in overleg met de aangewezen make
laar van de Belastingdienst en de ei
gen makelaar gebeuren. Maar of het
voordeel of nadeel heeft is niet van
te voren te bekijken. Dit taksatierap-
port is wel bindend, er is geen be
roep meer mogelijk. In de praktijk
kan het mee of tegenvallen. Ook op
deze ochtend was er volop
gespreksstof en alle dames waren het
er allemaal over eens, dat je bedrijfs
beëindiging zeer zorgvuldig moet af
wegen. Een bedrijf overnemen doe
je slechts éénmaal in je leven, maar
beëindigen ook. Een weg terug is he
laas onmogelijk.
Leeftijd
De laatste les werd verzorgd door de
heer J. Geluk, voorzitter van de
Kring West-Brabant van de ZLM.
Deze opende zijn lezing met de me
dedeling dat hij schrok van de leef
tijd van de dames (qua opbouw van
de kursisten 36 - 55 jaar) die
hij deze ochtend aantrof. Hij hoopte
niet dat het allemaal stoppers waren,
want dan zag het er voor de toe
komst van de landbouw echt niet erg
best uit. Daarna begon hij zijn be
toog over de landbouw: 'de groei -
het aantal bedrijven - produktiever-
meerdering over de jaren
1960-1986'. Ondanks de sterke groei
van de produktie is het aantal be
drijven in de akkerbouw sterk afge
nomen. Maar verhoudingsgewijs
Cichorium intybus, een moeilijke
naam voor een makkelijke en fij
ne wintergroente. Een in oor
sprong onder de aarde bleek ge
houden en een enigszins bitter
frisse smaak hebbende blad
groente. Bij ons en in 't bijzon
der bij onze zuiderburen beter
bekend als Brussels lof, witlof of
cichorei, tevens een zusje van de
andijvie, die al eeuwen wordt ge
kweekt.
Het verhaal wil, dat er in de om
streken van Brussel, zo rond de
jaren 1870 bijzonder veel lof
werd gekweekt en op de markten
verscheen, waardoor men de
groente al gauw het predikaat
'Brussels lof' mee gaf. Bij ons
echter, werd het lof pas goed be
kend toen vele Belgen moesten
wijken voor het krijgsgeweld van
de le wereldoorlog. Velen van
die Belgen belanden daardoor in
Nederland in de lof met hen.
In de toen komende jaren was de
opmars van het lof niet meer te
stuiten. Al gauw werd het lof niet
meer ingevoerd maar zorgden
onze kwekers er voor (mede dank
zij de moderne kweektechnieken,
gebruikt bij de lofkultuur) dat de
witlof in grote hoeveelheden kon
(en kan) worden uitgevoerd.
Let er bij het inkopen van het lof
op dat de stronkjes stevig aan
voelen en blank van kleur zijn,
en zeker zonder beschadigingen
zijn, daar beschadigde stronkjes
snel verkleuren en tot rotting
overgaan. Bewaar het lof indien
nodig koel en donker (in groente-
la koelkast) of wikkel ze in een
iets vochtig gemaakte doek. Het
lof is dan vrij lang houdbaar (5 a
6 dagen). Het lof is verkrijgbaar
vanaf oktober tot half of eind
april.
Ook een leuke variant is de rode
witlof, die dezelfde bitter frisse
smaak bezit als de blanke, maar
die bovendien bijzonder leuke
kleurenkombinaties mogelijk
maakt. De toepassingen van de
witlof zijn eindeloos: gesmoord,
gestoofd, gegratineerd, gevuld,
rauw of met een sausje. Ook in
kombinatie met vlees, kaas, eie
ren of zelfs met gestoofde vis
(kabeljauw, tarbot, wijting,
zalm) smaakt het lof heerlijk.
Stooft men het lof voeg dan wat
citroensap toe aan uw kookvocht
(voorkomt verkleuring). Als
rauw gesneden, voor salades,
wassen in ruim koud water met
een flinke scheut azijn of ci
troensap.
Tot slot een leuke en eenvoudige
kombinatie witlof/vlees. Dit
hebben we nodig voor 4
personen:
4 karbonades a 250 gram
250 gram roomboter
1/2 dl maïsolie
bloem, kipkruiden, versgemalen
peper, iets zout, Zi a 1 dl dunne
room, 150 gram smeltkaas
7 a 8 stronkjes witlof
En zo gaat de bereiding: wrijf de
karbonades goed in met de kip
kruiden, wat zout en de verse pe
per. Haal ze door de bloem en
klop ze goed aan. Verhit intussen
de boter samen met de maïsolie
en laat het niet te hoog kleuren.
Bak nu vervolgens de karbona
des rustig aan alle kanten snel
goudgeel. Haal ze uit de pan en
hou ze warm, blus de jus wat af
met ietsje water en ontvet ze
enigszins. Snij er vervolgens de
stronkjes lof in (stukjes van 2
cm) en stoof het snel niet te gaar.
Voeg er de laatste 10 min. de kar
bonades bij en laat ze nog even
mee sudderen.
Schep de lof op een iets ondiepe
voorverwarmde schaal en leg
hierop de karbonades. Hou het
goed warm! Maak de jus af, eerst
met de room. Roer het goed door
de jus en voeg er vervolgens de
smeltkaas aan toe, laat het iets
indikken en giet deze saus over
de karbonades. Serveer het goed
warm met als garnituur gekookte
aardappelen of puree!
M.A. van der Vliet
was in de jaren '60 de grootste da
ling met als leegloop de trek naar de
havens. Ondanks alle mineur voor
zag hij toch nog toekomst in de
landbouw. Alhoewel we toch uit een
diep dal moeten opkrabbelen.
Aan het slot van deze bijeenkomsten
kregen we als raad van zowel de heer
Geluk als van de heer Lindenbergh,
om het bedrijf niet te verzieken en
tot het laatste toe alles goed in stand
te houden, zowel grond, machines,
gebouwen en veestapel. Daar op het
nippertje altijd nog een opvolger
kan opdagen en zo niet, beëindiging
van een goed bedrijf (aantrekkelijk
voor verkoop) toch goed geld in het
laajje kan brengen. Denk aan de
slomboeren en pas goed op je melk
en bietenk wotum.
Toneelstukje
Als afsluiting voerden 2 dames een
komisch toneelstukje op, dat de
oudere agrariër moest attenderen op
de mogelijkheden van de I.O.A.Z..
en het A.S.F. zowel voor de onder
nemer als voor zijn vrouw, die bij
ziekte en invaliditeit een uitkering
mogelijk maakt. De SEV is gaarne
bereid u hierbij behulpzaam te zijn.
Konklusie
Via deze gespreksgroepen kunnen de
dames kennis en ervaring opdoen en
dit aan de bekende keukentafel met
hun man c.q. kinderen bespreken.
Want thuis is nog steeds 'macht' in
deze maatschappij. Wij dames zeg
gen vaak als we voor de kleerkast
staan 'ik heb niets om aan te trek
ken', maar via deze lessen leer je wel
dat vadertje 'Staat' ons helpt met
uitkleden. De kursus is best interes
sant, maar voor het diepere spitwerk
ontbreekt de tijd. Een langere kur-
susduur is aan te bevelen, daar er te
weinig op de finesses wordt ingegaan
en de materie iets te schools wordt
weergegeven. Naar mijn mening iets
te weinig praktijkvoorlichting en te
veel cijfers. Al met al toch een leer
zame en boeiende kursus die aanbe
veling verdient. De voorlichters van
de SEV kunnen u hierbij behulp
zaam zijn.
Slotkonklusie: 'Boer worden is een
droom voor vele jongeren, maar
boer 'AF' worden is volgens mij
voor menige agrariër een 'nacht
merrie".
Klundert, december 1988
J. den Engelse-Clarijs
Donderdag 1 en dinsdag 20 decem
ber hield de Agrarische Kommissie
Zeeuws-Vlaanderen de kursus
'Maatschap in de landbouw'. Deze
vond plaats in 'Hotel de Zwaan' te
Zuidzande. Onderdeel van deze kur
sus, waaraan 18 personen deelna
men, was een inleiding van de heer
J. Kikkert van de SEV van de ZLM
over maatschappen.
De in groepjes verdeelde deelnemers
diskussieerden aan de hand van door
de heer Kikkert opgestelde vragen
over de voors en tegens van een
maatschap.
Hierbij kwam o.a. naar voren dat
het in de eerste plaats een vereiste is,
dat beide personen een volwaardig
inkomen kunnen halen uit het be
drijf. Is dit haalbaar dan heeft deze
vorm van samenwerking tussen b.v.
vader en zoon vele voordelen. De
zoon heeft meer zekerheden, kan
mede beslissen en leert ook verant
woordelijkheid dragen. Fiskaal
heeft deze vorm ook voordelen. Aan
de hand van de huidige ontwikkelin
gen in de landbouw kwam naar vo
ren, dat voor veel bedrijven en voor
al in de akkerbouw, het moeilijk
wordt twee inkomensd te verwerven
op één bedrijf, door het steeds terug
lopen van de prijzen en het toch stij
gen van de kosten.
Aan het eind van de kursus bedankte
mevrouw Van Driel de heer Kikkert
voor zijn leerzame uitleg over de
maatschap en wenste ieder wel thuis.
Mevr. J. Dierings
Bij goede oplossing krijgt u op de
opgegeven nummers een gezegde.
16-20 30-49-7-2
17-13-14-15
52-25 18-52
HORIZONTAAL: 1 brandstof; 6
meetinstrument; 11 onbezonnen; 12
buffet; 14 bloeiwijze; 15 hemelli
chaam; 17 snedig; 19 kleverige stof;
21 vissersgerei; 22 uitstalkast; 23 on-
bep. hoofdtelw.; 24 knaagdier; 26
voorz.; 27 mannetjesbij; 29
kloosterzuster; 30 niet massief; 32
plaats in Drente; 34 grondlijn; 36
slaapplaats; 37 nabijgelegen; 38
wenk; 39 grauwe erwt; 41 insekt; 44
lang stuk hout; 45 waadbare plaats;
47 oude lap; 49 aardr. aanduiding;
51 gewoonte; 53 lidw.; 54 kinder
ziekte; 56 overeenkomst; 58 titel der
kaliefen; 59 onbuigzaam; 61 gehoor
zaal; 62 niet moedig; 64 Japanse
munt; 65 kledingstuk; 66 lang op
perkleed; 67 kledingstuk.
VERTIKAAL: 1 arrest op goederen;
2 denkbeeld; 3 sport; 4 oude lengte
maat; 5 daaraanvolgend; 7 onder
andere; 8 zeeman; 9 soort look; 10
gewest; 12 bouwmateriaal; 13 berg
kloof; 16 korte tijdsduur; 17 dwaas;
18 metaal; 20 boomloot; 25 schrifte
lijk verslag; 27 zuidvrucht; 28 appel
soort; 30 neerslag; 31 inhoudsmaat;
32 scheepsvloer; 33 grappenmaker;
34 steengruis; 35 Engelse titel; 40 on
deraards gewelf; 42 tevreden; 43
grappenmaker; 45 insekt; 46 rust
bank; 48 wettig; 50 jong v.e. schaap;
51 snijwerktuig; 52 rivier in Utrecht;
53 laagte; 55 smeersel; 57 afwezig
heid van drukte; 60 veerkracht; 63
zangnoot; 65 bevestiging.
20
Vrijdag 13 januari 1989
