Olympisch jaar 1988 breekt alle voederwaarderekords!
'Bijhouden mineralenbalans: goed voor
milieu en de portemonnee'
voordroogkuilen
Ammoniakfrakties in
Konsulent C. de Kroon in Boekei:
Encebe besteedt afzet vlees gedeeltelijk uit
Met een gemiddelde van 920 VEM bereikten de snijmaiskuilen in 1988 een ongekend rekord. Van deze kuilen
wordt nu gevoerd.
f^rrhnri vorldoot Ho voadpru/QQrHp Volgens de konsulent akkerbouw en groenteteelt te Lelystad ir. C. de
vJiUIlü Vcilddgl Ut V UtUtr\Y ditrUv Kroon is het bijhouden door een veehouder van een mineralenbalans
zowel uit het oogpunt van milieu als kostenbesparing van groot be
lang. Het gebruik van kunstmeststoffen moet immers zijn afgestemd
op de hoeveelheid mineralen, die al via dierlijke mest is aangevoerd.
'Door de aanvoer van fosfaat en kali ongeveer in overeenstemming
te laten zijn met de afvoer ervan via de geoogste produkten, kan de
boer het mestprobleem in de overschotgebieden beheersbaar en kon-
troleerbaar maken', aldus De Kroon. Hij sprak op een studiedag
voor de akkerbouw in het Brabantse Boekei.
Het grote aantal voorjaarskuilen en
de uitstekende kwaliteit hiervan be
tekende een goede start om een opti
maal rantsoen voor de winterperiode
te realiseren. Ook de zomer- en herfst-
kuilen waren naar verhouding van
goede kwaliteit. Alles werd echter
overtroffen door een ongekend hoge
voederwaarde van de snijmaiskui
len. Nooit eerder bereikten gras- en
maiskuilen zulke hoge VEM-
gehaltes als juist in dit olympisch
jaar, aldus het Bedrijfslaboratorium
voor Grond- en Gewasonderzoek te
Oosterbeek.
Met een gemiddelde van 920 VEM
bereikten de snijmaiskuilen in 1988
een ongekend rekord. De goede
weersomstandigheden tijdens het
groeiseizoen hebben hier in hoofd
zaak toe bijgedragen.
Ongekend is ook het gemiddeld
droge-stof-gehalte van 32,6%. Dit is
bijna «+,5% hoger dan het gemiddel
de van de afgelopen drie jaar. Ge
voegd bij een gunstig laag ruwe-
celstof- en ruw-as-gehalte is ver
klaard waarom de voederwaarde tot
deze ongekende hoogte kon stijgen.
De vroege oogst van de mais bete
kende dat de resultaten van het on
derzoek ruim op tijd beschikbaar
waren voor het berekenen van de
rantsoenen. Dit heeft mede tot ge
volg dat in het overzicht de gegevens
konden worden verwerkt van ruim
13.500 monsters. Dit is anderhalf
maal het aantal dat normaal in dit
overzicht is opgenomen. Dit ver
sterkt alleen maar de uitzonderlijke
indruk van het maisseizoen 1988.
Bij de graskuilen valt op dat er heel
weinig toevoegmiddelen zijn ge-
Een zware aftrekpost in de bereke
ning van de voederwaarde is het
ruw-asgehalte, dat bestaat uit mine
ralen (zouten in het gewas opgeno
men) en grond. Normaal is een ge
halte van 100 gram per kg droge
stof. Het verschil tussen een beetje
grond per kg droge stof (120 gram)
en veel verontreiniging (180 gram)
geeft een verschil van 80 VEM. Een
hoger ruw-asgehalte verdunt als het
ware de overige gehalten, zoals bij
voorbeeld het gehalte aan ruwe
celstof. De uitslag op het formulier
van de ruwvoer-analyse vermeldt
dan een lagere waarde daarvoor.
De Boxtelse Vee- en Vleescentrale
Encebe gaat de afzet van vlees bui
ten de EG uitbesteden. Daartoe
heeft de slachterij een overeenkomst
gesloten met het eenmansbedrijf uit
Boxtel Loman Agro, dat wordt ge
leid door de voormalige eksportma-
nager van de Encebe G. Loman. Hij
wil naast vlees ook andere agrarische
produkten in het buitenland af
zetten.
Met name het Midden- en Verre
Oosten zijn belangrijke markten,
Stichting Gezondheidsdienst
voor dieren in Noord-Brabant
Winterventilatie
Tot op heden hebben we nog geen
lage buitentemperatuur gehad en er
is nog niet veel gevraagd van het ver
warmingssysteem.
We moeten toch rekening houden
met een periode waarin de buiten
temperaturen tot onder het
vriespunt zullen gaan dalen.
Voor degene die hun verwarmings
systeem en regelapparatuur nog niet
hebben laten nazien is het de hoogste
tijd om dit alsnog te doen. Bij lagere
buitentemperaturen zullen we de ge
wenste staltemperatuur per dierkate-
gorie naast goed gebruik van ventila-
16
bruikt. Voor de voorjaarskuilen was
dit met 11,4% het laagste sinds vele
jaren. Bij de voorjaarskuilen werd
ook een nieuw rekord gevestigd van
kuilen met meer dan 1000 VEM.
Over heel 1988 waren er 383 van der
gelijke graskuilen, hetgeen een ver
betering is met 99 ten opzichte van
1987, het vorig rekordjaar.
Het gemiddelde VEM-gehalte van
alle graskuilen (met en zonder toe
voeging) bereikte een waarde van
859 en dit overtreft het rekordjaar
tot nu toe, namelijk 1986. De zachte
winter van het afgelopen jaar heeft
er voor gezorgd dat het gras weinig
is uitgevroren. Gestart kon worden
met goede grassen en een dichte zo
de. Voeg aan deze ingrediënten goed
weer toe tijdens het inkuilen en dan
kan het niet anders of er worden uit
stekende kuilen gemaakt met hoge
voederwaardecijfers. Dit is dan ook
in de cijfers terug te vinden, waarbij
vopnt: het lagere ruw-as-eehalle
opvalt.
Dit gemiddelde van 859 VEM in
1988 is wel gebaseerd op een lager
aantal monsters. Oorzaak hiervan is
mogelijk dat onder invloed van de
superheffing meer grond beschik
baar is gekomen voor ruwvoeder-
winning. Percelen zijn veelal samen
gevoegd tot grotere kuilen, wat min
der monsters oplevert.
De uitstekende voederwaarde van
zowel gras- als maiskuilen betekent
dat er goed ruwvoer beschikbaar is
voor hoge produkties. Bovendien
betekent dit dat er minder aan de
aankoop van krachtvoer behoeft te
worden uitgegeven, zodat de be
drijfsresultaten zich positief kunnen
ontwikkelen.
Het lijkt dus alsof het gras in een
vroeg stadium is gemaaid, maar dat
is niet het geval.
Als u regelmatig hogere ruw-
asgehalten in de voordroog tegen
komt, moeten maatregelen worden
genomen. De oorzaken kunnen zijn:
ongelijke ligging van het land, veel
molshopen, foutieve afstelling van
cyclomaaier, schudmachine of hark.
Deze faktoren doen dan onnodig
veel schade aan de kwaliteit van
kuilgras.
Jan van Schooten, bedrijfsvoorlich-
ter CR Noord-Brabant en Zeeland
waar niet alleen vraag bestaat naar
varkensvlees, maar ook naar andere,
meestal bevroren produkten, zoals
kippedelen en groenten. Met de En
cebe zijn goede afspraken gemaakt.
Loman biedt de vee- en vleescentrale
goede informatie over de verkoop
prijzen en vraag en aanbod.
De Encebe biedt hem de garantie
van een vaste marge, waardoor de
kontinuïteit van het eenmansbedrijf
zoveel mogelijk is gewaarborgd.
tieregeling met bijverwarmen moe
ten bereiken.
In de praktijk gebeurt het nog te
vaak door te weinig ventileren of al
les dicht te stoppen.
U kunt nog wel extra aandacht
schenken aan isolatie, gaten en kie-
De NH_,-fraktie is een maatstof voor
de kwaliteit en het slagen van de
konservering. Een NH3-fraktie van
8 of lager is goed. Daarboven is de
konservering slecht verlopen en zijn
er verliezen. Daarnaast is de kans op
aanwezigheid van sporen van boter-
zuurbakteriën zeer groot. U moet
dan oppassen voor de melkkwaliteit.
Bovendien heeft ammoniak een ne
gatieve invloed op de voederwaarde.
Als de NHj-fraktie 8 is, dan wordt
bij onderzoek op het bedrijfslabora-
De Kroon drong er op aan om 'met
verstand' gebruik te maken van
dierlijke mest, dat naast voordelen
immers nadelen voor het milieu met
zich meebrengt door uitspoeling in
de bodem en vervluchtiging van
stikstof. 'Door toediening van mest
in voorjaar en nazomer, in kombi-
natie met de teelt van een groenbe-
mester en beperking van de gift kunt
u van dierlijke mest ekonomisch
voordeel hebben en tegelijkertijd een
bijdrage leveren aan de beheersbaar
heid van de mestproblematiek', al
dus de akkerbouwkonsulent.
Snelle afname
akkerbouwbedrijven
Volgens De Kroon zal het aantal ak
kerbouwbedrijven versneld afne
men. Veel ondernemers ouder dan
50 jaar zullen hun bedrijf op termijn
vrijwillig beëindigen, anderen pro
beren via omschakeling naar andere
ren in de afdeling, zodat er geen ex
tra warmte verloren gaat.
U zult dus moeten denken aan een
goede balans tussen gevraagde
warmte en gewenste ventilatie. Kort
om de kosten gaan voor de baten
uit.
torium de VEM gekorrigeerd met
15. Is de NHj-fraktie 20, dan is de
korrektie - 22, dus een verschil van
37 VEM. Het is bovendien mogelijk
dat bij hoge waarden van
NH,-frakties de vorming van am
moniak blijft doorgaan. Het advies
is dan om deze partijen het eerst op
te voeren, bij voorkeur aan het jong
vee en droogstaande melkkoeien.
Jan v. Schooten,
voorlichter CR
Noord-Brabant en Zeeland
produkten of produktiesystemen
nieuw perspektief te vinden. Sommi
ge akkerbouwers proberen 'alterna
tieve gewassen' uit; enkelen schake
len over naar de vollegrondsgroente-
teelt of een andere tuinbouwtak.
Volgens konsulent De Kroon doen
zich als gevolg van intensieve bouw
plannen op een aantal bedrijven in
Oost-Brabant vruchtwisselingspro-
blemen voor. Door gebrek aan vari
atie ontstaan 'probleemonkruiden'.
'Een ruimere vruchtwisseling is voor
uw gebied op dit moment niet renda
bel te realiseren. Gewassen die qua
saldo met aardappelen, suikerbieten
en de bekende vollegrondsgroenten
kunnen konkurreren, zijn niet voor
handen'.
Hij wees ook op het streven van de
overheid om de afhankelijkheid van
chemische middelen te verminderen.
Een doelstelling die volgens De
Kroon niet wordt nagestreefd door
een verbod op het gebruik van zo-
Onderzoek drachtig importvee
op brucellose
Het "abortus-drama" waarbij op
één bedrijf 900 dieren afgeslacht
moesten worden in verband met bru
cellose (besmettelijk verwerpen of
abortus Bang) kost naar schatting
1.000.000,—.
Niet drachtige met brucellose
besmette runderen hebben meestal
een negatief bloedonderzoek. Pas
wanneer ze drachtig zijn, wordt het
bloedonderzoek vaak (maar niet al
tijd) positief.
Niet drachtige, jonge import runde
ren afko^nstig van brucellose-
positieve bedrijven, zijn vaak niet te
onderkennen als zijnde besmette die
ren, dit komt later pas, als ze drach
tig zijn. (In enkele gevallen worden
ze pas na het verwerpen positief!).
Dit is de reden dat de Gezondheids
dienst een brief heeft geschreven
naar alle rundveehouders in haar
werkgebied, waarbij de Gezond-
veel mogelijk middelen, maar door
een bewustere omgang met de moge
lijkheden van een breed scala effek-
tief werkende en milieuvriendelijke
middelen.
Een studiedag akkerbouw in Oost-
Brabant betekent een gehoor van
slechts een klein aantal gespeciali
seerde akkerbouwers en verder veel
veehouders, die de akkerbouw als
belangrijke neventak bedrijven. Het
mestprobleem is bij deze groep al ja
ren kind aan huis, evenals sinds kort
de grondwaterverontreiniging in het
noordoosten van de provincie. Re
cente ontwikkelingen op het gebied
van de bodembescherming werden
toegelicht door ir. J. Geijsels, hoofd
buro bodembescherming van de pro
vincie Noord-Brabant.
Takorganisatie akkerbouw
Organisator van de studiedag in
Boekei was de twee maanden gele
den opgerichte Stichting Takorgani
satie Akkerbouw Noord-Brabant. In
de nieuwe stichting zijn de regionale
akkerbouwstudieklubs, de vereni
gingen voor bedrijfsvoorlichting en
de regionale studievereniging onder
gebracht.
Voorzitter M. van Tuijl van de Tak
organisatie Akkerbouw lichtte toe
dat de studieklubs de akkerbouwer
op vaktechnisch gebied van dienst
willen zijn. Voorlichting, onder
zoek, onderwijs en automatisering
binnen de akkerbouwsektor zijn de
voornaamste taakgebieden van de
nieuwe stichting. 'De ontwikkelin
gen in de Brabantse akkerbouw gaan
snel; wij stellen u in de gelegenheid
om bij te blijven'.
H. de Bot
heidsdienst de gelegenheid geeft, om
alle drachtige importdieren vanaf 4
maanden dracht te laten onderzoe
ken op brucellose. Voordat de koei
en aborteren, brengen ze de ziekte
niet over op andere dieren. Indien
bij dit onderzoek een positief dier
gevonden wordt, wordt deze zo snel
mogelijk op kosten van de Gezond
heidsdienst geslacht. Op deze manier
kan een totale ruiming van alle die
ren op het bedrijf voorkomen wor
den. Overigens blijft de veehouder
verplicht een bloedonderzoek op
brucellose in te stellen van alle run
deren, die verworpen hebben. Ook
dit geschiedt op kosten van de Ge
zondheidsdienst.
Vrijdag 13 januari 1989
