'Zorgen dat we de konkurrentie voor blijven'
Teveel stikstof nadelig
voor kwaliteit
In Frankrijk doorbraak bij de bio-brandstof
Aardappelstudieklub denkt klantgericht:
Voorlopig geen
basisheffing pootgoed
Telersprijzen granen, zaden en peulvruchten,
seizoen 1987/1988
Wat betreft kwantiteit en kostprijs kunnen we niet tegen de ons omringende landen op. We moeten het dus in kwali
teit zoeken
worden monsters van hun aardappe-
wërd de stikstofwerking uit dierlijke
ïjiest altijd verwaarloosd. Nu steeds
meer akkerbouwers jaarlijks voor de
aardappelen mest uitrijden, wordt
het noodzakelijk dat ze ook reke
ning houden met de stikstof die
daardoor vrijkomt'.
'Een goede methode is 50 procent
van de bemesting voor het poten te
geven. De aanvulling tijdens het
groeiseizoen geschiedt dan op basis
van gegevens na analyse van de
bladsteeltjes van de planten. Bij deze
methode meet je het nitraatgehalte
in het sap van de bladsteeltjes. Daar
uit kan je een aanvullende stikstof
gift adviseren. Op deze manier voor
kom je te hoge giften, terwijl het ri-
siko van een te lage gift eveneens
wordt uitgesloten', aldus Basting.
Om de leden van de aardappelstu
dieklub ervan bewust te maken hoe
de bakkwaliteit van hun partij is,
len gebakken en op kleur beoor
deeld. De teler kan dan zelf bepalen
of hij zijn teeltmaatregelen moet
aanpassen om dat aspekt van de
kwaliteit te verbeteren.
Dat de leden op eigen inititief min
der stikstof zullen gaan strooien,
verwacht voorzitter Jansen niet. 'Als
duidelijk blijkt dat te hoge stikstof
gehalten nadelig zijn voor de kwali
teit, dan zullen er maatregelen moe
ten komen om de giften te beperken.
Dat kan via twee wegen. Of de aard-
appelhandel moet via een premie-
en kortingensysteem uitbetalen naar
bijvoorbeeld het nitraatgehalte, of
er moet een wettelijke beperking ko
men op het gebruik van stikstof'.
Alert zijn op nitraat
Een betrekkelijk nieuw kwaliteits-
aspekt bij aardappelen is het ni
traatgehalte. Vooral van Duitse zij
de maakt men zich sterk voor lage
nitraatgehalten in voedingsmidde
len. De Duitse gezondheidsdienst
pleit ervoor aardappelen niet meer
dan 100 mg nitraat per kilo produkt
te laten bevatten. Met name groot
winkelbedrijven stellen een laag ni
traatgehalte al als eis bij hun aardap
pelaankopen. Om hierop voorbereid
te zijn, wordt het nitraatgehalte van
de aardappelen van de studieklub-
leden bepaald. Zouden deze te hoog
zijn, dan kunnen de telers zich op
maatregelen bezinnen. Het meest
voor de hand ligt het beperken van
de stikstofgift.
'Op dit moment bestaan er nog drie
mogelijkheden om het nitraatgehalte
vast te stellen', legt Wentholt uit.
'Binnenkort maakt de aardappelsek-
tor afspraken welke van die drie we
als standaard gaan nemen. Als dat
Door nauwe kontakten te onder
houden met de afnemers hopen
de leden van de aardappelstudie-
I klub 'Zuid-Beveland' de kwali-
teit van hun produkt te verbete-
ren. Een voorbeeld van klantge-
I richt denken en werken in de
praktijk.
'Alleen door nog beter op de kwali
teit van onze aardappelen te letten
kunnen we de voorsprong die we op
het buitenland hebben, behouden.
Zo'n voorsprong in kwaliteit is
noodzakelijk omdat de kostprijs van
onze produkten vrij hoog is'.
Woorden van H. Jansen, voorzitter
van de aardappelstudieklub 'Zuid-
Beveland'. Al vanaf 1981 houden de
leden van de groep zich intensief met
J-- Kovio I-Ipf hiicfo-
ren naar de wénsen van de afnemers
is daarbij belangrijk.
'In ons land is het vooral de verwer
kende industrie die eisen aan de
aardappelen stelt. Niet verwonder
lijk als je weet dat deze industrieën
jaarlijks zo'n 1,7 miljoen ton aard
appelen tot voorgebakken produk
ten verwerken', zegt ing. A. Basting,
bedrijfsvoorlichter en begeleider van
de studieklub. 'De eisen die de in
dustrie stelt, hebben onder andere
betrekking op de sortering, blauw en
de mate van verkleuring na het bak-
proces. Daarop hebben de telers zich
dan ook gekonsentreerd. Momenteel
vragen we ons echter af, of we niet
te eenzijdig aandacht hebben gege
ven aan de eisen voor de industrie
bestemming. Daardoor zijn de eisen
voor vooral de tafelaardappelen wat
op de achtergrond zijn geraakt'.
L.R. Wentholt
Deze laatste konstatering wordt be
vestigd door L.R. Wentholt, direk-
teur bij Aardappelhandel Meijer in
Kruiningen (CMK) en een van de be
langrijkste afnemers in het werkge
bied van de studiegroep. Volgens
hem wordt het tijd dat we afstappen
van het principe dat alleen aardap
pelen die niet voor de industrie ge
schikt zijn, naar de konsumptie
gaan. 'Het blijkt dat de konsument
best bereid is een redelijke prijs voor
zijn aardappelen te betalen. Onze er
varingen met Super Bintjes bevesti
gen dat. Hoewel deze aardappelen
duurder zijn dan de gewone Bintjes,
stijgt de afzet nog steeds. De kwali
teit moet dan echter wel goed zijn'.
Afgerijpt gewas voorwaarde
Een voorwaarde voor een prima
kwaliteit van aardappelen is, dat het
gewas regelmatig groeit en natuur
lijk afrijpt. Vooral dat laatste aspekt
staat de laatste tijd in de belangstel
ling. Wentholt: 'Wij merken al jaren
dat met name de problemen met de
bakkwaliteit toenemen. Vooral bij
de Saturna's voor de chipsbereiding
voldoet soms een aanzienlijk deel
niet aan de eisen. We vermoeden dat
dat verband houdt met de hogere
stikstofgiften en als gevolg daarvan
de mindere afrijping van het gewas'.
Dat de stikstofgiften bij aardappelen
de laatste jaren zijn gestegen, geven
de leden van de studiegroep volmon
dig toe. Basting: 'De laatste jaren
zijn vooral de giften dierlijke mest
toegenomen. Daarnaast zijn de
kunstmestgiften zeker niet vermin
derd. In het oude bemestingsadvies
Vrijdag 13 januari 1989
Sinds 1 juli is in Frankrijk de. be
lasting op ethanol gelijkgesteld met
die van diesel. Daardoor is het 45
cent per liter goedkoper geworden.
Een mengsel van benzine en 5%
ethanol is voor de motor hetzelfde
als superbenzine. Veel overheidsin
stanties (b.v. de post van Pas de-
Calais of de dienstauto's van de stad
Orléans) maken al gebruik van de
nieuwe brandstof.
Volgens de gegevens van Jean-Pierre
Leroudier van de Franse bio-
ethanol-federatie (ADECA) te Pa
rijs wordt een hectoliter ethanol uit
280 kg tarwe, 270 kg mais, 800 kg
aardappelen of 1000 kg suikerbieten
Ook adjunkt-direkteur L. van
Tilburg van Korteweg BV uit
Swifterband meent dat minder
stikstof .de kwaliteit van aardap
pelen zal verbeteren. Het pro
bleem met het nitraatgehalte in
aardappelen mogen we volgens
hem niet verzwijgen.
'Het heeft geen zin alleen te
konstateren dat Duitsland de
normen enkel instelt om de eigen
markt te beschermen. Beter is het
daar op voorbereid te zijn. Mo
menteel voeren wij nog geen ni
traattest uit, maar ik houd er wel
rekening mee dat we dat in de
toekomst gaan doen'.
'Voor het probleem van residuen
in aardappelen geldt eigenlijk het
zelfde. We mogen daarvoor de
ogen niet sluiten. Onze ervaring
met het ras Bildstar bewijst dat
de konsument bereid is soms
zelfs het dubbele te betalen voor
aardappelen die ze echt wensen'.
gewonnen. De energiebalans is altijd
positief. Er wordt ca. tweemaal zo
veel energie teruggewonnen als er
wordt ingestopt. Er blijven ook nog
per hektoliter ethanol 100 kg tarwe-
schroot met 30% eiwit, 45 kg bieten-
of 18 kg aardappelpulp over. De
ethanolprijs ligt zonder enige EG- of
staatssubsidie bij minstens 2,50 FF
per liter (ruim 80 cent). Benzine kost
vanaf de raffinaderij 1 FF/1.
De suikerfabriek in Artenay, ten
noorden van Orléans heeft al in 1986
een bio-ethanolinstallatie met een
capaciteit van 1500 hl pér dag ge
bouwd (foto links). In 1987 produ
ceerde deze 130.000 hl alkohol, die
de eksploitanten echter maar voor
een klein deel als brandstof ver
kochten.
Inmiddels hebben meerdere belan
gengroepen zich aaneengesloten, om
andere installaties te bouwen, o.a. in
Marle (Aisné), waar tarwe wordt
verwerkt. Uit 100 kg tarwemeel
130 kg tarwe) kon daar 50 liter etha
nol worden gewonnen. Een andere
installatie staat op het terrein van de
suikerfabriek van de Arcès-sur-
Aubé (Aube), een derde wordt opge
richt in Provins (Seine et Marne).
Thans moet men 900 ECU uitgeven,
om een hektare tarwe met een op
brengst van 6 ton te eksporteren.
Voor het braak leggen wordt ca. 600
ECU beschikbaar gesteld. Om etha
nol tegen de prijs van benzine te
kunnen afleveren heeft men 420
ECU aan subsidies nodig. (De
Voor).
bekend is, kunnen we partijen ook
betrouwbaar gaan bemonsteren.
Eén ding staat namelijk vast: het ni
traatgehalte wordt in de toekomst
belangrijk. Zowel voor de teler als
de handel is het dan goed hierop
voorbereid te zijn'.
Kiemremmers
Wentholt signaleert nog een kwali-
teitsaspekt dat in de toekomst be
langrijk kan worden: het residu aan
kiemremmingsmiddelen in de knol
len. 'In de Skandinavische landen
gaan al stemmen op om het gebruik
van Chloor-IPC, een kiemrem-
mingsmiddel, te verbieden. Deze
landen zijn vanwege hun kwaliteits
eisen voor Nederlandse handelaren
toch al moeilijk te bedienen, maar
we moeten er natuurlijk wel naar
streven ook aan hun eisen te vol
doen. Wat betreft kwantiteit en
kostprijs kunnen wij niet tegen de
ons omringende landen op. We moe
ten het dus in kwaliteit zoeken.
Daarom is het noodzakelijk dat de
handel de juiste grondstof krijgt
aardappelen die niet teveel zijn op
gejaagd maar natuurlijk zijn ge
groeid, hieraan het best voldoen'.
Andere rassen
Een mogelijkheid de kwaliteit van
aardappelen te verbeteren is bij de
teelt rekening houden met de be
stemming van het produkt. Daarbij
zouden dan ook voor de tafelaard
appelen duidelijke eisen moeten
worden geformuleerd, zodat de teler
weet waar zijn produkt aan moet
voldoen. Andere rassen die zich be
ter voor konsumptie lenen, zijn
eveneens een mogelijkheid.
Om de mogelijkheden van nieuwe
rassen snel te leren kennen, start de
aardappelstudieklub dit jaar met ei
gen rassenproeven.
Albert Vermüë (Oogst)
Pootgoedtelers hoeven waarschijn
lijk bij de financiële afwikkeling van
de STOPA-regeling over 1988 geen
basis-areaalheffing te betalen. Het
bestuur van het Landbouwschap
heeft besloten om pas in mei 1989
een definitief besluit te nemen over
dit onderdeel van de garantierege
ling pootaardappelen.
Door een terugloop in het areaal
pootaardappelen en lagere kilo
opbrengsten per hektare is de ver
wachting dat er minder dan 30.000
ton aan de STOPA wordt aangebo
den. In dat geval kan de basisareaal
heffing over de oogst 1988 achterwe
ge blijven.
Voor de garantieregeling oogst 1989
is bij de plombeheffingen een tus-
sentarief ingesteld van 1,75 gulden
voor de overlappende maten.
In 1987 hebben de pootgoedtelers 5
cent per kilo betaald om de garantie
regeling te financieren.
Betere smaak
Van Tilburg voorziet nog meer
voordelen als we de aardappelen
minder gaan bemesten. 'Het
komt de smaak van de knollen
ten goede en het maakt de aard
appelen minder kiemlustig. Ook
denk ik dat de hardnekkige pro
blemen die we de laatste jaren
met Phytophthora hebben ge
had, deels te verklaren zijn uit de
hoge stikstofgiften. Daardoor
blijft het gewas lang jong en vat
baar voor de ziekte'.
Ir. C.D. van Loon, onderzoeker
op het PAGV, verklaart dat veel
stikstof nadelig is voor de aard
appelkwaliteit. 'Het gaat zon
der meer ten koste van de bak-
kleur en bevordert het verkleuren
na het voorbakken. Daarnaast
daalt het onderwatergewicht en
stijgt het nitraatgehalte'. Hij
heeft de indruk dat in bepaalde
gebieden de stikstofbemesting
wat uit de hand is gelopen.
Volgens het Landbouw Ekonomisch Instituut hebben de telers van granen,
zaden en peulvruchten in het seizoen 1987/1988 bij levering af boerderij de
navolgende prijzen gemaakt. (Ter vergelijking tevens de in de seizoenen
1984/1985 t/m 1986/1987 gerealiseerde prijzen.)
Gemiddelde telersprijzen in gld per 100 kg inkl. BTW en na aftrek MVH
seizoen
produkt
tarwe
rogge
wintergerst
zomergerst
brouwgerst
gerst (gemiddeld)
haver
groene erwten
kapucijners
bruine bonen
karwijzaad
blauwmaanzaad
1984/1985.
Eenzelfde vergelijking voor groene erwten en koolzaad, beide marktorde-
ningsprodukten, geeft een prijsdaling van 12 resp. 24%.
15
1984/85
1985/86
1986/87
1987/88
50,—
47,90
46,50
41,90
49,80
46,20
45,20
41,-
50,60
47,80
45,90
41,40
49,90
47,50
46,20
41,—
57,10
49,90
50,70
48,90
52,60
48,40
46,90
43,50
50,30
41,20
46,-
46,40
83,—
83,-
81,-
73,-
83,-
83,—
83,—
98,—
193,-
165,
126,—
175,—
601,—
354,
200,—
172,
117,-
114,—
116,
89,—
-sprijzen
van de belangrijkste graansoorten in het
