In de praktijk levert Prisma
dezelfde opbrengst als Trumpf
I
Nieuwe brochure over de teelt van spruitkool
Teeltinventarisatie brouwgerst in
Zuidwesten Nederland
i
i
i
Suikerindustrie
verwacht
100.000 ton
C-suiker
ir. D.C. Duijnhouwer
m. M. Wmlm
L.F.C. van Gils.
Paul Versluys half verscholen in het gewas bij het nemen van gewasmonsters.
Teeltinventarisatie
brouwgerst deel I: de
opbrengst
Door studenten van de Agrari
sche Hogeschool uit Dordrecht
wordt sinds 1987 een teeltinven
tarisatie uitgevoerd. Dit gebeurt
op percelen van akkerbouwers in
vier gebieden. Op Zuid-Beveland
is met dit soort werk in 1984 be
gonnen. Nu zijn ook in West
Zeeuws-Vlaanderen, Oost
Zeeuws-Vlaanderen en West
Noord-Brabant percelen zomer-
gerst onderzocht.
Bij de inventarisatie van de teelt
van zomergerst zijn duidelijke
verschillen naar voren gekomen
tussen teeltgebieden en tussen
rassen. In dit eerste deel wordt de
kg-opbrengst behandeld en in het
volgende deel wordt ingegaan op
de kwaliteit van het geoogste
produkt.
Opbrengstkomponenten
Aan de hand van resultaten van de
teeltinventarisatie die dit jaar is uit
gevoerd wordt verder ingegaan op
de gewasstruktuur en het verband
met de opbrengst aan geoogst pro
dukt. Een graangewas is op een be
paalde manier opgebouwd. Een ze
kere hoeveelheid zaaizaad resulteert
in een aantal planten die door uit-
stoeling zorgen voor een hoeveelheid
aandragende halmen. Deze aren
hebben een aantal korrels die na de
korrelvulling een zeker gewicht heb
ben. Deze stappen in de ontwikke
ling van een graangewas kunnen
worden gezien als komponenten die
alle voor een deel de uiteindelijke
zaadopbrengst bepalen.
Uit teeltkundig onderzoek van de
laatste jaren is gebleken dat 850
aren/m2 voortgekomen uit 200-225
planten/m2 de beste opbrengst geeft.
Hoe de opbrengst dit jaar tot stand
is gekomen op de geïnventariseerde
percelen wordt in enkele tabellen
weergegeven. Dit gebeurt aan de
hand van de opbrengstkomponen
ten: planten/m2, aren/plant, kor
rels/aar en het korrelgewicht. In de
tabellen zijn de opbrengsten/ha
gesteld op 90% van de berekende
opbrengst uit de opbrengstkompo
nenten. Het verschil van 10% staat
voor verliezen door kopakkers,
rijsporen en oogsten.
Gebiedsverschillen
Voor het ras Prisma zijn in tabel 1
de resultaten weergegeven voor de
vier verschillende teeltgebieden.
De opbrengst varieert van 5,3
ton/ha voor West-Brabant tot 6,0
ton/ha voor West Zeeuws-
Vlaanderen. Het totaal gemiddelde
ligt met 5,6 ton/ha 10% boven het
gebiedsgemiddelde.
Het eerste wat opvalt zijn de lage
plantdichtheden. In West Zeeuws-
Vlaanderen en in West-Brabant is
het aantal planten/m2 veel te laag.
In veel gevallen is gekozen voor een
100 tot 120 kg zaaizaad zonder reke
ning te houden met het hoge gewicht
van het zaaizaad van Prisma. Op
Zuid-Beveland is wel voldoende
zaaizaad gebruikt. Hier heeft men
gebruik kunnen maken van de erva
ringen die vanaf 1984 met de teelt
zijn opgedaan.
12
De uitstoeling, die tot uitdrukking
komt in het aantal aren/plant, is bij
de lagere standdichtheden sterker
geweest. De verschillen zijn daar
door bij vergelijking van het aantal
aren/m2 nagenoeg verdwenen. Als
gevolg van de late start van het ge
was is de uitstoeling beperkt geble
ven en kan het gewas onvoldoende
kompenseren door het vormen van
meer aren/plant. Het aantal
aren/m2 blijft met een gemiddelde
van 630 ruim 200 beneden het ge
wenste aantal van 850. Het hoger
aantal aren/m2 in West Zeeuws-
Vlaanderen door een sterkere uit
stoeling is mogelijk veroorzaakt
door een gunstiger klimaat.
Het aantal korrels/aar is hoog. Een
normaal aantal is 20-21 korrels/aar.
Het duizendkorrelgewicht van 44 g
is voor Prisma redelijk.
Rasverschillen
In 1987 is het ras Prisma voor het
eerst op grotere schaal uitgezaaid. In
1988 was het areaal van dit ras in het
Zuidwesten ongeveer net zo groot
als dat van Trumpf. Trumpf is de
laatste jaren 'het' brouwgerstras ge
weest in Nederland. In tabel 2 wordt
een vergelijking gemaakt tussen
Prisma en Trump voor oogst 1988
en 1987.
In 1987 gaf Prisma een opbrengst
die 8% hoger was dan die van
Trumpf. Uit rassenproeven blijkt
dat Prisma 10% meer opbrengt dan
Trumpf (zie Rassenlijst). In 1988 le
vert Prisma in de praktijk echter de
zelfde opbrengst als Trumpf. Dit is
voor een groot deel terug te voeren
op het gebruik van te weinig zaai
zaad bij Prisma. Dit heeft zich ook
voorgedaan in 1987 maar toen kon
het gewas door een sterkere uitstoe
ling nog voldoende kompenseren.
Door de late zaai en de slechte
weersomstandigheden na de zaai
was dit in 1988 niet mogelijk.
Het verschil in korrelgewicht tussen
Prisma en Trumpf is een rasverschil.
Prisma geeft zwaardere en dikkere
korrels en dus een hoger vol
gerstaandeel. Ook is, onder verge
lijkbare omstandigheden, het eiwit
gehalte van Prisma lager dan dat van
Trumpf. Hierover zijn uit de teeltin
ventarisatie echter nog geen gege
vens bekend.
OPBOUW VAN EEN GEWAS ZOMERGERST
120 kg/ha
SO g (duizend korrels)
t
240 korrels/n2
t
90*
t
200 - 225 planten/m2— -
ZAAIZAAD KILOGRAMMEN
gewicht zaalzaad
ZAAIZAAD KORRELS
OPBRENGSTCOMPONENTEN
veldopkomst
PLANTENPLANTEN/M2"!
(200 - 225)
uitstoeling
SPRUITEN
stengelstrekking
i
HALMEN
1
ln aar komen
l
ARENAREN/PLANT^
l
bloei
KORRELS AANGELEGD
AREN/M2
(850)
K0RRELS/M2
(4)
-KORRELS/AAR
korrelvulling
l
KORRELS GEVULD
-KORRELGEWICHT IN G
0PBRENGST/M2 IN G
ln het schema is weergegeven hoe
het gewas zich ontwikkelt van zaai
zaad tot te oogsten zaad. Het laat
zien hoe de opbrengstkomponenten
samenhangen met de verschillende
groei- en ontwikkelingsstadia van
het gewas.
Ook is met een voorbeeld aangege
ven hoe het gewenste aantal plan
ten/m2 van 200-225 kan worden be
reikt. Er is uitgegaan van een veld
opkomst van 90% en een duizend
korrelgewicht van het zaaizaad van
50 gram.
Brab Dieleman beoordeelt een perceel
zomergerst op de aanwezigheid van
ziekten.
In het afgelopen jaar zijn in het ka
der van de voorlichtingsaktie
'spruitkool' 11 artikelen in de vak
Tabel 1: Opbrengst en opbouw van de opbrengst uit de opbrengstkomponen
ten voor het ras Prisma geteeld in vier verschillende regio's in 1988.
gebied
Zeeuws
Zeeuws
Zuid
West
Ge
Vlaanderen
Vlaanderen
Beveland
Brabant
middeld
West
Oost
planten/m2
150
180
200
140
160
aren/plant
4,7
3,4
3,1
4,2
4,0
aren/m2
690
620
620
600
630
korrels/aar
22,8
23,8
24,0
23,7
23,6
korrelgewicht g
42
42
43
44
43
opbrengst/ha ton
6,0
5,5
5,7
5,3
5,6
Tabel 2: Opbrengst en opbouw van de opbrengst uit de opbrengstkomponen
ten voor de rassen Prisma en Trumpf, Zuidwestelijke zeeklei oogst 1988 en
1987
1988
1987
Prisma
Trumpf
Prisma
Trumpf
planten/m2
160
190
150
180
aren/plant
4,0
3,7
5,1
4,7
aren/m2
630
700
780
830
korrels/aar
23,6
23,7
21,4
20,4
korrels/m2
14770
16660
16280
16560
korrelgewicht g
43
39
42
38
Opbrengst/ha ton
5,7
5,8
6,2
5,7
bladen gepubliceerd. Deze artikelen
zijn gebundeld tot een brochure. U
kunt deze brochure bestellen door
overmaking van ƒ10,op rekening
nummer 30.54.06.388 t.n.v. Geza
menlijke Fondsen te Barendrecht
onder vermelding van 'Spruitkool-
brochure'. De inhoud van de bro
chure bestaat uit de volgende elf ar
tikelen:
Rassenkeuze spruitkool door ing.
D.J. van Pelt; Hoe kan de sortering
van de spruiten worden beïnvloed
door C.A.L. van Wieringen; Kool-
vliegbestrijding bij spruitkool door
ing. A. Keyzer; Zaaien van spruit
kool op een zaaibed in de vollegrond
door C.A.L. van Wieringen; Erva
ringen met geleidebestrijding bij
spruitkool in Zuidwest-Nederland
door J. van Mourik; Grondbewer
king en plantsystemen bij spruitkool
door ing. J. Stallen; Deling van de
stikstof voor spruitkool op zavel- en
kleigronden door ing. J.J. Kroon;
Oogst van Spruitkool: bewaak de
kwaliteit! door ing. J. Stallen;
Spruitenplukmachines: wat is er mo
menteel op de markt? door ing. B.
Meeldijk en ing. J. Stallen; dit jaar
meer 'stip' in spruitkool? door ing.
E. v.d. Ven; Let op de kwaliteit van
de vroege spruiten! door ing. A.
Keyzer.
Het IRS verwacht dat dit jaar ruim
100.000 ton C-suiker geproduceerd
zal worden. De totale hoeveelheid
geproduceerde witsuiker wordt dit
seizoen geschat op 975.000 ton. Bij
een A en B quotum van 872.000 ton
betekent dit dus ruim 100.000 ton
die op de wereldmarkt zal moeten
worden afgezet. Hiervan zit 43.000
ton binnen het bewaakte mengprijs
systeem, dat zoals bekend 915.000
ton suiker omvat.
De gemiddelde bietenopbrengst per
ha. bedraagt zoals eerder gemeld
zo'n 54 ton, terwijl het suikergehalte
op 15,9 procent wordt geschat. Door
de goede verwerkbaarheid loopt de
suikerindustrie voor op het schema.
Vrijdag 18 november 1988
