Zeeuwse akkerbouwers hechten
sterk aan objektieve voorlichting
Akkerbouw moet
inspelen op
milieubeleid
Stichting Takorganisatie
Akkerbouw Zeeland
Bijzondere appelboom
geplant op Floriade-terrein
Spuit-
veiligheids
uitrusting
Bosbouwvoorlichtingsraad wil
verscherping milieubeleid
Resultaten enquete TAZ
Objektieve
Vaktechnische
Voorlichting skoort
hoog
Bij de praktijk bestaat wel degelijk behoefte aan objektieve voorlich
ting, welke niet verloren mag gaan voor de Zeeuwse akkerbouw. De
bereidheid om voor de voorlichting op bepaalde terreinen te gaan be
talen is aanwezig, waarbij voorlichting op teelttechnisch gebied de
belangrijkste plaats inneemt. Dit onder andere blijkt uit een onder
zoek dat de Takorganisatie Akkerbouw Zeeland (TAZ) heeft laten
uitvoeren door de sektor HEAO van de Hogeschool Zeeland te Vlis-
singen onder 79 bij de TAZ aangesloten Zeeuwse akkerbouwers.
De Zeeuwse akkerbouwer onderkent
het belang van objektieve vaktechni
sche voorlichting. Negen van de tien
akkerbouwers in Zeeland acht ob
jektieve voorlichting op dit gebied
noodzakelijk. Acht van de tien ak
kerbouwers vindt de informatie die
de Rijkslandbouwvoorlichtings-
dienst geeft objektief. Zij vinden dat
deze vorm van voorlichting voor de
akkerbouwer niet verloren mag gaan
en willen er desnoods voor betalen.
In totaal zijn ruim 2.300 akkerbou
wers in Zeeland via de Verenigingen
voor Bedrijfsvoorlichting en Akker-
bouwstudieklubs bij de TAZ aan
gesloten. Het idee om een dergelijk
onderzoek te laten uitvoeren, is ont
sproten uit de behoefte die er bij de
TAZ bestond om zicht te krijgen op
de ideeën en wensen die er bij de
Zeeuwse akkerbouwers bestaan op
Een verscherping van het milieube
leid is noodzakelijk om het Neder
landse bos duurzaam in stand te
houden. Dit stelt de Bosbouwvoor-
lichtingsraad in zijn advies aan de
minister van landbouw over de vita-
Een 15-jaar oude goudreinette
boom zette op 8 november z'n
wortels in de aarde van het
Floriade-terrein te Zoetermeer.
De officiële handeling werd ver
richt door de sekretaris van de
Floriade, de heer ir. A. Groot.
Hij gaf met het inplanten van de
bijzondere appelboom het start
sein voor de kollektieve inzen
ding van de Nederlandse Fruit
teelt op de Wereldtuinbouwten
toonstelling Floriade 1992 te
Zoetermeer. Hij werd bijgestaan
door de stripfiguur Obelix die dit
jaar is ingezet in de kampagne
voor Nederlandse appelen.
het gebied van de vaktechnische
voorlichting. Het leek de TAZ nuttig
om de mening van boeren aan de ba
sis te vragen, die in de regel hun ge
luid in vergaderingen niet laten ho
ren. De druk om deze informatie bo
ven water te halen werd aanmerke
lijk groter toen het voornemen van
de overheid om de rijkslandbouw-
voorlichtingsdienst te gaan privatise
ren, bekend werd.
De TAZ heeft vervolgens de Hoge
school Zeeland (sektor HEAO) be
naderd met het verzoek om een re
presentatieve enquête te houden. De
vragenlijst is in gezamenlijk overleg
opgesteld, waarna studenten in het
voorjaar en de zomer van 1988 de
enquête hebben afgenomen.
Gebruik van voorlichting
De 79 geënqueteerde bedrijven vor-
liteit van het Nederlandse bos en het
milieubeleid.
"Uit onderzoek is bekend dat meer
dan de helft van de bomen in het Ne
derlandse bos, minder, weinig of
niet vitaal zijn. Verontrustend is dat
De goureinette boom, afkomstig
uit Tuil en 't Waal (bij Houten),
is een oud type hoogstamboom
dat zo langzamerhand zeldzaam
is in Nederland. Naast de 8 oude
hoogstambomen van het ras
Goudreinette krijgen nog vele
andere bijzondere fruitrassen een
plaats op de Floriade. Zo zijn er
walnoten, mispels, vlieren, abri
kozen, perziken, tamme kastan
jes en een Japanse wijnbes. Maar
ook van de bekende zachtfruit-
rassen als bessen, bramen en
frambozen is er voldoende te zien
in 1992. Voor elke boom en
struik staat de plaats al vast.
men een goede afspiegeling van het
Zeeuwse akkerbouwbedrijf wat be
treft omvang, bouwplan, mechani
satie en dergelijke zaken. Bijna de
helft van de ondernemers is ouder
dan 50 jaar; meer dan 90% heeft de
Lagere dan wel de Middelbare Agra
rische School gevolgd. Er blijkt uit
de enquête, en dat was te verwach
ten, dat een breed skala van advi
seurs om informatie wordt gevraagd
afhankelijk van de aard van het pro
bleem, dat zich op het bedrijf voor
doet. Adviseurs/informanten zijn
onder andere kollega-boeren, de
boekhouder, de bedrijfsvoorlichter,
de bank, de SEV, de leveranciers en
afnemers van produkten en de spe
cialist.
Hierbij dient bedacht te worden, dat
de intensiteit van de verschillende
kontakten hiermee niet is aangege
ven. Uit het onderzoek blijkt, dat
jongere boeren naar verhouding
meer gebruik maken van voorlich
ting dan de oudere boeren. Een uit
zondering daarop vormt de bedrijfs-
opvolgingsproblematiek.
Voorlichting van de Rijksland-
bouwvoorlichtingsdienst
Voor welke soort problemen is de in
nu ook loofbomen snel in vitaliteit
zijn afgenomen. Er komen steeds
meer aanwijzingen dat er een slui
pend proces van degradatie van bos-
bodems plaats vindt", aldus de
raad.
In verband hiermee acht de raad een
scherpere normstelling van de uitein
delijk te bereiken depositie nodig,
met daarbij vast te stellen noodzake
lijke emissieredukties per verbinding
en een gefaseerde uitwerking voor de
jaren 1995 en 2000. Er zijn verder
meer stimulerende overheidsmaatre
gelen nodig die sneller tot resultaten
leiden. Van de zure depositie in ons
land (neerslag van S02, NOx en
NH3) komt 41% uit Nederland
(waarvan 50% uit de landbouw en
21% van het wegverkeer).
Aangezien de NH-emissie in Neder
land relatief groot is, namelijk een
faktor 1,5 en 3 hoger dan in de ons
omringende landen, is het nodig dat
deze emissie in ons land snel en fors
vermindert, vindt de raad.
Hoegen Dijkhof Machinefabriek
B.V. te Emmeloord, de bekende fa
brikant van de HD-veldspüiten,
heeft nieuw in het verkoopprogram
ma'de zgn. ONE-PAK veiligheidsui
trusting. Hiermee wordt tegemoet
gekomen aan het toenemende be
wustzijn in de omgang met gewasbe
schermingsmiddelen.
Deze ONE-PAK bevat: een gezichts-
scherm; een met polypropylene ge
coate, veiligheidsoverall; een paar
nitrile handschoenen; een veilig-
heidsbril; drie mondfilters en een sa-
narex short.
De ONE-PAK wordt geleverd in een
handige koffer in een opvallende ge
le kleur. Voor naleverfrig kan alles
afzonderlijk besteld worden. De
overall is leverbaar in vier maten: S,
M, L en XL. De verkoop zal plaats
vinden via de landbouwmechanisa-
tiebedrijven. De prijs bedraagt
160,exklusief B.T.W.
formatie van de landbouwvoorlich-
tingsdienst belangrijk? Het hoogst
skoort de problematiek op teelttech
nisch gebied. Niet minder dan 66%
van de ondernemers vindt de infor
matie van de voorlichtingsdienst
voor teelttechnische problemen be
langrijk. Door iets meer dan de helft
van de geënquêteerden is genoemd
de voorlichting over nieuwbouw en
andere belangrijke investeringen
(53%), voorlichting over over
heidsmaatregelen (53%) en voorlich
ting in verband met de keuze van an
dere takken (51%). Minder vaak is
genoemd voorlichting over bedrijfs
opvolging (35%), verandering van
bouwplan (32%) en grond- en pacht
zaken (29%).
De wijze waarop de voorlichtings
dienst haar informatie naar de boe
ren toe brengt, spoort met de wensen
van de boeren zelf. De vakbladen
worden door 77% genoemd als een
goed middel en ook de bedrijfsvoor
lichter skoort hoog (72%). Iets meer
dan de helft noemt bijeenkomsten
en studieklubs een goed middel; iets
minder dan de helft kursussen, bro
chures en folders.
Voorlichting in de toekomst
Meer dan 90% van de geënquêteerde
ondernemers vindt objektieve vak
technische voorlichting noodzake
lijk. Meer dan 80% vindt de infor
matie van de voorlichtingsdienst ob
jektief. Vervolgens is er gevraagd in
hoeverre de ondernemers bereid zijn
voor deze voorlichting te betalen.
Het blijkt, dat 56% in principe be
reid is te betalen. Mocht de konse-
kwentie zijn, dat de landbouwvoor-
lichtingsdienst zal gaan verdwijnen
dan loopt het percentage op tot 84.
Wat betreft de wijze van betaling
geeft 44% een voorkeur aan een be
taling per advies, 25% aan een om
We kunnen ervan op aan dat in de
jaren negentig een echte "schoon
maak" wordt gehouden onder de ge
wasbeschermingsmiddelen in land
en tuinbouw. Het milieubeleid, naar
een schoner milieu, loopt als een ro
de draad door de politieke partijen.
De akkerbouw, de Nederlandse ak
kerbouwers, moeten daar duidelijk
op inspelen, 't Is beter om zelf het
"voortouw" te nemen dan steeds
"geslagen" te worden.
De akkerbouw gebruikt chemische
middelen voor het doden van on
kruiden, voor het bestrijden van
schadelijke organismen en voor het
beschermen van de gewassen tegen
allerlei ziekten en plagen. De Neder
landse overheid is bezig met een
grondige studie, met een grondige
voorbereiding om grote lijnen tot in
detail uit te werken. Talloze stuur
groepen, projektgroepen en werk
groepen zijn in het leven geroepen
om de "operatie negentig" te kun
nen uitvoeren. Het bedrijfsleven, in
ons geval de landbouw, krijgt nau
welijks kans om daar een visie op te
geven, een visie op het gebruik van
chemische middelen.
Als we niet oppassen dan wordt op
tal van plaatsen de vloer met ons
aangeveegd. Dan kan een aantal ak
kerbouwbedrijven de tent wel
sluiten.
Tot nu toe hebben we incidenteel
diskussies gevoerd over een aantal
middelen of over gebruiksmetho-
den. Denk hierbij aan het gebruik
van kwik, beperkingen bij vlieg
tuigspuiten, of aan het intrekken
van toelatingen van gramoxone, reg-
lone, dinoseb. Hier en daar is wat op
punten geskoord in de vorm van één
of enkele jaren respijt. Maar je voelt
gewoon dat de politieke drang naar
een schoner milieu zo groot is dat er
straks weinig meer te skoren valt.
Wat dan?
We zullen weer het "voortouw"
moeten nemen, zoals we dat op an
slag per hektare en 11 aan een
kombinatie.
Hierbij moet bedacht worden, dat er
niet naar de hoogte van het te beta
len bedrag gevraagd is; het gaat om
de principiële bereidheid om te beta
len. Tot slot is gevraagd voor welke
problemen de ondernemers advies
zouden vragen, als er betaald zou
moeten worden. De meeste belang
stelling gaat uit naar adviezen op
teelttechnisch gebied (59%). Nieuw
bouw en andere belangrijke investe
ringen zijn door 47% genoemd,
daarna bedrijfsopvolging (44%),
keuze voor andere takken (43%),
overheidsmaatregelen (38%) en
grond- en pachtzaken (32%). Opval
lend is dat de ondernemers wel geïn
formeerd willen worden over over
heidsmaatregelen maar dat de be
reidheid om daarvoor te betalen niet
zo groot is. Hetzelfde geldt voor in
formatie over de verandering van
bouwplan. Voor zaken als het bepa
len van het bouwplan, keuze van
nieuwe machines, doorspreken van
bedrijfsresultaten bestaat weinig be
reidheid om te betalen. Deze zaken
worden in vergelijking met de eerder
genoemde zaken ook als minder be
langrijk gezien.
Konsulent Akker- en Tuinbouw ir.
L.Th.J.M. de Wit zegt zich over de
uitslag van het onderzoek niet zo te
verbazen. "Ik had dit eerlijk gezegd
wel verwacht". Hij is er zeer tevre
den mee. "Deze positieve uitslag
voor de landbouwvoorlichting bete
kent dat er bij de basis een stuk ver
trouwen is in ons funktioneren. Men
wil vasthouden aan objektieve voor
lichting en dat geeft ons veel ver
trouwen voor de toekomstige situa
tie waarin de dienst geprivatiseerd
zal zijn.
dere plaatsen gewend waren. Zo
hebben we een aantal jaren geleden
de vermarkting van aardappels
grondig aangepakt en met succes!
Een bijna verslagen fruitteelt bij de
Europese éénwording is met goede
troeven in de hand weer tegen de wal
opgeklauterd. Met trots liggen er
weer prachtige Nederlandse appels
in de winkels.
Öf samen met de overheid een nieuw
aardappelmoeheidsbeleid uitstippe
len met minder chemische middelen
en meer resistente rassen. Öf samen
met de Nederlandse overheid een
konvenant opstellen en uitvoeren,
aangaande restanten bestrij
dingsmiddelen, gewasbescher
mingsmiddelen en de opruiming
daarvan. We zullen zelf weer verder
de handen uit de mouwen moeten
steken, zelf weer verder het voor
touw moeten nemen. De totale ge
wasbescherming en gebruiksmetho-
dieken onder de loupe nemen.
Een aantal kwalijke middelen zullen
we stellig kwijt raken. Hoe kan dat
gebeuren met zo weinig mogelijk
ekonomische pijn. Onderzoek en
voorlichting zullen nodig zijn, toege
sneden op een modern gewasbe-
schermingsbeleid. Als we bijvoor
beeld praten over de loofdoding van
pootaardappelen dan zullen we loof-
trekken voorop moeten zetten, dan
loofklappen met rijen-bespuiting en
tenslotte pas de chemische methode.
Er is veel onderzoek en voorlichting
voor nodig om daar ook werkelijk
inhoud aan te geven. Verdere verbe
tering van looftrek-systemen: maar
ook meer onderzoek naar de gekom-
bineerde methode van loofklappen
en de rijenbespuiting.
Om op essentiële punten chemische
middelen te kunnen blijven inzetten
zal het gebruik ervan behoorlijk
moeten worden uitgekamd.
De Nederlandse landbouw heeft al
tijd voortvarend gewerkt; dat zal
ook bij de gewasbescherming moe
ten gebeuren.
A. Vermeer
Vrijdag 18 november 1988
