Kalk een veelzijdige bouwstof
worden. Voor alles wat u oogst. Met oplossingen naar maat.
TOLSMA BEWAARTECHNIEK
DIE I I PI t^OjNjljEJRjS j2*»™'°"'
Miljoenen jaren oud maar nog prima bruikbaar
Wat maakt een
varkenshouder
succesvol?
Miljoenen jaren geleden bood
Zuid-Limburg een beduidend an
der aanzicht dan het huidige heu
vellandschap. Spoelden eertijds
daar de golven van de toenmalige
zeeën, thans zoeken toeristen er
verpozing en vinden er verschil
lende vormen van agrarische be
drijvigheid plaats. Ook in in
dustriële zin. Met name het mer-
gelgebied is daarvan een goed
voorbeeld. Kalk winning ten be
hoeve van landbouw en industrie
op grote schaal.
Welhaast aan het oog onttrokken
door het brons-groen eikehout ligt in
het zuidelijk deel van Limburg de
mergelgroeve '"t Rooth". Een mer
gelgroeve die in exploitatie is bij een
van Europa's grootste mergelmaal-
bedrijven en marktleider op het ge
bied van de kalkmeststoffen in Ne
derland: Ankersmit.
Opgericht in 1938 als Ankersmit's
Chemische fabrieken en zich voor
namelijk bezighoudende met het
branden van kalk, is het bedrijf uit
gegroeid tot de Ankersmit Holding
met vele divisies en produktie- en
verwerkingslokaties in binnen- en
buitenland. Aan de vooravond van
het 50-jarig jubileum bezochten wij
de Ankersmit-lokatie nabij Maas
tricht. Ankersmit is een volkontinue-
bedrijf met circa 125 medewerkers
en vérgaand geautomatiseerd.
Landschapsbeheer
De winning van de miljoenen jaren
oude mergel gebeurt in dagbouw. De
bovenlaag, bestaande uit löss, maas-
grint en zeezand, wordt tot een dikte
van ca. 15 meter afgegraven alvo
rens men op de mergellaag stuit. Een
voorschrift in de provinciale koncës-
sie is dat men tot het grondwaterpeil
mag afgraven. Vanaf dat peil wordt
de resterende mergellaag weer toege
dekt met het eerst verwijderde zand
en löss. De daardoor ontstane heu
vels vormen dan weer het oorspron
kelijk landschap. Mede door het hier
en daar in takt laten van stukken
mergelgroeve ontstaat er een goed
beeld van de oorspronkelijke situa
tie. Ten gevolge van deze vorm van
landschapsbeheer heeft zich even
eens een magnifieke flora en fauna
ontwikkeld.
De mergelgroeve is ook bij uitstek
een lustoord voor (amateur)geolo-
gen. In de kalklagen zijn tal van
planten en dieren uit het zeer verre
verleden uitstekend bewaard geble
ven in de vorm van fossielen. Niet
zelden vertoeven er op zaterdagen
enkele honderden fossielenverzame
laars op zoek naar de vondst van
hun leven in de vorm van b.v. een
haaientand of een zeeëgel van 70
miljoen jaar oud (over antiek
gesproken).
Om op termijn de produktie veilig te
stellen heeft Ankersmit bijtijds nieu
we koncessies aangevraagd. Met een
gemiddelde exploitatie van 1 ha per
jaar kunnen ze voorlopig 40 jaar
vooruit. De eventueel daarop staan
de bebouwing (woningen, boerderij
en, enz.) worden verworven en op
geruimd.
Kogelmolens
De door de eeuwenheen ontstane
mergellaag wordt door de schiet-
meesters losgemaakt met springstof.
De grove brokken worden na een
eerste sortering, waarbij de silex (een
zeer harde steensoort) wordt verwij
derd, gebroken in een breekinstalla-
tie. De verkleinde mergel wordt
daarna afgevoerd naar de verwer
kingsunit aan het Julianakanaal.
Eenmaal op het fabrieksterrein
wordt het materiaal opgeslagen en
vervolgens vermalen in zgn. kogel
molens.
In de drie enorme molens, die gevuld
zijn met ca. 40 ton stalen kogels van
een verschillende diameter, worden
de mergel brokjes verpulverd. Ver
deeld over de drie grote en een skala
van kleinere molens wordt een kapa-
citeit gehaald van ongeveer 300 ton
per uur. De aldus verkregen kalk
(CaCo3) heeft een zeer hoge graad
van zuiverheid en bevat geen mag
nesium.
Afzet
De uiteindelijke afzet van de mer-
gel(kalk) produkten vindt plaats in
zeer uiteenlopende richtingen. Tot
de vier hoofdgebieden mogen gere
kend worden de akkerbouw om ver
zuring van de grond tegen te gaan,
De mergelbrokjes worden verpulverd in drie enorme kogelmolens, gevuld
met ca. 40 ton stalen kogels als maalstenen
De miljoenen jaren oude mergel wordt in dagbouw gewonnen. In de mergel
groeve zijn op zaterdagen vaak talrijke amateurgeologen op zoek naar fos
sielen.
de veehouderij als voederkrijt, de
wegenbouw in de vorm van vulstof
en de industrie om als draagstof te
fungeren voor diverse produkten.
Ondermeer wordt dit basisprodukt
gebruikt in de chemische-,
keramische- en papierindustrie.
Veelzijdigheid is troef!
De jaarproduktie van kalk op de lo-
katie in Maastricht is ruim 600.000
ton. De agrarische-afzet vindt plaats
naar zowel de Coöperatie als naar de
partikuliere handel. Tot de be
kendste landbouwkalkstoffen die
door Ankersmit worden geprodu
ceerd behoren o.a. Emkal, Dolokal,
Supermergel, Borgakal en Mul-
tikalk.
Milieu
Een ander opmerkelijke toepassing
vindt Ankersmit in de produktie van
krijt ten behoeve van het milieu. Als
middel om rookgassen te ontzwave
len in de industrie en als "zure regen
bestrijder" in de bossen. 95% van
de zwaveldioxide die ontstaat bij
b.v. het opwekken van de elektrici
teit kan met toepassing van o.a. krijt
uit de rookgassen worden gehaald.
Proefondervindelijk is voorts vast
gesteld dat een goede bekalking van
de door zure regen aangetaste bos
sen zeer snel positieve resultaten te
zien geeft.
Eigen transport
De aflevering van de produkten ge
beurt in hoofdzaak in bulk vorm.
Naast binnenvaartschepen en duw
bakken is er een groot wagenpark
beschikbaar om op elk moment ade
quaat de afnemers te kunnen be
voorraden. Om eventuele pieken, in
voor- en najaar, goed op te kunnen
vangen en om op afroep te kunnen
leveren heeft men in den lande ca.
200 silo's geplaatst.
Kwaliteit
Kwaliteit staat bij Ankersmit hoog
in het vaandel. Deze wordt nauwlet
tend in de gaten gehouden. In het op
het fabrieksterrein gelegen laborato
rium worden zowel de aangevoerde
grondstoffen als de uitgaande pro
dukten aan nauwkeurige onderzoe
ken onderworpen. De ten dienste
staande computers, analyseappara-
tuur en specialistische vakkennis
zorgen voor intensieve kontrole en
bewaking van de kwaliteit. Ook aan
onderzoek naar en ontwikkeling van
nieuwe produkten en fabrikagepro-
cessen wordt grote aandacht
besteed.
Landbouwkundige waarde
Een belangrijke eigenschap van een
goed kalkmeststof voor de land
bouw is het ZBW-gehalte (zuurbin-
dende waarde). Deze waarde wordt
bepaald door de calcium- en
magnesium-carbonaten. Een ander
aspekt van kalk is de mate van wer
king. Bekend is dat grove vochtige,
magnesium houdende kalk slechts
na verloop van een zeer lange perio
de (soms in jaren uit te drukken) z'n
werk in de grond doet. Fijne en mag
nesium vrije kalk daarentegen geeft
een snelle werking. Het is dus de
kombinatie van fijnheid en sa
menstelling die aangeeft waarvoor
de kalk het best ingezet kan worden.
Gewasbekalking
De grondanalyse vormt de belang
rijkste basis voor een uit te voeren
bekalkingsprogramma. Aan de hand
van die bevinding kan men overwe
gen om het pH-streefgetal op te voe
ren. Kalk, op de juiste wijze gedo
seerd bijvoorbeeld als onderhouds-
bekalking of als de steeds meer in
gang vindende specifieke gewasbe
kalking, biedt aan de gewassen vele
voordelen.
De bietenteelt is daarvan een goed
voorbeeld. Immers bieten renderen
het best bij een pH van 6,5, terwijl
andere gewassen beter tot hun recht
komen bij een lagere pH. Een ge
wasbekalking, in de vorm van een
fijne droge kalkmeststof, biedt dan
uitkomst. Naast het optimaliseren
van het pH-getal waardoor een bete
re struktuur ontstaat wordt ook met
name het voedingstoffeneffekt en
benutting van de overige meststof
fen bevorderd. Een zaak die zeker in
een tijd van kwaliteitsbeheer en
kostenverlaging van een niet te on
derschatten belang kan zijn.
Harrie Prins
Landbouwcourant
voor de Veenkoloniën
Het Proefstation voor de Varkens
houderij heeft de resultaten gepubli
ceerd van een onderzoek naar de
verschillen in beroepsuitoefening
tussen varkenshouders. In het rap
port zijn een aantal faktoren op een
rij gezet, die het succes van varkens
houders bepalen. Voor de kontinuï-
teit van het bedrijf is het belangrijk,
dat de varkenshouder beschikt over
vaardigheden op het gebied van vak
manschap, management en onderne
merschap. Ook opvattingen, die in
dividuele varkenshouders hebben
over de zelfstandigheid van hun be
roep kunnen van grote invloed zijn
op de kontinuïteit van het bedrijf.
Exemplaren van dit proefverslag
kunnen worden verkregen door
f 7,50 per verslag over te maken op
postgirorekeningnummer 51.73.462
t.n.v. het Proefstation voor de Var
kenshouderij, Lunerkampweg 7 te
Rosmalen, onder vermelding van
rapportnummer P 1.27.
BEWARING VAN TOLSMA
TOLTRONIC KLIMAATCOMPUTER.
De bewaar-know-
how van Tolsma
nauwkeurig ver
taald in een
perfekte
klimaat
computer.
leverbaar met verschillende
regelgroepen. Per regelgroep zijn onder
verdelingen mogelijk.
DEMONTABELE KEERWAND.
Vervaardigt uit
koudgewalst
staal. Voorzien
van roest-
werende primer.
Kleurkodering.
Montage en
demontage door
Vraag uitvoerige dokumentatie bij:
Tolsma Bewaartechniek B.V.
Postbus 165, 8300 AD Emmeioord
Tel.: 05270-14755
Telex: 42475 tolem ni
Fax: 05270-99532.
1 persoon. Grote voetplaat voor optimale stabiliteit.
Vrijdag 7 oktober 1988
13
