De braakregeling voor het Zuid
Westelijk zeekleigebied niet interessant!
Ekstensivering van de landbouwproduk-
tie niet onaantrekkelijk alternatief
Laatste landarbeider
op Kats met VUT
Volgens modelstudie Wageningse projektgroep:
Wanneer je gevraagd wordt de
braakregeling op een rij te zetten,
dan denk je bij je zelf, zeker als
je al enige jaren mee loopt in het
voorlichtingsvak, "Wie had dit
ooit kunnen denken". Aan de
vraag wat het betekent voor de
individuele ondernemer wil ik
proberen te voldoen.
Wie kunnen meedoen?
- Iedere landbouwer die nog geen 65
jaar is;
- Iedere landbouwer die bereid is
minimaal 20% van de oppervlakte
beteeld met marktordeningsgewas
sen, - granen, suikerbieten, vlas,
graszaad, lucerne, erwten (geen kon-
serven erwten) - uit de produktie te
nemen. Vrije produkten zoals aard
appelen en uien worden niet mee
geteld.
Voorbeeld: bedrijf 40 ha - bouwplan
8 ha aardappelen
4 ha bruine bonen
8 ha bieten x
4 ha uien
10 ha tarwe x
6 ha graszaad x
40 ha waarvan 24 ha marktorde
ningsgewas x
- Toestemming van de verpachter is
vereist wanneer de 5 jarige periode
van braaklegging langer duurt dan
tot het einde van de lopende pachto
vereenkomst;
- De mei-inventarisatie 1987 wordt
als referentiepunt gekozen.
Wat zijn de voorwaarden?
Men neemt de verplichting op zich:
- de grond 5 jaar als bouwland uit
de produktie te nemen aanvangende
1 jaar na de goedkeuring van de
aanvraag;
- de eerste 3 jaar mag men de ver
plichting opzeggen maar men bindt
zich in ieder geval voor 3 jaar;
- de oppervlakte moet minimaal 1
ha zijn;
- de grond mag ingezaaid worden
met groenbemesters, dit zijn meng
sels van grassen, mengsels van gras
en klavers, bittere wikke, zandwik-
ke, bittere lupinen, serradella blad-
rammanas, gele mosterd, bladkool
spurrie en afrikaantjes;
- bij vruchtwisseling moet de groen-
bemester aan het eind van het jaar
worden onder geploegd;
- chemische onkruidbestrijding mag
worden toegepast voorzover toege
staan volgens de bestrijdingsmidde
lenwet;
- voor de toepassing van dierlijke
mest moet ontheffing worden ge
vraagd.
Wat wordt verstaan onder het uit
produktie nemen van bouwland?
Braakligging met mogelijkheid van
vrucht wisseling.
Bebossing.
Gebruik voor niet agrarische doel
einden (bijv. weide van rijpaarden).
Hoe hoog is de vergoeding?
1.558 per ha uit te betalen aan het
einde van het braakjaar. Wanneer je
meer dan 30% van het bouwland uit
produktie neemt moet je over een
hoeveelheid van 20 ton geen medever
antwoordelijkheidsheffing betalen.
Dit is 1,432 per 100 kg. En als er
een jaar is van extra medeverant
woordelijkheidsheffing 2 x 1.432
2.864 per 100 kg. Bij een op
brengst van 8.000 kg per ha is dit
2,864 x 8.000 kg is 229,13 over
de eerste 2Vi ha in ons voorbeeld.
Let wel: Als er minder dan 160 mil-
'Het is ons duidelijk dat ekstensi
vering meer aandacht verdient
dan het nu krijgt', zegt Peter
Besselink van de projektgroep,
die bestaat uit drie ekonomen,
één socioloog en één plantenteler
onder dagelijkse begeleiding van
ir. G.A.A. Wossink van de vak
groep Agrarische Bedrijfsekono-
mie. De studenten zijn dan ook
lichtelijk verbijsterd over de ma
nier waarop beleidsmakers in
Den Haag dit alternatief zonder
meer terzijde schuiven. 'We heb
ben gesprekken gehad, waarin
bijvoorbeeld een kamerlid dood
leuk zegt dat ekstensivering niet
ter diskussie staat. Bovendien is
men tegen kontingentering, dus
moet de prijs maar omlaag. Dat
is gunstig voor de eksport en de
enige manier om op den duur een
kans te maken met non-
foodprodukten. Dat is zo onge
veer de redenering, en alle boeren
die daardoor het loodje leggen
moeten we maar op de koop toe
nemen. Dat laatste zeggen ze zo
niet letterlijk, maar openlijker
dan ik ooit verwacht had!'
Kunstmest
De projektgroep heeft een model
gemaakt van een kleibedrijf met
onder andere tien hektare winter
tarwe. Met behulp van lineaire
programmering en een gegeven
produktiefunktie werden vervol
gens de effekten bekeken van een
aantal maatregelen.
Ekstensivering in de vorm van
een verplichte produktiedaling
per hektare komt daarbij zeer
gunstig uit de bus. Tien procent
minder wintertarwe per hektare
betekent méér dan tien procent
besparing op bijvoorbeeld de
kunstmest. Het gevolg is dat zo'n
ekstensivering gunstiger uitpakt
dan het braakleggen van tien
procent van de grond. Voor het
modelbedrijf kwam de projekt
groep tot een saldoverlies van
400 tot 1000 gulden, terwijl de
zelfde produktiebeperking door
middel van braakleggen 1.900
gulden zou kosten. Als ze een
zelfde produktiebeperking zou
den willen bereiken door prijs
verlagingen, dan zou de prijs
voor wintertarwe dertig procent
moeten zakken en zou de boer er
rond de 10.000 gulden bij in
schieten. Verhoudingen die de
projektgroep doen konkluderen
dat ekstensiveren bepaald het be
kijken waard is. Zelfs als de EG
de inkomstenderving van de boer
volledig kompenseert is zo'n
ekstensivering zeer voordelig
voor de Europese landbouwkas.
Maar aan de andere kant is de
kontrole nogal een probleem.
Niet alleen moet de produktie per
boer gekontroleerd worden,
maar ook het aantal hektaren
wintertarwe: anders kan de boer
immers intensief blijven werken
en de overschietende hektaren
voor iets anders gebruiken. Zo'n
kontrole vergt veel mankracht is
zonder geavanceerde teledetektie
niet te doen. En daarop is het
nog even wachten.
De projektgroep heeft ook over
wogen om de produktie te beper
ken via een rem op de input van
produktiemiddelen. Eerst werd
een kontingentering van de
kunstmestgift overwogen. Een
kwart minder kunstmest is vol
doende om tien tot vijftien pro
cent produktiebeperking te berei
ken. Maar ook met zo'n aanpak
is een enorme kontrole en admi
nistratie nodig. Bovendien han
gen de effekten sterk af van de
vruchtbaarheid van de grond.
Ook het idee om het kunstmest-
gebruik af te remmen met een
hogere prijs bleek niet echt suk-
sesvol: de kunstmest zou liefst
vijf keer zo duur moeten worden
om de tien procent produktiebe
perking te bereiken, bovendien
zou dit ook niet de niet-
akkerbouw sektoren treffen.
Meer kansen ziet de projektgroep
in het aan het banden leggen van
fungiciden (een aantal bestrij
dingsmiddelen). Een prijsverho
ging met vijftig procent bleek
theoretisch al voldoende om de
produktie van een hektare win
tertarwe tien procent te drukken.
Als daarbij gebruik gemaakt
wordt van geïntegreerde teeltva
rianten kan het saldoverlies be
perkt blijven tot rond de duizend
gulden. Mede omdat het aanpak
ken van fungiciden relatief een
voudig lijkt, wijst de projekt
groep met grote klem op deze
mogelijkheid. Er moet dan wel
een soort verzekering komen om
boeren in te dekken voor het
ekstra oogst-risiko dat ze lopen.
De projektgroep heeft niet de il
lusie dat ekstensivering dè oplos
sing is maar, zo stelt ze, dat zijn
braakleggen en prijsverlagen ook
niet. Ook op het gebied van
milieu- en landschapsbeheer kan
ekstensivering een aantrekkelijk
alternatief zijn. 'We hebben nu
het één en ander aan overwegin
gen bij elkaar gezet, en we hopen
dat dat een stimulans is dat meer
mensen in deze richting gaan
denken', zegt Besselink. Inmid
dels heeft het ministerie een aan
tal eksemplaren van het verslag
besteld. Dat is een leuk begin.
(Uit: Wagenings Universi
teitsblad)
En nu de betekenis van het braakleggen in de portemonnee?
En de belasting.
Het is nog steeds niet bekend of de uitkering belast zal zijn met 20% BTW.
Evenmin hoe de inkomsten belasting zal worden verrekend over de vergoe
ding. Is dit per jaar of in één keer voor 5 jaar.
joen ton graan geteeld wordt in de
EEG gaat deze berekening niet op.
De medeverantwoordelijkheidshef-
fing wordt dan namelijk terug
betaald.
Pas op:
Er is een regeling kleine graantelers
die een steun krijgen van 360,—
bij een oppervlakte van minstens 4
ha en 300 sbe. Sommigen zouden
door mee te doen die steun kwijt
raken.
En als ik de grond tussentijds ver
koop of de pacht kwijt raak?
- dan kan de bedrijfsopvolger de
verplichting overnemen.
- bij een geheel bedrijf moet hij als
hij dit wenst de gehele verplichting
overnemen.
- bij gedeeltelijke overname moet
hij als hij dit wenst een evenredig
deel van de uit produktie genomen
oppervlakte overnemen.
Dit moet dan wel gemeld worden bij
de DBH.
Konklusie:
De saldoberekeningen zijn voorbeel
den en voor ieder bedrijf verschil
lend. De teelt van graan levert bij het
huidige prijsniveau meer op dan de
braakregeling. Voor het Zuid Weste
lijk akkerbouwgebied is deze rege
ling dan ook niet interessant. De ver-
dringingseffekten naar andere ge
wassen die daardoor een lager saldo
kunnen geven zijn niet te berekenen
en daar is dan ook geen rekening
mee gehouden. Mocht u toch, om
voor u gewichtige redenen, over wil
len gaan tot de braaklandregeling
dan moet u zich aanmelden bij de
DBH in uw gebied.
J. Markusse
Wintertarwe:
opbrengst per ha 8.000 kg x 42 cent
stro 4.500 kg x 80 cent
ƒ3.360
360
Totale opbrengst
3.720
af: toe te rekenen kosten met loonwerk
zaaizaad
190
bemesting
260
onkruidbestrijding/
gewasbescherming
320
hagelverzekering
10
rente omlopend kapitaal
40
dorsen
ƒ415
persen touw
165
1.400
saldo per ha wintertarwe
2.320
In dit voorbeeld is niet gerekend met droogkosten.
Indien men zelf een combine en pers heeft wordt het saldo 580 - 10
perstrouw 570 per ha hoger met dien verstande dat de afschrijving rente
onderhoudskosten extra drukken op de overige ha.
Een zelfde berekening kunnen we maken van zomergerst.
Zomergerst (brouwgerst)
opbrengst per ha 6.000 x 47 cent*
2.820
stro 3.000 kg x 80
240
Totale opbrengst
ƒ3.060
Af: toe te rekenen kosten met loonwerk
zaaizaad
150
bemesting
150
onkruidbestrijding/
gewasbescherming
170
hagelverzekering
io
rente omlopend kapitaal
15
dorsen
ƒ415
persen touw
90
1.000
2.060
prijs berekend met een bepaald percentage doorval.
1 September jl. ging de heer C.P.
Meulenberg te Kats op Noord-
Beveland in de V.U.T. Op zich
niet zo bijzonder, hoewel er in de
landbouw niet veel werknemers
meer zijn. Wel bijzonder is dat
hij de laatste "landarbeider" in
zijn woonplaats is.
Dat was in zijn jeugd wel anders,
zo herinnert Meulenberg zich.
Op verschillende plaatsen op het
dorp verzamelden zich 's mor
gens mannen die vervolgens in
groepjes op de fiets naar de vier
windstreken op het eiland trok
ken. "Je had in het westen naar
Katse Veer dus achtereenvolgens
Arenthals, de Vos en van der
Maas, in het zuiden in de
Leendert-Abrahampolder, had je
de Priesters en Tazelaar; in het
noorden had je Eckhart, de Jon
ge, Markusse, van Driel, Bruyn-
zeel en de Bruyne en in het
oosten ten slotte twee maal de
Regt en Breure. Op al die bedrij
ven werkten gemiddeld toch wel
zo'n vier/vijf man vast, dus bij
elkaar kom ik toch wel aan een
veertig/vijftig mensen die hier op
het dorp een vast bestaan in de
landbouw hadden", zo zegt
Kees. "Opvallend is overigens
dat op bijna alle grotere bedrij
ven, de namen van de boeren nu
nog hetzelfde zijn", zo gaat hij
verder, "er waren echter ook nog
heel wat kleine boertjes en die
vind je niet meer terug. Ook wa
ren er nog al wat losse krachten,
zodat bij elkaar eigenlijk heel dit
dorpje van de landbouw leefde.
Waar in deze tijd samenwerking
wordt gezien als mogelijk red
middel voor de landbouw is het
opvallend dat Meulenberg zo'n
vijftig jaar geleden al begon te
werken bij een kombinatie van
drie boeren.
De heer C.P. Meulenberg in de uien.
Vrijdag 9 september 1988
5
