lecht uit de p
ira
kti
"Rechtstreeks
getroffen"
Verbod op kunstmest beperkt
mestgebruik in grondwater
beschermingsgebieden in Noord-Brabant
Gewestelijke Raad Noord-Brabant
bezorgd over toename ganzenschade
Minister Nijpels eens met het
belang Westerschelde-bekken
Inkomens- en Vermogenschade moet vooraf geregeld zijn
Arob-beroep
Toepassing
Een rumoerige diskussie met veel harde uitspraken volgde op de inlei
ding van provinciale vertegenwoordigers over de ontwerpregeling
mestgebruik in grondwaterbeschermingsgebieden in Noord-Brabant.
Het verbod van kunstmestgebruik in zeer kwetsbare wingebieden is
hard aangekomen. Onder voorzitterschap van ir. L.J. Vollebregt,
voorzitter van de Kommissie grondgebruik, gaven de heren ir. M. in
't Veld en mr. A.M. Bevers namens de provincie Noord-Brabant een
toelichting waarna ing. A. Boer en ing. J. Lips, medewerkers van de
gewestelijke raad van het Landbouwschap kommentaar gaven op de
regeling. Uitgenodigd voor deze vergadering die gehouden werd op
2 september te Tilburg waren afdelingsbestuurders van standsorgani
saties.
Het ontwerp 'Mestgebruik in grond
waterbeschermingsgebieden' is een
onderdeel van het grondwaterbe-
schermingsplan en de grondwaterbe-
schermingsverordening. Begin 1988
is door afdelingen van NCB en ZLM
massaal bezwaar gemaakt tegen het
grondwaterbeschermingsplan omdat
deze maatregel verstrekkende konse-
kwenties heeft voor de bedrijfsvoe
ring, van veel landbouwbedrijven.
Een goede bescherming van heet
grondwater ten behoeve van de drink
watervoorziening is het doel van
het grondwaterbeschermingsplan.
Bodembedreigende aktiviteiten moe
ten geweerd worden om langdurige
bescherming mogelijk te maken.
Mr. A.M. Bevers, projektleider
grondwaterbeschermingsplan van de
provincie Noord-Brabant gaf een
toelichting op de regeling mestge
bruik in grondwaterbeschermingsge
bieden. Ingevolge de wet bodembe
scherming heeft de Rijksoverheid tot
taak algemene regels te stellen ter be
scherming van de bodem, inklusief
grondwater. Op grond van voor
noemde wet hebben de provincies de
mogelijkheid om in grondwaterbe
schermingsgebieden scherpere maat
regelen te nemen onder meer ten
aanzien van het gebruik van dierlijke
mest. Uitgangspunt van de provincie
is de bescherming van de waterwin
ning voor de korte en middellange
termijn. Op lange termijn wordt dit
door het rijk geregeld. Diverse be
perkingen binnen een aantal zones
moeten zorgen dat het grondwater
niet verontreinigd wordt. Vanuit de
landbouw worden mestuitrijden,
verzuring, bestrijdingsmiddelen,
mechanisatie en opslag van diverse
stoffen gezien als een bedreiging. De
heer Bevers deelde mee dat water
wingebieden ten opzichte van andere
gebieden een aparte plaats innemen
en dat hier elke vorm van verontrei
niging moet worden uitgesloten. In
alle 60 dagenzones, dit is het eigen
lijke putten veld, komt een algeheel
verbod op het gebruik van dierlijke
mest en kunstmest. Een verbod om
kunstmest te strooien komt er ook in
de zeer kwetsbare wingebieden. Al-
Het verbod geldt voor waterwinge
bieden.
leen dierlijke mest tot een hoeveel
heid van 125 kg P205 is hier toege
staan. Tot nu toe vallen alleen de
waterwingebieden Boxmeer en Vier
lingsbeek tot de zeer kwetsbare win
gebieden. Ongeveer 18 waterwinge
bieden vallen onder de kwetsbare
wingebieden en 19 onder de gebie
den waarover nog onvoldoende be
kend is. Als deze onderzoeken zijn
afgesloten mag aangenomen worden
dat er verschillende aangemerkt zul
len worden als zeer kwetsbaar. Voor
de 60 dagen zones heeft de provincie
voorgesteld dat binnen enkele jaren
het betreffende waterleidingbedrijf
deze gronden maar moet aankopen
omdat hier al langer een verbod van
bestrijdingsmiddelengebruik geldt
zodat een normaal agrarisch gebruik
onmogelijk is. Ir. M. in 't Veld, bo-
demkundige bij de provincie, ging in
op de milieu en hygiënische
grondslagen ten aanzien van mestge
bruik op de Brabantse bodem. In de
meeste gevallen wordt gekeken naar
de kwetsbaarheid voor verontreini
ging door nitraat omdat nitraat nau
welijks door de bodem wordt vastge
houden. Mest uitrijden bij bewolkt
weer en direkt inwerken kan samen
met een juist tijdstip van uitrijden
veel narigheid worden voorkomen.
Mest moet gegeven worden als de
plant het nodig heeft. De heer ing.
A. Boer zei in zijn kommentaar op
de inleidingen van beide provinciale
vertegenwoordigers dat een verbod
op kunstmestgebruik erg hard aan
komt. Hij hekelde het beleid van de
provincie in deze omdat vooraf geen
enkel overleg is geweest met belang
hebbenden. Jammer dat dit er plot
seling bij gekomen is omdat een op
timale landbouwbeoefening toch al
moeilijk is in waterwingebieden. Op
de konsekwenties van dit verbod
ging de heer ing. J. Lips in. 'Als de
regeling er komt moet het inpasbaar
zijn in het bedrijf met een reële
kostenvergoeding. De posities van
land- en tuinbouwers in de water
wingebieden mag ten aanzien van in
komen en vermogen niet anders zijn
dan van hun kollega's buiten deze
De Gewestelijke Raad van Noord-Brabant heeft in zijn vergadering
van 24 augustus jl. zijn bezorgdheid uitgesproken over de sterke toe
name van de ganzen en de daarmee gepaard gaande schade, hetgeen
vooral het gevolg lijkt te zijn met verslechteren van de overwinte
ringsmogelijkheden in andere landen. De raad is van mening dat er
vooral gezocht zal dienen te worden naar alternatieve fourageer mo
gelijkheden op niet-landbouwgronden, terwijl niet bezuinigd dient te
worden op de vergoeding van de aangerichte schade. De schade aan
de landbouwgewassen is de laatste jaren, met name in de akkerbouw-
sektor, sterk gestegen. In het toekomstige beleid zal verjaging met het
geweer meer accent krijgen, waarbij gedacht wordt aan verjaging van
akkerbouwpercelen naar kultuurgrasland en, indien er opvangmoge
lijkheden zijn in natuur- of relatienotagebieden, verjaging van kui
tuurgraslanden.
ne van 2 km rond het nationaal park
De Groote Peel aan banden te leg
gen. Het provinciaal bestuur meent
dat in Noord-Brabant het Water
schap De Aa wettelijke middelen
heeft om lozing van drainage niet
toe te laten. Via de grondwaterver
ordening en het daarna verbonden
vergunningenstelsel wil het provinci
aal bestuur zelf beregening verbie
den. Vanuit de landbouw zijn be
zwaren geuit tegen dit voornemen
vooral ook omdat de belangen van
de agrarische bedrijven niet in een
belangenafweging worden be
trokken.
Bij gewassenschade is het uitgangs
punt van de minister dat een bepaald
deel van deze schade een normaal
maatschappelijk risiko voor de
grondgebruiker is. In de gevallen dat
verjaging met het geweer plaats
vindt wordt in principe geen schade-
tegemoetkoming verstrekt. Indien
een grondgebruiker niet schriftelijk
heeft verklaard dat hij geen ganzen
zal verjagen, zal hij alleen de geleden
schade boven 5% van de normale
bruto-opbrengst van het gewas krij
gen vergoed.
De Groote Peel
Het provinciaal bestuur van Noord-
Brabant heeft het voornemen geuit
om in overleg met het provinciaal
bestuur van Limburg het draineren
en beregenen van gronden in een zö-
4
gebieden'. Vanuit de vergadering
werd ingegaan op de sterke waarde
vermindering van het onroerend
goed. Als door een sterk beperkt ge
bruik van mest straks maar 2/3 of
minder van de maksimale opbrengst
van snijmais en gras te behalen is be
tekent dit dat deze produkten geen
waarde meer hebben. Snijmais zal
door onkruid sterk vervuild worden
en gras kan geen goede VEM-
waarde meer halen. Struikelblok is
nog in hoeverre er bezwaar gemaakt
kan worden tegen dit ontwerp. Veel
bestuurders vonden de procedure
onjuist omdat er een nieuw element
is ingevoerd en vonden het een
merkwaardige situatie dat het
grondwaterbeschermingsplan nog
niet is goedgekeurd, de provincie al
verder gaat met het stellen van re
gels. Bijna misdadig werd het ge
noemd dat nu nog nieuwe waterwin
gebieden worden aangelegd temid
den van landbouwbedrijven en dat
hiervoor niet de bosgebieden geno
men worden.
Voorzitter Vollebregt ging in zijn
slotwoord in op de yijze die gevolgd
moet worden bij het opstellen van
vergoedingen. De provincie heeft de
wet uit te voeren en als landbouw
hiervan schade heeft kan deze na
dien pas geclaimd worden. Met deze
methode valt niet te werken, vergoe
dingen moeten vooraf bekend zijn.
Als de normale procedure gevolgd
wordt kan het nog wel drie jaar du
ren voordat er uitspraken zijn. De
heer Vollebregt riep de vergadering
op de hoorzittingen te bezoeken en
bezwaar te maken bij de provincie.
Bijzonder nuttig kan het zijn om als
nog provinciale statenleden te in
formeren.
J. van Tilburg
In het bestuurlijk overleg met de
provincie Zeeland over de Vierde
nota ruimtelijke ordening heeft mi
nister Nijpels het belang van de ont
wikkeling van het Westerschelde-
bekken erkend. De tekst van de
Vierde nota zal op dit punt worden
bijgesteld.
Op verzoek van de provincie ziet de
bewindsman af van de koppeling die
in de Vierde nota wordt gemaakt
tussen de beslissing over de aanleg
van de vaste Westerschelde-
oeververbinding (W.O.V.) en een
studie naar de ontwikkelingsmoge
lijkheden van het Westerschelde-
bekken.
Dat onderzoek zal nu door de pro
vincie en het rijk worden uitgevoerd.
Minister Nijpels is een voorstander
van de aanleg van de W.O.V. en zal
voor de realisering daarvan het
ruimtelijke ordeningsinstrumentari
um inzetten.
Afhankelijk van de resultaten van
dat onderzoek zal besloten worden
of er nieuw ruimtelijk beleid voor
dat gebied nodig is. Bekeken zal
worden of West-Brabant en België
betrokken kunnen worden bij het
onderzoek.
n
ij
Werkgelegenheid
De Gewestelijke Raad heeft het fi
nancieel verslag en het jaarverslag
over 1987 van de Stichting Agrari
sche Projekten goedgekeurd. Sinds
1985 zijn er op diverse agrarische be
drijven combiwerkers voor een of
enkele dagen per week in dienst ge
nomen. Aanvankelijk kan daarbij
gebruik gemaakt worden van een ge-
wenningssubsidie. Omdat voor de
toegezegde subsidies verplichtingen
zijn aangegaan, wordt bij agrarische
bedrijven die na 1 oktober 1987 een
combiwerker in dienst hebben geno
men het kostendekkend tarief in re
kening gebracht. De overhead
kosten, waaronder de kosten van de
koördinator, worden voor rekening
van de STAP genomen.
Bestemmingsplannen
- In het kader van het overleg zijn
ontvangen de bestemmingsplannen
voor het buitengebied van de ge
meente Steenbergen en Veldhoven.
- Tegen het bestemmingsplan "Bui
tengebied" van de gemeente Hooge-
loon en Grave zijn bezwaren inge
diend bij de gemeenteraad.
- Tegen het bestemmingsplan "Bui
tengebied" van de gemeente Hooge
en Lage Mierde zijn bezwaren inge
diend bij Gedeputeerde Staten.
- Het technisch sekretariaat van de
Kommissie Grondwaterwet Water
leidingbedrijven heeft het definitieve
voorstel voor afwikkeling van de
vergoeding van de schade ten gevol
ge van de drinkwaterwinning te
Rucphen en Hoeven door de Water
leidingmaatschappij Noord-West-
Brabant uitgebracht.
Wij hebben in ons goede vaderland
veel regels die zijn vastgelegd in wet
ten, verordeningen en besluiten. Het
is een taak van de overheid om op de
naleving en de uitvoering van deze
regels toe te zien in ons gemeen
schappelijk belang. In het uiterste
geval komt de rechter er aan te pas
om dat af te dwingen.
De regels dienen om de burger in het
gareel te houden. De regels zijn er
echter ook om de burger te bescher
men tegen de overheid. Het kan na
tuurlijk niet zo zijn dat de belangen
van een eenvoudige partikulier door
een beslissing van een overheidsor
gaan "in het algemeen belang" of
ten gerieve van een andere partiku
lier of bedrijf worden verpletterd.
In een ferm lied waarvan ik de volle
dige tekst niet ken komt de strofe
"de wet is logen, de staat verdrukt"
of woorden van soortgelijke strek
king voor. Dat is gelukkig niet in
overeenstemming met de heden
daagse realiteit. Met allerlei beslis
singen van de overheid zijn bijzon
dere beroepsmogelijkheden verbon
den. Denk maar aan de belasting
aanslagen, milieuvergunningen e.d.
Een algemene beroepsmogelijkheid
tegen de overheidsbeslissingen is te
vinden in de Wet Administratieve
Rechtspraak Overheidsbeschikkin
gen. Het begrip "Arob"-beroep is al
aardig ingeburgerd en is een prima
middel gebleken om op te komen te
gen allerlei misslagen en onredelijke
beslissingen van de overheid.
Tenslotte maakt de overheid ook
fouten. Dat is begrijpelijk want
ambtenaren en bestuurders zijn ook
maar mensen, maar dat is wel een re
den om burgers en bedrijven daarte
gen te beschermen.
Hoe werkt nu dat Arob beroep? Om
te beginnen kan niet tegen iedere wil
lekeurige overheidsbeslissing wor
den geageerd met "een brief op po
ten aan de Raad van State" die de
zaak dan wel ongedaan maakt.
In de eerste plaats kan alléén tegen
beschikkingen worden opgekomen
en niet tegen "besluiten van algeme
ne strekking". Zo'n besluit van alge
mene strekking is bijvoorbeeld het
besluit van de regering tot afschaf
fing van de WIR.
Ook rechtshandelingen naar burger
lijk recht (bijvoorbeeld het opzeggen
van een kontrakt) vallen niet onder
de definitie van een beschikking. Bo
vendien staan er in de wet allerlei
uitzonderingen, zoals beschikkingen
tot benoemingen, beoordeling van
examens, beschikkingen bij waters
nood, rampen en dat soort zaken.
Bij mogelijke toepassing van de Wet
Arob moeten we denken aan bij
voorbeeld vergunningverlening of
weigering, subsidiebeslissingen, al
lerlei vrijstellingen waarvoor geen
beroepsprocedurès in andere wetten
zijn opgenomen. Men moet recht
streeks in zijn belang zijn getroffen,
dat wil zeggen dat niet iedereen zo
maar bezwaarschriften kan indie
nen. Tegen de beslissingen van de
centrale overheid kan rechtstreeks
bij de afdeling Rechtspraak van de
Raad van State beroep worden in
gesteld. Tegen beslissingen van de
lagere overheid (bijv. een gemeente)
moet eerst bij die lagere overheid een
bezwaarschrift worden ingediend.
Pas als zo'n gemeente voet bij stuk
houdt en het bezwaarschrift afwijst
kan ook tegen deze beslissing beroep
worden aangetekend bij de afdeling
rechtspraak. Voor het indienen van
bezwaar en beroep is bijna altijd een
termijn van 30 dagen van toe
passing.
Het is allemaal niet zo eenvoudig
maar dat wist u al.
Een volgende keer zullen we de be-
roepsgronden bespreken en de mo
gelijkheid schorsing van beschikkin
gen te vragen.
Mr. ir. J. Huisman
Vrijdag 9 september 1988
