Polen
ioo
zegge en schrijve
zuidelijke landbouw maatschappij
Land- en tuinbouw
Fruitteelt
verzekeringen zlm
Afscheid vertegenwoordiger
S.M. Timmers
m u VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1988
land-en
tuinbouwblad
De algemeen-secretaris van de ZLM mr. J. Oggel is onlangs op bezoek geweest in Polen. Over zijn beleve
nissen en indrukken kunt u hieronder lezen.
Bijgaande foto vertelt misschien meer dan duizend woorden: zo wordt heden ten dage op het platteland
van Polen gewerkt. Weinig rationeel, weinig gemechaniseerd en met veel arbeidskrachten. Meer hierover
in onderstaand voorbeeld.
Nu Polen de laatste tijd nogal nadrukkelijk in het
nieuws is lijkt het mij wel toepasselijk om enige indruk
ken op te schrijven die ik heb opgedaan tijdens een
kort bezoek dat ik onlangs aan Polen heb gebracht. In
veel opzichten is dit bezoek een soort reis terug in de
tijd geworden dat wil zeggen Polen anno 1988 doet
sterk denken aan de situatie bij ons zo'n 40 50 jaar
geleden. Om enkele voorbeelden te noemen: er wordt
vrijwel uitsluitend met kolen gestookt en 's morgens
werd ik al vroeg wakker van het geluid van het opstar
ten van stoomtreinen. Nog bijna een derde van de be
volking is werkzaam in de land- en tuinbouw en na
tuurlijk is de melkbus nog een vertrouwd beeld. Er zijn
weinig vierbaans autowegen, maar over het algemeen
zijn de wegen prima in orde. Het is wel uitkijken gebla
zen want alles en iedereen maakt van de wegen ge
bruik: veel voetgangers, paard en wagen, zo nu en dan
een traktor, vrachtauto's en personenauto's. Omdat
maar weinig mensen een auto hebben wordt er veel
gebruik gemaakt van het openbaar vervoer. Een bui
tenlander is er nog min of meer een bezienswaardig
heid: er werd veel naar ons gezwaaid door zowel kin
deren als volwassenen. Ik vond dat de mensen er over
het algemeen goed uitzagen. Maar mogelijk dat de om
standigheden mijn waarneming wat vertekend heb
ben: ik heb alleen een stukje van het meer welvarende
zuiden gezien, het was prachtig weer, volop oogsttijd
en ik ben niet in direkt kontakt geweest met de gewo
ne man maar min of meer als een VIP behandeld. Ik
heb me laten vertellen dat het modale inkomen onge
veer 30.000 Zlotys per maand bedraagt. Dat is omge
rekend tegen de officiële wisselkoers f 1 50,— oftewel
f 5,— per dag! Veel jongeren zien het daarom niet
meer zitten en proberen in het (westerse) buitenland
aan de slag te komen. Er is sprake van een stagneren
de ekonomie die op basis van de oorspronkelijke uit
gangspunten moeilijk meer op gang is te brengen. Het
ondernemerschap lijkt daarom weer een kans(je) te
krijgen. De 'Glasnost' van Gorbatsjov wordt door de
jongeren als een uitdaging gezien maar de ouderen aar
zelen omdat ze bang zijn dat als Gorbatsjov het niet
redt de gevolgen niet zijn te overzien. Ook het feit dat
de huidige Paus van Poolse afkomst is heeft grote in
vloed op het maatschappelijke en politieke leven. Er
worden veel kerken gebouwd en ook leden van de Par
tij kunnen hun kinderen laten dopen. Overigens zijn de
Polen zeer religieus: 85% is meelevend lid van de
(rooms katholieke) kerk. Op vrijdag wordt er bijvoor
beeld konsekwent geen vlees gegeten, maar ons werd
het wel aangeboden. De gastvrijheid is trouwens over
weldigend.
Omdat mijn bezoek vooral gericht was op de fruitteelt
heb ik slechts summier kennis kunnen nemen van de
overige agrarische ontwikkelingen. In Polen zijn er heel
veel kleine partikuliere boerenbedrijfjes. Slechts 30%
van de grond wordt als staatsbedrijf geëksploiteerd.
Mechanisatie is vrijwel alleen op de staatsbedrijven
aanwezig, voor het overige is vrijwel alles handwerk
met paardentraktie. De (gemengde) bedrijfjes zijn klein
met veel tot zeer veel her en der gespreide perceeltjes
en één of twee koeien. (Daarnaast veel ganzen om de
dochters als ze trouwen een veren bed mee te kunnen
geven). De grond is eigendom en wordt niet gekocht
- ook niet bij vererving - vanwege de waardevastheid.
De verkaveling is derhalve zeer slecht. Niettemin was
het een prachtig gezicht om al die mensen bezig te zien
op het land: met de sikkel graan maaien, met de hand
opbinden (soms met een zelfbinder), het vervoer met
paard en wagen om thuis te dorsen met de vlegel of
een rondreizende dorsmachine. De graanopbrengst op
deze bedrijfjes is circa 2.500 kg per ha en op de staats
bedrijven 5 ton. De koeien worden veelal langs de
wegen door kinderen of oude mensen gehoed. Ze
voorzien in de eigen behoefte aan zuivel voor het
gezin.
Zo ouderwets de landbouw is, zo vooruitstrevend is de
fruitteelt. Met name de kopgroep van de fruittelers ziet
de Nederlandse fruitteelt als toonaangevend en veel
In het Noord-Westelijk deel van Noord-Brabant is de
heer Timmers een zeer gezien man. Zeer veel jaren be
hartigde hij de verzekeringsbelangen van onze leden; hij
vormde in Zevenbergen een belangrijk steunpunt voor
onze maatschappij. De laatste jaren deed ook zijn doch
ter Anne-Els aktief mee. Dat was ook nodig omdat de
heer Timmers inmiddels een kleine 5.000 leden terzijde
stond. Nu hij de 65-jarige leeftijd heeft bereikt, heeft hij
besloten het iets rustiger aan te doen. Vanaf 1 september
zullen onze medewerkers te Goes een rechtstreeks kon-
takt gaan onderhouden met onze leden in de regio Ze
venbergen. De adviesfunktie zal vervult worden door de
heer A.C. Schoonen, die in Zevenbergen gaat wonen en
werken. Alle betrokkenen hebben hierover reeds bericht
ontvangen. Wij danken de heer Timmers en zijn dochter
Anne-Els namens bestuur en alle verzekerden voor het goe
de werk dat zij al die jaren hebben verricht en wensen hen
het allerbeste toe! Wij verwelkomen de heer Schoonen in
onze organisatie. Wij geloven erin dat hij hetzelfde vertrou
wen van onze leden zal winnen zoals de heer Timmers dit
genoot.
De gezinsongevallenverzekering wordt steeds meer
gesloten
In de maanden juli en augustus werden enkele honder
den gezinsongevallenverzekeringen afgesloten. Dit jaar
hebben wij al een groei gerealiseerd van zo'n 40%. Met
name gezinnen met schoolgaande kinderen raden wij aan
deze verzekering af te sluiten. De scholierenongevallen
verzekering, welke vaak automatisch wordt afgesloten,
is dan niet meer nodig. Volgens het Centraal Bureau
voor de Statistiek raken jaarlijks zo'n 774.000 mensen
gewond door een ongeval; vaak met blijvende invalidi
teit. Er sterven circa 3.900 mensen ten gevolge van een
ongeval. De meeste ongevallen komen voor in de privé-
sfeer, daarnaast in het bedrijf en in het verkeer. In het
verkeer zijn de ongevalsgevolgen vaak ernstig. De bouw
nijverheid en de landbouw en visserij zijn de onveiligste
bedrijfstakken, aldus het CBS. Onze gezinsongevallen-
polis dekt vader, moeder en kinderen vierentwintig uur
per dag, overal ter wereld. De premie bedraagt slechts
enkele tientjes.
Produktaansprakelijkheid
Onze agrarische leden worden in deze krant geïnfor
meerd over de produktaansprakelijkheid. Wij zijn druk
doende ons verzekeringspakket voor de agrariërs te ver
beteren. Zekerheid op het terrein van milieu
aansprakelijkheid en rechtsbijstand worden steeds be
langrijker. In het najaar hoort u meer hierover van ons.
H. Doeleman Hzn, direkteur
van onze teelttechnieken worden in de praktijk ge
bracht. De gemiddelde bedrijfsgrootte in de fruitteelt is
4 5 ha met uitschieters tot boven de tien hektare.
Het aantal bomen per ha is nog lang niet zo groot als
bij ons maar 2.000 en meer komt al voor. Ook het
meerrijen systeem is volop in diskussie. Aardig was
ook om te konstateren dat er uitgangsmateriaal uit o.a.
Zeeland wordt gehaald waar ze overigens zeer tevre
den over zijn. Trouwens ook vrijwel alle zaad voor de
groenteteelt komt uit Nederland. Er werd mij dan ook
verzekerd dat er voor ons zeker zaken zijn te doen in
Polen. De Poolse fruitteelt zit nog helemaal op de pro-
duktielijn dat wil zeggen kwaliteit telt nauwelijks. Klei
ne maten, verruwing of hagelschade hebben nauwe
lijks invloed op de prijs en de afzet. De bewaring gaat
dikwijls op basis van natuurlijk waterkoeling afkomstig
van beekjes. De afzet vindt tot op zekere hoogte meer
en meer op partikuliere basis plaats. Door de voor
uitstrevendheid van deze fruittelers - alleen appels,
geen peren - kunnen wij op onderdelen wellicht ook
nog iets van hen leren bijvoorbeeld ten aanzien van
vorstgevoeligheid van de opstand en rasontwikkeling.
Met het Proefstation voor de Fruitteelt in Wilheimina-
dorp wordt er regelmatig materiaal en kennis uitgewis
seld. Dat laatste was trouwens ook de aanleiding tot
mijn bezoek wat uiteindelijk besloten werd met nadere
afspraken voor uitwisselingsprogramma's tussen de
Poolse en Zuidwestelijke fruitteelt. Al met al een zeer
interessant bezoek.
Oggel
