VOO It Dl?
vrouw
'Op het natuurpad'
p.j. zuid
geluid
Toch nog er even tussen uit!
Tien jaar jong maar
diep geworteld
Stichting Uitwisseling heeft in 40 jaar
10.000 agrarische stages georganiseerd
redaktie Henk Tegels
tien
jaar
maar
diep
geworteld
Agrarische Studiereizen 1988
onder redaktie van de Radaktiekommis-
sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
Zeeland en Brabant.
Redaktieadres:
Mevr. P. J. de Rooy-Janse M.A.
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge.
Op donderdag 9 juni gingen enige dames van de afdeling Kattendij-
ke/Wilhelminadorp van de Nederlandse Bond van Plattelandsvrou
wen, vergezeld van enkele echtgenoten op ekskursie in de Yerseke
Moer. Bij de Postbrug, waar onze gids de heer M. Jacobusse, van de
Stichting 'Het Zeeuwse Landschap' ons opwachtte, gingen we welge
moed op pad. Het was uitgelezen weer voor onze wandeling, droog,
zo'n 17 graden, en een zacht windje.
Het kon niet beter. Bij de Oostwege-
ling waar we de moer ingingen, gaf
onze gids een korte uiteenzetting
over het ontstaan van de Moer.
Het gebied is al voor onze jaartelling
ontstaan, het werd door de Romei
nen bewoond, ongeveer 275 na Chr.
werd het verdronken land. Enige
eeuwen later begon men onder lei
ding van de kloosterlingen met de
bedijking van het gebied, dat be
stond uit eilanden, schorren, zeear
men en kreken. Na de bedijking,
toen het water uit de veengrond ver
dween ging de bodem inklinken.
De wegen waarop we nu lopen zijn
de beddingen van de kreken. De zee
had veel zout achter gelaten in de
grond en in de 15e eeuw ging men
druk aan het werk om het zout uit
het veen te winnen. De bevolking
van Goes leefde in die tijd in hoofd
zaak van deze zoutwinning. Men
groef het veen aan de voet van de
dijken af, liet het drogen tot turf.
Dit graven noemde men moeren,
naar het Engelse woord moor
veenmoeras.
De turf werd na het drogen in ijzeren
potten gebrand, het zout werd uit de
as gespoeld en gezuiverd voor ge
bruik. Later werd dit moeren verbo
den door Floris de Vijfde. De dijken
werden er nl. door ondermijnd, en
het land was alleen nog maar ge
schikt om er vee op te laten grazen.
Wij kennen nu nog de uitdrukking
'iets naar zijn moer helpen'.
De heer Jacobusse liet ons later op
onze tocht zien, waar de afgravingen
hadden plaats gevonden, en het 'hol-
lebollige' landschap wat overbleef
nadien.
Wij vervolgden onze tocht met over
hekken klimmen, over schorren
klauteren, zelfs ontkwamen we niet
aan slootje springen. Steeds werd
halt gehouden: om een nest van een
eidereend met het tweede broedsel
van 6 eieren erin te bewonderen, om
naar een kluut boven ons hoofd te
luisteren of een vlinder te ontdek
ken. Duizenden vogels leven en
broeden in dit gebied, waar dan ook
sporadisch mensen toegelaten
worden.
Nagewuifd door een torenvalk
Halverwege onze tocht voegden zich
35 koeien - of liever gezegd vaarzen
- zich bij ons gezelschap als toehoor
ders. Deze hadden de middag van
hun leven, met veel plezier sprongen
ze om die vreemde wezens op twee
benen heen, of probeerden de stof
van onze kleding uit. Wij waren
voor deze vaarzen een toeristische
attraktie, waar zij maar node af
scheid van konden nemen.
In de moer groeien zo'n 80 soorten
grassen en planten. Onze gids liet er
'Tien jaar jong maar diep geworteld'
is een boekje dat een beeld geeft van
de geschiedenis, het ontstaan en het
ontwikkelingsproces van het Neder
lands Agrarisch Jongeren Kontakt.
De wortels van het NAJK leiden
naar het begin van deze eeuw. De
'boerenjongens' en de 'boerenmeis
jes' van toen verenigden zich na de
opkomst van het land- en tuinbouw-
onderwijs en het landbouwhuishoud-
onderwijs. Onder invloed van de
brede emancipatiebeweging onder
'arbeiders' en onder katholieke en
gereformeerde volksdelen ontston
den de konfessionele organisaties.
Na een periode van grote bloei die
reikt tot in de vijftiger jaren raakt
het agrarisch jongerenwerk in de
versukkeling.
Eind zestiger en begin zeventiger ja
ren klautert het agrarisch jongeren
werk weer uit een diep dal omhoog.
Op de golven van de emancipatie
drang van jongeren en onvrede over
de ontwikkelingen in de land- en
tuinbouw nemen de.plattelandsjon
gerenorganisaties het agrarisch jon
gerenwerk gezamenlijk ter hand. In
1977 groeit hieruit het Nederlands
Agrarisch Jongeren Kontakt.
Naast het bevorderen van de techni
sche en ekonomische vakbekwaam-
Vrijdag 29 juli 1988
heid en de bewustwording en me
ningsvorming van agrarische jonge
ren, wordt belangenbehartiging een
essentieel onderdeel van het agra
risch jongerenwerk zoals dat binnen
het NAJK gestalte krijgt.
Onder invloed van de brede emanci
patiebeweging van vrouwen probe-
jong
een keur van zien, o.a. de grasmuur,
die heel zeldzaam is, verder knoop-
kruid, de grote ratelaar, veldzuring.
Verder een gras, de geknikte vos
senstaart genaamd, een boterbloem
net iets anders van kleur dan die wij
kennen, vogelwikke, een bloempje
dat van binnen in de stamper precies
op een vogel lijkt. Dan een heel fijn
wit bloempje met meeldraden zo
fijn, dat die zonder vergrootglas bij
na niet te zien waren, zilte
schijnspurrie geheten. Een hieraan
verwant bloempje, de gerande
schijnspurrie, die zich direkt sluit,
als je het onder water dompelt. Na
tuurlijk kwamen we ook de lamsoor
of zeeaster en de zeekraal tegen. On
ze gids liet zien, welke vernuftige
aanpassingen deze planten bezitten
om in het zoute klimaat waarin zij
leven te kunnen overleven. Zo be
schikt de lamsoor over een reservoir
om zoet water op te slaan.
De Yerseke Moer heeft ietwat 'hollebollig' oppervlak, ontstaan door de
vroegere veenafgravingen (moernering) ten behoeve van de zoutwinning
De Stichting 'Het Zeeuwse Land
schap' is eigenaar van 300 van de
400 ha grond in dit unieke natuurge
bied en heeft zich ten doel gesteld
het gebied in een zo oorspronkelijk
mogelijke staat te houden. Het ge
bied strekt zich uit tussen Wemeldin
ge en het Vlake, en u zult begrijpen,
gezien de oppervlakte, dat wij in drie
uur tijd maar een gedeelte konden
zien.
Nagewuifd door een torenvalk gin
gen we vermoeid, maar voldaan
huiswaarts, in ons moderne vervoer
middel de auto.
Hartelijk dank aan onze gids, de
heer Jacobusse van het Zeeuwse
Landschap, en tevens aan ons
bestuur voor het door hen genomen
initiatief.
A.J.J. de Jonge - van Geest.
Op 12 juli jl. werd gevierd dat de
10.000ste deelnemer aan een door de
Stichting Uitwisseling voor Platte
landsjongeren georganiseerde agra
rische stage in het buitenland begon.
De festiviteit werd gehouden op
Schiphol. De 10.000ste deelnemer,
Sonja Groot Zevert uit Beltrum
(Gld.), vertrok daar voor haar stage
naar Canada.
Er werd een inleiding gehouden door
de voorzitter van de Stichting Uit
wisseling, ir. J. Venneman, over de
historie, huidige- en toekomstige ak-
tiviteiten. Vervolgens overhandigde
hij namens het NBBS, Canadian-
Airlines en de Stichting Uitwisseling
een gratis vliegticket aan Sonja. Na
hem hield de heer G.J. Doornbos,
de voorzitter van het Landbouw
schap, een inleiding over het belang
van de internationale stage in de
agrarische sektor. Hij illustreerde dit
aan de hand van eigen ervaringen die
hij heeft opgedaan in Canada.
Bij de festiviteit was ook de eerste
stagiair uitgenodigd, mevr.
Timmerman-Hopman. Zij heeft een
De heer J. Venneman, voorzitter van de Stichting Uitwisseling, overhandigt
een gratis vliegticket aan Sonja Groot Zevert
kleine 40 jaar geleden in Denemar
ken stage gelopen.
Sonja en de Stichting Uitwisseling
werden verder gelukgewenst door de
heer Van Dorp, direkteur van de
Christelij k-Agrarische Hogeschool
in Dronten, mevr. v. Yperen van het
Ministerie van Sociale Zaken en ont
ving van de Canadese Ambassade
een encyclopedie over Canada.
Na zoveel grijze luchten kan het niet
anders, of in augustus zal de zon
weer volop schijnen! En wat is er
mooier dan een stralende zon over
de paarse heidevelden van de Schot
se Hoogvlakten, over de met 'dra
ken' bevolkte meren zoals Loch
Ness, en ook de bruidsparen in Gret-
ren jonge agrarische vrouwen in de
tachtiger jaren weer een volwaardige
plaats te heroveren in het door man
nen gedomineerde agrarisch jonge
renwerk. In tien jaar tijd groeit het
NAJK uit tot de belangenorganisatie
van agrarische jongeren met 19.000
leden, met bovendien een eigen visie
op de toekomst van de land- en tuin
bouw en het te voeren landbouw
beleid.
De brochure is te bestellen door
ƒ5,over te maken op giro
5445879 t.n.v. NFPJO te Utrecht,
onder vermelding van 'Tien jaar
jong'.
PJZ agenda
Afd. Schouwen-Duiveland: 6 augus
tus, barbecue bij C. van de Hoek te
Kapelle, aanvang 20.00 uur. Opge
ven bij Annette Kuyper (tel. 01110 -
16934) of bij Jeanette Capelle (tel.
01114-1513).
na Green worden liever in het zon
netje gezet dan in de regen. Alhoe
wel, het ruwe Schotse heuvelland
schap, waar in de mist of regen plot
seling een afgelegen boerderij, een
schaapsherder met zijn kudde of een
verlaten kasteel opduikt, heeft ook
zijn charmes. De zon over de pusz-
ta's in Hongarije, over de akkers en
het Balatonmeer en de Donau geeft
dit Balkanland een gemoedelijke,
landelijke sfeer. Mocht de zon in het
Schwarzwald te fel schijnen, overal
bieden de bossen schaduw en de ge
zellige koffiehuizen en Weinstubes
verfrissing. Wanneer, waar?
Schotland, 11-20 augustus 1988.
10-daagse bootreis/rondreis per bus.
Het programma in het kort: bezoek
aan de kathedraal in Durham, de ab
dij in Jedburgh, stadsrondrit in
Edinburgh; het kasteel en het Holy-
rood Palace, bezoek aan een agra
risch bedrijf, bijwoning van de Tap
toe met vuurwerk na, over de Schot
se Hooglanden naar Tomintoul, de
hoogst gelegen plaats in het Vere
nigd Koninkrijk, naar Iverness in het
hoge noorden, bezoek aan een whis
kystokerij, langs Loch Ness en Loch
Lochy, boottocht op het meer, via
de westkust van Schotland met een
bezoek aan een kasteel naar Gretna
Green voor het sluiten van een hu
welijk, verblijf in het bekende Lake
District in midden Engeland. Tocht
over het mooie Pennine-gebergte en
bezoek aan de beroemde kathedraal
van Huil.
Hongarije, 23-30 augustus 1988,
8-daagse vliegreis/rondreis per bus.
Schwarzwald, 22-27 augustus 1988,
6-daagse busreis, verblijf in het
Waldhotel am Notschrei.
En verder: Jersey 7-14 september;
Sicilië 24 september - 1 oktober;
Harz 3-7 oktober; Mallorca 5-12 ok
tober; Kreta 21-28 oktober; Califor-
nië 1-20 november; Wenen 16-20 no
vember; Graubünden 19-27 januari
1989; Kenia 15 januari - 3 februari
1989.
Voor uw aanmelding voor deze of
volgende reizen, voor het aanvragen
van de brochure Agrarische Studie
reizen juli-december 1988 of voor
meer informatie kunt u kontakt op
nemen met Agrarische Studiereizen,
Roermondsplein 20, 6811 JN Arn
hem, 085-512087 tussen 08.00 en
17.30 uur (eventueel 427784).
13
