Schade door hagel van 30 juni loopt
voor verschillende gewassen sterk uiteen
Graszaad op tijd geoogst
1988, een luizenjaar
Tegenstellingen
Spuitfrequentie tegen Phytophthora opgevoerd
Voorkom vernieling
van elektronika bij
laswerkzaamheden
Van het één val je in het ander. Na
een langdurig droge periode, waarin
het maar niet wilde regenen, hebben
we de laatste weken een periode
waarin het niets anders deed dan re
genen op ZUID-BEVELAND.
Dit is niet alleen een slechte periode
voor de vakantiegangers maar ook
om de aardappelen en uien te be
schermen tegen phytophthora en
bladvlekkenziekten. Op Zuid-
Beveland is druk gebruik gemaakt
van de paar dagen droog weer, vori
ge week om de vroege graszaadsoor
ten te dorsen. Dat was te merken bij
het bezoek aan de proefboerderij
Westmaas door de Graan Studie
Club. De opbrengsten van het gras
zaad lijken goed te zijn op het-eerste
gezicht. Door de regen - is op een
toch nog groot aantal percelen met
name de gerst - plat gegaan. Dit lij
ken op het eerste gezicht percelen die
wat meer stikstof gekregen hebben
dan gemiddeld. Vaak zie je ook stro
ken of gedeeltes plat liggen.
Zoals al eerder geschreven zagen we
begin juni de eerste vergelingszieke
planten verschijnen op Zuid-
Beveland. Naarmate de maand juni
verstreek zagen we in meerdere per
celen vergelingszieke plekken in de
Na vele sombere en regenachtige da
gen scheen afgelopen dinsdag in ie
der geval de zon weer eens op
SCHOUWEN-DUIVELAND. Di-
rekt zag je overal weer volop aktivi-
teiten op het land. Konservenerwten
werden gedorst, de maaidorsers ruk
ten weer in grote getalen uit richting
de graszaadpercelen en ook de aard
appelen werden weer massaal gespo
ten. Ook de plantuien die hier en
daar al weer een tijdje op het land la
gen konden opgeladen worden.
Wat het graszaad betreft vallen de
zaadopbrengsten wat tegen. Ook
plantuien geven niet overal de'kilo
grammen waar men op gehoopt had.
De prijs maakt hier echter veel goed.
Rijdend door de polder zien we ver
der dat het graan nu toch gaat ver
kleuren. Het heeft weliswaar lang
geduurd maar nu wordt de kleur
Wat begon als het noodzakelijke
buitje regen schijnt nu, ook op
NOORD-BEVELAND niet op te
kunnen houden. Tussen de buien
door werden percelen graszaad ge
maaid en na zowaar enkele dagen
mooi weer kon ook gedorst worden.
De vreugde was echter maar van
korte duur want wat aanvankelijk
begon als een vroege oogst van de
zomergewassen; het schijnt nu door
de aanhoudende regen toch weer
niets vroeger te zijn dan voorgaande
jaren.
Dit alles in tegenstelling tot onze
kollega's in Amerika die echt om re
gen verlegen zijn en van wie wordt
verwacht dat velen wellicht niets of
bitter weinig te oogsten zullen heb
ben vanwege de aanhoudende
droogte.
Deskundigen wijten dit o.a. aan het
zogenaamde "broeikaseffekt" - het
warmer worden van de aarde als ge
volg van milieuvervuiling. Deze
droogte kan de wereldvoedselsitua
tie behoorlijk in de problemen bren
gen. De enorme overschotten die er
waren zijn door allerlei landbouwbe-
perkende maatregelen terugge-
Vrijdag 22 juli 1988
De taxatie van de hagelschade die donderdag 30 juni in West Zeeuws-
Vlaanderen en Tholen is ontstaan heeft inmiddels voor een groot deel
plaatsgevonden. Bij sommige gewassen zal over enkele weken een her
taxatie plaatsvinden om te beoordelen in hoeverre het gewas zich her
steld heeft. Naar schatting van de Onderlinge Zuidelijke Hagelverze-
kering zal de schade zeker 1 miljoen bedragen. Een vrij groot deel
van de boeren blijkt niet verzekerd te zijn. Rond het Thoolse St. An-
naland is de schade het zwaarst. Percelen uien, erwten en aardappelen
zijn hier volledig vernield.
bietenpercelen verschijnen. Sinds
begin juli lijkt er geen uitbreiding
meer plaats te vinden terwijl dat ech
ter wel algemeen verwacht werd, niet
in de laatste plaats doordat de luizen
moeilijk te bestrijden waren. De ver-
gelingsziekte waarschuwingsdienst
heeft dan tot nu toe toch redelijk tot
goed gewerkt. Opmerkelijk zijn de
percelen suikerbieten die behandeld
worden met Temik. Ondanks de
droge periode heeft de Temik dit
jaar z'n werk goed gedaan. Het
scheelt op z'n minst twee bespuitin
gen tegen de luizen plus dat in die
percelen nog niets te konstateren
valt.
Opvallend is ook te konstateren dat
er in een aantal percelen aardappe
len toprol is te zien. Dat is een ver
schijnsel dat we de laatste jaren niet
gezien hebben op Zuid-Beveland.
Het blijft dus een goed advies om
rond de langste dag een bespuiting
hiertegen uit te voeren.
Daarnaast hebben veel percelen
Bintjes staan bloeien zoals we dat
twee jaar terug met die doorwas ook
konden zien. Dit jaar is er echter
GEEN doorwas te zien, wat maar
goed is ook zodat de kwaliteit be
houden blijft.
toch geler. Helaas kleuren ook ande
re gewassen geel. Vooral zaaiuien
hebben het zwaar te verduren. Ook
aan de uien valt te zien dat op Duive-
land meer regen gevallen is dan op
Schouwen. Bovendien is de grond er
ook gevoeliger voor.
Ook de aardappelen reageren hier en
daar op wateroverlast. Toch is de
stand over het algemeen goed. Het
loof is gezond, de aanslag niet te
groot en de knollen zijn al behoor
lijk groot voor de tijd van het jaar.
Wel zien we hier.en daar wat door
was en ook erg veel toprol dit jaar.
Deze toprol kan op sommige perce
len wel eens veel opbrengst kosten.
Niet op tijd tegen luis gespoten of
een onvoldoende werking van het
middel komt in een luizenjaar als
1988 goed naar voren. Bij de bieten
zien we ook steeds meer vergelings-
ziekte komen. Ja, de luizen hebben
hun slag weer geslagen.
bracht. Immers produktie en kon-
sumptie dienen in evenwicht te zijn.
De wereldgraanvoorraad is in twee
jaar tijd van 101 dagen gezakt naar
70 dagen voorraad. Zou er nu een te
kort dreigen? De tijd zal het ons
leren.
Ook het toeristen-seizoen is in ons
gebied weer in volle gang. Door mid
denstand en organisatiebureaus wor
den weer tal van aktiviteiten georga
niseerd, hetgeen niet alleen de dorps
kernen verlevendigt maar bovenal
toeristen trekt. Door een grote cam
ping in Kamperland werd onlangs
een week georganiseerd waarin de
toerist nader kennis kon maken met
het boerenbedrijf. Door de organise
rende camping werd een boer bena
derd die gedurende deze week groe
pen van gemiddeld zo'n 15 personen
een rondleiding gaf over zijn bedrijf.
Uit de belangstelling en gestelde vra
gen mag worden afgeleid dat een en
ander zeker geslaagd is te noemen.
In augustus volgt nog een week. Een
prima stukje agrarische promotie
dus!
Om nog even op het weer terug te
komen; volgens de Enkhuizer Alma
nak hadden we het allemaal al kun
nen weten:
De schade aan de verschillende ge
wassen loopt zeer uiteen, zo vertelde
ons de taxateur van de Onderlinge
Zuidelijke Hagelverzekering de heer
S. van Hoeve uit Hulst. Dat is naast
de intensiteit van de bui o.m. ook af
hankelijk van de afrijpingstoestand
en de aard van de gewassen. Zo is
rond St. Annaland bij aardappelper
celen 80% van het loof afgeslagen en
Van Hoeve schat hier de uiteindelijke
schade wel op 50 procent. Ook de
erwten en uien geven hier een triest
beeld. Een aantal percelen zal niet ge
oogst kunnen worden. In het alge
meen worden de erwten vlak voor de
oogst getaxeerd. Bij uien wacht men
nog met de definitieve taxatie om te
zien in hoeverre er bij dit gewas nog
sprake is van herstel. De schade in de
granen valt in het algemeen mee en
loopt uiteen van 5 tot 25%. Knik van
de stengel en korreluitval bepalen de
schade in dit gewas. Bij graszaad laat
de situatie zich erger aanzien. Hier
loopt de schade van 5% tot wel 75%.
Hoe verder in het afrijpingsstadium
hoe groter de schade. Er is ook veel
afslag van korrel bij reeds gemaaid
graszaad. Verder veel bladafslag bij
bieten, maar dankzij het herstellings
vermogen zal de schade in dit gewas
wel beperkt blijven tot enkele procen
ten. In enkele boomgaarden en in de
bloemzaadteelt op Tholen is uiter
aard ook schade.
De vaststelling van de schade is, zo
vertelde ons taxateur Van Hoeve, in
het algemeen heel plezierig verlopen.
Elke morgen voor de 6 taxateurs van
de Onderlinge op stap gingen was er
een bespreking en vond een evoluatie
plaats o.m. aan de hand van proef-
taxaties. De uitslagen van de proef-
taxaties zijn maatgevend bij de taxa
tie van de schade. "We hebben ons
daar tot nu toe steeds aan kunnen
houden en nog niet bij hoeven te
stellen".
De heer A.M. Gaakeer uit St. Anna
land is een van de getroffen telers.
Hij zegt zich vooral veel zorgen te
maken over de aardappelen. Door
bladafslag vreest hij een sterk ver
hoogde kans op phytophthora. Hij
neemt dan ook geen risiko en laat ze
elke week spuiten. Door de stilstand
in de groei van zijn Bintjes kan er
verder glas in de knollen ontstaan.
De omvang van die schade is nu nog
niet precies vast te stellen. "Als dat
maar goed afloopt', merkt hij zorge
lijk op.
In West Zeeuws-Vlaanderen zijn
schademeldingen binnengekomen uit
het hele gebied tussen Eede en Bres-
kens. Een van de getroffen telers is
de heer C. Haartsen uit Waterland
kerkje. Hij heeft al zijn gewassen ver
zekerd, naar schatting bedraagt de
schade 30 tot 35 procent. Wat de ech
te financiële opbrengstderving zal
worden vindt hij moeilijk te zeggen,
omdat nog moet worden afgewacht
hoe het gewas zich verder herstelt.
Veel gewassen hebben zich nu al voor
een groot deel hersteld. Alleen als je
in het gewas staat zie je nog dat er
schade is, van de buitenkant zie je zo
op het oog niet zoveel bijzonders aan
het perceel. Dit is bijvoorbeeld het
geval bij de suikerbieten, waarvan na
de hagelbui alleen de nerven nog over
waren plus een enkel groen blaadje in
het hart van de plant, vertelt Haart
sen. Bij hem is op grond van de hoe-
"Is de eerste juli regenachtig,
gans de maand is twijfelachtig!"
maar: "Geeft augustus zonneschijn,
zeker krijgen we gouden wijn".
Moed houden dus maar!
veelheid bladafslag de schade vast
gesteld op 20 procent bruto (d.w.z.
inkl. eigen risiko van 3%). Het ergst
getroffen bij hem is het graszaad
(veldbeemd). In één perceel is een
schade van 57 procent vastgesteld.
Doordat het gewas tegen het maaien
aan zat was de schade heel hoog. In
de zomergerst was de schade het
grootst in de vroeg (eind fehruari) ge
zaaide, 50 procent bruto. In de laat
gezaaide (begin april) was de schade
veel minder, 12 procent bruto. In zijn
vroeg gezaaide wintertarwe (Sarno
voertarwe) is de schade getaxeerd op
25 procent bruto, terwijl in de iets la
ter gezaaide Obelisk de schade op 12
procent bruto is getaxeerd. Bij de
bruine bonen is juist in de laat ge
zaaide de meeste schade ontstaan,
doordat die planten nog teer waren.
Bij de vroeg gezaaide was wel veel
blad- en bloemafslag, maar het gewas
heeft zich goed hersteld. De situatie
in het fruit is in veel gevallen rampza
lig. Van de aardappelen waren veel
stengels kompleet afgeknapt, soms
wel voor 90 procent. De schade hier
in is bij de heer Haartsen getaxeerd
op 42 procent bruto. Het gewas was
toen 50 a 60 cm hoog, nu is het weer
een fris groen zij het vrij laag gewas.
Haartsen spuit nu om de vier dagen
tegen Phytophthora. "Het is een
voordeel dat het vrij koel weer is ge
weest, waardoor er weinig Phytoph
thora ontstaat. Door de vele in
valspoorten zouden er anders grote
problemen zijn ontstaan.
Het vlas van Haartsen was begin deze
week nog niet getaxeerd. De schade
hierin bestaat uit een verdikking in de
stengel, daar waar de hagelsteen de
stengel geraakt heeft. Waarschijnlijk
zal de stengel daar later breken,
waardoor er een korte vezel ontstaat.
Ook zijn er veel bollen afgeslagen en
zitten er rotte plekken op.
Haartsen meent dat de schade kor-
rekt wordt vastgesteld. Als voorbeeld
noemt hij de karwij bij zijn buur
man, waarin een schade van 75 pro
cent is vastgesteld. "De karwij is in
middels gedorst, de opbrengst be
droeg 500 a 600 kg/ha. Bij een ge
schatte opbrengst van 2.200 a 2.300
kg/ha. voordat er hagelschade was,
klopt de taxatie aardig", aldus
Haartsen.
Een taxatie van hagelschade in graszaad. Schade in dit gewas kan zijn bescha
diging of breuk van de stengel of het afslaan van zaadpakjes. De taxateurs
van OZH de heren D. Vermaas (I) en S. van Hoeve (r) bekijken een monster
van akkerbouwer A.M. Gakeer (m) bij St. Annaland.
De hagelbui heeft de getroffen aardappelpercelen grotendeels veranderd in
een "stengelveld". Nu ogen dergelijke percelen weer fris groen, doch het ge
was is veel lager en heeft uiteraard een grote achterstand.
Bij laswerkzaamheden aan werktui
gen waarop elektronika gemonteerd
is, is het gevaar van overbespanning
groot, waardoor de elektronika kan
worden beschadigd.
Veel schade kan worden voorkomen
door voorzorgsmaatregelen te ne
men. Ontkoppel de elektrische voe
ding voordat u met laswerkzaamhe
den begint: bij net voeding de stek
ker uit het kontakt, bij accuvoeding
de beide accuklemmen los. Deze
voorzorg is ook nodig bij laswerk
zaamheden aan werktuigen waarop
geen elektronika aanwezig is maar
die gekoppeld zijn aan werktuigen
met elektronika. Koppel zo mogelijk
het te bewerken werktuig tijdens het
lassen los. Voorkom overspannin
gen door induktie. Bevestig daartoe
de lasklem zo dicht mogelijk bij het
te lassen onderdeel. Voorkom be
schadigingen aan bedradingen als
gevolg van oververhitting.
