Meer dan ooit is Tolsma uw keuze als er bewaard moet
Engelse schaperassen
voor Nederland
Vanaf 1 juli t/m 1 oktober is er in het museum voor Zuid- en Noord-
Beveland een overzicht te zien van de historische ontwikkeling van de
kaarten van Zeeland. In de loop van de eeuwen zijn er meer dan hon
derd kaarten van Zeeland gemaakt. Die kaarten zijn vaak totaal ver
schillend en daaruit mag worden opgemaakt dat zich in de Zeeuwse
geschiedenis veel dramatische gebeurtenissen hebben afgespeeld zo
als oorlogen, overstromingen en inpolderingen. Vaak voerde het al
tijd durende gevecht met de zee daarin de boventoon.
Gedurende de eerste eeuwen van on
ze jaartelling waren er nog geen be
trouwbare kaarten van de toenmali
ge situatie. Een rond 1920 versche
nen kaart die de toestand weergeeft
zoals die ongeveer rond 1300 was is
de eerste die als redelijk betrouw
baar kan worden aangemerkt. Van
af dat tijdstip begint de wordingsge
schiedenis van Zeeland gestalte te
krijgen en beginnen de eilanden zich
af te tekenen zoals we ze nu nog ken
nen (hoewel het nu in feite geen ei
landen meer genoemd kunnen wor
den). Om een juist beeld te krijgen
worden de delen van Zeeland in de
expositie apart bekeken. Eerst
Schouwen-Duiveland, St. Philips-
land en Tholen, dan Midden-
Zeeland, Noord- en Zuid-Beveland
en Walcheren en tenslotte Zeeuws-
Vlaanderen. Over de geschiedenis
van de verschillende eilanden en
over de grafische vastlegging daar
van op kaarten kan erg veel worden
geschreven. Wij beperken ons hier
tot enkele interessante details.
Schouwen en Duiveland
Zoals uit de naam blijkt waren in de
middeleeuwen Schouwen en Duive
land twee aparte eilanden. De naam
"Schouwen" komt vrij zeker van de
rivier af, die langs de zuidelijke over
stroomde. Pagus Scaldis heette de
Schelde-gouw. Met "gouw" werd
vroeger een stuk land bedoeld. De
naam Scaldis (het land) werd ver
vormd tot Schouwen, Scaldis (de ri
vier) werd vervormd tot Schelde.
Zuid-Beveland
Waar de naam "Beveland" vandaan
komt is niet met zekerheid vast te
stellen. Het meest waarschijnlijk is
dat men hem in verband bracht met
"beven". De ondergrond van de Be-
velanden bestaat namelijk uit veen,
dat een zeer onvaste grondsoort is.
Daardoor was er dus "bevend"
land.
Tholen
De naam Tholen is afgeleid van het
begrip Tol. In de middeleeuwen
werd namelijk tol geheven van
schippers die door de Eendracht
voeren. De oorsprong van het eiland
bestond uit een aantal polders, die
tenslotte samengevoegd werden tot
één eiland. Rond 1500 waren dat
Scherpenisse, Westkerke, Poortvliet
en Schakerloo, terwijl in het westen
Stavenisse een apart eiland was. In
1509 overstroomde het eiland Stave
nisse en bleef 90 jaar "drijvend".
Sint Philipsland
Dit eiland, genoemd naar de be
schermheilige, Sint Philippus, heeft
ook nogal te maken gehad met ver
anderingen op de kaart. Bij de be
ruchte St. Felixvloed in 1530 ver
dween het eiland voor een periode
van 100 jaar letterlijk van de kaart.
Deze vloed wordt zo genoemd, om
dat hij plaatsvond op 5 november,
de feestdag van St. Felix. Men
noemde het eiland in die tijd "drij
vende". Pas in 1645 waren de pol
ders opnieuw ingedijkt.
Noord-Beveland
De geschiedenis van Noord-
Beveland is één van de merkwaar
digste uit de toch al bewogen historie
van Zeeland. Wat er gebeurde in de
oudheid met Noord-Beveland is
nauwelijks bekend. Kaarten uit die
tijd bestaan uiteraard niet en gege
vens komen pas voor in de Romeinse
tijd.
De tentoonstelling toont duidelijk de vele verschillende vormen van de pro
vincie Zeeland door de eeuwen heen.
Het schijnt een aaneenschakeling
van slikken en schorren te zijn ge
weest, doorsneden met kreken en
geulen en hier en daar een vlucht
heuvel. In de middeleeuwen was er
al wat sprake van een eiland, maar
de dijken waren te laag om hevige
stormvloeden te keren.
Walcheren
Walcheren werd vroeger wel "de
tuin van Zeeland" genoemd. Dit
vanwege het natuurschoon en de
welvarendheid ervan. Dat was inder
tijd ver buiten Zeeland bekend. Eind
1944 was er van die "tuin" niet veel
meer overgebleven. Een troosteloze
kale vlakte, waarin alle leven scheen
uitgeroeid te zijn.
Maar de Walchenaars kwamen te
rug, stortten zich op de herbouw van
hun land en herstelden de "tuin",
die er nu weer fraai uitziet. Het is
sinds mensenheugenis het lot van
Walcheren geweest: altijd in de
frontlinie te vinden.
Door de ligging, vooruitgestoken in
de Noordzee, ving het altijd de eer
ste en vaak zwaarste klappen op van
water en wind. Maar ook militair lag
het vaak in die frontlijn.
Zeeuws-Vlaanderen
Zeeuws-Vlaanderen heeft in de ge
schiedenis van Zeeland een merk
waardige rol gespeeld. Door zijn lig
ging was het nu eens Vlaams en dan
weer Hollands, waardoor soms felle
gevechten uitbraken.
Omstreeks 1300 trekken de Vlamin
gen Zeeland binnen en worden na
hevige gevechten tot de terugtocht
gedwongen. Ook de 80-jarige oorlog
speelt zich'voor een deel in Zeeuws-
Vlaanderen af. Zo verovert Prins
Maurits bv. in 1591 Hulst, terwijl
Sluis nu eens Spaans en dan weer
Staats was. Tijdens de eerste poging
van de Fransen om ons land te bezet
ten, in 1793, werd Zeeuws-
Vlaanderen bezet en in 1830 werd er
gevochten tegen de opstandige
Belgen.
Onder de titel 'Engelse schaperas
sen' brengt Misset in Doetinchem
een Nederlandstalige uitvoering op
de markt van het succesvolle Engelse
boek 'British Sheep Wool'. Van
dit prachtig uitgevoerde boek gaat
elke rechtgeaarde schapenliefhebber
onherroepelijk uit zijn bol.
Niet minder dan 73 rassen treft hij
erin aan, fraai en zonder uitzonde
ring in kleur gefotografeerd in hun
natuurlijke omgeving en beknopt
maar doeltreffend beschreven. Bij
elk ras staan puntsgewijs de leefge
bieden vermeld, een kort signale
ment van het uiterlijk alsmede de be
langrijkste eigenschappen van de
wol. In de beschrijvende tekst vindt
men een korte karakteristiek van het
ras, zijn ontwikkeling en de toepas
singen van de wol. Speciale vermel
ding verdient de behandeling van de
hoofdrassen, die ongeveer driekwart
van de 108 bladzijden in beslag ne
men. Voor elk hoofdras zijn twee
bladzijden ingeruimd, waarvan de
linker steevast wordt bezet door een
paginagrote foto van de kudde in het
landschap. De rechterbladzij bevat
behalve de tekst, steeds een afzon
derlijke foto van de ram.
Na deze hoofdrassen volgen de ru
brieken Secundaire rassen, Zeldza
me rassen, Kruisingen en hybriden,
Geïmporteerde rassen en rassen van
het zuidelijk halfrond. Bij de geïm-
porteerden treffen we ook onze va
derlandse Texelaar aan, in dit Engel
se boek gepresenteerd als 'British
Texel'. Met dit prachtige werk biedt
Misset de Nederlandse schapenhou
derij een uniek boek aan, in een om
vang als nog niet eerder op dit ge
bied in ons land is verschenen.
Uitgave: Misset, Groep Landbouw,
Doetinchem. Prijs 47,50. Ver
krijgbaar via Verzendboekhandel
Misset, Postbus 4, 7000 BA Doetin
chem; telefoon (08340) 49201.
In het Openluchtmuseum te Arnhem, ver van de oorspronkelijke bouw
plaats, is onlangs de Nederlandse Hervormde Kerk uit 's Heerenhoek hero
pend. De ruim 300jaar oude kerk was sinds 1972 niet meer in gebruik en ver
keerde enkele jaren geleden in zeer bouwvallige toestand. De nieuwe eige
naar, de gemeente Borsele, vond de kosten van de restauratie te hoog voor het
gemeentelijk budget en was dan ook direkt bereid om in te gaan op het ver
zoek van het Openluchtmuseum in Arnhem, te praten over overbrugging van
de kerk naar het Openluchtmuseum. Het oude kerkje van 's Heerenhoek ziet
er weer als nieuw uit.
DE PERFEKT GEREGELDE i
AXIAAL VENTILATOR
Alle Tolsma
ventilatoren
worden getest
volgens DIN
24163 norm.
Gegarandeerd
6 tot 9% méér
luchtopbrengst
dan vergelijkbare
ventilatoren.
TOLSMA PROCESS UNIT-TPU.
Reeds jarenlang een betrouwbaar en
degelijk bovengronds ventilatiesysteem.
Kompleteert de
reeks bestaande
elektronische
thermostaten.
Deze computerXji
informeert
minuut hoe uvSprodukt er in de bewaring voor staat.
CENTRALE MEETUNIL
Deze meetunits zijn
leverbaar met 9-19-
29-39, enz.
meetpunten. Grote
nauwkeurigheid en
lange levensduur.
12
Vrijdag 15 juli 1988
