Machinefabriek bouwt in Gemert
eerste kleinschalige mestfabriek
Is de organische stofbalans
in evenwicht?
Staatsbosbeheer nieuwe stijl
op 1 september van start
Nieuwe campagne voor
Goudse kaas in België
Nabijheid Promest
CEHAVE verder in mest
Gistingsproces met biogas
In september van dit jaar start Machinefabriek Stramproij met de
bouw van de eerste kleine mestfabriek in Gemert. De fabriek krijgt
een capaciteit van 60.000 kubieke meter drijfmest per jaar. Doormid
del van een vergistingsproces levert dat jaarlijks 5700 ton droge mest-
korrel op, die bestemd is voor de groente- en fruitteelt. Voornaamste
eksploitant van de mestfabriek is de Nederlandse Mestverwerkings
Maatschappij, die voor de afzet van de droge mest met name aan de
wijnbouwgebieden in Frankrijk en Italië denkt.
Op een perskonferentie op het Ge-
mertse gemeentehuis ontvouwde di-
rekteur W. van Bolderen de plannen
voor de eerste kleinschalige mestver
werkingsfabriek in Nederland. De
NMM, een volle dochter van de
Stramproijse fabriek, is van plan om
op meerdere plaatsen in oostelijk
Brabant en Limburg dit soort fabrie
ken te bouwen.
Dat Gemert als eerste plaats voor
zo'n mestfabriek in aanmerking
komt, is niet verwonderlijk. Van Bol
deren stak tijdens de perskonferentie
de loftrompet over de werkgroep
Koöperatieve Mestverwerking Ge
mert, een initiatief van gemeente en
plaatselijke agrariërs om het in Ge
mert gigantische mestoverschot te lijf
te gaan. Wethouder H. Verkampen,
zelf varkenshouder, is de motor ach
ter deze werkgroep. Van Bolderen
merkte op dat in Gemert veel tijd en
energie in de oplossing van het mest
probleem wordt gestoken, hetgeen
voor de Limburgse fabriek een on
miskenbare stimulans is geweest om
deze stap te wagen.
De problemen in Gemert zijn inder
daad niet gering. In een gebied van
57 km2, waarvan 4300 ha in agrarisch
gebruik is, wordt jaarlijks 430.000
ton drijfmest geproduceerd. Op basis
van de huidige maksimale fosfaatgift
bedraagt het mestoverschot binnen
de gemeente Gemert ongeveer
200.000 ton per jaar. De ammoniak-
uitstoot is dan ook zodanig, dat de
gemeente in Nederland tot de top vijf
behoort.
Ook Machinefabriek Stramproij en
de NMM pretenderen niet in een klap
het mestprobleem in Gemert op te
kunnen lossen. Daar is de capaciteit
van de fabriek trouwens niet toerei
kend voor. Wel kan de huidige capa
citeit van 60.000 ton gemakkelijk
worden verdubbeld; bij de bouw
wordt daar rekening mee gehouden.
Wel zullen in dat geval de aanvoerlij
nen iets langer worden. Het vinden
van voldoende mestleveranciers is de
taak van de Koöperatieve Mestver
werking Gemert, die al tussen de 40
en 80 boeren uit de gemeente bereid
heeft gevonden om volgens kontrakt
zorg te dragen voor een konstante
aanvoer van mest. De nieuwe fabriek
kan straks een aanvoer van 220 kuub
drijfmest per dag verwerken.
Op nog geen 12 kilometer afstand in
Helmond is momenteel de bouw van
de grootschalige fabriek van Promest
aan de gang. Volgens woordvoerder
R. Veldink van Machinefabriek
Stramproij is dat nauwelijks een na
deel. 'Wij zijn al samen met Promest
bezig om in het buitenland afzetkon-
trakten te sluiten. Het komt de prijs
vorming van je produkt niet ten goe
de, als je onafhankelijk van elkaar,
als konkurrenten opereert. Dan
wordt je gedwongen om onder de
prijs te werken, met alle gevolgen
voor de boeren van dien'.
Produktietechnisch zijn er wel ver
schillen. De kleinschalige aanpak die
'Stramproij' voorstaat biedt volgens
Veldink zeker voordelen ten opzichte
van de fabrieken met een jaaromzet
van 1 miljoen ton mest, zoals Pro
mest die na een proefperiode wil bou
wen. 'Wij werken met zeer korte aan
voerlijnen. Door de korte afstand
tussen boerderij en fabriek kunnen
we de boer een beter prijs bieden. Bo
vendien los je. het probleem van de
mestoverschotten in de direkte omge
ving van de boerderij op. Dat geeft
herkenning, je hebt snel de mensen
mee. Wij verwachten dat de vereiste
vergunningen geen problemen ople
veren. Verder is de belasting van de
infrastruktuur veel geringer; bij ons
komt er ieder uur een vrachtwagen
met mest, bij 1 miljoen ton per jaar
is dat iedere vijf minuten'.
De Gemertse boeren betalen voor het
verwerken van hun mest straks een
bedrag van 8 a 13 gulden per kuub,
waarvan slechts een kleine drie gul
den aan transportkosten opgaat.
Met de mestfabriek in Gemert is een
investering van 11,7 miljoen gulden
Mengvoerfabrikant Cehave NV in
Veghel heeft de mestverwerkingsak-
tiviteiten van Lambers in Weert
overgenomen.
Cehave wil de bestaande verwerking
door Lambers van pluimveemest uit
breiden, naast enkelvoudige pluim-
veemestkorrels wil het ook speciaal
samengestelde mengmestkorrels
gaan produceren en afzetten. Het
bedrijf streeft naar een verwerkings-
kapaciteit op korte termijn van
100.000 ton pluimveemest.
Cehave, die ook al deelneemt in de
proeffabriek Promest in Helmond,
zoekt buiten Weert nog andere
plaatsen in Brabant voor de opslag
en verwerking van pluimveemest.
Bij de afzet wil het bedrijf zich rich
ten op de eksport van zogenoemde
stapelbare pluimveemest.
Is de organische stofbalans in even-
wicht, oftewel is de aanvoer van or
ganische stof in de bouwvoor met
gewasresten en dierlijke mest onge
veer gelijk aan de jaarlijkse
afbraak?
Op veel bedrijven met een intensief
bouwplan (weinig granen) wordt de
organische stofvoorziening mede op
peil gehouden door het gebruik van
dierlijke mest. Met name voor be
drijven die door de beperkende
maatregelen van de mestwetgeving
minder mest zullen gaan gebruiken
is het van belang om de organische
stofvoorziening te kontroleren.
Afbraak organische stof
Jaarlijks wordt minimaal 1.500 kg
afgebroken van de effektieve organi
sche stof in de bouwvoor. Effektieve
Tabel 2. Organische stofbalans
(per ha per perceel bij
eenzelfde ploegdiepte)
Jaar Gewas
19..
19..
19..
19..
Organische mest
19..
19..
19..
Groenbemesting
19..
19..
Totaal
Gem./jaar
Voor op peil
houden
organische stof is organische stof die
één jaar na aanvoer nog aanwezig is.
Aanvoer organische stof
Met de gegevens in tabel 1 kunt u de
aanvoer van effektieve organische
stof per ha per perceel berekenen
voor een aantal jaren. Is de gemid
delde aanvoer per jaar per ha duide
lijk lager dan 1.500 kg dan moeten
er maatregelen worden genomen. U
kunt daarbij denken aan het aanpas
sen van het bouwplan of het telen
van een ekstra groenbemester.
Met name na gewassen die vroeg het
veld ruimen (o.a. erwten) kunnen
goed groenbemesters worden geteeld.
Ook kan overwogen worden om een
andere mestsoort te gaan gebruiken.
De keus moet dan vallen op een
mestsoort met relatief weinig fosfaat
en veel organische stof b.v.-rundvee-
drijfmest.
Vergelijken we rundveedrijfmest
met varkensdrijfmest dan wordt bij
de huidige bouwlandnorm (125 kg
fosfaat) met rundveedrijfmest 2.100
kg effektieve organische stof aange
voerd* en met varkensdrijfmest 550
kg-
In tabel 2 is een organische stofba
lans weergegeven.
Namens de projektgroep 'Dierlijke
mest in de Akkerbouw',
A. de Boer
CAT Tiel
Tabel 1. Aanvoer effektieve organische stof
co
c
w c
1/3 2
CO
E oo
o
00 C
00
1.500 1)
1) Als dieper wordt geploegd is
deze hoeveelheid onvoldoende
tarwe 1)
rogge
zomergerst 1)
graszaad 3)
snijmais
aardappelen
suikerbieten 1)
suikerbieten 2)
erwten 1)
erwten 2)
veldbonen 2)
witlofwortelen
zaaiuien
kg/ha
Dunne mest:
1.640 rundvee
1.500
1.310
1.900
3.400
675
875
375
1.275
170
1.000
1.000
375
145
varkens
kippen
14.5% ds)
Vaste mest:
kippen
mestkuikens
champign. mest
115-185
155
95
gemoeid. Dit bedrag wordt bijeenge
bracht door de NMM, de Gemertse
koöperatie, Machinefabriek Stram
proij, bankair vermogen en forse
subsidies in het kader van het
Mestaktieprogramma. De initiatief
nemers verwachten van de ministeries
van Landbouw en Milieu in totaal
een bijdrage van 3,5 miljoen gulden.
Zij hebben er na de eerste kommissie
vergadering alle vertrouwen in dat
het projekt positief wordt be
oordeeld.
In eerste instantie hoopt Machinefa
briek Stramproij met een nulbegro
ting te kunnen draaien. Winst zit er
voor de installatiebouwer pas later
in, als ook elders dit soort fabrieken
kan worden opgestart. Om die reden
wordt de fabriek in Gemert aan de
NMM als turn-key projekt geleverd.
Bij een verwachte bouwduur van 12
maanden hoopt Veldink het produk-
tieproces in de tweede helft van 1989
te kunnen starten. Bij de gemeente
Gemert zijn een bouw- en lozingsver
gunning aangevraagd. Tegen de hin-
derwetsaanvrage, die nu loopt, zijn
nog geen bezwaren ingediend. Deze
worden ook niet meer verwacht, om
dat de fabriek midden op een 1 ha
groot braakliggend weiland zal ver
rijzen. Het gebouw zal 12 meter hoog
worden en door zijn vorm, aldus de
bouwer, nauwelijks ontsierend zijn
voor het landschap.
Het procédé in de nieuwe mestfa
briek kan als volgt worden omschre
ven. De mest wordt met wagens aan
gevoerd en gelost in opslagtanks.
Vandaaruit wordt in de mengtank
een mengsel samengesteld en opge
warmd. Vervolgens wordt de mest
verkleind en naar gistingstanks ge
voerd. Bij het gistingsproces komt bio
gas vrij dat gebruikt wordt om de
gehele installatie van energie te
voorzien.
De vergiste mest wordt naar de in
damp/drooginstallatie gevoerd waar
de scheiding plaatsvindt in droge stof
en destillaat.
De droge stof wordt tot korrels ge
perst, het destillaat wordt door een
warmtewisselaar in tegenstroom door
de verse mest geleid. Dit vrijgekomen
effluent in geheel schoon en voldoet
aan alle milieu-eisen en kan op het ri
ool geloosd worden.
De damp boven het kondensaat
wordt afzonderlijk nagezuiverd.
Het biogas wordt gereinigd en vervol
gens verstookt in .gasmotoren die
warmte en elektriciteit opwekken die
voor het proces nodig zijn: warmte
voor het verwarmen van de mest in
de biogastanks, elektriciteit voor het
aandrijven van diverse motoren. De
biogasproduktie is voldoende om de
gehele energiebehoefte van de instal
latie te dekken.
Extra-belegen Goudse uit Nederland temidden van een kollektie be
faamde Belgische bieren. Een beeld uit de nieuwste campagne van Het
Nederlands Zuivelbureau in België. Daarin worden suggesties gegeven
voor toepassingen van de verschillende leeftijdssoorten van Goudse
kaas, zoals extra-belegen bij bier en oude Goudse met wijn. De cam
pagne bestaat uit reklame in de massamedia.
kg/ton kg/ha
Groenbemester:
30 30 raaigras 1.100
17 bladramenas 850
30 gele mosterd 850
30 wikken 645
1) ekskl.
stro/kop en
blad
2) inkl.
stro/kop en
blad
3) afh. van
soort en
teeltwijze
Met ingang van 1 september a.s. zal
Staatsbosbeheer zich nog uitsluitend
bezighouden met het beheer van de
bossen en natuurterreinen van het
Ministerie van Landbouw en Visserij
met inbegrip van het verhuren van
jacht- en visrechten. De taken op het
gebied van het bosbouw- en land-
schapsbeleid zullen op dezelfde da
tum worden overgenomen door een
nieuw ingestelde Direktie Bos- en
Landschapsbouw van het Ministerie
van Landbouw en Visserij.
Bij een eerdere reorganisatie waren
de beleidstaken op het gebied van
natuurbehoud reeds ondergebracht
bij Direktie Natuur, Milieu en Fau
nabeheer van het departement. De
eerste fase in de richting van ver
zelfstandiging van Staatsbosbeheer
is nu een feit.
Het besluit tot vorming van een
nieuwe direktie Staatsbosbeheer
vloeit voort uit het besluit van de mi
nisterraad over de afslanking van de
rijksoverheid. Hierbij werd het
voornemen aangekondigd het on
derdeel Terreinbeheer van Staats
bosbeheer te verzelfstandigen.
Als voorbereiding op deze ver
zelfstandiging is nu het besluit geno
men een nieuwe Direktie Staatsbos
beheer te vormen. Een belangrijke
beweegreden voor de voorgestelde
reorganisatie is een duidelijke taak
afbakening tussen de beleidsdirek-
ties en de terreinbeherende, uitvoe
rende organisatie Staatsbosbeheer.
De organisatie van het nieuwe
Staatsbosbeheer zal bestaan uit 14
regionale eenheden, elk in een eigen
kantoor onder leiding van een Regio-
hoofd Staatsbosbeheer, en een cen
trale organisatie. De centrale organi
satie bestaat uit een aantal on
dersteunende en adviserende afde
lingen. De direkteur Staatsbosbe
heer geeft rechtstreeks leiding aan de
regionale eenheden en aan de afde
lingen van de centrale organisatie.
De regionale vestigingen krijgen gro
tere bevoegdheden dan nu het geval
is, maar moeten verantwoording af
leggen over resultaten en kosten aan
de Direkteur Staatsbosbeheer. De
instelling van de nieuwe Direktie
Staatsbosbeheer heeft tot gevolg dat
men zich na 1 september voor advie
zen over bosaanleg, landschapsplan
nen en bijvoorbeeld kapmeldingen
tot de nieuwe Direktie Bos- en Land
schapsbouw moet wenden. Bij deze
direktie zal ook het Konsulentschap
in Algemene Dienst voor het stede
lijk groen worden ondergebracht.
14
Vrijdag 24 juni 1988
