Koffie
Puzzel
VOO It m:
Vit Oil W
kook rubriek
1
Bloemkool
Konsumptie
Historie
Verbouw
Produktie
Bloemsiertentoonstelling
Breda Flora
Plaats in de voeding
p.j. zuid
geluid
CHIF
EM
WIE
VIG
LUI
HAN
GAST
PLU
MIS
OOR
LOM
SNEL
FON
BE
INKT
OR
GON
FON
KOM
RUN
FRAN
SLUIT
VRIJ
NIM
KOMT
DRA
SPET
LAK
GAAN
VIS
BARD
DEL
SNEL
NET
VIK
NER
LAM
TER
SAAL
CO
VOOR
FOOR
DA NT
UIT
ZE
TUS
ROD
PLOOI
onder redaktie van de Radaktiekommis-
sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
Zeeland en Brabant.
Redaktieadres:
Mevr. P. J. de Rooy-Janse M.A.
Postbus 42, 4424 ZG 'Wemeldinge.
Sinds de Tweede Wereldoorlog is het koffiegebruik in Nederland
gestaag toegenomen. In 1985 gebruikte men gemiddeld bijna 8 kg per
persoon. En daarmee behoren wij, samen met de inwoners van de Scan
dinavische landen, tot de grootste koffiedrinkers ter wereld.
Omgerekend komt 8 kg koffie per
persoon per jaar neer op 4 a 5 kopjes
per dag. Ter vergelijking: van thee
drinkt men dagelijks ruim 2 kopjes.
De meeste koffie wordt thuis gedron
ken (70%). Bijna 3% van de koffie
die men drinkt is caffeïnevrij. De kon
sumptie hiervan stijgt ten koste van
gewone koffie. Andere westerse lan
den gebruiken meer caffeïnevrije kof
fie. Bijna 30% van de koffiedrinkers
drinkt koffie zwart.
Het woord koffie kan afkomstig zijn
van het Arabische woord "qahwa"
(uitgesproken als kawé) dat "het op
windende" betekent. Het kan ook
ontleend zijn aan de naam van de pro
vincie Kaffa in Ethiopië waar de kof-
fieplant oorspronkelijk vandaan
komt. In het Midden-Oosten was kof
fie al voor onze jaartelling bekend.
Een Arabische arts vermeldde al in
900 voor Christus koffie in zijn ge
schriften.
De Arabieren hebben de koffieplant
uit Ethiopië meegenomen om in hun
eigen land te verbouwen. Niet lang
daarna, in 1615, arriveert de eerste
scheepslading koffie uit Turkije in
Europa. In 1616 bracht de Nederlan
der Pieter van den Broecke als eerste
koffie op de Nederlandse markt.
Daarmee maakte hij een einde aan het
monopolie van verbouw en produk-
tie van de Arabieren. Later hebben de
Nederlanders de koffieproduktie van
de Arabieren zelfs overtroffen nadat
men er in 1699 in geslaagd was kof
fie aan te planten op Java.
In 1740 waren de Fransen de groot
ste koffieproducenten ter wereld met
hun koffiekultuur in Midden-
Amerika. Nu is Brazilië de grootste
producent.
De koffieplant is eigenlijk een boom
van het geslacht Coffea. Afhankelijk
van de soort kan de boom 6-18 m
hoog worden. Op de plantages snoeit
men de bomen regelmatig zodat zij
niet groter worden dan een struik. De
boom heeft een vochtig en warm kli
maat nodig zoals in tropische en sub
tropische gebieden, zonder drastische
temperatuurschommelingen. Oor
spronkelijk is koffie zelfs een oer
woudgewas.
Aankopen vers vlees en
vleeswaren in 1987 gestegen
In 1987 zijn voor huishoudelijk ge
bruik meer vlees en vleeswaren ge
kocht. Gemiddeld werd er in 1987
per 100 huishoudens 2 procent meer
vlees gekocht dan in 1986. Voor
vleeswaren was de stijging 4 procent.
Dit is één van de belangrijkste resul
taten uit de onlangs verschenen
marktverkenning van het Voorlich
tingsbureau Vlees.
De jaarcijfers van 1987 laten zien
dat de stijging van de aankopen van
vers vlees en vleeswaren een gevolg is
van het feit dat kopers méér koch
ten. Het aantal kopers bleef vrijwel
konstant.
Vakbeurs voor de tuinbranche
wederom in jaarbeurs
De vakbeurs voor de tuinbranche zal
ook volgend jaar plaatsvinden in de
Jaarbeurs te Utrecht. Gelijktijdig
met de vakbeurs voor de doe-het-zelf
branche zal van maandag 16 t/m
donderdag 19 januari 1989 deze vak
beurs worden gehouden.
Eerst moet u twintig woorden zoeken
van twee lettergrepen. Alle lettergre
pen bevinden zich in het diagram.
Als u de gebruikte lettergrepen
doorstreept, houdt u nog acht letter
grepen over, die achter elkaar gelezen
een spreuk vormen,
herbergzaam - opvallend knap meisje
De maximumleeftijd van de kof-
fiestruiken op de plantages is 15-40
jaar. In het 5e tot 7e levensjaar geeft
de struik pas volle opbrengst. Het rij
pingsproces van de vrucht is 8-12
maanden. De vrucht ofwel koffiebes
bevat twee zaden, de bonen, die met
de platte kant tegen elkaar liggen.
Het geslacht Coffea bestaat uit meer
dan 60 soorten. Slechts 2 soorten zijn
belangrijk voor de koffiekultuur n.l.
de Arabica en de Robusta. De Ara-
bica is de belangrijkste: 65-75% van
de wereldproduktie bestaat uit Ara
bica. De Arabica heeft een caffeïne-
gehalte van 0,8-1,3%. De Robusta is
een iets sterkere plant dan de Arabi
ca met een hogere opbrengst maar
van een andere kwaliteit. De smaak
is erg pittig. Het caffeïnegehalte is
1,6-2,5%. In ontwikkeling is een krui
sing tussen de Arabica en de Robusta:
de Arabusta.
De rijpe bessen leveren de beste kof
fiebonen.
De oudste methode om de koffiebo
nen te winnen is de dróge methode.
Alle bessen, rijp en onrijp, worden ge
plukt, soms gewassen en 2 a 3 weken
gedroogd in de zon. Machinale dro
ging duurt 3 a 4 dagen. Als de bessen
goed droog zijn, worden ze gepeld in
pelmachines.
De droge methode past men vooral
toe bij de massaproduktie. Omdat het
uiterlijk en de kwaliteit van de kof
fiebonen op deze wijze sterk wisselen,
moet de koffie alsnog worden gesor
teerd en gereinigd voor hij wordt
gebrand.
Bij de natte methode worden tijdens
het plukken de rijpe en onrijpe bes
sen al gescheiden. Tijdens het wassen
verwijdert men nog eens achtergeble
ven takjes, bladeren en onrijpe bes
sen. Van de rijpe bessen verwijdert
Van vrijdag 12 tot en met woensdag
17 augustus wordt in de Grote of On
ze Lieve Vrouwe kerk van Breda de
jaarlij kse bloemsiertentoonstelling
Breda Flora gehouden. Een nationaal
en ook internationaal hoog aange
schreven ekspositie. Jaarlijks komen
er tussen de 25.000 en 30.000 bezoe
kers uit binnen- en buitenland. The
ma van deze ekspositie is 'Bloemen
en Beelden'.
Breda Flora is open op vrijdag en
zondag van 12.00 tot 21.00 uur, op
de overige vier dagen van 09.00 tot
21.00 uur. De entree bedraagt ƒ7,50
per persoon. Voor groepen vanaf 20
personen, 65-plussers, kinderen tot 9
jaar en gezinnen is een reduktie mo
gelijk. Verdere informatie is verkrijg
baar bij de VVV Breda, Willemstraat
17-19, 4811 AJ Breda, tel.
076-222444.
- versiering in een borduurwerk -
pandhuishouder - zijden weefsel -
partijblad - vrachtvrij - achterklein
kind van Noach - koopmansgilde -
zwenkgras - rolschijfje van een over
een rail lopend gordijn - betrekking -
glasheldere emailsoort - zaterdag
voor Pinksteren - grote lettersoort -
schuitje onder een luchtschip - beva
ren matroos - koppotig weekdier -
god van de rijkdom - kooktoestel.
men machinaal de buitenste schil en
het meeste vruchtvlees. Om de koffie
bonen zitten dan nog de hoornschil,
een gelatine-achtig laagje en het zil
vervlies. Het gelatine-achtige laagje
laat men gisten, waarna het kan wor
den afgespoeld. Dit gistingsproces is
belangrijk voor de geur, kleur en
smaak van de koffie. Vervolgens laat
men de bonen drogen in de zon of
met machines. Als ze droog zijn wor
den ze gepeld.
De nog groene koffiebonen worden
tenslotte gemelangeerd en gebrand.
Melangeren is het mengen van ver
schillende soorten bonen om de juiste
smaak te krijgen en daardoor de kwa
liteit konstant te houden. Bij het
branden worden de bonen gaar en
bruin gemaakt.
Voor Nederland geven onderstaande
cijfers de gemiddelde caffeïnegehal-
tes weer, bij de in ons land gebruike
lijke konsumptiegewoonten.
verse koffie 75 mg per kopje
poederkoffie 60 mg per kopje
thee 30 mg per kopje
caffeïnevrije koffie 3 mg per kopje
cola 35 mg per glas
Caffeine wordt snel opgenomen in het
bloed. 3 a 4 minuten na konsumptie
is de helft van de gebruikte hoeveel
heid door het lichaam opgenomen.
De halveringstijd in het bloed is on
geveer 3'/2 uur; 2/r uur na inname is
het effekt het grootst.
Koffie is een genotmiddel. Dat komt
voornamelijk door de aanwezigheid
van het opwekkende caffeine. De na
men coffeïne en caffeine worden vaak
door elkaar gebruikt. Caffeine be
hoort tot de groep van de xanthine-
derivaat caffeine, thee bevat naast
caffeine enig theobromine en cacao
bevat naast overwegend theobromine
enige caffeine.
Crèche voor de
allerjongsten
De ZLM-Manifestatie, bij uit
stek geschikt voor het hele gezin!
Dat willen we nog eens extra be
nadrukken door ook te denken
aan de allerjongsten. Jonge kin
deren hoeven niet thuis te blij
ven, want er is voor een "kinder
opvang" gezorgd. Onder toe
zicht en begeleiding en met be
hulp van speelgoed, spelletjes en
tekenfilmpjes zullen uw kinderen
van 0 tot 5 jaar ook een fijne
dag hebben. De crèche kunt u
vinden naast het ZLM-
sekretariaat. De openingstijden
zijn: donderdag van 13.00-17.00
uur, vrijdag en zaterdag van
10.00-17.00 uur. U kunt van deze
service gratis gebruik maken!
P.J.Z.-agenda voor 10 juni a.s.
Afd. Fijnaart: 18 juni: Kanoën en
brouwerij bezoek. Vertrek 's morgens
om 7.30 uur vanaf de Voorstraat te
Fijnaart. Terugkomst: 19.30 uur
in Fijnaart. Kosten: ƒ25,voor le
den en ƒ37,50 voor niet-leden. In
schrijven: vóór 31 mei bij Bas Dane,
tel. 01687-2384 of bij Arie
Driesprong, tel. 01686-4479. Afd.
West Zeeuws-Vlaanderen: 17 juni:
SCHUURFEEST bij de familie De
Hullu aan de rijksweg tussen Oost
burg en Schoondijke. Tevens opbou
wers gevraagd. Opgeven voor het op
bouwen bij Pieter Nortier, tel.
01170-2592. 9 t/m 16 juli: uitwisse
ling. De reis gaat naar Oostenrijk per
trein en we logeren bij gastgezinnen.
De kosten zijn ƒ450,maks. Opge
ven vóór 20 mei bij Frans Dieleman,
tel. 01152-1208. Afd. Zevenbergen:
19 juni: Feest van de KPJ waar de
PJZ bij is uitgenodigd. Dit ter afslui
ting van het seizoen. Deze gezellige
diskoavond zal gehouden worden in
'De Zevensprong' te Zevenberg-
schenhoek. Aanvang: 20.00 uur. En
tree: gratis voor leden en ƒ2,50 voor
introducees.
In het verleden was bloemkool
een voorjaarsgroente bij uitstek,
tegenwoordig is deze echter het
gehele jaar door verkrijgbaar.
Een bijna oerhollandse koolsoort
die bijzonder veel wordt gekonsu-
meerd, die licht verteerbaar is en
veel mineralen en vitamine B en C
bevat. Een eigenaardige groente
eigenlijk, want we eten niet de
bloemen er van, maar het ver
groeide en vertakte stelsel van de
vlezige bloemenstengels, die aan
de uiteinden de kleine bloem
knopjes bevatten. Een typische va
riant van de bloemkool is de broc
coli die heel wat losser is en waar
van de kleur groenviolet is. Broc
coli werd en wordt vanuit Italië
bij ons ingevoerd, een heerlijk en
bijzondere groente, maar wordt
nu sinds ja^r en dag in ons eigen
land gekweekt.
De bloemkool wordt in diverse
soorten gekweekt en komt voor
namelijk uit het Westland. Maar
ook op Walcheren kweekt men
mooie roomblanke bloemkolen.
Gaat u bloemkool inkopen, let
dan op de vastigheid, frisheid en
de kool moet goed knappend zijn,
bovendien moet de kool vrij zijn
van ongedierte. Wilt u de kool
iets langer bewaren, legt u ze dan
op een koele plaats (1 a 2 dagen),
maar in het groentevak van uw
koelkast is het mogelijk de kool
minstens één week goed te hou
den. Er zijn voor de bloemkool
vele toepassingen o.a. groente
schotels, met kaas, olijven, radijs.
Als tussengerechten, soepen en
vele tafelzuren. Verder gaat de
kool goed samen met diverse sau
sen. Bechamel, kerry, paprika,
mosterd, tomaten, hollandaise.
bearnaise en niet te vergeten de
mornaysaus (kaassaus).
Maar er is echter nog een wat
minder bekende tak van de vele
bereidingen nl. de gefrituurde
bloemkoolroosjes. Beslist de
moeite waard het eens te proberen
vandaar dit nu volgende receptje
van:
Bloemkool in bierbeslag (voor 4
personen)
Maak een grote bloemkool goed
schoon. Snij er mooie roosjes van
en blancheer de kool in ruim ko
kend water met wat zout (8 a 9
gram pl.) niet te gaar! Giet ze af
en marineer ze terwijl ze nog
warm zijn in marinade van olie,
azijn, peper, zout en wat verse
kervel 20 minuten. Maak in
tussen van 80 gram bloem, een
ei, iets zout en een flesje licht bier
een beslag op de volgende wijze:
Vermeng de bloem met het ei
voeg er het zout aan toe en ver
meng het zodanig met het bier dat
het beslag dik vloeibaar blijft.
Schep de roosjes uit de marinade
en laat ze goed uitlekken (de roos
jes moeten goed droog zijn) prik
ze stuk voor stuk aan een vlees
vork en haal ze door het bier
beslag, laat ze heel voorzichtig in
de hete frituur (180° a 190°C)
zakken en frituur ze in 3 a 4
minuten mooi bruin.
Serveer ze vervolgens goed warm,
op een liefst linnen servet en gar
neer de roosjes met een toef wa
terkers! En geef er apart wat
mosterdsaus bij. Verder kunt u er
als garnituren diverse vleessoor
ten: lamsvlees, warme ham, sau
cijsjes en aardappelen bij serve
ren. Maar ook in kombinatie met
vissticks, kabeljauw of grote gar
nalen (oedangs) smaakt dit
bloemkoolgerecht uitstekend!
M.A. van der Vliet
20
Vrijdag 10 juni 1988
