Meeste agrarische bedrijven in Nieuw- Zeeland
goeddeels op zichzelf aangewezen
JAN EN RIET GOETSTOUWERS UIT SPRUNDEL REISDEN ER DRIE WEKEN ROND
van krachtvoer. Nieuw-Zeeland heeft
geen eksport van varkensvlees.
Evenzo komen er geen gelden binnen
aan eksport van pluimveeprodukten.
Jaren geleden ging het door overpro
duce zo slecht met de pluimveehou
ders dat ze gezamenlijk naar de rege
ring zijn gestapt met het idee om ie
der bedrijf een kwotum te geven. Nu
is de kippenhouderij een beschermde
tak. Globaal genomen brengt een do
zijn eieren 1 Vi dollar op terwijl de
kosten 1 dollar bedragen.
Weinig akkerbouw
In Nieuw Zeeland is naar verhouding
weinig akkerbouw te vinden en waar
graan wordt verbouwd is dit
rechtstreeksd bestemd voor de vee
houderij. Op dit moment worden er
aardappelen gerooid die op de betere
gronden 40 ton per ha opbrengen.
Per kg veldsgewas wordt 12 cent
betaald.
Pioniersgeest
Jan en Riet Goetstouwers zijn in drie
vermoeiende weken, waarin totaal
ruim 40.000 km is gevlogen, diverse
ervaringen rijker geworden. Een gro
te dosis idealisme en pioniersgeest is
onvermijdelijk als voorgoed de
oversteek naar Nieuw-Zeeland wordt
genomen. Zowel man als vrouw en
eventuele kinderen moeten mentaal
en fysiek sterk zijn als ze vanaf de
grond een bedrijf op willen bouwen.
Dit geldt zeker ook voor boeren die
in Nederland hun financieel goed
draaiend bedrijf verkopen omdat er
geen uitbreidingsmogelijkheden meer
zijn.
Uitbreidingsmogelijkheden in Nieuw-
Zeeland zijn er nog wel. Nieuw-
Het bedrijf te Sprundel, 155 fokzeu-
gen en 10 ha akkerbouw, werd ge
rund door hun zoon René. Zowel Jan
als Riet zijn betrokken bij de be
drijfsvoering en zij vonden dat nu het
juiste tijdstip was om weg te gaan. Te
vaak wordt gezegd, we gaan op va
kantie als we 65 zijn maar dan komt
het er meestal niet meer van en dan
ben je niet meer zo nauw bij de land
bouw betrokken, zodat agrarische
studiereizen wat minder interessant
zijn geworden.
Buiten de bezoeken aan de diverse
bedrijfstakken in de landbouw kreeg
het landschap en de kuituur de nodi
ge aandacht. Nieuw-Zeeland dat zes
keer zo groot als Nederland is, heeft
ruim drie miljoen inwoners en
bestaat uit twee bergachtige eilanden,
het Noord- en het Zuid-eiland. De
belangrijkste bevolkingsgroep (90%)
bestaat uit voornamelijk Britse kolo
nisten en verder de Maori's, de oor
spronkelijke bevolking. Van de be
roepsbevolking werkt 10% in de
landbouw en van de totale eksport
nemen zij 75% voor hun rekening.
De 25.000 Nederlanders die naar
Nieuw-Zeeland geëmigreerd zijn heb
ben hierin een belangrijk aandeel.
Nieuw-Zeeland beschikt over vrijwel
alles omvattende sociale voorzienin
gen waardoor men vanaf de wieg zo
goed als volledig verzorgd is. Emi
granten die tien jaar in Nieuw-
Zeeland zijn komen dan in aanmer
king voor sociale voorzieningen, zo
als de AOW die vanaf 60-jarige
Zuid-eiland het Jersey-ras op de wei
landen te vinden is. Daar de melk uit
betaald wordt naar het aantal kilo
grammen botervet bedraagt het vet
gehalte 6,3%. Per kg botervet wordt
ongeveer 3,50 dollar betaald. Omge
rekend naar Nederlandse maatstaven
brengt de melk voor de melkveehou
der nog geen kwartje per liter op.
Een goede melkkoe kost er 600 a 700
dollar, een slachtkoe brengt hooguit
350 dollar op en voor een nuchter
kalf wordt 40 dollar betaald.
In de maanden juli en augustus lig
gen de fabrieken stil en staan zodoen
de de meeste melkkoeien droog. Al
leen rond de grote steden wordt dan
gemolken voor de verse konsumptie.
Het vee krijgt als rantsoen alleen
maar vers gras en hooi of ingekuild
gras. Krachtvoer wordt er niet ver
strekt. Door dit rantsoen en door se-
lektie is het vetgehalte zo hoog te
krijgen. Om als melkveebedrijf ren
dabel te kunnen zijn moet minimaal
20.000 kg botervet per jaar afgele
verd worden, dit komt overeen met
80-100 melkkoeien.
Wie denkt dat op het platteland alles
kan heeft het mis omdat om b.v. te
beregenen nu een vergunning nodig
is. Van lieverlee gaat de overheid zich
meer bemoeien met het bedrijfsleven
op het platteland. Met bouwvergun
ningen voor stallen krijgt men niet te
maken omdat stallen er overbodig
zijn, alleen een doorloopmelkstal met
daarin moderne melkapparatuur en
tank is nodig.
Jan en Riet Goetstouwers te Sprundel.
22% afgestaan worden aan de rege
ring. Jonge boeren die een bedrijf be
ginnen krijgen geen subsidie maar
wel een renteloze lening van 25% van
de bedrijfsomvang. Emigranten kun
nen aanspraak maken op deze lening
als ze na een aantal jaren werken
hebben aangetoond dat ze een vol
waardig bedrijf kunnen runnen.
Voordat een emigrant zover is dat hij
zelf aan het hoofd van een bedrijf
staat heeft hij een aantal jaren kei
hard moeten werken waarbij fysiek
als mentaal vaak tot het uiterste ge
gaan moet worden.
Op b.v. een melkveebedrijf begint hij
als melker waar na een aantal jaren
bij gebleken geschiktheid in maat-
schapsverband wordt verder gewerkt.
Hierna is er meestal voldoende kapi
taal gevormd om het bedrijf over te
nemen of een bedrijf te kopen.
schapen waarvan het grootste gedeel
te te vinden is op het minder vrucht
bare Zuid-eiland. Om een volwaardi
ge inkomen met schapen te kunnen
verdienen zijn minstens 1700 ooien
nodig. Als hulp beschikken de meeste
schapenbedrijven over drie honden.
Het schapevlees en de wol worden ge
organiseerd afgezet waarbij het vlees
per kg betaald wordt.
Schapenscheerder is in Nieuw-
Zeeland een beroep waarmee een
hoog loon te verdienen is. De meest
bedrevenen scheren meer dan 250
schapen per dag waarvoor 70 dollar
cent per schaap wordt ontvangen.
Van overheidswege worden onder kon-
trole alle schapen eenmaal per .^ar
ontsmet in een dompelbad. Wat ziek
tepreventie aangaat worden er hoge
J. Goetstouwers met de heer A. Braks in de kiwiplantage.
eisen gesteld. Alle vee dat door
Nieuw-Zeeland geïmporteerd wordt
gaat op het eiland Manawater 1 Zi tot
3 maanden in quarantaine.
Prikkeldraad
Ondanks de uitgestrekte percelen
wordt veel aandacht besteed aan de
afrastering. Alle binnenwegen zijn
zelfs afgemaakt met prikkeldraad.
Als eigendomsafscheiding is een af
rastering niet voldoende. Door het
kadaster worden op de hoeken tot
een halve meter onder het maaiveld
paaltjes geslagen.
Binnen de varkenshouderij heeft de
koude sanering hard toegeslagen. Er
zijn gebieden met nu nog twee var
kensbedrijven, waar vijf jaar geleden
nog 30-40 bedrijven waren. Ondanks
goedkope huisvesting, geen verwar
ming en door het klimaat geen infek-
tiedruk moeten tweemaal zoveel var
kens gehouden worden als in Neder
land. Alle bedrijven kopen zelf
grondstoffen aan voor de bereiding
Zeeland is blij met Hollanders omdat
die het land verder helpen ontwikke
len. Vooral in de melkveehouderij
bestaat er de mogelijkheid om zich
verder te ontplooien, terwijl niet
meer ontvangen wordt dan 23 cent
per liter (wereldmarktprijs).
De vrije tijdsbesteding is op het plat
teland totaal anders dan in Neder
land. Als enige uitje zijn er de emi
grantenbijeenkomsten waar van ge
dachten gewisseld kan worden.
Wat Jan en Riet Goetstouwers opviel
was dat de meeste bedrijven op zich
zelf zijn aangewezen en waarbij men
bij wat tegenslag niet hoeft te reke
nen op een opbeurend praatje van
derden. Misschien dat het er over een
aantal jaren beter is dan in Europa,
omdat het binnen de EEG zonder of
fers onmogelijk is voor wereldmarkt
prijs te produceren. Tot nu toe zou
den de emigranten van 20-30 jaar ge
leden ook hier zeker in hun opzet
geslaagd zijn als ze hun energie in een
Nederlands bedrijf gestopt hadden.
J. van Tilburg
Vrijdag 20 mei 1988
De stap om een drieweekse reis te maken naar een ander werelddeel
wordt in de landbouw zo maar niet genomen. Ten eerste laten velen
de bedrijfsvoering niet graag over aan derden en ten tweede wordt
nogal zwaar tegen de kosten aangekeken. Jan en Riet Goetstouwers
uit Sprundel hebben de knoop doorgehakt en hebben met een reisge
zelschap drie weken vertoefd in Nieuw-Zeeland.
Kiwiplantage
Jan en Riet Goetstouwers hebben in
Nieuw-Zeeland de kiwi-plantage van
de heer A. Braks (broer van Gerrit)
bezocht. De heer Braks is in 1955
gestart als dragline machinist waarna
hij via een eigen rundveebedrijf en
een kippenfarm in 1983 een kiwiplan
tage heeft aangelegd van AVi ha.
Voordat de eerste kiwi geplukt kon
worden waren er drie jaar verstreken
en kostte het aan investering onge
veer 75.000 dollar per ha.
Van een hektare worden 400.000 ki
wi's geplukt. De kosten per meter be
dragen 5 dollar en de opbrengst op
kontraktbasis 8-10 dollar per m2. Een
kiwiplantage blijft 25 jaar produk-
tief. Het woord kiwi heeft er drie be
tekenissen, nl. de kiwi als vrucht, de
kiwi als loopvogel en bovendien wor
den Nieuw-Zeelanders zelf vaak kiwi
genoemd.
Hoewel ze nu minder duur zijn dan
enkele jaren geleden wordt de kiwi in
Nederland nog gezien als een duurde
re fruitsoort. In Nieuw-Zeeland
wordt de'appel gezien als een duurde
re fruitsoort. Er begint nu wat uit
breiding in de fruitteelt te komen. Al
le opstand is overspannen met netten
tegen vogelschade.
Een post die aanmerkelijk minder
van het gezinsbudget vraagt zijn de
kosten voor autorijden. Evenals
landbouwtraktoren kosten auto's er
30% minder dan in Nederland. Ge
zien het gunstige klimaat is de levens
duur er eens zo lang zodat in het
straatbeeld nog massa's auto's te zien
zijn van de jaren zestig. Voor benzine
moet 1 dollar per liter betaald wor
den. Premiekortingen op autoverze
keringen zijn er niet; een auto tot
68.000 dollar kost aan volledige ver
zekering niet meer dan 250 dollar.
Schapen
1 Nieuw-Zeeland telt ruim 14 miljoen
Op dit moment worden er aardappelen gerooid. Stenen rapen vraagt veel
werk alvorens het produkt gesorteerd afgeleverd kan worden.
leeftijd ontvangen wordt en 260 dol
lar bedraagt (ongeveer 325 gulden, de
dollarkoers is ongeveer ƒ1,25). Het
netto-loon voor een normale werk
week bedraagt 400. De kosten aan
levensonderhoud liggen er een stuk la
ger omdat de koste voor kleding en ver
warming minimaal zijn.
Het klimaat is bijna overal subtro
pisch met 2000 uren zon per jaar
waarbij het op 125 dagen per jaar on
geveer 800 mm regent. Ondanks deze
neerslag wordt er op de meeste rund
veebedrijven beregend.
Verschillen
Wat prijzen en opbrengsten betreft
bestaat er in de veehouderij enorme
verschillen met Nederland. Een melk
koe geeft gemiddeld per jaar 3800 li
ter melk waarbij de opbrengst op het
Noord-eiland hoger is dan op het
Zuid-eiland. Het Noord-eiland is
vruchtbaarder en heeft in hoofdzaak
zwartbont vee terwijl op het drogere
Tijdens de kernramp te Tsjernobyl
nu twee jaar geleden steeg de melk
prijs ineens met 40%. Nieuw-Zeeland
is wat kernenergie aangaat neutraal
omdat geen kerncentrales aanwezig
zijn. De benodigde energie komt
voor 88% van waterkrachtcentrales,
voor 9% van steenkool en voor 3%
van thermische centrales die op door
vulkanisme vrijgekomen stoom
werken.
Tuinbouw is er alleen rond de grote
steden te vinden. De grondprijs die
door de tuinders betaald wordt be
draagt 50.000 dollar per hektare en
dit is het tienvoudige van wat op het
Zuid-eiland betaald moet worden.
Op het Noord-eiland ligt de prijs tus
sen de 8.000-10.000 dollar. Het rente
percentage voor een vaste hypotheek
is 17% en bij rekening courant moet
tot 22% betaald worden.
Niet verwonderlijk dat ook in Nieuw-
Zeeland veel boeren failliet gaan.
Aan belasting moet van het netto
inkomen een vast percentage van
