Fruitareaal in
Nederland te klein
Onderlinge rivaliteit
is funest voor sector
Afzet via veilingklok verder versterken
Landelijke open dag 'Kom
in de kas' op 9 april
Ook bij imkerij financiering
praktijkonderzoek op 50/50 basis
ZLM ziet weinig in plan fonds onverzekerbare risico's
ING. C. KORT LEVE:
ING. F.J. FRANKEN CBT:
Van Gelderen tot boomkwekers:
Het huidige areaal hardfruit in Nederland is te klein. Een uitbreiding
van het fruitteeltareaal met ca. 15% tot 25.000 ha en een toename
van het aantal bedrijven boven 5 ha is gewenst om de bedrijfstak te
versterken en op termijn in stand te houden. De huidige struktuur is
van dien aard dat ze onvoldoende draagvlak oplevert voor een goede
belangenbehartiging, toelevering en dienstverlening. Dat was één van
de stellingen die ing. C. Kortleve van het Proefstation voor de Fruit
teelt te Wilheiminadorp poneerde op de druk bezochte NFO-
studiedag 29 februari jl. in Wageningen over het rapport "Fruitteelt
2000". De heer Kortleve meent dat een grotere Hollandse produktie
binnen de volle EG-markt kan worden afgezet wanneer we onze kon-
kurrentiekracht versterken door de teelt en presentatie van kwalita
tief zeer goede rassen.
In zijn inleiding "De fruitteler en
zijn bedrijfsvoering" stelde Kortleve
dat niet alleen de totale bedrijfstak
groter moet worden maar dat ook de
bedrijven qua struktuur en opzet
aan zeer hoge eisen zullen moeten
voldoen. De ondernemer moet veel-
zijdiger worden. Naast het onderne
men wordt het "omgaan" met de sa
menleving steeds belangrijker. De
fruitteler zal meer manager moeten
worden. "Recente groei van teelt en
uitbreiding van sortiment zouden sa
men met een goed prijsniveau bij de
sterke rassen toch de aanleiding
moeten zijn tot een diskussie over
een planmatige aanpak van de uit
breiding van het totale areaal voor
een toch wel erg klein geworden be
drijfstak", aldus Kortleve.
Managen
De medewerker van het Proefstation
konstateerde verder dat een groot
aantal bedrijven nog zal moeten
streven naar vergroting tot een eko-
nomische eenheid van ca. 8 ha. Ten
aanzien van het managen van een
bedrijf meent hij dat extra scholing
noodzakelijk is om goed te leren om
gaan met het verdelen van de tijd
tussen uitvoerend werk en besturen
en organiseren. Kortleve konstateert
namelijk dat de samenleving steeds
meer invloed uitoefent op het werk
van de fruitteler en zijn produkt.
"Om fruitteler te kunnen blijven
zullen we voortdurend moeten ma
noeuvreren tussen hoe de fruittelers
denken dat het kan en hoe de samen
leving denkt dat het moet. Goed te-
Ook in de imkerij zal de financiering
van het praktijkonderzoek voor
50% door de overheid en voor 50%
door de belanghebbenden in de toe
komst moeten plaatsvinden. Hier
voor zijn nu bijdragen van zowel de
bonden van bijenhouders als van het
tuinbouwbedrijfsleven, maar het
wachten is nog op ondersteuning
van de zijde van de zaadteelt en van
de veredelingssektor.
Dit onder meer zei ir. W.F.S. Duff-
hues, direkteur Akker- en Tuinbouw
van het ministerie van landbouw, bij
de opening van de nieuwbouw van
de Stichting Landelijk Proefbedrijf
voor Insektenbestuiving en Bijen-
houderij "Ambrosiushoeve" op 12
maart 1988 te Hilvarenbeek.
De 10.000 bijenhouders in ons land
beschikken over veruit de grootste
veestapel van ons land, ongeveer
len van fruit blijft uiteraard het hart
van de zaak".
Ideale boom
Berekeningen tonen volgens Kortle
ve" aan dat het financieel interessant
is om te gaan naar een kortere teelt
cyclus. Daarbij kan gebruik worden
gemaakt van produktieklare plant-
bomen, de zgn. "ideale bomen" (in
de toekomst misschien containerbo
men) die 1 jaar eerder produceren
dan de "normale" bomen en per ha
ca. 2.000,meer opleveren. An
dere voordelen zijn hogere klasse 1
en minder ziekten. Er zijn aanwij
zingen dat het rond 1990 mogelijk is
om jonge bomen te kweken die kun
nen voldoen aan de voorwaarden
voor "ideale bomen". Ten aanzien
van de uitwendige kwaliteit is bij
vruchtverruwing de toepassing van
gladde klonen of mutanten te verkie
zen boven toepassing van chemische
cosmetica. Ook wat de natuurlijke
kwaliteit betreft verdient volgens
Kortleve de teeltkundige oplossing
de voorkeur boven toepassing van
chemische stoffen. "Zelf voorop
gaan lopen in Europa bij de beper
king van de toepassing van chemi
sche stoffen kan voor Nederlandse
fruittelers wel eens veel beter uitpak
ken dan blijven "hunkeren" naar
wat elders wel mag bij de gewasbe
scherming en hier niet".
De heer Kortleve is ten slotte van
mening dat gestreefd moet worden
naar een ruim appelsortiment van
uitsluitend kwalitatief hoog gewaar
deerde rassen zoals Jonagold en
Ir. C. Kortleve.
Elstar. Gezien het kleine aanbod van
beide lijkt angst voor overproduktie
van deze twee rassen voorlopig on
gegrond. Meer variatie in kleur en
wellicht vorm verdient bij appels
steeds de aandacht. Voor de peren
teelt in Nederland lijkt uitbreiding
van het sortiment goede bewaarpe-
ren van groot belang. Het duurde
overigens nog minstens vijf jaar
voordat nieuwe veelbelovende ras
sen beschikbaar komen.
Voor de 11e keer worden op zater
dag 9 april groente-, bloemen- en
plantenkassen in alle belangrijke
tuinbouwgebieden opengesteld voor
het publiek. Deze open dag is inmid
dels zo bekend geworden, dat in ver
schillende gebieden ook landbouw-
en veeteeltbedrijven graag hun deu
ren voor geïnteresseerden openzet
ten. Ook deze 'Kom in de kas' wordt
gekoördineerd door de Landelijke
Open Dag Kommissie, onder auspi
ciën van de Vereniging van Neder
landse Tuinbouwstudiegroepen
(N.T.S.).
Dit jaar kunnen belangstellenden in
25 regio's terecht, waar zij meer dan
300 bedrijven kunnen bezoeken.
Naast het bekijken van de produk-
ten is ook de verregaande automati
sering interessant. Deskundigen zul
len u graag ter plaatse vertellen hoe
een en ander werkt en tot stand is ge
komen. De glastuinbouw in Neder
land groeit en draagt momenteel
zo'n ƒ8 miljard bij aan de Neder
landse ekonomie.
Met behulp van het Centraal Buro
voor Tuinbouwveilingen in Neder
land, Bloemenburo Holland en de
Stichting P.R, Land- en Tuinbouw
werkt de Landelijke Open Dag
Kommissie hard aan de voorberei
dingen van deze open dag. Op 9
april zullen zeker meer dan 150.000
bezoekers dit ter plaatse'zien.
Zeeland:
Schouwen-Duiveland (Kerkwerve,
Dreischor, Oosterland): L.J.A.
Klompe, Gaanderseweg 9, 4315 PM
Dreischor, tel.
01112-1380/01119-1245.
Zuid-Beveland (Kapelle, Wemeldin-
ge): J.A. Schouwenaar, Wilhelmi-
nastraat 2, 4424 BB Wemeldinge,
tel. 01192 - 1916.
Brabant:
Asten: M. van Heugten, Waardjes-
weg 71, 5725 TB Asten, tel. 04936 -
1169.
99
100.000 bijenvolken. Zij hebben
echter niet met een overproduktie te
kampen, aangezien de Nederlandse
imkerij maar voor zo'n 15% voor
ziet voor in de totale Nederlandse
behoefte aan honing. De betekenis
van de bijenteelt als vorm van open-
luchtrekreatie neemt voortdurend
toe. Het ministerie van landbouw en
visserij bevordert voor zover moge
lijk de aanplant van drachtplanten
in rekreatieterreinen.
Met de nieuwe behuizing krijgt de
uitbreiding van de onderzoekkapaci-
teit een extra dimensie. De heer
Duffhues sprak de hoop uit, dat
men op onderzoekterreinen, waarop
nog een achterstand bestaat, zoals
de bestuiving met andere insekten-
soorten (vliegen, hommels en solitai
re bijen) de kloof met het buitenland
snel weet te overbruggen.
Volgens ing. F.J. Franken van het
Centraal Bureau Tuinbouwveilingen
dienen de fruittelers de bestaande af-
zetstruktuur via de veilingklok te ver
sterken. Buiten de veiling om verko
pen gaat ten koste van de wel veilen
de kollega's en staat een optimale
prijsvorming in de weg.
Franken die sprak op de NFO-dag 7
maart jl. te Wageningen ging nader
in op de vraag hoe ons fruit het beste
kan worden verkocht. Hij zei van
oordeel te zijn dat direktieverkopen
en administratieve verkopen een aan
vulling dienen te zijn op het normale
veilen en nooit een doel op zich. Vol
gens hem zal het blokken van fruit de
behoefte van de handel aan direktie
verkopen doen verminderen. Overi
gens maken aktuele marktomstandig
heden het blokken van fruit sterk
noodzakelijk. Volgens de CBT-
medewerker moet voorts ten koste
van alles worden voorkomen dat er
overrijp fruit op de markt komt. Veel
aandacht derhalve aan de celkontro-
le. Een verdere opwaardering van ons
fruit is te bereiken door met name bij
de nieuwe rassen te sorteren op 5 mm
door gedeeltelijk te leggen en door
het fruit te conditioneren. Volgens
Franken kan een verdere samenwer
king tussen de veilingen het afzetver-
loop gunstig beïnvloeden. Hij noem
de hier als mogelijkheden coördinatie
bij het houden van voorkoopveilin
gen en misschien wel het op één klok
houden van deze voorverkopen.
Bestudeerd zal moeten worden of
moderne veilingtechnieken toegepast
zouden kunnen worden bij de fruit-
afzet.
Belachelijk maken
De heer C. Geling van het Land
bouwschap zei in zijn inleiding dat
een terugtredende overheid zeker niet
tot een verzwakking van de be
drijfstak hoeft te leiden "Mits deze
bedrijfstak via een collectieve aanpak
zij eigen zwakke punten wil verster
ken". Dit kost geld maar het nalaten
ervan doet de sektor afglijden naar
een niveau van de moestuin voor lief
hebbers". Zaken die volgens Geling
aangepakt moeten worden zijn de
privatisering van de voorlichting, een
fonds voor kontraktonderzoek op
veredeling, het aanbrengen van een
datum codering op de consumenten
verpakking, het vaststellen van ob-
jektieve kwaliteitskriteria en een uit
bouw van biologische en geïntegreer
de bestrijding. "We moeten ophou
den met het belachelijk maken van
biologisch-dynamisch geteelde pro-
dukten en deze produktiemethoden
zelf gaan stimuleren en begeleiden.
"Ga verder zelf eens kijken in welke
(slechte) conditie fruit in de winkels
te koop wordt aangeboden en overleg
met de handel om eventueel verbete
ring in de situatie aan te brengen", zo
hield hij de zaal voor. Naast onder
zoek op meerdere terreinen brak hij
een lans voor de intensivering van
studieclub-aktiviteiten waaronder
vooral ook bedrijfsvergelijkingen.
J.W.
De voorzitter van de tuinbouwcom-
missie van de ZLM de heer C. Ha
melink, heeft maandag 29 februari
j.l. in de hoofdbestuursvergadering
van de ZLM gewezen op het belang
van het blijven voortbestaan van de
hagelverzekering in de fruitteelt. De
ze verzekering staat zoals bekend on
der druk als gevolg van o.m. het hoge
premiebedrag. Toch zal getracht
moeten worden deze verzeke
ringsmogelijkheid te behouden om
dat door concentratie en
intensivering van de bedrijven de
vermogenspositie van de fruittelers
Vrijdag 18 maart 1988
steeds kwetsbaarder wordt, zo zei
Hamelink. De Voorzitter van de
tuinbouwcommissie zei niet zoveel te
zien in een onlangs gelanceerd plan
van het Ministerie van Landbouw
om een fonds te kreëren voor onver
zekerbare risico's waarbij dan alle
sektoren naar gelang het aantal sbe's
verplicht moeten meebetalen.
Hij
pleitte opnieuw voor het verruimen
van de fiskale mogelijkheden om te
reserveren om op die manier moge
lijke camaliteiten op te vangen en de
levensvatbaarheid van de bedrijven
te verzekeren. Een werkgroepje van
belanghebbenden is bezig om te be
zien op welke wijze de .verzeke
ringsmogelijkheid tegen hagelschade
kan worden veilig gesteld.
De heer Hamelink deed gezien de
ernstige problematiek in sommige
landbouwsektoren waaronder met
name de akkerbouw een oproep om
de eenheid tussen de sektoren te be
waren. Het is raadzaam, zo zie hij,
om anderen niet de kans te geven
verdeeldheid te zaaien en te zorgen
zelf baas in eigen huis te blijven.
Onderlinge rivaliteit tussen produ
centen en handelaren of tussen teelt
centra is funest. Er is een gezamenlijk
doel: regionale of groepsbelangen
moeten wijken. Dat zei de voorzitter
van de Nederlandse Bond van Boom
kwekers C.G. van Gelderen op de
jaarvergadering van de bond in
Utrecht.
De voorzitter van de boomkwekers
had bij de binnenlandse afzet een
aantal kanttekeningen. Door de over
heidsbezuinigingen daalde bij de Ne
derlandse gemeenten sinds 1977 het
verbruik van 18 miljoen tot 12 mil
joen stuks. Als tweede noemde hij de
onvoldoende middelen die tot beschik
king worden gesteld voor het Meerja
renplan Bosbouw. Van Gelderen
plaatste een derde kanttekening bij
het niet uitkomen van de verwachtin
gen rond de aanplant van populieren
voor de houtproduktie.
"Ondernemers die op deze ontwikke
ling hebben ingespeeld zullen zich nu
wel tweemaal bedenken".
Kraamkamer
"De leidende positie van de Neder
landse boomkwekerij op de Europese
markt is bereikt door intensieve be
werking van de markt, ons grote as
sortiment, de service en de collectieve
reclame", zo stelde de NBvB-
voorzitter. Het streven naar de
laagste prijs vond hij niet direct het
beste uitgangspunt om ons te hand
haven. "We moeten het vooral heb
ben van onze service en kwaliteit. We
zullen ons door de hele sector moeten
concentreren op onze sterkste pun
ten, zoals het sortiment en onze ken
nis en ervaring op het punt van de
produktie van uitgangsmateriaal en
halffabrikaten. Ik denk dat het een
goede zaak zou zijn als we ons con-
Gelderen
centreren op het fungeren als kraam
kamer voor de boomkwekerijpro-
duktie over de gehele wereld. De mo
gelijkheden en de know how hiertoe
hebben we immers in huis. Kwali
teitsgarantie zal daarbij een grote rol
spelen.
Waken
De verschillende cultures in de sector
maken sterk uiteenlopende ontwikke
lingen door. Bij de vruchtboom kwe
kers is de sterkste uitbreiding te
constateren. Volgens de NBvB-
voorzitter een te sterke uitbrei
ding:.. We moeten vrezen dat de hui
dige produktie nauwelijks te verwer
ken zal zijn".
Het stijgende aandeel van de in pot
of container geteelde produkten vond
Van Gelderen een goede ontwikke
ling. "Maar er moet worden gemaakt
voor een te snelle ontwikkeling"
vond hij 'Nieuwe produkten verei
sen immers een periode van accepta
tie door de consument".
19
