De maand maart op het Zuidwestelijk akkerbouwbedrijf
Jaarboek
Plantenziektekundige
Dienst 1986 verschenen
Een ongekend natte en zachte winter tot nu toe. Tweehonderd mm
neerslag in de eerste 6 weken van het nieuwe jaar. Rekords worden ge
broken. Doorweekte akkers, piasvorming en door de te hoge tempera
turen problemen met het bewaren van uien en in wat mindere mate met
aardappelen. Zeer slechte prijzen van aardappelen en uien. Negatieve
toekomstverwachtingen en nog andere ontwikkelingen bevorderen be
paald niet de stemming onder de boeren. Een weersomslag op korte
termijn is gewenst, om op tijd en onder geschikte omstandigheden met
het veldwerk te kunnen beginnen.
Toch dient zich weer een nieuw jaar
aan. Het is noodzakelijk zich op de
hoogte te blijven stellen van allerlei
ontwikkelingen. Gestreefd dient te
worden naar een zo'n grooPmogelijk
verschil tussen opbrengsten en kosten.
Naast de kg-opbrengst wordt de kwa
liteit van het produkt steeds belangrij
ker. Ook zal er voldoende aandacht
besteed moeten worden aan kostenbe
heersing. Eerst rekenen, dan beslissen.
Vooral van zomergerst en in wat min
dere mate van vlas, erwten en stam-
bonen zal het areaal uitgebreid
worden. Van gewassen als veldbonen,
aardappelen en uien neemt het areaal
wellicht iets af. In de afzet van aard
appelen en uien zijn er tekenen van
grote veranderingen o.a. als gevolg van
de harde noodzaak om een betere
kwaliteit te leveren. Dit om de konkur-
rentie voor te blijven.
tuigen is erg groot. Kombinatiewerk-
tuigen met zaai- of pootmachines
vinden steeds meer ingang. Om een te
fijne ligging van het zaaibed te voor
komen is de kultivator op de lichtere
gronden te preferen boven het aange
dreven werktuig dat beter op de zwaar
dere gronden past. Althans in meer
normale jaren, want wat zal de invloed
zijn van het veelal matig gelevecd
ploegwerk en de zeer natte winter in
dit voorjaar?
Voor fijnzadige gewassen zoals bieten,
vlas en uien, mag de grond niet te fijn
en zeker niet te diep worden bewerkt.
Aangedreven werktuigen werken ge
makkelijk te diep, waardoor dan de
vaak vochtige ondergrond versmeerd
wordt. Normaal is de tandensleep, ze
ker bij goed geleverd ploegwerk, hier
beter op zijn plaats. Zomergranen,
erwten en veldbonen, moeten dieper
Kontroleer het pootgoed bij aankomst op uw bedrijf. Tel het aantal knollen
per baaltje!
Bemesting
De kans bestaat dat begin maart nog
weinig of geen kunstmest zal zijn
gestrooid. Voor aardappelen en bonen
is het beter in maart chloorarme kali
meststoffen of patentkali te gebruiken.
Houdt u zoveel mogelijk aan de gead
viseerde fosfaatgiften op de uitslagen
van het grondonderzoek. De ervaring
leert dat ook bij hoge Pw-getallen voor
de fosfaatgevoelige gewassen wat verse
fosfaat in het voorjaar vaak nuttig is.
Van de hoeveelheid fosfaat die via or
ganische mest vorig najaar is uit
gestrooid mag in het eerste jaar als
werkzaam worden beschouwd: 70%
voor kippemest; 60% voor rundvee-
mest; 100% voor varkensmest. Wan
neer voor het gewas aardappelen
organische mest is toegediend lijkt het
verstandig wat verse fosfaat te geven
door middel van de meststof 27-7-0 of
26-14-0. Kali wordt dan apart gegeven.
De stikstofvoorraad in de bodem zal
dit voorjaar laag zijn. Is geen onder
zoek gedaan dan zult u dit zelf moe
ten inschatten. Voor enkele gewassen
is het N-advies als volgt:
- aardappelen 285 - 1,1 x bodem-
voorraad
- suikerbieten 220 - 1,7 x bodem-
voorraad
- uien 180 - 1,7 x bodemvoorraad
- wintertarwe 140-1,7 x bodemvoor
raad (voor de eerste gift)
- zomergerst 110 - 1,7 x bodem-
voorraad
- haver 100-1,7 x bodemvoorraad
(voor de eerste gift)
- stambonen 165 - 1,7 x bodem
voorraad
- karwij 150- 1,7 x bodemvoorraad
Over de algemene richtlijnen voor dit
seizoen is een apart artikel verschenen,
(zie ZLM-blad vorige week, pag. 11).
Grondbewerking voor zaaien en
poten
Niet de kalender, maar de bodem
omstandigheden zijn bepalend voor
de start van de veld werkzaamheden.
De variatie in grondbewerkingswerk-
12
worden gezaaid en vragen dus een die
per losgemaakt zaaibed. Aardappels
groeien op niet bereden grond beter,
waardoor de kans op een betere op
brengst groter is. Terecht is er een toe
nemende belangstelling voor
gekombineerd poten en klaarmaken
van de grond. Beperk bij de grondbe
werking zoveel mogelijk de verdichting
van de ondergrond. Houd rekening
met de zwaarte van de trekker. Houd
de bandenspanning zo laag mogelijk.
Leg het zaaibed in zo weinig mogelijk
bewerkingen klaar. Enkellucht is be
ter dan dubbellucht.
Groenbemesting
Maart is zeer geschikt om in granen
Engels raaigras in te zaaien. Zaai bij
voorkeur met de zaaimachine. De kans
van slagen is dan groter. Bij zomergra
nen en vlas kan het raaigras gemengd
worden uitgezaaid. Bij vlas een laat
weidetype gebruiken. Bestel alleen
zaaizaad dat vrij is van kweek en duist.
Grasgroenbemesters onder granen ge
ven weinig belemmeringen bij de che
mische onkruidbestrijding.
Na het gebruik van DNOC of Herbo-
gil kan al na één week klaver worden
ingezaaid. Onderzaai van groenbe-
mesters gaat niet wanneer tegen duist
moet worden gespoten.
Onkruidbestrijding over de
ploegsneden
Waarschijnlijk zal dit op veel perce
len gewenst zijn. Hierop bezuinigen
door extra grondbewerkingen uit te
voeren kost meestal meer geld. Op on
bewerkte grond in het voorjaar kan
een keuze worden gemaakt uit de vol
gende middelen.
middel
dosering/ha
Wintertarwe
In een apart artikel is onlangs de on
kruidbestrijding in granen in het voor
jaar behandeld. In veel percelen
wintertarwe komt duist voor: o.a. om
dat kort na de zaai niet kon worden
gespoten met een bodemherbicide.
Breedbladige onkruiden zijn groter
dan normaal als gevolg van de zachte
winter. Ook het lastige onkruid kleef
kruid komt veel voor. Tegen duist en
breedbladige onkruiden kunt u kiezen
uit:
- Tolkan S e.a. 6 - 7 1 bij klein breed-
bladig onkruid
- Arelon Kombi 5 - 6 1 bij wat groter
kleefkruid
- Foxtar DP 6-71 breedwerkend
middel
- Graminon Plus 6,5 - 7,5 1 bij o.a. ka
mille en kleefkruid
- Tentron 4 kg bij o.a. kleefkruid.
DNOC, Herbogil en DM 68 hebben
alleen tegen breedbladige onkruiden
een brede werking. Werken al bij la
ge temperaturen, maar het onkruid
moet nog klein zijn. Aan DNOC en
Herbogil kan 2 1/ha mecoprop toege
voegd worden. Wordt het kleefkruid
al wat groter, kies dan uit o.a. Basa-
gran P, 3 - 4 1 bij o.a. kamille; Veri-
gal, 3 - 4 1 bij o.a. paarse dovenetel;
Forlene 60 WP, 2 kg bij o.a. kamille
en varkensgras; Starane, 1 1 bij o.a.
muur en klein varkensgras; Starane
Basagran, 0,75 1 31, bij o.a. kamille
en perzikkruid.
Suikerbieten
Bij de zaaizaadbestelling is al rekening
gehouden met de kans op schade door
bietekevers, wortelduizendpoten en
aphanomyces (afdraaiers). Is er kans
op schade door ritnaalden spuit dan
vooraf volvelds met 3,5 1 lindaan 21%;
direkt inwerken. Bij gebruik van naakt
zaad en in geval schade door bieteke
vers wordt verwacht is een rijenbehan-
deling met een granulaat gewenst. Kies
uit 12 kg Curater-granulaat, 10 kg
Carvox 3 G of 10 kg Tranid (bevat te
vens lindaan). Moet eventuele schade
door het bietecysteaaltje worden tegen
gegaan, gebruik dan 12 kg Temik 10
G of 25 kg Vydate 10 G in de rij.
Bij het gewas bieten hoort een on
kruidbestrijding aan de basis, met Gol-
tix of Pyramin; eventueel aangevuld
met 2 - 3 kg profam op de zwaardere
gronden tegen o.a. varkensgras. Om
dat vrijwel altijd ook na opkomst nog
een keer moet worden gespoten, kan
de dosering voor opkomst met 1/3
worden verlaagd, omdat bij die dose
ring de werking tegen kamille al vol
doende is. Begin met de
onkruidbestrijding na opkomst dan
wel op tijd.
Uien
Bij maart-zaai is de veldopkomst vaak
wat minder dan bij latere zaai. De
kiemkracht van precisiezaad is hoger
dan van gewoon zaad. Van precisie
zaad (zwart en gecoat) is plm. 5,5 een
heden zaaizaad nodig en van gewoon
zaad 6 eenheden.
Precisiezaaien geeft een betere op
komst, een regelmatiger verdeling en
een vlottere beginontwikkeling, wat de
kwaliteit ten goede komt. Zaai volgens
het rijpadensysteem omdat daardoor
minder mechanische beschadiging op
treedt. Het gecoate zaad zal dit jaar
nog behandeld zijn tegen de uievlieg
met Phytosol. Gebruikt u naakt zaad
en is geen Phytosol verkrijgbaar dan
is een rijenbehandeling noodzakelijk
met Curater (30 kg), Temik (15 kg) of
Allivin (12 kg).
Teveel stikstof heeft een slechte in
vloed op de kwaliteit. Strooi de
stikstof in één keer voor het zaaien.
Gebruik voor de onkruidbestrijding de
breedwerkende kombinatie Stomp (2
1) propachloor (5 1).
kosten/gld/ha
2
3
Reglone e.a.
Gramoxone e.a.
Actor e.a.
Roundup e.a.
Finale
Viking
Sting
Tegen bovenstaande kweek 4 1 Roundup gebruiken.
4,5 - 7,5 1
3 - 5
60 - 150
90 - 150
120 - 150
140 - 210
130 - 215
117 - 196
117 - 196
Voor het klaar leggen van de grond voor fijnzadige gewassen kan goed werk
geleverd worden met een tandensleep
Erwten
Tegen kiem- en bodemschimmels
wordt TMTD (2 gram) gebruikt en te
gen voet- en vlekkenziekte carbenda-
zim (4 gram). Tegen valse meeldauw
Allette (4 gram). Bij een duizendkor-
relgewicht van 330 gram en een veld
opkomst van 90% is bij precisiezaai
165 kg zaaizaad nodig, bij zaaien met
de nokkenradzaaimachine 50 kg meer.
Direkt na het zaaien tegen het onkruid
spuiten is zeer gewenst. Onderzaai van
graszaad is dan niet mogelijk. Bij ge
bruik van Campagard kan karwij on-
dergezaaid worden.
Veldbonen
Wat de vruchtwisseling betreft komen
veldbonen overeen met erwten. Dat
betekent dus één keer per 6 a 7 jaren
erwten of veldbonen zaaien. Het zaai
zaad moet tegen schimmels worden
ontsmet met TMTD en carbendazim.
Veldbonen kunnen als de grond dit
toelaat goed tegen vroege zaai. Zaai bij
voorkeur met een precisiezaaimachine
op 50 cm rijafstand. Uitgaande van 22
planten per m2 en 90% veldopkomst
zijn per ha 5,4 eenheden zaaizaad no
dig. D.w.z. 24,4 zaden per m2 - 12,2
zaden per strekkende meter. Direkt na
de zaai kan worden gespoten met 1-2,5
kg Bladex of met 5 kg Campagard,
wanneer karwij wordt ingezaaid. In
veldbonen kan een bodemherbicide
niet worden gemist, zodat onderzaai
van gras niet mogelijk is.
Vlas
De zaaizaadhoeveelheden bij vlas va
riëren tussen 105 en 140 kg per ha. Dit
is afhankelijk van o.a. de zaaitijd
(vroeg zaaien 10 kg), grondsoort
(strorijke grond wat minder), struk-
tuur van het zaaibed, het ras en de
kiemkracht en het duizendkorrel-
gewicht.
Als gevolg van ongunstige weersom
standigheden bij de oogst van vorig
jaar zal de kiemkracht van het zaai
zaad niet of nauwelijks aan de normen
voldoen.
Aardappelen
Kontroleer het pootgoed bij aankomst
op uw bedrijf direkt op de aanwezig
heid van fusarium, phytophthora en
rhizoctonia. Tel het aantal knollen per
baaltje. Te nauw planten vergroot de
kans op een Fijnere sortering. Een wij
dere plantafstand kost iets aan kilo's,
maar geeft wel een grovere sortering.
Om een grovere sortering te krijgen,
adviseren we de volgende plant-
afstanden:
op lichtere grond: maat 28/35 op 36
cm of
maat 35/45 op, 43 cm.
op zwaardere grond: maat 35/45 op
37 cm of
maat 45/55 op 45 cm.
C.J. Govers
CAT Goes
Zojuist is verschenen het jaarboek
1980 van de Plantenziektekundige
Dienst te Wageningen. Duidelijker
dan ooit tevoren besefte men in 1986
dat ekonomisch gerichte overwegin
gen in de land- en tuinbouw te een
zijdig eisen opleggen aan de gewas
bescherming. De konklusie hieruit
dat de gewasbescherming minder
teeltvolgend en meer teeltbeïnvloe-
dend moest zijn leidde in 1986 nog
-niet tot wijziging van het beleid. In
1986 bleef bedrijfshygiëne een essen
tieel onderdeel van het bestrijdings-
arsenaal. Er kwamen methodes be
schikbaar om sorteer- en zeefgrond
onschadelijk te maken, zodat terug
voer naar het fand zonder kans op
verontreiniging met pathogenen kan
geschieden. De helft van het keu-
ringsonderzoek in 1986 werd uitge
voerd door de fytofarmaceutische
industrie zelf. De PD zette de hier
door vrijkomende kapaciteit o.a. in
voor onderzoek naar alternatieven
voor niet meer toegelaten middelen
en naar middelen voor 'kleine
teelten'.
Maart is zeer geschikt om in granen Engels raaigras in te zaaien. Gebruik
zaaizaad dat vrij is van kweek en duist!
Vrijdag 26 februari 1988
