Ontwikkeling in Kenia heeft
nog lange weg te gaan
Vekabo-
nieuws
Trekkerbrandstof straks
van eigen bodem?
Kenianen kunnen kiezen tussen bedelen, stelen of sterven
T rekkracht-projekt
Gevarieerd voedsel
I |D)0^
Als bestuursleden van de Stichting
Hulp op het Platteland van South-
Nyanza-Kenia hebben wij onlangs
een bezoek gebracht aan dit land
dat 17 maal groter is dan Neder
land. De reis werd ondernomen op
eigen kosten. De helft van de tijd
kan worden aangemerkt als va
kantie, terwijl het andere deel
werd besteed aan werk voor ge
noemde Stichting: vergaderen met
onze counterpart in Kenia - The
South Nyanza Rural Development
Foundation - en projekten bezoe
ken in dit distrikt.
Het vervoer vond plaats met een
gehuurd minibusje-met-chauffeur.
Onderweg verbleven we in hotels.
Het rekreatieve deel hield bezoe
ken in aan diverse natuur- en wild
parken w.o. de Samburu en Shaba
National Reserve, Lake Baringo
en last but nog least de Masai Ma-
ra Game Reserve. De flora en fau
na maakten op ons een
overweldigende indruk. De natuur
toonde zich dan eens mild en over
vloedig en op een ander moment
hard, ruw en weerbarstig. De pe
riode van de "short rains" (korte
regenperiode november-
december) bracht in het Samburu-
distrikt (ten noorden van Nairo
bi) nauwelijks neerslag.
In dit dun bevolkte gebied leven
nomaden, de Samburu en Somali
onder slechte omstandigheden,
hoofdzakelijk door gebrek aan
voldoende water. Vervolgens re
den we over zeer slechte, onver
harde, stoffige wegen in
zuidwestelijke richting naar Kisu-
mu aan het Victoria Meer. Het kli
maat in de omgeving van het
Victoria Meer wordt sterk beïn
vloed door deze grote zoetwater
binnenzee. Tegen de avond en 's
nachts regende het veel, soms 50
mm per etmaal. Na zo'n bui was
het direkt weer tropisch warm.
Veel voorkomende ziekten in dit
gebied zijn o.a. malaria, bilharzia,
polio en lepra. De streken rond
om het Victoria Meer zijn overbe
volkt. Op dit moment is de
De gastvrijheid en vriendelijkheid van de mensen waarmee de bezoekers
in aanraking kwamen was opvallend.
tief is. Onze standplaats daar was
Horna Bay, een stad van ongeveer
25.000 inwoners. De zes dagen die
we daar verbleven werden benut
voor het houden van vergaderin
gen en besprekingen en het bezoe
ken van een aantal van de 82
lokaties die bij de Foundation
aangesloten zijn. Opvallend was
de zeer grote gastvrijheid en vrien
delijkheid van de mensen waarmee
we in aanraking kwamen. Men
was zeer open.
kindersterfte nog zeer hoog, nl.
24% van de kinderen onder de
twee jaar overlijdt. Mede door de
ze feiten heeft de regering beslo
ten tot een groot
herstruktureringsplanuitgevoerd
door de Lake Basin Development
Authority. Men richt zich op ver
betering van de drinkwatervoor
ziening, de vuil-waterzuivering,
landhervorming, landaanwinning
en verbetering van de wegenstruk-
tuur. Daarnaast probeert men de
enorme houtkap (voor hutten-
bouw en brandstof) tegen te gaan,
door vestiging van kleine plaatse
lijke steenbakkerijen, de uitgifte
van vruchtbomen en snel hout
massa producerende bomen.
De problematiek is gigantisch. Het
gehele budget wordt gefinancierd
door de Wereldbank in de vorm
van ontwikkelingshulp. We zijn
uitvoerig geïnformeerd en rondge
leid door een Nederlander die bin
nen de Lake Basin een
managersfunktie bekleedt.
Na enkele dagen trokken we ver
der in westelijke richting naar het
distrikt South Nyanza waar onze
bovengenoemde counterpart ak-
De zorg voor het dagelijks bestaan
is groot. De watervoorziening is
gemiddeld slecht. In de droge pe
rioden (januari-april en juli-
oktober) moet het water over vrij
grote afstanden aangevoerd wor
den. Vaak is dit water van slechte
kwaliteit. Om deze wateraanvoer
te vergemakkelijken is door onze
Stichting geld bijeengebracht voor
de aankoop van ezels en ezelskar
ren, terwijl daarnaast wordt ge
tracht de aandacht te vestigen op
het feit dat een aantal op onze
kosten in Nairobi opgeleide tui-
genmakers verbeterde kraagtuigen
kunnen maken. Deze tuigenma-
kers kregen hun voor het maken
van garelen benodigd gereedschap
van het door de drie Zeeuwse
Landbouworganisaties (CBTB,
NCB en ZLM) en het ZAJK op
gezette ontwikkelingssamenwer-
kingsprojekt "Trekkracht voor
Kenia".
De ploegen en transportwagentjes
behoeven nog wel enige verbete
ring. Een transportwagentje met
luchtbanden bleek overigens gefa
briceerd te worden in Mbta (50 km
van Horna Bay) door Father Thie-
len, een Mill-Hill-pater afkomstig
uit Zevenbergen, maar al meer
dan 20 jaar in Kenia. Op een
proef- en demonstratiebedrijfje
wordt getracht mensen te leren
werken met ezels en ossen. Tevens
wordt aandacht besteed aan de
voeding en verzorging van deze
dieren.
Organisatorisch is men hiermee in
de opbouwfase. Op het bedrijfje
worden trainingsdagen georgani
seerd. De gebrekkige verbindingen
zijn hierbij echter wel een hinder
paal. Gabriël Kodwaro is hier de
stuwende kracht. Eigenlijk moest
hij met de apparatuur, zoals de
ploeg, eg en cultivator naar de
boeren toe kunnen, teneinde hen
met hun eigen dieren in het bewer
ken van het land te onderrichten.
De hiervoor benodigde transport
middelen kunnen gezien de finan
ciële situatie vooralsnog niet
beschikbaar worden gesteld.
De overdracht van elementaire
kennis is problematisch. Toch zal
deze de prioriteit moeten krijgen,
bijvoorbeeld door gebruik te ma
ken van eenvoudige brochures, die
aansluiten op het aanwezige ken
nisniveau. Ook op dit punt is een
belangrijke taak weggelegd voor
het proef- en demonstratiebedrijf
je. De ezels geven de vrouwen uit
zicht op verbetering van hun
werkomstandigheden. In de Afri
kaanse kuituur is het werken met
dieren vooral een taak voor de
mannen. Deze gaan nu dus water
halen, het land bewerken, de pro-
dukten transporteren enz. en zo
worden de vrouwen enigszins
ontlast.
Voor de gewassenteelt zal men per
bedrijfje meer de specifieke om
standigheden moeten leren gebrui
ken. Voor wat de veehouderij
betreft zal een goed kruisingspro
gramma de lokale veestapel kun
nen verbeteren. Hier en daar in
Kenia zijn daartoe aanzetten. Het
winnen van ruwvoeder, waarmee
de soms zeer droge perioden rede
lijk overbrugd zouden kunnen
worden heeft nog nauwelijks in
gang gevonden.
Tijdens een ploegdemonstratie
met een span ossen en ezels werd
ons door een vrouwengroep een
voortreffelijke maaltijd aanbo
den. We kregen sorghumpap, ca-
savekoeken, sesambollen,
maiskoek met zelfgemaakte jam
van tomaten, zoete aardappels ge
bakken in vet en smakend naar
onze oliebollen, papaya's, man
go's en bananen. Al deze produk-
ten waren afkomstig van het eigen
bedrijfje. Tijdens de trainingsda
gen maakt men propaganda dit
gevarieerde voedsel te verbouwen
en, uiteraard, te eten. Het land is
in South Nyanza zeer versnipperd.
Herstrukturering en verbetering
van de landbouwmethoden zullen
onherroepelijk leiden tot een over
schot aan boeren. Het grote pro
bleem is dat er in het distrikt (en
in heel Kenya) nauwelijks vervan
gende werkgelegenheid is. Fa
brieksmatige be- en verwerking
van inlandse produkten, katoen en
sisal bijvoorbeeld, zouden meer
aangepakt kunnen worden.
Het zal nog jaren duren eer dit
land een aanvaardbare levensstan
daard bereikt zal hebben. Maar
met hulp vanuit het in vergelijking
met dit werelddeel rijke West-
Europa, waar het ondanks de
mestproblematiek, de melk- en
bietenquota en de problemen in de
akkerbouwsektor nog vele malen
beter leven is dan in dit ontwikke
lingsland moet er toch op de lan
ge duur wat te bereiken zijn. De
mensen daar moet toch een heel
andere keuze geboden worden dan
een, volgens een vertegenwoordi
ger van de Nederlandse Ambassa
de in Nairobi, aldaar gehoorde
uitspraak, dat de Kenianen kun
nen kiezen uit drie mogelijkheden:
bedelen, stelen of sterven.
Ad Verhage
Wanneer de Duitse ingenieur Ludwig Elsbett met zijn nieuwe trekker
rijdt verspreidt zich de aangename geur van gebakken aardappelen.
De door Elsbett zelf gekonstrueerde motor gebruikt namelijk kool
zaadolie in plaats van dieselolie. De nieuwe motor is een bijdrage van
de 77-jarige Elsbett in de steeds meer aktuele diskussie over de vraag
hoe men de landbouwproduktie in Noord-Europa ook voor niet-
voedsel doeleinden kan gebruiken.
De Elsbett-motor kan men zeker re
volutionair noemen: de motor kan
op alle soorten vloeibare brandstof
fen rijden, dus ook - wanneer nodig
- op dieselolie. De speciale konstruk-
tie van de motor voorkomt verhar-
zing. Daarom kunnen plantaardige
oliën zo worden gebruikt als ze uit
de oliepers komen. Ze hoeven geen
speciale chemische bewerking meer
te ondergaan. Bovendien is de nieu
we motor een bijdrage aan de mi
lieubescherming: hij is zeer geluids
arm en produceert slechts tien pro
cent van de schadelijke uitlaatgassen
van normale dieselmotoren. Boven
dien is hij ook heel zuinig: een
driecilinder-motor met 90 pk ver
bruikte in een personenauto slechts 5
liter olie op 100 km. Een nadeel
heeft raapolie wel. Bij lage tempera
turen, zo rond de vijf graden boven
nul, vormt de olie klontjes zodat het
van tevoren moet worden ver
warmd. Een ander nadeel van de
motor is zijn hoge prijs. Omdat
slechts kleine hoeveelheden zijn ge
produceerd moet (nog) zo'n DM
30.000 voor een aggregaat worden
neergeteld.
De Nedersaksische minister van
Landbouw, Burkhard Ritz, vindt
dat dit soort motor kan helpen enke
le problemen van de Europese land
bouw op te lossen. Wanneer de EG
beslist dat ook steun wordt gegeven
voor koolzaad dat voor deze doel
einden wordt gebruikt, zou raapolie
voor rond DM 0,50 per liter kunnen
worden verkocht. Mits de fiskus
daarop geen mineraalolie-accijns be
rekent is raapolie tegenover normale
diesel konkurrerend. Het tot nu
veelal nagestreefde konsept van al-
kohol uit koolhydraat-bevattende
planten zoals suikerbieten is daaren
tegen veel minder konkurrerend.
Een liter bio-ethanol kost meer dan
het dubbele van raapolie. Ook het
probleem van de hoge aanschaf-
fingskosten voor de motor kan
straks worden opgelost. Er zijn
reeds mogelijkheden konventionele
motoren met enkele onderdelen om
te bouwen in een funktionerende
Elsbett-motor.
DETLEF STACHETZKI, Agra-
Europe, Bonn
Het bestuur van de Vekabo Wal
cheren heeft besloten om de Wal-
cherse gemeentebesturen te
adviseren voor het komend sei
zoen van vrijdag 8 juli tot maan
dag 22 augustus 10 eenheden per
bedrijf toe te staan. In het hoog
seizoen mag dit voor een periode
van maximaal 6 weken. In deze
tijd wordt er heel wat besproken
voor het komend seizoen. Zo zal
het Federatiebestuur bekijken of
het mogelijk is en zo ja hoe we het
kamperen bij de boer op de ZLM-
Manifestatie in juni kunnen pre
senteren. Ook is er weer een
bespreking met bestuurders van
Recron-Zeeland geweest. Daar is
o.a. gesproken over hun en onze
problemen met de Kampeerwet en
de richtlijnen van de Nederlandse
Kampeerraad. De plannen van de
provinciale VVV om Zeeland te
promoten in binnen- en buiten
land. Promotie kost geld, veel geld
en financieel is alles nog niet rond.
Ook de toeristenbelasting is aan de
orde geweest. Bij vele gemeenten
komt deze belasting bij de algeme
ne middelen terecht. Westerschou-
I \AM?tKLN
I ItDtKATIt ZttLAND
wen en de laatste jaren ook
Domburg stellen een rekreatiebe-
groting op. Daaruit blijkt o.a. wat
er met de toeristenbelasting ge
daan wordt. De gemeenten zijn
autonoom en laten zich al dan niet
adviseren door kommissies en/of
rekreatiebedrijven. Vekabo en Re-
cron zijn het er over eens dat het
kamperen bij de boer in Zeeland
niet meer weg te denken is, dat het
juist een verrijking van het totale
rekreatieprodukt in Zeeland is!!
En dat zowel grote als kleine be
drijven een zo goed mogelijke
kwaliteit dienen te leveren.
De Distrikt Gezondheidsdienst in
Zeeland (DGD) heeft een tussen
tijds rapport uitgebracht over haar
onderzoek op grote en kleine cam
pings in Zeeland. Het is een le
zenswaardig rapport, waaruit
blijkt, dat vele mini-campings hy
giënisch goed zijn! En wanneer
iets in de ogen van de DGD de
volksgezondheid zou kunnen
schaden werd dat op hun advies
verbeterd. Een enkele keer werd
dit advies dwingend door de ge
meente opgelegd en bracht het ex
tra kosten mee. Het
Federatiebestuur zal nog een ge
sprek met de DGD hebben over
enkele kritische kanttekeningen.
Wij vinden het een goede zaak,
dat de DGD in opdracht van de
gemeenten dit onderzoek heeft ge
daan en nog zal voortzetten. In de
gemeente Mariekerke zal dit jaar
een onderzoek plaatsvinden of al
les qua hygiëne en volksgezond
heid in orde is, zo deelde de heer
De Vries, wethouder te Oostburg,
mee op de jaarlijkse ledenverga
dering van Vekabo Zeeuws Vlaan
deren. Op deze vergadering stond
het beleid t.a.z. van het kamperen
bij de boer in Oostburg in het mid
delpunt; ingeleid door dhr. Ter
Braak, ambtenaar ruimtelijke or
dening en rekreatie en dhr. De
Vries. Veel kritiek van de boeren
was er op het abrupte terug bren
gen van 10 naar 5 eenheden. Een
goede afvloeiingsregeling, zoals op
Walcheren, was er niet. Dit wordt
zowel door boer als gast als zeer
ongastvrij en onvriendelijk erva
ren. Een goede mededeling van de
wethouder was de zgn. 2 op 1 re
geling. Kleine bedrijven/vereni
gingen, die in de rekreatie bezig
zijn kunnen daar een beroep op
doen. Vekabo Zeeuws Vlaanderen
wil een folder uitgeven. De ge
meente Oostburg wil dan finan
cieel bijspringen, voor elke 2,
die Vekabo daarvoor uitgeeft wil
de gemeente 1,subsidie geven.
12
Vrijdag 12 februari 1988
