'Er zouden meer vrouwen lid
moeten zijn van de ZLM'
De vierde Zeeuwse
beroepenmanifestatie
Mengelingen
Overleg tussen gemeente Geinert
en milieustichting afgebroken
Bevolkingstoename
in Nederland
Josje de Koning-van Langeraad eerste vrouwelijke
voorzitter ZLM-ajdeling:
Op 27 januari jl. werd mevrouw J.J. de Koning-van Langeraad geko
zen als voorzitter van de afdeling Kamperland van de ZLM. Zij is
daarmee de eerste vrouwelijke voorzitter van een ZLM-afdeling.
Vrouwen hebben sinds zo'n jaar of acht als adviserende leden, zitting
in kringbesturen van de ZLM. Maar vrouwelijke bestuursleden met
volledig stemrecht zijn nog dun gezaaid. Josje de Koning-van Lange
raad was voor ze voorzitter werd, al twee jaar lid van het afdelings
bestuur.
Josje de Koning-van Langeraad: 'Agrarische vrouwen moeten zich aktiever
opstellen. Het ZLM-lidmaatschap is een goede eerste stap
Zij was ook reeds zo'n zeven jaar
adviserend lid van het bestuur van
de kring Noord-Beveland van de
ZLM, als afdelingsvoorzitter is ze
daarvan nu gewoon lid. Voor haar
komt nu een andere vrouw in de
plaats als adviserend lid. Het kring-
bestuur van Noord-Beveland telt nu
drie vrouwelijke leden: twee advise
rende leden - één namens de agrari
sche vrouwen van de Plattelands
vrouwen, en één namens het bestuur
van de Plattelandsvrouwen- en een
gewoon lid.
Mevrouw De Koning heeft samen
met haar man een akkerbouwbe
drijf. Al is ze wel beschikbaar voor
allerlei hand- en spandiensten op het
bedrijf - waar overigens naar zij zelf
beaamt ongemerkt veel tijd in gaat
zitten - toch noemt ze zichzelf geen
meewerkende vrouw. 'Op een akker
bouwbedrijf is dat ook niet zozeer
nodig als op bijvoorbeeld een vee
houderijbedrijf'. De boekhouding
en administratie doen Josje en haar
man wel samen. Ook door de be-
drijfsaangelegenheden samen te
bespreken heeft Josje een grote bin
ding met het bedrijf. Beslissingen
worden gezamenlijk genomen. On
danks dat zij niet echt meewerkt efn
de dingen haar niet direkt persoon
lijk ten goede komen, zet ze zich in
haar bestuurlijke taken in voor de
boerinnenbelangen. 'Het beleid
spreekt mij aan, en door van alles te
horen ga je je er vanzelf meer in inte
resseren en in verdiepen, en zo komt
de bal aan het rollen', motiveert zij
haar bestuurlijke aktiviteiten. Josje
de Koning doet ook veel werk voor
de Plattelandsvrouwen - zoals ka
dervorming en diskussies leiden -
waardoor zij ook weer veel te maken
krijgt met de problemen van de
agrarische vrouwen. In haar
bestuursfunkties probeert zij deze
problemen en onrechtvaardigheden
zoveel mogelijk onder de aandacht
te brengen en tracht zij ook wezen
lijk verbetering te brengen in de si
tuatie van de agrarische vrouwen.
Aktiever worden
Niet alleen voor vrouwelijke
bestuursleden, maar zeker ook voor
gewone boerinnen is het van belang
om meer van de landbouw en wat
daarmee samenhangt te begrijpen.
'Van mij mogen de agrarische vrou
wen in dat opzicht flink wat aktiever
worden', aldus Josje de Koning. Ve
len zijn wel betrokken met hun eigen
bedrijf en beslissen mee (althans op
Noord-Beveland), maar dan houdt
het in veel gevallen op. Zij zou graag
zien dat er meer vrouwen op verga
deringen komen, omdat als je din
gen wilt veranderen je toch verder
moet kijken dan het eigen bedrijf.
Er zouden volgens haar ook veel
meer vrouwen lid moeten zijn van
een standsorganisatie, in dit geval
dus van de ZLM. Door via de ge
vestigde wegen de vrouwelijke stem
vaker en luider te doen klinken moet
vanzelf meer met de agrarische vrou
wen en hun belangen rekening wor
den gehouden. Een probleem hierbij
is dat agrarische vrouwen dit belang
vaak niet zien, zegt Josje. Zeker als
het financieel goed gaat met het be
drijf zijn zij geneigd hun eigen be
langen over het hoofd te zien. 'En
dat terwijl hun eigen (ondergewaar
deerde) inbreng een voorwaarde kan
zijn geweest voor het florerende be
drijf. Daar mag dan toch ook wat te
genover staan?'
Zowel de agrarische kommissie als
de ZLM zelf nogal gepropageerd.
Daar is een soort klubje uit voortge
komen van vrouwelijke ZLM-leden
dat al zo'n jaar of vijf, zes hetzelfde
is gebleven. Er zit geen voortgang in,
en dat kan gemakkelijk beter, meent
Josje. Zo zijn jonge agrarische vrou
wen vaak niet echt PJZ-lid af, maar
ook niet meer aktief, en zijn ze zich
onvoldoende bewust van het feit dat
de Plattelandsvrouwen meer doen
dan handwerken. In deze overgangs
situatie missen zij dan net dat ene
duwtje dat nodig is om zich bij een
organisatie (bijv. de Plattelands
vrouwen) te voegen. Vanuit een der
gelijk lidmaatschap zijn dan weer
van allerlei ontwikkelingen op het
persoonlijke vlak mogelijk. Voor
Josje geldt dat het lidmaatschap van
de Plattelandsvrouwen een soort
springplank is geweest. Door daarop
aansluitend kaderkursussen en bij
scholingen te gaan volgen heeft zij
haar zelfvertrouwen dermate opge
krikt dat zij bestuurlijke aktiviteiten
is gaan ondernemen. 'Die weg ligt
Van 16 tot en met 19 maart 1988,
wordt in de Vlaanderenhallen te Sas
van Gent onder verantwoordelijkheid
van de Stichting Beroepenmanifesta-
tie Zeeland alweer voor de vierde keer
een grote beroepenmanifestatie geor
ganiseerd. Doel van de manifestatie
is om een zo groot mogelijk deel van
de wereld van beroepen en de daar
bij behorende opleidingen in beeld te
brengen. Een nieuwe ontwikkeling is,
dat tegelijk met de beroepenmani
festatie in een aangrenzende ruimte
een scholings- en banenmarkt zal
plaatsvinden. Deze aktiviteit richt zich
voornamelijk op werklozen, herintre
ders en met werkloosheid bedreigde
mensen.
De beroepenmanifestatie zal van 16
tot en met 19 maart a.s. dagelijks ge-
Het 'huwelijk' tussen het gemeente
bestuur van Gemert en de plaatselij
ke milieustichting bestaat niet meer.
Op verzoek van wethouder van milieu
Verkampen (zelf veehouder) is het
overleg opgeschort. De stichting zou
zich volgens het gemeentebestuur, bij
voorbeeld in kwesties rond hinderwet
vergunningen aan veehouderijen, niet
realistisch gedragen.
Aanleiding was het kroonberoep te
gen de aan Agrico Barneveld verleen
de hinderwetvergunning voor een
pluimveehouderij in Gemert. De Ge-
mertse milieustichting had als eis
gesteld, dat de ammoniakuitstoot van
het bedrijf zou worden teruggebracht
tot een waarde die nauwelijks haal
baar zou zijn. In deze en andere za
ken verwijt het gemeentebestuur de
stichting een niet realistische
opstelling.
De verkoelde houding tussen gemeen
tebestuur en milieustichting is tame
lijk verrassend, omdat juist in deze op
twee na meest verzuurde gemeente
van Nederland, een opmerkelijke sa
menwerking aan de gang was met het
voor een ieder open'. Om het voor
de agrarische vrouwen wat gemak
kelijker te maken bij de ZLM een
bestuurlijke taak te gaan vervullen,
doet Josje de suggestie dat de ZLM
een kursus gaat verzorgen speciaal
voor vrouwen waardoor zij alvast
hun kennis op het gebied van bestu
ren kunnen vergroten.
Vrije keus?
Om aan te geven hoe belangrijk het
voor de agrarische vrouwen is om
zich goed te organiseren, refereert
Josje aan het rapport 'Loon naar
werken' over meewerkende vrou
wen. Dit rapport is door de agrari
sche kommissie van de Plattelands
vrouwen besproken, en ook door de
op Noord-Beveland bestaande
gespreksgroep van agrarische vrou
wen - die ervoor zorgt dat de lijnen
tussen de achterban van agrarische
vrouwen en de vrouwen in het kring-
bestuur kort blijven - maar voor het
overige wordt er volgens haar nog
veel te weinig interesse getoond voor
het rapport en de meewerkende
vrouw. Als voorbeeld noemt Josje
de man-vrouw maatschap. In de
praktijk is deze in de meeste gevallen
fiskaal onaantrekkelijk, terwijl een
dergelijke maatschap sociaal wense
lijk kan zijn. Zo blijft er van een
vrije keus voor vrouwen om een
maatschap te vormen weinig over.
opend zijn van 10.30 tot 17.00 uur.
Op 16, 17 en 18 maart in eerste instan
tie voor het georganiseerd bezoek van
scholen van in totaal circa 6000 leer
lingen. Voor het vrije bezoek van be
langstellenden is de manifestatie ook
nog open op vrijdag 18 maart van
17.00 tot 21.00 uur en op zaterdag 19
maart van 10.00 tot 17.00 uur. Op de
ze tijdstippen verwachten de organi
satoren enkele duizenden bezoekers in
de Vlaanderenhallen, zodat in totaal
op ongeveer 10.000 bezoekers wordt
gerekend.
De scholings- en banenmarkt is op 16
en 17 maart geopend van 13.00 tot
20.30 uur, op 18 maart van 13.00 tot
21.00 uur en op 19 maart van 10.00
tot 17.00 uur.
doel om de enorme mestoverschotten
te lijf te gaan. Met name onder in
vloed van het progressieve deel van de
gemeenteraad werden maatregelen ge
troffen, die heel wat verder gingen
dan zelfs in Brabant gebruikelijk is.
Zo werd het mest uitrijden via de al
gemene politieverordening aan stren
ge bepalingen onderworpen, moesten
milieuvriendelijke spuitstukken op
trekkers worden gemonteerd en geldt
de zogenaamde ekologische richtlijn
voor de hele gemeente.
Het afbreken van het Gemers milieu-
overleg betekent een teleurstelling
voor het agrarisch adviesbureau RO-
BA uit Helmond, dat in dit overleg
als een soort aanjager fungeerde. RO-
BA heeft de partijen lange tijd rond
de tafel kunnen houden onder het
motto van 'geïntegreerde landbouw':
"Wij hebben altijd gezocht naar een
strukturele oplossing van de proble
men in de landbouw", aldus ROBA-
medewerker Mark van den Eijnden.
"Er zijn heel wat landbouwmethodes,
waarbij het milieu centraal staat, en
niet de ondernemersdoelstelling.
Ook de in het rapport behandelde
meewerk-aftrek ervaart Josje nog
als onvoldoende: 'Het deel wat de
man door deze regeling op de in
komstenbelasting in minder kan
brengen weegt niet op tegen het gro
te aantal gewerkte uren door de
vrouw'. Hetzelfde geldt voor een
verlofregeling tijdens zwangerschap.
In de 'gewone' maatschappij bestaat
een behoorlijke verlofregeling, voor
meewerkende vrouwen op land
bouwbedrijven is er alleen de moge
lijkheid om via de bedrijfsverzor-
ging wat te regelen. In de praktijk
komt het erop neer dat de vrouw (te
lang) doorwerkt.
Om de genoemde en andere onder
werpen naar behoren te regelen is
het, zo is de vaste overtuiging van
Josje, in de eerste plaats nodig dat
de agrarische vrouwen zich beter be
wust worden van hun positie en ver-
Proef: In landbouw opvang
voor lastiggevallen
werkneemsters
Werkneemsters in de land- en
tuinbouw die te maken hebben
met ongewenste intimiteiten van
een kollega of de werkgever,
kunnen met problemen aanklop
pen bij het Landbouwschap. Het
schap heeft een speciale klach
tenkommissie ingesteld. Ook kan
er een beroep worden gedaan op
een maatschappelijk werkster.
In verschillende bedrijfstakken
en bij overheidsinstellingen is er
hulp voor vrouwen die op het
Grenzen zijn, naar gangbaar be
grip, lijnen die het grensgebied
van een staat omsluiten. Een
grens stamt als regel uit een over
eenkomst. De huidige Neder
landse landsgrenzen dateren van
1839. Sinds de in dat jaar geslo
ten traktaten zijn onze lands
grenzen, behoudens een minus
cule korrektie, gelijk gebleven.
In de achterliggende 1 Zi eeuw is
het bevolkingsaantal in ons land
belangrijk toegenomen. Naar ge
gevens van het Centraal Buro
voor de Statistiek is onderstaand
het aantal inwoners van Neder
land in een aantal peiljaren
vermeld.
jaar aantal inwoners
1839 2.86L000
1869 3.584.000
1900 5.104.000
1910 5.858.000
1920 6.831.000
1930 7.832.000
1940 8.834.000
1950 10.027.000
1960 11.417.000
1970 12.958.000
1980 14.091.000
1987 14.615.000
In VA eeuw is het aantal inwo
ners van ons land dus vervijf
voudigd.
volgens een weg zoeken om hun
stem te laten horen. Het lidmaat
schap van de ZLM ziet zij als een
zeer toe te juichen eerste stap. Het is
zeker niet zo dat de mannen hier af
wijzend tegenover staan, zo is de er
varing van Josje. 'Zelfs in de diverse
besturen is de aanwezigheid en in
breng van vrouwen volledig geak-
septeerd. Wel was het voor bijvoor
beeld het kringbestuur in het begin
even wennen dat er vrouwen bijza
ten, maar dat gold andersom even
zeer. Nu maakt het in het kring-
bestuur niet meer uit of het een man
is of een vrouw die iets naar voren
brengt, het gaat om datgene wat
naar voren gebracht wordt. Daarbij
is de inbreng van vrouwen soms wel
verfrissend. Zij belichten af en toe
een aspekt waar de mannen niet eens
bij stil stonden.
Lex Kattenwinkel
werk met ongewenste intimitei
ten te maken hebben. Op aan
dringen van de Voedingsbond
FNV heeft het Landbouwschap
een opvang van werkneemsters in
de agrarische sektor opgezet.
Omdat niet duidelijk is, hoeveel
vrouwen zich melden, is er deze
maand een proef begonnen tot
eind 1988 met onder meer een
klachtenkommissie voor onge
wenste intimiteiten.
Over de opvang- en begelei
dingsmogelijkheid bij onge
wenste intimiteiten is een folder
uitgebracht met meer informatie
en adressen. Deze is aan te vra
gen bij het Landbouwschap op
telefoonnummer 070 - 526634.
In deze eeuw is de oppervlakte
land met omstreeks 200.000 ha
toegenomen. Dit als resultaat
van inpolderingen en droogma
kerijen. Grote oppervlakten wer
den o.a. verkregen bij het droog
maken van de Haarlemmermeer
in 1850 met een oppervlakte van
18.000 ha, Prins Alexanderpol-
der in 1874 met 3.000 ha, de Wie-
ringermeerpolder in 1930 met
20.000 ha, de N.O.-polder in
1941 48.000 ha en in de jongste
tijd de Flevopolders met rond
100.000 ha. Voorts is er land-
winst verkregen o.a. bij de Wad
denzee, waarvan recent de Lau-
werszee met 5000 ha. In het
Zuidwesten is landwinst geboekt
door inpolderingen en droogval
lende gronden bij het tot stand
komen van de Deltawerken. Er
was evenwel ook landverlies door
afslag en als gevolg van overstro
mingen alsmede door aanleg of
verbreding van waterwegen.
De landoppervlakte van Neder
land is thans afgerond 3.400.000
ha.
J.H. Lantinga
Vrijdag 12 februari 1988
11