CSM-directeur Olieman: "Concerns als Ferruzi
bedreigen suikersector van binnenuit
Vele akkerbouwers positief ten
aanzien van structurele maatregelen
Publikatie ervaringen Nederlandse
bedrijven in ontwikkelingslanden
Jury ideeënprijsvraag
Floriade aan de slag
SUIKER MOET ZICH KLAAR MAKEN VOOR ECONOMISCHE CONCURRENTIE
Uit onderzoek van AMRO Bank en NIPO blijkt:
Kamer van Koophandel: Landinrichting Walcheren
goede mogelijkheid rekreatiefunktie te vergroten
De suikersector zal zich moeten voorbereiden op een economische
concurrentie, tegen bedrijven die zowel grote suiker- als zetmeelbe-
langen hebben. Een concern als Ferruzi kan door de produktie van
isoglucose de suiker van binnenuit ernstig bedreigen. Daarom is het
omlaag brengen van de kostprijs in de hele suikerketen van teelt tot
afnemer van het grootste belang". Dat zei de agrarisch direkteur van
CSM ir. F.J. Olieman maandag op de algemene vergadering van de
bietenleveranciers van de CSM in de Jeugdhoeve te 's-Herenhoek.
Volgens de heer Olieman vormt verwacht Olieman nog niet. De be-
naast de isoglucose de politiek een
bedreiging voor de teelt van suiker
bieten. De in Gatt-verband te maken
afspraken kunnen namelijk ook lei
den tot een areaalvermindering in
ons land. De agrarisch directeur zei
het in dit verband te betreuren dat
aktiegroepen proberen een deel van
ons quotum te ontmantelen. Over
nieuwe toepassingsmogelijkheden
van suiker in de biochemische sfeer
liet de heer Olieman zich tamelijk po
sitief uit. "Maar gezien de prijsver
houdingen met aardolie en de enor
me bedragen die geïnvesteerd moe
ten worden duurt het nog decennia
voor deze afzetmogelijkheden enig
soulaas bieden voor de overschot
ten. "Dat geldt ook voor bio-
ethanol waar poilitieke en economi
sche garanties nodig zijn voordat tot
produktie op grote schaal kan wor
den overgegaan. Een doorbraak op
korte termijn van deze brandstof
dreigingen en mogelijkheden tegen
elkaar afwegend kwam de CSM-
direkteur tot de konklusie dat wij
blij mogen zijn als de suikerquota in
de EG in de jaren na 1991 als de hui
dige suikermarktregeling afloopt,
overeind blijven.
Voor Nederland betekent dit dat het
A- en B-quotum gelijk zal blijven of
licht zal afnemen terwijl het aantal
benodigde ha's zal verminderen
door een hoger rendement per ha.
Olieman vreest dat de verdeling van
de quota de gemoederen de komen
de jaren bezig zal blijven houden.
Volgens hem zal het te kiezen verde
lingssysteem in ieder geval zeer flexi
bel moeten zijn, moet onze positie
als -meest efficiënte suikerproducent
verdedigd worden en keert een een
maal afgebouwde fabriekscapaciteit
niet meer terug.
Kostprijs
Olieman blijft een efficiëncyverbete-
ring noodzakelijk vinden. Volgens
hem kan op de boerderij de kostprijs
aanzienlijk omlaag". Ca. 500,
per ha moet binnen enkele jaren
haalbaar zijn door betere teelttech
niek, en rassen, lagere kosten van
gewasbescherming en loonwerk en
door vermindering van de tarra".
Voor 1986 wordt de herverdeling
van het onbenutte quotum volgens
de heer Olieman theorethisch omdat
al het onbenutte nodig is om de te
grote toewijzing te dekken. Het
voorlopig toewijzingspercentage
voor 1988 komt op 80%. "Dit lijkt
weinig met het wegvallen van 1982
maar dit cijfer moet worden gezien
in relatie tot de 77% van vorig jaar
terwijl daarnaast de sterke rende
mentsverbetering van de fabrieken
een rol speelt".
Tarra
De belangrijkste wijziging in het uit
betalingssysteem voor 1988 zal
plaatsvinden bij de tarraregeling.
Door verhoging van de tarrabijdrage
wil men een extra prikkel geven om
de aangevoerde hoeveelheid grond te
verminderen, waardoor meer bieten-
geld vrij komt. De verhoging vindt
plaats in twee etappes: in 1988 en
1989 zal de tarra worden verhoogd
tot 16,per ton tarra waarbij 50
kilo tarra per netto bieten vrij is.
Vanaf 1990 wordt de bijdrage
20,per ton, met eveneens 50 kg
tarra vrij. Deze verhoging lijkt, zo
lichtte de heer Olieman toe, een
enorme lastenverzwaring op te leve
ren maar voor de gemiddelde teler is
dit beslist niet het geval omdat de
bietenprijs op basis van het campag
negemiddelde zal worden gekorri-
geerd. Het systeem komt er op neer
dat telers die met hun tarra onder
het campagnegemiddelde blijven
minder betalen en die daarboven ko
men betalen meer. In afwachting
van nader onderzoek zal uitbetaling
naar sapzuiverheid niet voor 1990
plaatsvinden. De CSM-direkteur
besloot zijn toespraak tot de goed
gevulde zaal met in zijn algemeen
heid te konstateren dat de politiek de
plicht heeft om de wijkers in de ak
kerbouw zo goed mogelijk sociaal te
begeleiden. "De blijvers zullen even
wel niet op de politiek kunnen wach
ten. Zij zullen hun plan moeten trek
ken en door een diep dal moeten
gaan maar hun inzet zal succes
opleveren".
Bietenprijs
De éénjarige CSM bietenprijs zal
voor 1987 uitkomen op 93,per
ton. Over de meerjarige kontrakt-
toeslag kan nog weinig worden ge
zegd maar er zijn meer minnen dan
plussen te noteren. CSM koerst aan
op een bijbetaling van 10,per
ton bieten van 16% voor zowel
mengprijsbieten als C-bieten. In de
diskussie zei de heer Olieman een te
genstander te zijn van het zgn. bie-
tentoerisme. Kontrole zou daarop
zo mogelijk moeten worden geïnten
siveerd, dit omdat anders steeds
meer oneigenlijke quota gaan ont
staan en dat is juist niet de bedoe
ling. Overigens schat hij het uitwis
selen tussen telers onderling en
transport over de grens naar België
kleiner van omvang dan wel wordt
gesuggereerd. Overschrijven bij
dubbelleveranciers van hun gehele
produktie naar één van de twee ver
werkers kan niet tenzij een ruil de
zaak in z'n totaliteit in evenwicht
houdt. In de middagvergadering
besprak de heer J. Wisse een aantal
landbouwkundige aspekten van de
bietenteelt. Afscheid werd genomen
van de adjunkt-agrarisch direkteur
CSM Suiker BV de heer W. van 't
Sant. Hierop komen we nader terug.
De bereidheid onder de Nederlandse akkerbouwers om structurele
veranderingen te accepteren is verrassend groot. Ook is 2/3 van de
akkerbouwers op één of andere wijze bereid om mest uit de over-
schotgebieden op te nemen. Dit blijkt uit een onderzoek dat de
AMRO-bank samen met het NIPO hield in het kader van de komen
de Landbouw RAI van 16-23 januari. Het onderzoek is representa
tief voor ruim 12.000 akkerbouwbedrijven met een omvang van meer
dan 70 SBE (Standaard Bedrijfs Eenheden) die de akkerbouw als
hoofdaktiviteit hebben.
Het onderzoek gaat uitgebreid in op
de houding in de akkerbouw ten op
zichte van structurele overheids
maatregelen om uit de problemen te
komen. Een greep uit de resultaten:
28% is voorstander van prijsmaatre
gelen (lagere prijzen) door overheid
en Europese Gemeenschap; 53% is
hiervan tegenstander. 44% Staat po
sitief tegenover het uit produktie ne
men van grond, 45% oordeelt hier
over (nog) negatief. Als de akker
bouwers mogen kiezen tussen een
vrijer prijssysteem met vrijere pro
duktie of produktiebeperking met
gegarandeerde prijzen, kiest ruim de
helft (56%) voor dit laatste, 36%
geeft de voorkeur aan vrije produk
tie, gecombineerd met vrijere
prijzen.
Economische ontwikkeling
Volgens het onderzoek heeft 38%
van de Nederlandse akkerbouwers
een negatief oordeel over de econo
mische ontwikkeling van het eigen
bedrijf. 41% Is daarover matig
gestemd, 21% oordeelt 'goed' over
die ontwikkeling. Duidelijk blijkt
dat de akkerbouw met een groot
aantal problemen wordt geconfron
teerd. Zo zegt 39% van de bedrijven
problemen te hebben met de rentabi
liteit. Eveneens 39% geeft op te ma
ken te hebben met een te hoog kost
prijsniveau. Een tegenvallende pro
duktie wordt genoemd door 34%,
terwijl 25% zegt over te weinig in
vesteringsmiddelen te beschikken.
Een overgrote meerderheid, 93%,
heeft problemen met tegenvallende
prijzen, 64% heeft problemen met
het schommelen van het prijsniveau.
Ander bouwplan
80% van de akkerbouwers is van
plan dit jaar het bouwplan te veran
deren. De ontwikkeling van de op-
brengstprijzen, veranderingen in de
markt en de vruchtwissseling zijn de
belangrijkste redenen hiervoor. On
danks dat grote verschuivingen niet
worden verwacht, zoeken akkerbou
wers toch naar mogelijkheden om
het bouwplan en daarmee de op
brengsten - te verbeteren. Zo'n 30%
is van plan dit jaar één of meer ge
wassen te verbouwen die in 1987 niet
werden verbouwd. Een duidelijke
king. Gelijktijdig verschijnt een dia-
bandserie/videoband, 'Omdat het
om mensen gaat, ervaringen van vijf
Nederlandse bedrijven in vier ont
wikkelingslanden'. Dit audio-visuele
programma is bedoeld als on
dersteuning van de informatie in het
boek. Mede aan de hand hiervan
kan binnen bedrijven het belang van
investeren in ontwikkelingslanden
voor het eigen bedrijf besproken
worden. Info tel. 070 - 499570.
De Kommissie Ontwikkeling Bedrij
ven van de SER (COB/SER) heeft
de ervaringen van enkele Nederland
se ondernemingen gebundeld in een
rijk geïllustreerde publikatie, 'Erva
ringen van Nederlandse bedrijven in
ontwikkelingslanden' uitgebracht.
Deze uitgave is mogelijk gemaakt
dóór subsidiebijdragen van de mi
nisteries van Ekonomische Zaken,
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
en van Ontwikkelingssamenwer-
8
voorkeur voor bepaalde gewassen
komt hierbij echter niet naar voren.
Ruim een kwart van de akkerbou
wers stoot in '88 één of meer gewas
sen af; peulvruchten en een graan
soort zijn hierbij de koplopers.
Investeringen in '88 iets lager
Uit het AMRO-onderzoek blijkt dat
in 1988 terughoudend zal worden
geïnvesteerd, en wel voor ongeveer
625 miljoen gulden (1987: 665 mil
joen). De investeringen in gebouwen
en bedrijfsuitrustingen (1987: 350
miljoen) zullen dit jaar teruglopen
tot 270 miljoen gulden. De investe
ringen in uitbreiding van de grond
zullen met 275 miljoen gulden in
1988 50 miljoen hoger zijn dan in
1987. De investeringen in de verbete
ring van de kwaliteit van de grond
blijven - met 80 miljoen gulden-
gelijk.
Bedrijfsomvang
Opvallgad is dat veel ondernemers
hun bedrijf te klein achten. De klei
nere akkerbouwers (gemiddelde op
pervlakte 24,8 ha) vinden gemiddeld
een oppervlakte van 48,9 ha nodig
om op langere termijn te kunnen
voortbestaan. Dat betekent dat 84%
van de ondernemers van mening is
dat het'bedrijf te klein is. Bij de gro
tere bedrijven (gemiddelde opper
vlakte 66 ha) vindt 45% dat hun be
drijf voor de toekomst te klein is.
Toekomst
Volgens het AMRO-onderzoek heeft
47% van de ondernemers vertrou
wen in de toekomst van de sector ak
kerbouw. Daarentegen heeft 71%
van de akkerbouwers vertrouwen in
de specifieke toekomst van het eigen
bedrijf. 14% Van de geënquêteerden
denkt dat de akkerbouw over vijf
jaar een gezonde bedrijfstak zal zijn,
terwijl 58% het met deze stelling
volstrekt oneens is. Samenvattend
kunnen we stellen dat ongeveer de
helft van de akkerbouwers wel toe
komst ziet in de bedrijfstak, maar
dat ze van mening zijn dat het nog
geruime tijd zal duren voor we weer
kunnen spreken van een gezonde be
drijfstak.
De ideeënprijsvraag voor het 6
hektare grote entreegebied van
de Floriade Den Haag - Zoeter-
meer 1992 heeft uiteindelijk 96
ontwerpers geïnspireerd tot het
inzenden van een idee voor een
inrichtingsvoorstel. De jury
hoopt eind februari de inzendin
gen te hebben beoordeeld. De
prijsuitreiking zal plaatsvinden
op 25 maart 1988 in het Museon
in Den Haag. Na de prijsuitrei
king zal een tentoonstelling van
de winnende prijsvraagideeën en
een selektie van de overige inge
zonden werkstukken worden ge
opend. Ook het juryrapport
wordt bij deze gelegenheid open
baar gemaakt. De tentoonstelling
zal tot en met 4 april 1988 vrij
toegankelijk zijn. Het ligt in de
bedoeling dat de Stichting Inter
nationale Tuinbouwtentoonstel
ling Floridade Den Haag - Zoeter-
meer 1992, aan de hand van de
geleverde ontwerpideeën, het ju
ryrapport en de beschikbare dan
wel te verwerven middelen, tot
een operationeel uitvoeringsplan
voor dit belangrijke gebied van
de Floriade komt.
De Floriade 1992 zal mede aan de hand van de inzendingen worden
ontworpen.
De Kamer van Koophandel voor Mid
den Zeeland zegt in een reaktie op het
ontwerp Streekplan Zeeland in ruime
mate aandacht besteed dient te wor
den aan de rekreatieve funktie van
Walcheren. Het wordt dan ook be
treurd dat het provinciaal bestuur
geen indikatie geeft van de minimu
moppervlakte die onttrokken dient te
worden aan het agrarisch gebruik,
bestemd voor rekreatieve en land
schappelijke voorzieningen.
De landinrichting Walcheren biedt
volgens de Kamer een ideale gelegen
heid om het toeristisch-rekreatief pro-
dukt van dit gebied te versterken.
Gelet op de ekonomische betekenis
van de rekreatieve sektor is het van
belang dat knelpunten op het gebied
van dagrekreatieve voorzieningen
(o.a. uitbreiding van bosareaal, aan
leg van fiets- en wandelpaden) opge
lost worden. Ook de mogelijkheden
om te komen tot kwaliteitsverbetering
van (verblijfs)rekreatieterreinen die
nen in het kader van de landinrichting
betrokken te worden, aldus de Kamer
van Koophandel.
Hoger kontant dividend bij
CSM
Direktie (en kommissarissen) van de
N.V. Centrale Suiker Maatschappij te
Amsterdam delen mede, dat over het
per 30 september 1987 afgesloten
boekjaar 1986/'87 een dividend wordt
voorgesteld van 1,45 per aandeel
van 2,nominaal. Vorig jaar werd
1,35 uitgekeerd en 10% in aande
len, die nu voor het eerst in de winst
delen. De pay out ratio bedraagt
34,6% (vorig jaar 34,0%).
De netto-winst over het boekjaar
1986/'87 bedraagt 68,2 min (vorig
jaar 58,8 min).
Vrijdag 15 januari 1988
