Geleidelijke overgang naar AM-rassen gewenst!
Rassenkeuze erwten 1988
BINTJE OR
8
Een teler van middenvroege en late aardappelen zal zich zelf elk jaar
weer de vraag stellen welk ras er het komende jaar uitgepoot wordt.
In veel gevallen valt, uit een soort van routine, de keus op Bintje. Ge
zien de zeergoede afzetmogelijkheden van Bintje bleek dit vaak een
goede keus te zijn, ondanks de enkele minder goede teelteigenschap
pen van dit ras.
De goede afzetmogelijkheden van
Bintje worden vooral veroorzaakt
door zijn gunstige eigenschappen
voor zowel de verse konsumptie als
voor de verwerkende industrie. De
helft van de in Nederland geprodu
ceerde konsumptie-aardappelen gaat
naar de verwerkende industrie. Hier
van wordt ongeveer 77% tot frites
verwerkt, 16% wordt gedroogd en
de overige 7% wordt tot diverse pro-
dukten (bijv. chips) verwerkt. Ook
van de geëksporteerde aardappelen
(ongeveer 25% van de produktie van
konsumptieaardappelen in Neder
land) zal een onbekend deel voor bo
venstaande produkten worden ge
bruikt. Gezien de redelijke geschikt
heid van Bintje voor genoemde doel
einden is het niet te verwonderen dat
dit ras zeer gevraagd is.
Toch kan men overwegen om een ge
deelte van het aardappelareaal te po
ten met een ander ras dan Bintje.
Het is namelijk zo dat vanaf 1997 de
nieuwe AM-regeling in werking zal
treden. Dit zal onder andere inhou
den dat in bouwplannen met meer
dan 1 5 aardappelen rassen met re
sistentie tegen aardappelmoeheid (of
AM-ras) geteeld moeten worden.
Aangezien Bintje geen resistentie te
gen aardappelmoeheid heeft, zal dus
na 1977 op veel bedrijven naast Bint
je een ander ras geteeld moeten wor
den. Hoewel men het komend aard
appelseizoen nog niet verplicht is
een AM-ras te telen, lijkt het zinvol
om toch nu reeds de overweging te
maken of er in de komende jaren re
sistentie rassen geteeld kunnen wor
den. Bedenk wel dat een 1 4 teler al
vanaf 1991 AM-rassen moet telen,
wil hij in 1999 niet verplicht zijn om
zijn areaal voor 100% met een AM-
ras te poten. Daarnaast is het te pre
fereren voor u als teler, maar ook
voor de handel, geleidelijk een over
gang naar AM-rassen te be
werkstelligen.
Afzet
Bij de keuze van een bepaald aard
appelras is het opbrengstvermogen
een belangrijk gegeven. Daarnaast
dient u er zeker van te zijn dat een
dergelijk ras afgezet kan worden.
Dit is zeer belangrijk wanneer het
gaat om andere rassen dan Bintje. In
tegenstelling tot Bintje zijn andere
rassen vaak niet geschikt voor alle
doeleinden. Zo zijn er rassen ge
schikt voor verse konsumptie en ras
sen geschikt voor de verwerkende in
dustrie. Bij de teelt voor de verse
konsumptie is de konsumptiekwali-
teit van een dergelijk ras van belang.
Voor de verwerkende industrie is de
geschiktheid voor frites-, droog- dan
wel chipsindustrie belangrijk.
Ook andere aspekten dan hierboven
vermeld zijn belangrijk bij de keuze
van het ras. Tabel 1 geeft een be
knopt overzicht van eigenschappen
omtrent enkele middenvroege, mid-
denlate en late rassen die in het
Tabel 1: Overzicht van eigenschappen van enkele aardappelrassen volgens de
Rassenlijst 1988.
Eigenschappen
Ras
p
01
00
o
u
J3
O.
O VI
<H 0)
O -H
C P
M 3
B 0)
O fc.
M
T-i
00
e
•H
1
tn
A
N
-o
A
a
u
00
O
u
sortering
2)
grootte der knollen
consumptiewaarde in
binnenland 2)
Resistentie
tegen
ca
«M
O
O
(0
u
O
X2
a
O
A
a
C4
h
O
c
M
9
U
O
a
0
*-»
A
a
co
•o
A
O
a
a
a
9
"O
t.
cd
cd
CM
*j
VI
h
3
XI
o
10
CM
3
o
ih
a
p
p
10
CM
ui
3
v
O
O
•a
ca
a>
p
00
O
O
■o
CM
00
c
00
•H
•o
3
a
O
m
O
XI
•h
O
O
U
Bintje
110
cve
65
7
75
8
3
3
V
5
8
5
8
8
Eigenheimer
100
c
7
6
7
85
5
3
v
4
6
4
7
8
Resonant
90
c
7
8
8
85
5
5
V
4
9
8
7
7
Santé
110
c
65
7
75
7
6
8
rD
5
8
7
6
65
Irene
85
c
5
7
8
8
7
6
v
6
8
8
7
8
Rode Pipo
110
c
6
7
8
75
5
65
v
5
9
7
6
6
Bildtstar
90
c
6
7
7
75
3
3
rA
6
9
8
7
55
Agria
110
vc
55
8
85
75
6
7
rA
4
9
8
7
5
Marijke
105
ev
5
7
8
6
6
5
rA
6
5
8
8
6
Saturna
95
ve
55
6
65
7
4
9
rA
8
5
7
5
7
Erntestolz
95
V
65
7
7
6
4
6
v
7
7
8
7
7
Lady Rosettm
90
vc
65
7
7
75
4
65
rA
7
7
8
7
7
Hertha
95
cv
6
7
75
75
6
7
rA
6
7
7
7
6
Morene
110
e
45
8
8
65
6
7
rA
6
8
8
7
8 5
1): c consumptie binnenland; e consumptie buitenland; v verwerkende industrie.
2): een hoog cijfer duidt op een gunstige waardering van de betrokken eigenschap.
3): v vatbaar voor aardappelmoeheid; r resistent, hoofdletter geeft resistentie
tegen betreffende biotype aan.
Tabel 2: Overzicht van een aantal belangrijke raseigenschappen voor de verwerkende
industrie volgens de Rassenlijst 1988.
\Eigenschap
Ras N.
Waardering voor:
frites
chips
gedroogd produkt
verkleuring
voorgebakken
c
p
-H M
O X
p 3
■H O
r-l V
3 00
3
a a
kleur
verkleuring
na koken
kwaliteit
puree
e
O
H
O
a
M
Bintje
85
85
65
9
V75
lo
Agria
7
75
lo
Marijke
65
75
-
lo
Saturna
-
8
ro
Erntestolz
-
ro
Lady Rosetta
-
8
-
-
r
8
5
Hertha
7
8
7
ro
Morene
55
65
o
Zuidwesten worden geteeld en voor
algemeen gebruik worden aanbevo
len. Ook staan hierin enkele nieuwe
rassen vermeld. In tabel 2 staan van
de rassen die geschikt zijn voor de
verwerkende industrie de raseigen
schappen ten aanzien van de ver
schillende verwerkingsdoeleinden
Meer informatie omtrent genoemde
rassen, maar ook over andere aard
appelrassen vindt u in de 63e Ras
senlijst voor Landbouwgewassen
1988.
Overweging om naast Bintje een an
der ras te gaan telen is zinvol. De na
druk ligt dan op een AM-resistent
ras. Vooraf dient u echter de afzet
van een dergelijk ras zeker te stellen,
zodat teleurstellingen worden
voorkomen.
ing. B. van der Spek
(Bedrijfsvoorlichter Akkerbouw,
CAT Barendrecht)
De teelt van droog te oogsten erwten
is in de laatste jaren regelmatig uit
gebreid. In 1987 is de toename van
het areaal echter het grootst geweest, nl.
landelijk van 22.400 ha in 1986 naar
36.300 ha in 1987. Voor het zuid
westelijk kleigebied zijn deze cijfers
resp. 7300 en 9500 ha.
De groeiende belangstelling werd
veroorzaakt deels door de goede kg
opbrengst in 1986 en deels door een
gelijkblijvende gegarandeerde mini
mumprijs voor efwten en een dalen
de prijs voor tarwe. Nu echter de
prijzen voor de granen stabiel zijn
gebleven en de gegarandeerde mini
mumprijs voor erwten met ongeveer
8 cent per kg is verlaagd, neemt de
belangstelling voor dit gewas weer
af. Een gedeelte van de erwten is in
de eerste helft van maart gezaaid en
een gedeelte in de tweede week van
april.
Door de zeer natte weersomstandig
heden tijdens de groeiperiode is er
een sterke loofontwikkeling geweest.
Er is veel aandacht besteed aan de
bestrijding van Botrytis, doch door
een slechte peul- en korrelzetting is
de opbrengst in het algemeen tegen
gevallen.
De rassenproef op 'Rusthoeve' is op
12 maart gezaaid.
Korte beschrijving van de
rassen
Ronde groene erwten
Solara is een semi-bladloos ras dat
goede opbrengsten geeft. Vormt een
stevig, open gewas met een hoge
peulaanzetting. Bloeit nogal lang
door. Laat zich vrij goed machinaal
oogsten, zowel bij zwadmaaien als
bij van stam dorsen. Rijpt midden-
vroeg. De erwt is middengroot. Is
een goede dekvrucht.
Finale is een ras dat een goede op
brengst geeft. Kort en middelmatig
tot vrij stevig stro. Hoge peulaan
zetting.
Reageert weinig op ongunstig bodem
omstandigheden. Rijpt vrij vroeg
tot vroeg. De erwt is mooi, vrij groot
tot groot en heeft een goede sorte
ring. De konsumptiekwaliteit is goed
doch de zaadhuid is iets gevoeliger
voor barsten.
Maxi geeft een goede opbrengst.
Stro is kort en vrij stevig. Hoge peul
aanzetting. Rijpt vrij vroeg tot
vroeg. Mooie, vrij grote tot grote
erwt met een goede konsumptiekwali
teit. De zaadhuis is soms geneigd tot
barsten.
Calypso heeft goede opbrengsten ge
geven. Heeft vrij kort, vrij stevig
stro en een hoge peulaanzetting. Re
sistent tegen Amerikaanse vaatziek
te, weinig vatbaar voor topvergeling
en weinig gevoelig voor kwade har
ten. Heeft een korte bloeitijd. Rijpt
vrij vroeg tot vroeg. Mooie grote
erwt met een goede konsumptiekwali
teit. De zaadhuid is soms nogal ge
neigd tot barsten.
Ascona is een semi-bladloos ras met
een zeer goede tot hoge kg-
opbrengst. Vormt een vrij stevig tot
stevig gewas, dat zich vrij goed ma
chinaal laat oogsten. Hoge peulaan
zetting. Is een goede dekvrucht. On
vatbaar voor Amerikaanse vaatziek
te en weinig gevoelig voor kwade
harten. De erwt is vrij klein en rijpt
vrij vroeg af.
Gele erwten
Belinda is een ras dat goede op
brengsten heeft gegeven. Heeft vrij
kort tot kort, vrij stevig tot stevig
stro. Hoge peulaanzetting. Rijpt
vroeg. De erwt is middengroot.
Miranda geeft een goede opbrengst.
Stro is vrij kort en vrij stevig. Hoge
peulaanzetting. De bloeitijd is vrij
kort. Rijpt vroeg af. De erwt is
groot.
Aanvullende informatie is te vinden
in de 63e beschrijvende Rassenlijst
voor Landbouwgewassen 1988.
Opbrengsten in verhoudingsgetallen
W. Maljaars.
In de tabel zijn ook de gegevens ver
meld van Imposant, het enige ras bij
de kapucijners. De teelt van kapucij
ners neemt de laatste jaren regelma
tig af in het zuidwestelijke kleige
bied. Het opbrengstnivo ligt onge
veer 10% lager dan dat van de ronde
groene of gele erwten. Het zaad is
groot en heeft een goede tot zeer
goede smaak en kookkwaliteit. Voor
de rentabiliteit zal een hogere prijs
de lagere kg-opbrengst moeten kun
nen kompenseren voor behoud van
dit ras.
W. Maljaars
Konsulentschappen voor de Akker
bouw en de Tuinbouw in het zuid
westelijk kleigebied
Rijksinstituut voor het rassenonder-
zoek van kuituurgewassen te Wage-
ningen
Rassen
Rusthoevé
Gemiddelde
Gemiddelde
1987
Nederland
Nederland
1987
1982-1987
a. ronde groene erwten
Solara
97
107
101
Finale
100
100
97
Maxi
102
101
98
Calypso
101
100
100
Ascona
105
115
107
b. gele erwten
Belinda
108
99
100
Miranda
92
94
97
100 kg ha
3980
4580
5440
Enkele raseigenschappen volgens de 63e Rassenlijst 1988
1) r rond; ro rond ovaal; o ovaal; lo lang ovaal.
resistentie tegen
eigenschap
stro
hoogte
topver
Ascochyta
kwade
geschikt
geschikt
lengte
peul-
geling
vlekken-
harten
heid machi
heid
aan-
ziekte
nale oogst
dekvrucht
zettine
Solara
6
8
9
8
7
8
Finale
4
8
8
8
8
6
7
Maxi
4
8
8
8
7
6
7
Calypso
5
8
8
i
8
6
7
Ascona
6
8
9
7
8
Belinda
4,5
8
7
8,5
6
7
Miranda
5
8
7
7
7,5
6
7
Imposant
8
7
9
6
5.5
6
5
Rassenbijlage
De overweging om naast Bintje een AM-resistentras te gaan telen is zinvol.
