nieuws
uit
brussel
Kiechie de boer op met braakligging
Duitse staat hoeft niet te
betalen voor bosschade
EG voedselhulpprogramma
4 januari van start
EG-steun voor tweede serie
marktstruktuurprojekten 1987
Ons de put in laten praten
doen we in ieder geval niet...'
(R. Winkel, Brussel)
De Duitse minister van landbouw, Ignaz Kiechie, maakt deze week
een goodwill-ronde langs alle Europese hoofdsteden. De verwachting
luidt in Brussel dat hij zal proberen zijn elf collega's warm te maken
voor de Westduitse ideeën over het uit productie nemen van akker
bouwgrond. Zoals bekend is de Bondsrepubliek dit halfjaar voorzit
ter van de Europese ministerraad. De eerste test voor het voorzitter
schap komt al op 10 en 11 februari. De regeringsleiders zullen dan
proberen de scherven die zijn blijven liggen na de mislukte top in Ko
penhagen weer bij elkaar te vegen.
Wat de Duitse ideeën over set-aside
betreft gaat het grotendeels om oude
wijn in nieuwe zakken. Het is al lan
ger bekend dat Kiechie produktie-
drempels voor graan en oliehouden
de zaden alleen kan aanvaarden als
er voldoende mogelijkheden worden
geboden om grond uit produktie te
nemen. Hoewel de Europese Com
missie niet zonder rede vreest dat
Kiechie braaklegging vooral ziet als
een alternatief voor de door haar
dringend nodig geachte stabilisato
ren en prijsverlagingen, is ze de
Duitsers toch tegemoet gekomen.
Landbouwcommissaris Andriessen
was van plan woensdag een voorstel
in te dienen bij de landbouwraad.
In grote lijnen komt dat er op neer
dat elke lidstaat wordt verplicht om
voor de boeren vrijwillige braakleg
gingsregeling in te voeren. Die rege
ling moet zo aantrekkelijk zijn dat
de akkerbouwers er daadwerkelijk
toe overgaan om ongeveer negen
honderd duizend hectare bouw
grond uit productie te nemen. Als
dat lukt hoeft de EG minder uit te
geven aan het opkopen, opslaan en
met verlies exporteren van over
schotten. De grootte van de bespa
ring is echter helemaal afhankelijk
van de premies voor de boeren en de
mate waarin de EG daarin bijdraagt.
Als die compensatie te laag uitvalt
loopt men het risico dat de regeling
helemaal niet werkt.
Over die premie zal in de raad veel te
doen zijn. Zo willen de Duitsers de
graanboeren zo'n 700 gulden per
hectare kunnen aanbieden, voor de
helft te betalen door de EG. In de
zuidelijke landen zouden te hoge
premies catastrofale gevolgen kun
nen hebben en voor een ware leeg
loop kunnen zorgen. De commissie
wil daarom bij het vaststellen van de
premie onder meer rekening houden
met de kwaliteit van de grond. Ook
Nederland is daar voor. De commis
sie wil verder niet meer betalen dan
een kwart van de premie. Het EG-
aandeel in de financiering zal boven
dien per land en per regio verschil
lend moeten zijn: hoger in de arme
lidstaten en lager in de rijke.
Een grote rol speelt verder de mede-
verantwoordelij kheidshef fing
Kiechie wil boeren die grond uit pro
duktie nemen en zich dus "markt
conform" gedragen, belonen met
een gehele of gedeeltelijke vrijstel
ling van deze heffing. Als een boer
minstens twintig procent van zijn
grond onbebouwd laat, zou hij per
hectare ingeleverde grond tien ton
graan onbelast mogen produceren.
De Europese Commissie wil waar
schijnlijk veel minder ver gaan.
Tijd dringt
Voor de Duitsers is het manipuleren
met de medeverantwoordelijkheids
heffing om binnenlands-politieke re
denen aantrekkelijk. De prijsverla
gingen, waar het later dit jaar toch
wel op uit zal draaien, kunnen er na
melijk mee worden verhuld. Want
hoewel de Bondsrepubliek zich offi
cieel tegen elke prijsverlaging blijft
verzetten liet een woordvoerster van
Kiechle's ministerie zich dinsdag al
ontvallen dat de prijsdalingen niet
zo fors hoeven uit te vallen als er een
akoord kan worden bereikt over
set-aside.
Een principe-overeenstemming
daarover zou dan wel moeten wor
den bereikt tijdens de top in februa
ri. De Duitse regering heeft dit voor
jaar twee belangrijke deelstaatver
kiezingen voor de boeg en zou voor
die tijd graag iets laten zien aan de
boeren. Maar de tijd dringt. De mi
nisters van Landbouw zien elkaar op
De Duitse overheid kan niet zonder
meer aansprakelijk worden gesteld
voor de schade die door de zure re
gen in bossen is ontstaan. Dat is het
resultaat van een vonnis dat op 10
december door het Bundesgerichts-
hof is uitgesproken. De klacht was
ingediend door een boer uit het
Zwarte Woud en door de stad Augs
burg, die van de Bondsregering en
de deelstaat Baden Württemberg
vergoeding eisten voor de schade in
hun bossen.
Hun argumentatie was dat de wetge
ver niet genoeg had gedaan om voor
zuivere lucht te zorgen. Vroegere
klachten waren reeds door lagere in
stanties afgewezen. Hadden de eisers
nu gelijk gekregen, dan zou een
stortvloed van vergoedingseisen op
de overheid zijn neergedaald.
De rechter heeft geen uitspraak ge
daan over de redelijkheid van de eis
van schadevergoeding. De wet in de
Bondsrepubliek biedt echter geen
mogelijkheid voor overheids-
aansprakelijkheid voor eventuele
fouten van de wetgever. De rechter
stelde dat alleen de politiek hierin
kan voorzien. Deze uitspraak wordt
Vrijdag 8 januari 1988
18 januari. Als Kiechie in de land
bouwraad een akkoord wil bereiken
zal het in die week moeten gebeuren.
Een week later komen de ministers
van buitenlandse zaken namelijk al
bij elkaar om de top voor te berei
den. Het lijkt niet waarschijnlijk dat
minister Genscher de zaak daarna
nog uit handen geeft.
De Bondsrepubliek zet dus alles op
alles om de voorstellen van Andries
sen tijdig door de landbouwraad te
loodsen. De hele volgende week is
uitgetrokken voor voorbereidend
overleg op diplomatiek niveau. En
het staat allerminst vast dat Kiechie
in zijn opzet zal slagen. Diplomaten
in Brussel wijzen erop dat het bij set-
aside om zeer ingewikkelde en ingrij
pende materie gaat die zich niet één
twee-drie laat regelen.
Vanaf 4 januari jl. worden in ons land
opnieuw produkten uit de voorraden
van de Europese Gemeenschap ter
beschikking gesteld van organisa
ties, die zorg dragen voor de meest
hulpbehoevenden in de samenleving.
Het programma is een voortzetting
op meer permanente basis van de af
gelopen winter verstrekte voed
selhulp.
De overheid stelt in ons land aanwe
zige voorraden boter en rundvlees
gratis ter beschikking van organisa
ties, die zich bezighouden met het
verstrekken van maaltijden en aan
hetzij dak- en thuislozen (opvangte
huizen, eettafelprojecten etc.), hetzij
zelfstandig wonende bejaarden, die
bijv. deelnemen aan tafeltje-dekje-
projecten. Het Leger des Heils vervult
een belangrijke rol bij de distributie
van het voedsel aan de keukens.
Voor het programma is voor 1988 in
de E.G. 100 miljoen ECU (ca. 250
min) beschikbaar. Voor Nederland
is een bedrag van ongeveer 5 min
beschikbaar.
De Europese Kommissie heeft beslo
ten voor 1987 aan een tweede serie
projekten op het gebied van verwer
king en afzet van landbouwproduk-
ten bijstand te verlenen uit het Euro
pese Oriëntatie- en Garantiefonds
voor de Landbouw, afdeling Oriën
tatie. Tevens zal de minister van
Landbouw en Visserij aan deze pro
jekten een nationale steun verlenen
ten bedrage van 40van de EG-
bijstand. De tweede serie betreft
voor ons land de volgende 15 pro
jekten.
Andriessen wacht met
landbouwprijsvoorstellen
extra Eurotop af
EG-landbouwkommissaris Andries
sen wil de resultaten afwachten van
de extra Eurotop op 11 en 12 februa
ri a.s. voordat hij met zijn prijs
voorstellen 1988/1989 naar buiten
komt. Hij zei dit op 22 december in
Antwerpen tijdens een gesprek met
het dagelijks bestuur van het Land
bouwschap over de huidige proble
men in de EG.
Het Landbouwschap heeft er op
nieuw voor gepleit om maatregelen ter
beheersing van de landbouwuitgaven
te kombineren met een goed sociaal-
struktureel beleid voor boeren en hun
werknemers. Verder acht het schap
het noodzakelijk dat er voor land-
bouwprodukten buiten de sfeer van
de voedingsmiddelen afzetmogelijk
heden komen, bijvoorbeeld als
grondstof voor bio-ethanol.
Projekt (Begunstigde): Modernise
ring en rationalisering van zuurkool-
produktie te Langedijk (Hart Co.
B.V.) steun ƒ413.000,installatie
van een verwerkingslijn voor de pro
duktie van appelkompote te Giessen
(Hak Konserven B.V.) steun
ƒ288.750,Modernisering en rati
onalisering van een pluimveeslachte
rij te Putten (Jansen's Pluim
veeslachterij B.V.) steun
ƒ183.750,Bouw en inrichting van
een vleeswarenfabriek te Cuyk
(Homburg B.V.) steun
ƒ1.797.407,Modernisering en ra
tionalisering van een vleeswarenfa
briek te Wijhe (Meester Wijhe B.V.)
steun ƒ1.837.500,Modernisering
en rationalisering van een vleeswa
renfabriek te Ede (Stroomberg Exp.
slachterij en Vleeswarenfabriek
B.V.) steun ƒ115.500,Moderni
sering en rationalisering van een
vleeswarenfabriek te Boekei (Boekos
B.V.) steun ƒ96.250,Aanpassing
en uitbreiding van een varkensin-
koperij te Scherpenzeel (exp. slach
terij Lurova B.V.) steun
ƒ673.750,—.
door de klagers als een morele over
winning gezien. De betrokken boer
wil, gesteund door de regionale Boe
renbond, nu bij het Bundesverfas-
sungsgericht een klacht indienen.
Dit is de hoogste juridische instantie
in Duitsland, die alleen toetst of het
overheidshandelen niet in strijd is
met de grondwet.
Hoewel de geëiste schadesom van
385.000 DM niet aan de klagers is
toegewezen, heeft het vonnis toch
duidelijke signalen naar Bonn
gestuurd. De rechtbank heeft duide
lijk gemaakt dat er een onhoudbare
situatie is ontstaan. De vervuilers
kunnen doorgaan, de slachtoffers
kunnen zich niet op enige bescher
ming beroepen. Het grondwettelijke
recht op eigendom wordt geschon
den, en de bedragen waar het om
gaat zijn fantastisch. De ekonomi-
sche kosten van de bossterfte wor
den op 5,5 tot 8,8 miljard mark ge
schat; de jaarlijkse totaalschade die
door de luchtvervuiling wordt ver
oorzaakt zou bijna 50 miljard mark
belopen.
Detlef Stachetzki,
Agra-Europe, Bonn
Wullem sloeg zijn boek dicht;
een oorlogsroman waarin o.a.
werd omschreven hoe een groep
soldaten die was omsingeld en
daardoor in een moeilijke positie
verkeerde toch wist te ontkomen.
Het meest gefascineerd was hij
over dat gedeelte, waar de tegen
partij om de 2 uur via een ge
luidsversterker eiste tot overga
ve, onder het uiten van allerlei
bedreigingen. "Een mooi boek",
zei Wullem tegen Siene. Ze lieten
zich niet op hun kop zitten, de
meesten kwamen eruit, z% zoch
ten nieuwe wegen, ze onderdruk
ten de pessimistische geluiden die
van sommigen uit de groep kwa
men. Ze waren realisten, wisten
dat ze konden overleven, maar
ook gewond raken of sneuvelen,
maar bij de pakken neer zitten.
"Nee, dat deden ze niet".
Siene, die de Boerderij krant net
had gelezen, waar deskundigen
over de toekomst van de akker
bouw hadden gediscussieerd, zei:
"Jammer, dat er niet een paar
van die lui bij die ingesloten
groep zaten, want nieuws, een
nieuw élan om uit de moeilijkhe
den te geraken wordt er niet ge
geven. Ik weet wel dat dat niet
eenvoudig is maar om iedere dag,
iedere week, via krant en de mdia
te horen hoe slecht het wel is en
hoeveel slechter het nog wordt,
daar wordt ook een gezond
(mens) bedrijf ziek van. Het lijkt
wel op de geluidsversterker in jou
roman. Het is hetzelfde als dat jij
iedere morgen tegen mij zegt:
"Vrouw wat zie je wit"."Heb je
geen pijn in je hoofd?" Over 10
dagen heb ik dan onherroepelijk
pijn in mijn hoofd. Ook al is het
niet waar. Maar door iedere keer
iets negatiefs te suggereren... ga
je er op den duur in geloven".
Wullem meende dat er ook goede
kanten aanzitten om te waar
schuwen voor de tendenzen die er
aan de gang zijn in de landbouw.
Siene was het daar mee eens,
maar zij zag dan liever dat daar
naast de positieve elementen
meer naar voren werden ge
bracht: Er zou volgens haar meer
ingespeeld kunnen worden op:
- het eigen kunnen, of dat ver
der te ontwikkelen is, en op
welke manier dan.Voor som
migen als plantenteler en voor
anderen als het nog beter le
ren interpreteren van de
kosten en opbrengsten, van
de cijfers die nu eenmaal bij
een bedrijf en de bedrijfsvoe
ring horen.
- hetgeen we niet alleen kun
nen, kan in gezamenlijk ver
band in de meeste gevallen
wel. Bekijken en aftasten of
er door dit gezamenlijk doen
voordeel te behalen is voor de
groep, niet alleen op kortere
maar ook op langere termijn.
- bekijken of samen bekijken
als het bedrijf, de bedrijven,
bij de huidige bouwplannen
nog voldoende inkomen ople
veren in de toekomst, hoe en
op welke wijze de bakens dan
eventueel verzet moeten wor
den. Dit geldt zeker voor jon
geren. Intensivering zal niet
voor ieder bedrijf zijn wegge
legd maar voor meerdere wel.
- inzien dat het voor de be
drijfstak van enorme beteke
nis is dat kan worden beschikt
over een gezonde bodem,
schone lucht en niet verontrei
nigd water. Ook anderen daar
van overtuigen is noodza
kelijk.
- samen met coöperatie en han
del blijven zoeken naar nieu
we wegen en afzetmogelijkhe
den is een noodzaak. Dit kan
en zal ook betekenen dat dit
aftasten en zoeken uw finan
ciële bijdragen vereist. We
zullen moeten leren ook als
ondernemer snel in te spelen
op veranderde vraag van de
consument
- onderzoek -voorlichting - on
derwijs hebben in het verle
den veel goeds gebracht. We
moeten wegen vinden om zo
mogelijk alle drie op de been
te houden, maar dan wel aan
gepast aan deze tijd.
We zullen moeten leren dat, wil
len we het martaandeel van onze
produkten vergroten dat dan de
kwaliteit omhoog moet op zo'n
manier dat we het beter doen dan
de concurrent. Het gaat hierbij
niet om meer, maar beter. "Hou
nu maar op", zei Wullem, "an
ders vragen ze je straks nog om
directeur Akkerbouw te worden,
en dan ben ik je hele dagen
kwijt, maar gelijk heb je. Ik zou
iedereen toe willen roepen ana
loog aan het boek! Bekijk je ei
gen positie! Neem beslissingen
op tijd! Laat je niet ontmoedi
gen. Probeer een (uit)weg te vin
den. Als het niet meer gaat neem
dan op tijd de beslissing om te
stoppen. Maar blijf geloven in je
eigen zaak, je eigen bedrijf.
"Mooi gezegd", zei Siene:
"Maar Braks zei net voor Kerst
dag dan toch maar dat de akker
bouw zichzelf uit de modder
moest trekken". "Och", zei
Wullem, "misschien was hij ook
moe van al het gemodder deze
zomer en najaar op zijn ministe
rie in de vis en in de EG". Siene
zei: "Wanneer hij ons niet wil
helpen zullen we als bedrijfstak
laten zien dat we zelf ook veel
kunnen en dan twijfel ik er niet
aan dat de volksvertegenwoordi
gers hem op zijn vingers zullen
tikken en zeggen: "Meeduwen of
meetrekken Braks, want na deze
tijd komt er weer een ander.
Maar ons de put in laten praten
dat doen wij in ieder geval niet".
"Maar", zei Siene tot slot, "Po
litici, volksvertegenwoordigers,
minister, let er op dat het mense
lijk elastiek van de zelfstandige
niet tot in het oneindige rekbaar
is.
J. Markusse
