Europese Kommissie komt met
voorstellen voor braakleggen
VS vragen meer tijd voor
aanpassing slachthuizen
Interview met Frans Andriessen
Voor iedereen
Duitsers en Fransen
Inkomenssteun
Milieubeleid
GATT-onderhandelingen
Betalingen
EG-landbouwkommissaris Frans Andriessen zal het vastgelopen over
leg over de landbouwstabilisatoren trachten open te breken met kon-
krete voorstellen over het braakleggen van landbouwgrond. Het
ontbreken van duidelijkheid over set-aside is één van de oorzaken ge
weest van het mislukken van de Top-konferentie in Kopenhagen. Dat
zegt Andriessen in een gesprek met de CLO-bladen. De voorstellen
komen in januari, zodat ze tijdens de ingelaste Top van staats- en re
geringsleiders op 11 en 12 februari in Brussel, een rol kunnen spelen.
"Het is steeds duidelijker geworden
dat set-aside in één of andere vorm
een onderdeel zal moeten zijn van het
totale pakket. Ik denk dat één van de
punten van verwarring op de Top in
Kopenhagen is geweest dat er wel
teksten op tafel lagen, van de kom
missie, van het Deense voorzitter
schap, maar dat die teksten niet in een
konkrete vorm waren gegoten. Ik ge
loof dus dat het nuttig is dat de top
in februari beschikt over konkrete
ideeën van de kommissie over de
vraag hoe set-aside vorm zou kunnen
krijgen".
Maar Andriessen blijft er op hame
ren dat de braakprogramma's in prin
cipe niet in de plaats mogen komen
van de stabilisatoren, waarmee hij de
overproduktie wil afstraffen. "Het
mag geen alternatief worden voor
marktgerichtbeleid. Je zou je wel kun
nen voorstellen dat het in de graan-
sektor een substituut zou zijn voor
bijvoorbeeld een stukje stabilisator-
sanktie. Je zou tegen een boer kun
nen zeggen: je hoeft geen medeverant
woordelijkheidsheffing te betalen als
je een stuk grond buiten bedrijf stelt.
Maar het is een aanvullend en geen
vervangend instrument".
Set-aside moet verder in alle landen
verplicht zijn, in die zin dat de boe
ren er gebruik van moeten kunnen
maken, zo stelt Andriessen. "Je moet
rekening houden met konkrete situa
ties in regio's en lidstaten, maar ook
met agronomische faktoren. De fi
nanciële regeling moet natuurlijk vol
doende stimulans bieden om tot
set-aside over te gaan".
Het is binnen de kommissie kennelijk
nog niet uitgemaakt hoeveel premie
de gemeenschap moet betalen en hoe
veel premie de lidstaten zelf. De
standpunten liggen daarover nog ver
uiteen. Sommige landen pleiten voor
volledige EG-financiering, andere
voor de helft of zelfs nog minder. An
driessen zelf wil het achterste van zijn
tong nog niet laten zien: "Daar zul
len we ons nog over moeten uitspre
ken", zo zegt hij kort. Het is duidelijk
dat het antwoord op deze vraag me
de afhangt van de opbrengsten. Met
andere woorden, wat levert het An
driessen op aan besparingen op de
landbouwuitgaven als er grond uit
produktie wordt genomen. De kom
missie zit daar hard op te studeren.
Het staat vast dat er besparingen zijn,
maar die wegen waarschijnlijk niet op
tegen de kosten, zo laat Andriessen
doorschemeren.
"Ik denk dat ze moeten proberen de
operatie zoveel mogelijk kostenneu
traal te maken. Of dat helemaal lukt
durf ik op dit ogenblik eerlijk gezegd
niet te zeggen. De zaak is veel kom-
plexer dan men denkt. De ervaringen
in de Verenigde Staten wijzen dat ook
uit. Het hangt niet alleen af van de
bedragen, maar ook van de hoeveel
heden, van de kwaliteit van de grond
en de produktiemiddelen, van de
vraag waar en in welke mate men van
het systeem gebruik gaat maken".
Toch zal Andriessen niet onder kon
krete voorstellen uit kunnen komen.
Landbouw was in Kopenhagen hét
grote struikelblok. Met name de Duit
sers lagen dwars, ondermeer omdat
zij vonden dat de kommissie tot nu
toe veel te vaag is geweest over set-
aside. Juist de Duitsers nemen op 1
januari het voorzitterschap over van
de Denen. Wat verwacht Andriessen
van het tandem Kiechle-Genscher-
Kohl? Mogen zij in staat worden
geacht om straks in Brussel of in ju
ni in Hannover de impasse te door
breken?
"Het zou me niks verbazen als de
Duitsers samen met de Fransen straks
een nieuw kompromis op tafel leggen,
dat hen meer bevredigt. Ik hoop dan
wel dat zij de noodzaak van financiële
stabilisatie, budgettaire discipline en
produktiebeheersing in de landbouw
tegelijkertijd zullen respekteren".
Volgens Andriessen was er in Kopen
hagen weliswaar een duidelijke ver
standhouding tussen Duitsers en
Fransen, maar is het koncept waar zij
vanuit gaan toch verschillend. De
Fransen zijn in principe zeker niet ge
kant tegen een marktgerichte aanpak
en gaan minder de kant uit van fysie
ke produktiebeperking. De Duitsers
zijn in de landbouw veel minder
marktgeoriënteerd en zien meer in fy
sieke produktiebeperkingen. "Zo een
voudig lijkt het voor die twee landen
dus nog niet om tot een echt gemeen-
Frans Andriessen
van de laatste jaren niet wordt opge
vangen met inkomensmaatregelen,
noemt Andriessen tegenover ons "ge
deeltelijk terecht en gedeeltelijk ten
onrechte". De schuld ligt bij de mi
nisterraad, die een aantal voorstellen
die de kommissie allang heeft inge
diend nog steeds op tafel heeft liggen.
Maar hij wijst ook op de beslissingen
die al zijn genomen, "bijvoorbeeld
over alternatief gebruik van grond,
over bebossing, extensieve produktie,
De Amerikanen zijn niet in staat
tegemoet te komen aan de stren
ge hygiënische eisen die de EG
vanaf 1 januari wil stellen aan
slachthuizen binnen en buiten de
Gemeenschap. De Amerikaanse
minister van Landbouw, Richard
Lyng, heeft daarom gevraagd de
EG-slachthuisrichtlijn nog enige
tijd op te schorten. EG-
landbouwkommissaris Frans An
driessen heeft op die vraag "nog
geen ja gezegd", zo verklaarde hij
tijdens een vraaggesprek met de
CLO-bladen.
De Amerikanen zien in de slacht
huisrichtlijn een verkapte poging
hun vleesexport naar de EG te
treffen. Zij willen een eventueel
uitstel van de toepassing van de
richtlijn gebruiken om de kwestie
voor te leggen aan een
GATT-panel.
Volgens Andriessen is tijdens de
halfjaarlijkse kontakten met de
Amerikanen verder gesproken
over de landbouwonderhandelin-
gen in Genève en het wederzijdse
gedrag op de wereldmarkt, met
name wat betreft de afzet van gra
nen, zuivel, vlees en oliehouden
de zaden.
Over de GATT-
onderhandelingen, die regels voor
de toekomstige handel in land-
bouwprodukten moeten opleve
ren, is Andriessen "zeker niet
pessimistisch", zo zegt hij. Het
gaat echter mis als de Amerikanen
blijven vasthouden aan het "on
realistische" voorstel om alle land
bouwsubsidies in 10 a 20 jaar uit
te bannen.
"Wij willen een korte-termijn
aanpak en een lange-termijn stra
tegie. De Amerikanen willen al
leen een lange-termijn strategie.
Als zij niet bereid zijn om ons op
dat punt enige mate tegemoet te
komen, dan worden het zeer moei
lijke onderhandelingen".
delijke regeling, die niet langer dan
vijf jaar mag duren en geleidelijk min
der moet worden. "Maar voor de
man in kwestie is de vut natuurlijk een
definitieve zaak", zegt Andriessen
lachend.
De Fransen zijn zeker niet gekant tegen een marktgerichte aanpak. Zij gaan minder de kant uit van een fysieke pro
duktiebeperking, zegt Andriessen.
schappelijk concept te komen".
Andriessens eigen taktiek naar de
volgende Top blijft voorlopig in ne
velen gehuld. Hij kan proberen de
diskussie te beïnvloeden met zijn
prijsvoorstellen, die hoe dan ook dit
voorjaar moeten komen. Als er niets
terecht dreigt te komen van de stabi
lisatoren, kan hij de onwillige lidsta
ten onder druk zetten met
verregaande prijsverlagingen. Hij kan
ook afwachten wat de Top in Brus
sel oplevert. Afgelopen jaren zijn de
prijsvoorstellen nooit eerder dan be
gin februari ingediend. Andriessen
laat zijn strategie mede afhangen van
wat anderen, dat zijn dan met name
de Westduitsers, doen. Hij wil alleen
maar kwijt dat het prijspakket niet
komt op het moment dat het was aan
gekondigd, dat wil zeggen vóór Kerst
mis. Maar wat er na dit jaar gebeurt
is nog niet te voorspellen, zegt hij
voorzichtig.
Kritiek, ondermeer van Nederlandse
agrariërs, dat het strakke prijsbeleid
milieuvriendelijke produktie, biologi
sche produktie, noem maar op. We
zijn nu weer met set-aside bezig. Het
debat daarover loopt al vanaf de in
formele raad in september vorig jaar
in Engeland".
Het moeilijkste moet dus nog komen.
Er liggen konkrete voorstellen voor
inkomenssteun, maar daar wil de
raad voorlopig niet aan, zo zegt de
Nederlandse EG-kommissaris. Het
gaat daarbij om de vraag of er een ge
meenschappelijk kader moet komen
voor nationale steun met een sociale
achtergrond of dat er een EG-
instrument moet komen om boeren
"gedurende een zekere periode" te
helpen over de moeilijkheden heen te
komen. Volgens Andriessen lijkt
overeenstemming mogelijk over ver
vroegde uittreding, hoewel ook daar
nog niet alle problemen zijn opgelost.
Andriessen ziet inkomenstoeslagen als
een tijdelijke zaak, maar de sociale
komponent zal een blijvend karakter
hebben, zo gelooft hij. Wat de EG be
treft gaat het per definitie om een tij-
Naast de diskussie over inko
menssteun voorziet Andriessen dat
ook het milieuaspekt steeds meer aan
betekenis zal winnen, de komende ja
ren. "Het mestprobleem is daar in
Nederland een heel duidelijk voor
beeld van, maar het gaat zich ook ma
nifesteren op het gebied van
bemestingsmiddelen, onkruidbestrij-
ding en in het algemeen toevoeging
van stoffen die grondwater en lucht
aantasten".
Hoewel Andriessen vindt dat de over
heid op dit punt niet al te regelend
moet optreden, pleit hij toch voor
EG-wetgeving. "Naar mijn persoon
lijke mening moet die wetgeving, die
het milieu en andere kollektieve be
langen dient, het kader vormen waar
binnen de ondernemer zijn
beslissingen kan nemen. Maar dat ka
der mag vooral niet te verbrokkeld
zijn; we mogen niet de situatie krij
gen dat de ene lidstaat strengere eisen
stelt dan de andere, met alle handels
verstoringen die daar het gevolg van
zijn". Het risiko dat EG-wetgeving
bijna per definitie het kleinste geme
ne veelvoud van nationale belangen
oplevert, moeten we dan maar aan
vaarden, vindt Andriessen. "Alleen
bij echte uitwassen, zo als we dat bij
die mest hebben gezien, moet je na
tionaal iets doen".
Aan het eind van het korte vraag
gesprek - de kommissaris zit midden
in de halfjaarlijkse handelsgesprekken
met de Amerikanen - komen we nog
even terug op Kopenhagen. In hoe
verre is zo'n mislukte topbijeenkomst
nu schadelijk voor de internationale
positie van de Gemeenschap, bijvoor
beeld bij de belangrijke GATT-
onderhandelingen over de landbouw
handel in Genève?
Andriessen blijft voorzichtig. "Ik
denk niet dat het onze positie ver
sterkt. Maar als de volgende bijeen
komst in Brussel' een behoorlijk
resultaat zou opleveren, zie ik ook
geen reden om te denken dat onze po
sitie fundamenteel zou zijn aangetast.
Als de Gemeenschap op langere ter
mijn niet in staat blijkt orde op za
ken te stellen in de landbouw, eón
behoorlijk financieel kader te kreëren,
en zijn eigen doelstellingen te realise
ren, dan zal dat op den duur natuur
lijk ons prestige in de wereld
verzwakken. En misschien ook onze
onderhandelingspositie op konkrete
punten. Er is dus wel degelijk alle be
lang bij dat men in Brussel de beslui
ten neemt die nodig zijn".
Door het uitblijven van een akkoord
beschikt de EG voorlopig niet over
een begroting. De gemeenschap moet
het doen met voorlopige twaalfden.
Dat betekent in principe dat er per
maand niet meer mag worden uitge
geven dan ééntwaalfde van het begro
tingsbedrag van vorig jaar.
Andriessen weet nog niet precies wan
neer de boeren daar iets van gaan
merken. Voor de landbouw als geheel
heeft hij minstens tot juli voldoende
geld in kas. Maar begrotingsdeskun
digen stoeien nog over de vraag in
hoeverre er bedragen mogen worden
overgeschreven van de ene landbouw-
sektor naar de andere. Als dat niet
kan, kunnen zich voor enkele produk-
ten al eerder problemen voordoen.
Direkte financiële zorg voor de boe
ren hoort dat niet op te leveren, want
de kommissie kan niet uit eigen be
weging op de landbouwuitgaven be
zuinigen. "We zijn verplicht te
betalen. En als het geld op is moeten
de lidstaten de, betalingen
overnemen".
R. Winkel,
Brussel
