Veiligheid in Europese landbouw
moet meer aandacht krijgen
Veel ongevallen in verouderde bedrijfsgebouwen
Van der Have verwacht bij bieten doorbraak bij inbouwen
resistentie tegen Rhizomanie en vergelingsziekte
Uitgifte van landbouwbedrijven in Zuidelijk Flevoland in 1988
Veilingvoorzitter A.J. van Marrewijk
"Veilingen moeten éénduidige visie
krijgen op import"
Franse fruitexport
naar Verenigde Staten
vergemakkelijkt
Agrarische in- en uitvoer t/m 3e
kwartaal 1987 2°7o minder dan in 1986
In de Europese Gemeenschap gebeuren ieder jaar meer dan 1 miljoen
arbeidsongevallen in de landbouw waarvan vierduizend met een do
delijke afloop. De kosten van een arbeidsongeval lopen uiteen van der
tig gulden per dag tot 350 gulden per dag. Deze gegevens werden
gepresenteerd tijdens een kongres over ongevallenpreventie in de agra
rische sektor. De bijeenkomst georganiseerd door het Ekonomisch en
Sociaal Comité vond begin deze maand in Brussel plaats.
Zo ziet een goed beveiligde cirkelmaaier er uit.
Het bleek dat meer dan vijftig procent
van de ongevallen plaatsvindt bij het
omgaan met vee en het werken met
bestrijdingsmiddelen. In landen met
een hoog ontwikkelde agrarische be
drijfstak zijn veel ongevallen een ge
volg van het werken met machines.
De aard van de ongevallen is dan ook
anders dan in een aantal Europese
lidstaten waar de landbouw een min
der sterke groei heeft doorgemaakt.
De ongevallen die daar plaatsvinden
zijn veelal een gevolg van onveilige
bedrijfsgebouwen.
In zijn algemeenheid geldt dat in de
agrarische sektor de aanpassing en re
novatie van de bedrijfsgebouwen ach
terblijft bij het tempo waarin
machines en gereedschappen worden
vervangen. Deze laatste twee worden
in Europa gemiddeld iedere vijftien
jaar vervangen. De helft van de agra
rische bedrijfsgebouwen in de twaalf
Europese lidstaten staat vijftig jaar of
langer. Voor 80 procent van de ge
bouwen is renovatie dringend nodig.
Het achterwege blijven daarvan zorgt
voor een groot aantal ongevallen. Het
blijkt dat bij het werken in verouder
de gebouwen meer lichamelijke arbeid
nodig is terwijl de werkomstandighe
den niet optimaal zijn. Ruim twintig
procent van alle branden in agrarische
bedrijfsgebouwen wordt veroorzaakt
door onveilige installaties. Een toene
mend gebruik van gereedschappen en
machines met een groter vermogen
werkt hieraan mee. Bedradingen en
schakelpanelen zijn vaak niet bere
kend op een hoger energieverbruik.
Schoolvoorbeeld
Ook een verkeerde werkhouding bij
het werken op de boerderij is nog
steeds een belangrijke oorzaak voor
het ontstaan van ongevallen. Evenals
bij andere ongevallen werd door de
verschillende sprekers benadrukt dat
ook hier preventie begint bij het op
nemen van veiligheidsaspekten in de
lesstof voor agrarische scholen. Dit
werd nog eens onderstreept door een
voorbeeld uit Ierland. Daar is een be
gin gemaakt met een kursus veilig
werken op de boerderij.
De kursus is een vast onderdeel van
een onderwijsprogramma op vijf
agrarische scholen. Gedurende 45 we
ken is veiligheid een lesonderdeel van
het totale programma. Tot nu toe is
de kursus gevolgd door 4500 jonge
agrarische ondernemers uit Ierland.
Tegelijkertijd is begonnen met het ge
ven van een veiligheidskursus voor
oudere ondernemers. Als ondersteu
ning bij deze kursus zijn twee video's
geproduceerd over algemene veilig
heid op het bedrijf en een over het
voorkomen van oogletsel. Een essen
tieel onderdeel van de kursus is dat
iedere kursist zelf de boer op gaat om
op vijf agrarische bedrijven een inven
tarisatie te maken van de veiligheids
omstandigheden. Op deze wijze
wordt niet alleen een gedeelte van het
lesprogramma in de praktijk uitge
voerd, maar komen ook gegevens bin
nen die tot nu toe onbekend waren.
Uit deze enquêtes, uitgevoerd door
kursisten, is gebleken dat het overgro
te deel van de ongevallen op agrari
sche bedrijven gebeurt als gevolg van
een gebrek aan ervaring en te weinig
koncéntratie bij het werk. Ook het
ondeskundig gebruik van hulpstuk
ken van verschillende machines en een
slechte planning van het werk scoren
hoog als veroorzakers van ongevallen.
Gewasbescherming
Speciale aandacht werd tijdens de bij
eenkomst gegeven aan het werken met
bestrijdingsmiddelen in de agrarische
sektor. Van de kant van Italië werd
gepleit voor het weigeren van adver
tenties voor chemische middelen als
er een onjuist beeld wordt gegeven
naar de boer toe. Gewezen werd op
het gevaar van opname van bestrij
dingsmiddelen via de huid, het inade
men of het direkt binnen krijgen. In
Nederland wordt hiernaar onderzoek
uitgevoerd door de Stichting Agrari
sche Sektoren die twee jaar geleden is
opgericht.
Door verschillende deelnemers werd
aangedrongen op meer duidelijkheid
over beroepsziekten. In de praktijk
blijkt dat het moeilijk is om aan sta
tistische gegevens te komen over de
relatie tussen werk en de gevolgen
voor de gezondheid. Vooral een on
duidelijk ziektebeeld, waardoor vaak
pas na lange tijd de oorzaak van de
ziekte aan het licht komt, is hier de
oorzaak van.
Rendabel
Uit een onderzoek uitgevoerd in
Duitsland bleek dat ook uit ekono
misch oogpunt het aantrekkelijk is
om geld uit te geven voor veilig wer
ken. De totale kosten van de ongeval
len in de agrarische sektor in
Duitsland zijn tien procent van de toe
gevoegde waarde aan de agrarische
produkten. "Veilig werken is van po
sitieve invloed op de rentabiliteit van
het bedrijf", aldus een van de spre
kers. Bij veel ongevallen blijven de
kosten niet beperkt tot de schade aan
mens en machines. Produktieverlies
door stagnatie bij de verzorging van
een gewas of de oogst ervan geven ex
tra onkosten. In de veehouderij is een
lagere melkproduktie bij het vee soms
een gevolg van een ongeval. Bij het
niet tijdig beschikbaar zijn van ver
vangende arbeidskrachten wordt
noodgedwongen overgeschakeld naar
een ander voederrantsoen.
De algemene konklusie van de bijeen
komst in Brussel was dat veiligheid
geen opzichzelf staand bedrijfsonder
deel is. Via onderwijs, en voorlichting
zou daar blijvend aandacht aan be
steed moeten worden. Ook moeten er
meer statistisch betrouwbare gegevens
komen om een goed beeld te krijgen
over het ontstaan van beroepsziekten.
"Van der Have te Kapelle verwacht
dat op niet al te lange termijn met na
me op het gebied van de gewasbe
scherming de eerste doorbraken
gerealiseerd kunnen worden. Inbouw
in bieten van genen die zorgen voor
resistentie tegen virussen zoals rhizo-
mania en vergelingsvirussen en van
herbiciden. Deze revolutionaire ont
wikkeling wordt mogelijk dankzij de
biotechnologie. Voor de gebruiker zal
het evenwel nog wel een aantal jaren
duren voor hij de vruchten van deze
nieuwe technologische ontwikkelin
gen zal kunnen proeven". Dit vertel
de de biotechnoloog van Van der
Have, dr. ir. A.A.M. de Laat, maan
dag 14 december jl. tijdens een pers
bijeenkomst in Rilland waar Van der
Have het produktieplafond doorbre
kend suikerbietenras Univers presen
teerde.
De heer De Laat vertelde verder o.m.
dat het huidige bietenkweekprogram-
ma bij Van der Have uitgebreid ge
bruik maakt van biotechnologische
technieken. In haar eenvoudigste
vorm betekent dit het vegetatief ver
meerderen van bietenplanten in rea
geerbuizen, die na uitgebreide
beproeving geselekteerd zijn. Univers
is hiervan het eerste resultaat.
Als volgende stap werkt Van der Ha
ve sinds enkele jaren aan de ontwik
keling van de technieken voor
zogenaamde genetische manipulatie
van de suikerbiet. Volstrekt duidelijk
is dat deze aanpak slechts een aanvul
ling op en geen vervanging van de
konventionele veredeling zal zijn.
Onder meer via onderzoekskontrak-
ten bij een aantal Engelse en Franse
universiteiten en instituten wordt ge
werkt aan enerzijds het inbouwen van
genen in het erfelijk materiaal van een
bietencel, anderzijds aan het opkwe
ken van "veredelde" planten uit de
ze gemanipuleerde cellen.
J.W.
Dr. ir. A.A.M. de Laat
De Hoofddirekteur van de Rijks
dienst voor de IJsselmeerpolders te
Lelystad is voornemens met ingang
van 1 november 1988 in Zuidelijk Fle
voland 13 landbouwbedrijven in
eigendom, deels pacht uit te geven.
Het betreft 8 akkerbouwbedrijven en
5 weidebedrijven. De bedrijven varië
ren in grootte van 40 tot 60 ha.
Voor deze bedrijven kunnen zich uit
sluitend aanmelden:
- gegadigden uit landinrichtings-
projekten;
- gedupeerden door de uitvoering van
werken (en/of bestemmingswijzigin
gen) t.b.v. het algemeen belang;
- gegadigden van wie de bedrijven
kunnen worden bestemd voor het
oplossen van specifieke knelpunten
op het oude land;
- gegadigden die een bijzonder be
drijf wensen te vestigen..
Aanmelding als belangstellende kan
geschieden tot 1 februari 1988 door
storting van 22,50 op postrekening
nr. 869847 van de Rijksdienst voor de
IJsselmeerpolders te Lelystad. Op de
Vrijdag 18 december 1987
overschrijving dient te worden
vermeld:
- naam en adres (ook postcode) van
de belangstellende en
- "Uitgifte Landbouwbedrijven
1988".
"Het was hard nodig dat de toege
nomen hoeveelheid importproduk-
ten efficiënter kon worden verwerkt,
en ik denk dat wij vandaag een hele
grote stap in de goede richting zetten
met de opening van deze nieuwe im
portruimte". Dit zei voorzitter A.j.
van Marrewijk bij de officiële ope
ning van de nieuwe importruimte
van Bloemenveiling Westland op
vrijdag 11 december.
Van Marrewijk pleitte verder voor
het landelijk in de gaten houden van
de belangen van alle betrokkenen.
"Tegen die achtergrond betreur ik
het dat de Nederlandse veilingsa
menleving geen éénduidige visie
heeft op het veilen van importpro-
dukten. Met name als het gaat om de
wijze waarop importprodukten wor
den geveild en de mate waarin zij
worden geveild", aldus Van Mar
rewijk.
Om de uitvoer van appelen en peren
naar de Verenigde Staten te vergemak
kelijken heeft het Franse Ministerie van
Landbouw besloten tot een gemeen
schappelijke kontrole, in Frankrijk,
met vertegenwoordigers van de Ame
rikaanse plantenziektekundige dienst.
Voordat het fruit naar de Verenigde
Staten mag worden geëxporteerd,
moet het een aantal toetsingen onder
gaan. In de eerste fase worden tot ui-
terlij k 30 april de percelen uitgekozen,
waarvan het fruit afkomstig moet
zijn. De bomen moeten vrij zijn van
gevaarlijke parasieten en op gezonde
grond staan. Uiterlijk 15 augustus
vindt er een tweede kontrole op pa
rasieten plaats.
Na de pluk worden de appelen en pe
ren steekproefgewijs gekontroleerd.
Verdachte partijen worden verwij
derd. De voor Amerika bestemde la
ding moet afgezonderd bewaard
worden. Een laatste kontrole vindt
vlak voor de verscheping plaats. Hier
bij zijn Amerikaanse specialisten aan
wezig. Een vergelijkbare regeling is er
momenteel ook met Canada.
Adviesraad Openluchtrekreatie
wil maatregelen zure regen
De Voorlopige Adviesraad voor de
Openluchtrekreatie dringt bij minis
ter Braks aan op meer en snellere
maatregelen om de effekten van zure
regen tegen te gaan. De rekreant zal
immers door verdere vermindering
van de gezondheid van de bossen in
ons land hieraan minder plezier bele
ven. De Adviesraad verwacht dat het
bezoek van rekreanten aan de bossen
dan ook zal teruglopen.
Ammoniak is, volgens de. Voorlopi
ge Adviesraad, de belangrijkste bin
nenlandse bron van verzuring.
Daarom behoort het nemen van
maatregelen om de ammoniakuitstoot
te verminderen hoge prioriteit te
krijgen.
De afschaffing van de milieutoeslag
WIR is voor de Raad aanleiding om
te pleiten voor het inbouwen van een
milieutoets in de wet. Ook kan de
WIR, volgens de Adviesraad vervan
gen worden door een selektieve in
vesteringsregeling, waarbij de selektie
op grond van milieueffekten
plaatsvindt.
Na ontvangst van de betaling worden
nadere gegevens over de uit te geven
bedrijven toegezonden, alsmede een
aanvraagformulier voor het verkrij
gen van een bedrijf.
De totale uitvoerwaarde van onbe
werkte en bewerkte produkten van
agrarische herkomst en van de visse
rij bedroeg in de eerste 9 maanden
van 1987 iets meer dan 36 mld gul
den; dit is 1.9% minder dan in de
eerste 9 maanden van 1986. De tota
le invoerwaarde van agrarische pro
dukten nam eveneens af, namelijk
met circa 450 min gulden tot bijna
22.6 mld gulden. Dit is een daling
van 2%. Dit blijkt uit cijfers van het
Centraal Buro voor de Statistiek.
In de totale agrarische uitvoerwaar
de vormen de veehouderijprodukten
met 13.4 mld gulden (- 5,3%) de
grootste groep. Circa 85% hiervan
(11.3 mld gulden) ging in bewerkte
vorm naar het buitenland.
De uitvoerwaarde van akkerbouw-
produkten - ongeveer een derde deel
van de totale agrarische uitvoer
waarde - daalde met 2.4% tot 12.2
mld gulden. Voor bijna 57% betreft
het hier overigens produkten van
kennelijk niet-Nederlandse her
komst. De waarde daarvan nam met
bijna 690 min gulden af tot 6.9 mld
gulden (- 9%).
Bij de tuinbouwprodukten was even
wel sprake van een stijging van de
uitvoerwaarde, en wel tot bijna 8,9
mld gulden 3.3%). Voor het
overgrote deel gaat het hier om pro
dukten die in onbewerkte vorm wor
den uitgevoerd. De waarde hiervan
steeg tot 7.4 mld gulden 4.4%).
Ook bij de bosbouwprodukten en de
produkten van de visserij was sprake
van een toeneming van de uitvoer
waarde, en wel met respektievelijk
7.8% en 4.7%.
De totale invoerwaarde van produk
ten van agrarische herkomst en de
visserij had in de eerste 9 maanden
van 1987 voor meer dan de helft be
trekking op akkerbouwprodukten.
De waarde daarvan bedroeg 12.7
