"Oogstspreiding en beter
ondernemerschap voor toekomst
kleinfruit van grote betekenis"
Handelsgewassen
Vruchtwisseling in
het Zuidwesten nr.
Ir. H.L. Bos op landelijke kleinfruitteeltdag:
De landelijke Kleinfruitteeltdag in motel Tier dinsdag 10 novem
ber jl. heeft met ca. 170 bezoekers iets minder belangstelling getrok
ken dan vorig jaar. Er waren opvallend weinig telers van kleinfruit
uit het Zuidwesten. De gehouden lezingen en de stands bleken weinig
echt nieuwe zaken op te leveren. "Maar", zo zei fruitteeltdeskundige
de heer J.P. v. Mourik, "de waarde van deze dag zit ook veel meer
in de onderlinge kontakten. Men zou erg veel op kunnen steken van
de uitwisseling van gegevens tussen de telers onderling en door ken
nisneming van en diskussiëren over de resultaten van de proefstations".
De stand van het Proefstation voor de Fruitteelt op de Kleinfruitdag.
In zijn lezing zei ir. H.L. Bos van het
CAD-fruitteelt best nog toekomst te
zien voor de kleinfruitteelt. "Maar er
zal wel veel meer nog aan oogstsprei
ding moeten worden gedaan. Ook het
ondernemerschap in de sektor dient
verbeterd. De ondernemers zullen zelf
aktiever moeten worden om de ver
eiste informatie te pakken te krijgen,
vooral nu de voorlichting sterk is in
gekrompen. Er zal ook meer aan be-
drijfsregistratie moeten worden
gedaan. Dat geldt net zo goed voor
de kleine bedrijven waar kleinfruit
een bijverdienste is als voor de gespe
cialiseerde bedrijven. Het voordeel
hiervan is dat men komt tot vergelijk
bare kengetallen zodat op grond van
gebleken verschillen het bedrijfsbeleid
eventueel bijgesteld kan worden en de
resultaten verbeterd. Een belangrijk
knelpunt is het beperkt beschikbaar
zijn van op de specifieke teelten af
gestemde beschermingsmiddelen.
Overheid en bedrijfsleven zullen hier
op zo kort mogelijke termijn iets aan
moeten doen.
Opleiding
Volgens ir. Bos zal de opleiding van
de kleinfruittelers in de toekomst mi
nimaal op MAS-niveau moeten liggen
terwijl aansluitend daarop nog een
vervolgopleiding noodzakelijk is voor
teelttechniek en management. Daar
naast is kadervorming voor belangen
behartiging buiten het bedrijf van
belang. De ondernemers zullen moe
ten beschikken over computers om de
nodige informatie beschikbaar te
krijgen.
Nieuwe ziekte
Ir. J. Dijkstra van het proefstation
Wilhelminadorp stelde vast dat het
areaal houtig kleinfruit iets terug
loopt. Er zijn vooral veel bramen ge
rooid vanwege de vorstschade nu drie
jaar achtereen. Ook bij de rode bes
sen die de laatste jaren een matige tot
slechte prijsvorming te zien hebben
gegeven, zijn veel oude struiken ge
rooid. De frambozen handhaven zich
behoorlijk en hebben ook een goede
prijs kunnen maken. Wel zijn er pro
blemen met vruchtrot, door een nieu
we phytophthora-ziekte in enige
nieuwe rassen. Er is nog weinig aan
te doen. Op Wilhelminadorp zal een
middelenproef worden opgezet. Ver
der wees de heer Dijkstra nog op de
blauwe bessen. Deze teelt die plaats
moet vinden op zure grond (bijv. in
de Peel) ontwikkelt zich goed en laat
een gestage areaaluitbreiding zien, tot
nu al 130 ha.
Oogstspreiding
De heer I. Schoubs van het de-
monstratiebedrijf voor kleinfruit in
Tongeren (B) gaf een uiteenzetting
over de ervaringen met vervroegen en
verlaten van de diverse teelten door
deze plaats te laten vinden in plastik
tunnels. Hij wees erop dat bij een der
gelijke opzet zowel de bestuiving als
de luchtvochtigheid zeer scherp in het
oog moeten worden gehouden. Ook
de kosten van de tunnels spelen een
belangrijke rol. "Maar als men ze zelf
maakt kosten ze niet veel". Overigens
lenen zwarte bessen zich beter voor
teelt onder tunnels dan rode. De er
varingen met het overkappen van bra
men op het Belgische
demonstratiebedrijf zijn zeer .positief.
Men had vier maal zo hoge op
brengsten dan buiten, dit mede als ge
volg van vorstschade. Ook maakte
men goede prijzen. De heer Schoubs
tenslotte: "Als ze er zijn kosten ze
niets. Als ze er niet zijn kost het pro-
dukt alles. Zorg dus dat u er bent als
ze er niet zijn". De belangstelling voor
de diverse stands was goed te noemen.
J.W.
G.C. van den Berg.
Dit keer komen blauwmaanzaad, kar-
wij, vlas en teunisbloem ter sprake.
Door de beperkte verbouw van deze
gewassen kan niet overal diep op in
gegaan worden. Alleen bij vlas zal de
onkruidbestrijding uitgebreid ter
sprake komen. De teelt van teunis
bloem komt pas enkele jaren op ak
kerbouwbedrijven voor zodat geen
overzicht van deze teelt over een lan
gere periode gegeven kan worden.
Blauwmaanzaad
In 1986 verbouwde slechts één geën
quêteerde akkerbouwer blauwmaan
zaad. Door de jaren schommelt het
aantal telers sterk. Vooral de laatste
jaren wordt dit gewas weinig ver
bouwd. Nog geen 15% van de akker
bouwers in het zuidwesten verbouwt
incidenteel blauwmaanzaad.
Slechts één keer kon de kennis van
vruchtwisselingsziekten nagegaan
worden. Op de vragen over het voor
komen van vruchtwisselingsziekten
werd twee keer geantwoord. Een te
ler ondervindt schade van sclerotiën-
rot aan zijn gewas. Maatregelen
hiertegen in blauwmaanzaad zijn hem
onbekend.
Karwij
Evenals blauwmaanzaad is karwij een
spekulatief gewas. De verbouw van
dit gewas is door de jaren stabieler
dan de teelt van blauwmaanzaad. In
1986 verbouwde ruim 2% van de ak
kerbouwers in het zuidwestelijk zee
kleigebied dit gewas. Van de
geënquêteerden kan bijna 4% tot de
incidentele telers gerekend worden.
Alleen sclerotiënrot wordt bij karwij
als vruchtwisselingsziekte genoemd en
wel door 50% van de telers. Wordt
naar het voorkomen van deze ziekte
gevraagd dan blijkt iedere teler in
meerdere of mindere mate schade te
ondervinden. Als maatregel wordt
Rovral of Ronilan gespoten.
Vlas
Zo'n 10% van de geënquêteerde ak
kerbouwers verbouwde in 1986 vlas.
In onderstaande tabel is te zien dat het
aantal telers en daardoor ook het are
aal voortdurend afneemt. Ruim 6%
van de akkerbouwers teelt incidenteel
vlas.
Gevraagd naar de kennis van vrucht
wisselingsziekten wordt vlasbrand
door 41 van de telers genoemd. Do
de korrel wordt twee keer als vrucht
wisselingsziekte aangemerkt.
Fusarium-verwelkingsziekte wordt
een keer genoemd. Ca. 47% weet niet
spontaan vruchtwisselingsziekten bij
vlas te noemen.
Een akkerbouwer zegt wel eens "ver-
welkingsziekte" in vlas te hebben;
maatregelen hiertegen zijn hem onbe
kend. Vlas lijdt bij geen van de telers
schade van sclerotiënrot. Vlasbrand
daarentegen geeft bij ruim 35% van
de telers schade. Slechts één akker
bouwer ziet hierin aanleiding om de
ze ziekte te bestrijden, namelijk door
bewust resistente rassen te ver
bouwen.
Op de meeste bedrijven (66%) wordt
Basagran gebruikt als onkruidbestrij
dingsmiddel, al dan niet in kombina-
tie met groeistoffen (mcpa). Verder
worden nog gebruikt o.a. Venzar en
Tribunil.
Teunisbloem
Teunisbloem is nog een jong akker
bouwgewas. Het werd in 1986 op bij
na 5% van de bedrijven verbouwd.
Vruchtwisselingsziekten zijn nog niet
bekend. Zoals bekend is dit gewas in
1987 op slechts enkele bedrijven ver
bouwd. Ter bestrijding van onkruid
wordt door 100% van de telers pen-
dimenthalin (merknaam Stomp
330 EC) gebruikt.
Daarnaast worden nog difenoxuron
(Lironion) en metamitron (Goltix)
toegepast, beide middelen op ruim
12% van de bedrijven.
Het aantal akkerbouwers dat blauwmaanzaad teelt schommelt per jaar sterk.
Tabel 1. Verbouw van blauwmaanzaad
frekwentie geen onbekend 1:6 1:7 meer dan
periode 1 7
1965-1970 77 1 8
1970-1975 78 11 7
1975-1980 75 1 10
1980-1985 82 4
toekomst 82 2 1
Tabel 2. Verbouw van karwij
frekwentie geen onbekend 1:6 1:7 meer dan
periode 1 7
1965-1970 92 1 —3
1970-1975 91 i_4
1975-1980 92 3
1980-1985 94 2
toekomst 91 2 3
Tabel 3. Verbouw van vlas
frekwentie geen onbe- 1:4 1:5 1:6 1:6Vi 1:7 meer dan
periode kend 1:7
1965-1970 67 2 1 l 5 4 12
1970-1975 73 1 1 5 5 7
1975-1980 77 1 1 3 3 6
1980-1985 82 1 1 1 1 2 4
toekomst 76 7 1 1 1 1 3
wenste bewaarkondities gebracht. In
de CVZ koelhuizen zijn 8,9 miljoen
kilo appels en 9,2 miljoen kilo peren
opgeslagen. Vorig jaar was dit
respektievelijk 13,8 miljoen kilo en
6,1 miljoen kilo. Bij de appels is dit
35% minder en bij de peren 50%
meer.
De prijsvorming bij de appels is sta
biel en bevindt zich op een hoog ni
veau. De peren worden langzaam
maar zeker iets duurder. Met name
de Doyenné du Cornice is weer
vaster in de markt, de vraag is goed.
Ook de vraag naar schilappels is
goed terwijl het aanbod van kroet-
appelen afneemt. Hopelijk heeft dit
een positieve invloed op de prijsvor
ming. De officiële opening van de
CVZ nadert met rasse schreden. Op
3 december is de officiële opening
door de minister van landbouw, 4
december de ontwikkelingsdag van
de Fruitteelt en 5 december de open
dag voor het publiek. Het beloven
mooie dagen te worden waar veel te
zien zal zijn.
De kwaliteit van de appels in de vei
ling is wisselend. Van een aantal ras
sen wordt er fruit aangevoerd vanuit
de mechanische cel en de kwaliteit
hiervan is uitstekend. Van de rassen
Jonagold en Golden Delicious wor
den er nog veel partijen aangevoerd
die niet in de cel gestaan hebben,
met als gevolg dat ze geel en rijp
zijn, dus niet optimaal meer wat de
kwaliteit betreft. Het blokken van
deze rassen is dan ook moeilijk.
Jammer dat er elk jaar in november
een aantal partijen op de veiling ko
men die te lang buiten de cel gestaan
hebben. De inslag van de appels in
het koelhuis is moeizaam verlopen.
De kilo-opbrengst is tegengevallen,
met als gevolg dat de planning in de
cellen nogal eens gewijzigd is. Alle
cellen zijn nu gesloten en op de ge
Vrijdag 20 november 1987
19
