Zeg ken jij de mosselman?
2^5r>^r
Biotechnologie en automatisering
nieuwjaarthema NAJK
p.j. zuid
geluid
IIII mZ IB sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
W Ir II II Mevr. P. J. de Rooy-Janse M.A.
Binder
Lering trekken
Redaktie: Roelie Troost
Videofilm 'Koenijnen met gouden horens?'
M m A onder redaktie van de Redaktiekommis-
mwmA Zeeland en Brabant
mw Hf Redaktieadres:
M Mm Il Mm Ww Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge.
Op 24 september jl. had de afdeling Noordgouwe e.o. een gezellige
mosselavond. Er werd een film vertoond over de mosselvangst, er
konden vragen gesteld worden aan de direkteur van het Produkt-
schap voor Vis en Visprodukten, de heer L. Lucas, die ook heel inte
ressant vertelde over mosselen, het ontstaan van de mossels, de mos
selveiling, enz. Toen iedereen lekker was gemaakt met de mosselen,
volgde er nog een gezellige mosselmaaltijd met stokbrood en sausjes,
dat bijzonder in de smaak viel. De avond was in de sfeervolle kantine
van camping 'De Stern' te Noordgouwe.
Mosselen zijn weekdieren, die voor
al in kustgebieden leven. In de
Oosterschelde en de Waddenzee ko
men zij het meeste voor. In het voor
jaar en de zomer vindt de voortplan
ting plaats. Miljoenen larven komen
dan vrij en zwemmen rond. Spoedig
zinken zij onder het gewicht van de
zich ontwikkelende schelp naar de
bodem. Met behulp van byssusdra-
den hechten zij zich vast aan voor
werpen of aan elkaar. Als ze vastge
hecht zijn verplaatsen zij zich nau
welijks meer. Het voedsel van de
mossel bestaat uit planktonalgen.
Mosseltjes van ongeveer 1 cm groot
noemt men mosselzaad. Na onge
veer twee jaar zijn de mossels 6 a 7
cm groot en geschikt voor de ver
koop als konsumptiemosselen.
Het ontstaan van de mosselvisserij
De oorspronkelijke bewoners van
het Deltagebied, legden zich toe op
de jacht en de visserij. Dat was niet
verwonderlijk, want het Deltagebied
was rijk aan wild en vis. Men ont
dekte al gauw dat je mosselen, die je
ver van huis had opgevist, dichtbij
huis weer overboord kon zetten, om
ze later weer op te vissen. Zo kon je
de mosselen dicht bij huis bewaren
tot je ze nodig had. Intussen groei
den ze nog en werden heel goed van
smaak. Aanvankelijk werd alleen
gevist voor eigen gebruik. Spoedig
kwamen er 'mosselaars', die mosse
len gingen vissen voor de handel. In
Zeeland was dat vooral in Bruinisse,
Yerseke, Tholen, Philippine en Zie-
rikzee. Philippine was eerst het cen
trum van de mosselhandel, nu is dat
Yerseke. Daar is ook de enige veiling
voor mosselen gevestigd.
Tot 1825 was de visserij op mosselen
vrij. Niemand had eigen stukken
grond (percelen) waar hij mosselen
kon kweken of bewaren. Daardoor
ontstond er wel eens onenigheid bij
de vissers onderling, en er was ook
wel sprake van overbevissing. In
1825 werd bij Koninklijk Besluit het
beheer van de visserij opgedragen
aan het Bestuur der Visserijen op de
Schelde en de Zeeuwse stromen. Dit
bestuur bepaalde de periode van het
jaar dat er gevist mocht worden. Er
werden regels opgesteld ten aanzien
van de grootte van de aangevoerde
mossels en de vismethoden.
In 1870 begon men met het verpach
ten van oester- en mosselpercelen.
De mosselvisserij nu
Voordat de mosselen als een heerlijk
gerecht bij u op tafel staan, moet er
door de mosselkwekers en handela
ren heel wat werk worden verzet. De
natuurlijke grondstof is het mossel
zaad. De jaarlijkse massale voort
planting valt in de maanden april en
mei. De mosselzaadvisserij is slechts
enkele weken per jaar toegestaan.
Dit gebeurt met 'korren', een soort
sleepnetten, waarvan er meerdere
door een vaartuig worden gesleept.
Op speciale percelen wordt het mos
selzaad in dunne lagen uitgezaaid.
Deze percelen worden van de Staat
gepacht. Hier groeit het mosselzaad
uit tot 'halfwas-mosselen', van 4a 5
cm lengte. De halfwas-mosselen
worden weer opgevist, en weer op
andere, voedselrijke percelen uitge
zet. Deze mosselpercelen liggen in de
Oosterschelde, en sinds de 50-er ja
ren kweekt men nu ook mossels in
het Waddengebied.
De mosselveiling
In Yerseke is de handel in mosselen
gekonsentreerd, en daar is dus ook
de mosselveiling. De mosselkwekers
komen met hun opgeviste ladingen
mossels naar Yerseke, om ze daar te
laten keuren en te verkopen. Na het
bepalen van de inhoud van het ruim,
wordt uit de lading een mosnter van
2,5 kg genomen. Dit monster wordt
gekeurd door het Produktschap van
de visserij, en bestaat uit het vast
stellen van het percentage 'tarra'
'Koenijnen met gouden horens?',
dat is de titel van de nieuwe video
film die in opdracht van het Ne
derlands Agrarisch Jongeren
Kontakt is gemaakt. Deze video
film over automatisering en
biotechnologie is in het kader van
het jaarthema 1987/1988 van het
NAJK samengesteld. Naast de stal
van de toekomst en andere auto
matiseringsmogelijkheden wordt
in de videofilm aandacht geschon
ken aan genetische manipulatie
van planten en dieren, de toene
mende afhankelijkheid van zaad
firma's, de uitwisselbaarheid van
agrarische grondstoffen en het ge
bruik van BST. In de film schet-
^it de.
Afdeling P.J.Z. Noord en Zuid-
Beveland: deze organiseren een
'Bowlingkompetitie' op zaterdag 14
november a.s. aan de Beestenmarkt
te Goes (Bowling centrum). Aan
vang 18.00 uur tot 22.00 uur. Opge-
sen de heren Paul (Stichting voor
Plantenveredeling), Brands (Be-
drijfsdiergeneeskunde Rijks Uni
versiteit Utrecht), Oosterhuis
(Suiker Unie) en Van 't Hooft (Vi-
con) een beeld van allerlei nieuwe
schitterende en minder schitteren
de technische mogelijkheden.
Nieuwe technische mogelijkheden
die zeer ingrijpende gevolgen kun
nen hebben voor de land- en tuin
bouw en agrarische gezinnen.
De videofilm die 30 minuten duurt
is te huur (kosten 10,bij het
NAJK, Postbus 816, 3500 AV
Utrecht (030-730830) en bij de
provinciale agrarische jongerenor
ganisaties.
ven bij Connie: 01109 - 282 of bij
Hans: 01108-1361. Liefst niet meer
dan 2 teams per afdeling vanwege de
al reeds bestelde banen.
Tot dan!
P.J.Z.-afdeling Zevenbergen: 13 no
vember organiseert de K.P.J. een
feestavond in de 'Mijlpaal'. Hier
voor is de P.J.Z., afd. Zevenbergen,
uitgenodigd. Het belooft een gezelli
ge avond te worden dus hou deze
avond vrij.
12 december a.s. is ook een datum
om vrij te houden. We zullen dan
met z'n allen de Schouwburg in Bre
da gaan bezoeken (zie meer informa
tie konvokatie).
21
(b.v. losse schelpen, krabben,
zeesterren, enz.), het meten van de
schelpgrootte, het tellen van het aan
tal mossels, en na het koken het
vaststellen van het netto vleesge
wicht in de schelp.
Iedereen, die mossels wil kopen,
doet een bod, en de hoogste bieder
mag de mossels kopen. Als ze door
een handelaar gekocht zijn, gaan ze
in de 'natte pakhuizen', dat zijn ver
waterplaatsen ten oosten van Yerse
ke, en daar blijven ze tot ze echt no
dig zijn om direkt te verkopen. De
eksport van de mossels is enorm, en
Yerseke is door de mosselhandel een
welvarend dorp.
Nederland is met zijn jaarlijkse pro-
duktie van rond de 100 miljoen kilo
gram een van de grootste mosselpro
ducenten ter wereld. Verreweg het
grootste deel van de produktie wordt
geëksporteerd. De grootste afnemers
zijn Frankrijk en België. In ons land
is de konsumptie van mosselen de
laatste jaren ook sterk gestegen. In
de maanden mei en juni is de mossel
minder geschikt om te eten, omdat
dan de voortplantingsperiode is. Het
is een fabeltje dat je alleen maar
mossels kunt eten in maanden met
een 'r' er in. In juli en augustus zijn
de mossels ook lekker.
Tot slot nog 2 mosselrecepten, een
uit ons land en een uit België.
Nederland
Benodigdheden: een zak mosselen
van 3 kg, 50 gram boter, 50 gram
bloem, een scheut droge, witte wijn,
2 gepelde tomaten, tomatenpuree,
knoflook, peper en zout.
De mosselen koken, kookvocht be
waren, van boter en bloem een
mengsel maken, 3 dl kookvocht toe
voegen, dat op smaak is gemaakt
met peper, zout, knoflook en de wit
te wijn. Daarna de mosselen, tomaat
en tomatenpuree toevoegen, en het
gerecht kan opgediend worden.
Hierbij stokbrood serveren.
België
Benodigdheden: een plak mager
rookspek van 1 cm dik, 1 kilo mos
sels, een ui, selderij, een laurierblad,
zout, peper, een prei.
De mosselen goed afspoelen, koken
in een ruime pan, met de selderij, het
laurierblad, en zout en peper. Een
paar keer omschudden tijdens het
koken. Vlug aan de kook brengen.
De spek in blokjes snijden, en bak
ken, de prei ook in stukjes snijden
en meebakken, dan de gekookte
mosselen toevoegen en alles door el
kaar roeren en bakken. Hierbij past
stokbrood, een frisse salade en een
glaasje witte wijn.
Eet smakelijk!
M.T. Vleugel-Mandemaker
Het koor zingt op de feestavond
Automatisering en biotechnologie
staan in het winterseizoen 1987/1988
centraal in het agrarisch jongeren
werk. Automatisering en
biotechnologie: Koenijnen met gou
den horens? Het NAJK-bestuur no
digt alle agrarische jongeren uit mee
te praten en een mening te vormen
over de nieuwe technische moge
lijkheden.
Turbo-koeien, turbo-maïs, turbo
tomaten, koenijnen en met de turbo-
komputer het onkruid te lijf. Onder
zoekers, techneuten en industriëlen
houden ons prachtige dingen voor.
Wondermiddelen? Tovermiddelen te
gen alle landbouwkwalen? Nu auto
matisering en biotechnologie in
opmars zijn, is er sprake van een
landbouwkrisis. Overschotten, mi
lieuproblemen en beperkende wetten.
In deze landbouw-krisistijd dienen
nieuwe technische mogelijkheden zich
aan. Automatisering en
biotechnologie: de redders in nood?
Veel hangt af van de vraag hoe deze
technische mogelijkheden worden ge
bruikt. Automatisering en
biotechnologie künnen een bijdrage
leveren aan betere arbeidsomstandig
heden, en aan milieuvriendelijker pro
duceren. Ze künnen helpen een
schoon produkt te leveren. Ze kunnen
het welzijn van het dier gunstig beïn
vloeden.
Over het jaarthema is onlangs een
boeiend themanummer van het leden
blad Binder verschenen. Binder laat
zien welke nieuwe technische moge
lijkheden zich aandienen: knutselen
met planten, knutselen met dieren,
stoeien met komputers en knutselen
met agrarische produkten. Wijkt het
geweten voor geld en macht? heet een
artikel over de ethishe kant van de
nieuwe technieken. De konsument
Vrijdag 30 oktober 1987
spreekt in Binder ook een woordje
mee. Melk moet zonder pepmiddelen,
zo blijkt uit Nederlands konsumenten-
onderzoek. En de buitenlandse kon
sument wil een natuurlijk en schoon
produkt. Automatisering en hoe zit
het met het werk? Ik word geen ty
piste zegt een boerin. In Binder wor
den verder de drijvende krachten
ofwel de sponsors van de redding en
de ondergang blootgelegd. Na de toe
nemende afhankelijkheid van zaadfir
ma's en de verwerkende industrie
buigen twee heren zich over toekomst
van de land- en tuinbouw. NCBTB
voorzitter Doornbos is op zoek naar
lagere landbouwprijzen maar voegt
hij er aan toe 'ook op weg naar 't be
loofde land moet er wel gegeten
worden'.
De Wageningse professor De Hoogh
bepleit een ander marktgericht beleid.
De Hoogh: 'Dat doet de industrie
ook. Die zegt verrek, ik gooi die
markt niet vol, ik beheers m'n volu
me zodat m'n prijs niet bederft'.
Automatisering en biotechnologie
kunnen ingrijpende gevolgen hebben
voor de land- en tuinbouw en voor
agrarische gezinnen. Gevolgen die
veel ingrijpender zullen zijn dan de
gevolgen van de mechanisatie na de
Tweede Wereldoorlog. De mechani
sering bracht arbeidsverlichting en ar
beidsbesparing. Samen met betere
rassen en produktievere dieren kon de
produktie enorm stijgen. Nederland
werd niet alleen zelfvoorzienend maar
kon steeds meer gaan eksporteren. De
mechanisatie heeft mede geleid'^ot
schaalvergroting, tot uitstoot van land
arbeiders, tot sanering van bedrij
ven. Uit deze ervaringen met nieuwe
technische mogelijkheden kan lering
worden getrokken voor de toekomst.
Het Binder-themanummer over auto
matisering en biotechnologie 'Koenij
nen met gouden horens?' is
verkrijgbaar door storting van 4,75
op giro 5445879 t.n.v. NFPJO te
Utrecht. Schrijf erbij Binder 'Koenij
nen met gouden horens?'
De bedrijven die op dit moment nog
steeds geen boekhouding hebben in
gestuurd, krijgen deze week weer een
brief in de bus waarin hen nog één
maand de tijd wordt gegeven de boek-
houdgegevens in te sturen. Doen zij
dit niet dan zal de politie op de hoogte
worden gesteld van de overtreding.
Door justitie zal een onderzoek wor
den ingesteld waarna een proces
verbaal kan worden opgemaakt en
een boete kan volgen. Die bedrijven
wordt dan ook dringend aangeraden
alsnog de boekhouding over 1986 in
te sturen.
De provinciale mestboekhouding
staat los van de boekhouding die
moet worden bijgehouden voor de
landelijke mestwetgeving. In tegen
stelling tot wat soms wordt gedacht,
is de plicht om de provinciale mest
boekhouding over 1987 bij te houden
en voor 1 maart 1988 in te sturen, niet
vervallen.
De boekhouding moet worden bijge
houden op een speciaal formulier.
Deze boekhoudformulieren zijn sa
men met het mestpasje aan u op
gestuurd. Extra formulieren zijn
verkrijgbaar bij de provincie Noord-
Brabant. Op deze formulieren moet
aangegeven worden bij welk agrarisch
bedrijf of loonwerkbedrijf de mest is
afgezet. Per transport moet worden
aangegeven wie de mest heeft ver
voerd, om wat voor soort mest het
gaat en hoeveel mest is afgevoerd.
Voor nadere informatie over de pro
vinciale mestboekhouding kunt u
kontakt opnemen met: de provincie
Noord-Brabant, bureau Bodembe
scherming, Postbus 90151 5200 MC
's-Hertogenbosch, tel. (073) - 812261.
