Kamer: ondernemers vinden te
weinig in landbouwbegroting
Nota gewasbescherming valt
slecht in Kamer
Sociale zekerheidspositie
meewerkende vrouw kan
beter
LANDBOUWBEGROTING
SER in advies:
Nieuwe normen
Landbouwschap: 'Gelijke normen voor Landbouwschap: Nieuw natuur
alternatieve produkten in Europa' gebied mag boer niet hinderen
Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt dat minister Braks
meer moet doen om de positie van de zelfstandige ondernemers in de
landbouw te versterken. Het lange termijn doel van het beleid, een
overschakeling van produktie naar beheerslandbouw, werd onder
schreven, maar waar blijven de maatregelen die de daardoor veroor
zaakte pijn bij de ondernemers moeten compenseren? "De grens
waar rechtvaardig en onrechtvaardig elkaar ontmoeten, is voor de
VVD-fractie in een aantal omstandigheden bereikt", zei Blauw. En
de nieuwe PvdA woordvoerder Huys stelde dat "de minister met de
ze begroting te weinig perspectief biedt voor de ondernemers en hun
gezinnen in een veranderende landbouw".
"De CDA-fractie heeft met instem
ming kunnen vaststellen dat reeds
eerder ingezette toekomstlijnen wor
den voortgezet", zei van Noord na
mens zijn partij. "Een meer markt
gericht beleid kan sneller bereikt
worden wanneer -tijdig voldoende
socio-structureel beleid beschikbaar
is". Inkomenssteun werd dan ook
positief beoordeeld door de CDA,
mits deze een tijdelijk karakter
heeft. Huys (PvdA) was niet zo te
spreken over het marktbeleid. "Als
wij Andriessen, minister Braks of de
organisaties over marktevenwicht
horen spreken, krijgen wij de indruk
dat men enkel denkt aan prijsverla
ging". Huys vond het opvallend dat
de begroting niet actief inhaakt op
de socio-structurele maatregelen die
in het verschiet liggen. Het afwijzen
door de minister van met name de
communautaire inkomenssteun be
tekent dat de lidstaten zelf de sociale
gevolgen van het prijsbeleid moeten
dragen". De VVD zette vraagtekens
bij inkomenssteun. "Inkomenssteun
mag structureel geen produktie in
stand houden waar economisch geen
plaats voor is. Daarnaast mag er
geen concurrentievervalsing ont
staan". Krachtig verzette Blauw zich
tegen omschakelingspremies voor
produkties waar geen overschotten
voor bestaan. "Dat is verdringing
stimuleren met algemene midde
len", aldus Blauw.
Braaklegging
Over het uit produktie nemen van
gronden bestaat nog geen algemene
overeenstemming. Het CDA ver
klaarde meer voor extensivering te
voelen. De VVD wilde braakleggen
als tijdelijke maatregel serieus over
wegen. Alleen de PvdA noemde het
"onontkoombaar", en wilde zelfs
van Braks weten of hij zonodig een
verplichte regeling zou ontwerpen.
De voortzetting van de melkquote
ring heeft de instemming van VVD,
VVD-woordvoerder P. Blauw.
D'66 en de PvdA. De VVD verbindt
daar wel de voorwaarde aan dat de
toepassing "geliberaliseerd" wordt,
dat handel losgekoppeld wordt van
de grond. Het CDA pleitte als enige
voor een afschaffing na 1989. "Met
beëindiging is een Nederlands belang
gemoeid. De angst voor een
produktie-explosie kan worden
overgenomen door een aangescherpt
interventiesysteem en een toegesne
den markt- en prijsbeleid". CDA
woordvoerder van Noord verwees
hierbij ook naar de steun die vanuit
het bedrijfsleven gegeven wordt
voor afschaffing.
Het idee om een geïntegreerd melk
veeproefbedrijf van start te doen
gaan, werd door de Kamer toege
juicht.
Fiscaal
De vraag naar een zelfstandigensta
tuut was eveneens Kamerbreed te
horen. Blauw: "Wij vragen om in dé
volgende ronde een voor de land
bouw beter herkenbaar lastenver-
lichtingsvoorstel te mogen zien. De
fiscale positie van de landbouw is
slechts "iets minder meer", in plaats
van de vaak gesuggereerde vrijstel
lingen". De VVD-woordvoerder
verwees naar de situatie in andere
landen."In sommige landen voert
men amper of geen boekhouding. In
Engeland past men een systeem toe
dat mij zeer aanspreekt. Eenvoudig
gezegd, de uit de onderneming geko
men opbrengsten, die weer in dezelf
de onderneming worden geïn
vesteerd ter versterking van de conti
nuïteit, worden fiscaal ontzien". De
PvdA vroeg nog eens aan de minis
ter of het nu echt zeker was dat de
motie over de overname van melk
quota binnen de familiekring inder
daad zal worden uitgevoerd. Alle
partijen spraken zich uit voor een
zelfde behandeling van de mestquo-
ta. De afschaffing van de WIR mi
lieutoeslag werd betreurd, en er
werd op aangedrongen dat de 60
miljoen die op de VROM-begroting
zijn opgevoerd als compensatie, ook
daadwerkelijk voor subsidie van
mestopslag worden aangewend.
Verontwaardiging was er over de be
zuiniging die ook dit jaar weer op de
SEV wordt toegepast. 'Vorig jaar
werd een bezuiniging van 1 mil
joen door een motie van CDA/VVD
voorkomen, maar ook in de komen
de begroting heeft Braks weer een
korting op de voor SEV beschikbare
middelen ingebouwd. De Kamer
wees erop dat de vorig jaar ingedien
de motie een structurele bedoeling
had.
Ruimtelijke ordening
De uitvoering van de Relatienota
dreigt door gebrek aan geld te stag
neren, melden de woordvoerders
van CDA, PvdA en D'66. Van
Noord: "De achterstand wordt voor
1992 geraamd op 7700 ha. Realise
ring van de eerste fase van de Rela
tienota zou op die manier 50 a 60
jaar gaan duren. Het CDA pleit
voor een incidentele overschrij
dingsmogelijkheid van het budget in
de eerste fase, als dat nodig mocht
zijn. "Van Noord knoopte hier een
pleidooi voor een snelle wijziging
van de Pachtwet aan vast. De PvdA
ondersteunde dat en overwoog met
een eigen initiatief te komen, om de
pacht van terreinen met een hoge na
tuurwaarde te vergemakkelijken.
Het was voor PvdA woordvoerder
Servaes Huys de eerste maal dat hij
als landbouwspecialist in de Kamer
optrad. Hij is de opvolger van Rob
Tazelaar, die per 1 januari 1988
overstapt naar het Produktschap
voor Vee en Vlees, waar hij het
voorzitterschap zal gaan bekleden.
Huys demonstreerde zijn kennis van
de landbouw onder meer door het
beleid van minister Braks te vergelij
ken met een asperge: "Het is wat
bleekjes, en slechts enkele worden er
vet van".
De Vaste Kamerkommissie voor Landbouw kon vorige week niet veel
enthousiasme opbrengen voor de nota "Naar een taakstellend meer
jarenplan voor de gewasbescherming", een gezamenlijk produkt van
de ministers Braks en Nijpels. De nota is onduidelijk en geeft te wei
nig konkrete maatregelen aan, was de algemene klacht van de drie grote
partijen. "Het geeft blijk van een gebrek aan durf om de landbouw
te konfronteren met grenzen die de landbouw eigenlijk allang aan zich
zelf had moeten opleggen", meende De Boois (PvdA). De VVD'er
Te Veldhuis sprak van "Vlees noch vis. Voorzichtiger kan het eigen
lijk niet". CDA-woordvoerdster Roos kon de strekking van de nota
weliswaar in hoofdlijnen onderschrijven, maar noemde het stuk "te
gehaast opgesteld, niet konkreet, vol met herhalingen". Kortom, de
ministers werden verzocht hun huiswerk over te maken.
De positie van meewerkende vrouwen (vrouwen die meewerken in het
bedrijf van hun echtgenoot) op het gebied van de sociale zekerheid
is voor verbetering vatbaar. Hierbij moet vooral gedacht worden aan
de positie bij ziekte, zwangerschap en bevalling en bij arbeidsonge
schiktheid. Zo dient op korte termijn te worden bezien hoe de mee
werkende vrouw op eigen titel tot de vrijwillige ziekengeldverzekering
kan worden toegelaten en hoe de zwangerschaps- en bevallingsuitke
ring alsnog daarin kan worden opgenomen.
De Kómmissie toonde zich al geïrri
teerd door het feit dat de nota eri bij
behorende stukken pas vier dagen
voor de vergadering waren ontvan
gen. "Die termijn is te kort, dat kan
echt niet", aldus voorzitter Blauw.
Desondanks werd toch besloten tot
behandeling over te gaan, gezien de
urgentie van het onderwerp. "Het
huis staat in brand", zei De Boois. Ze
verweet het ministerie de problemen
niet tijdig te hebben aangepakt. "We
hebben nu nog geen antwoorden op
vragen die we twintig jaar geleden al
zagen aankomen. De beide ministers
hadden de knelpunten en de oplossin
gen duidelijk op een rijtje moeten
zetten".
In de lidstaten van de EG moeten ge
lijke normen gelden voor een ge
meenschappelijk keurmerk voor al
ternatieve landbouwprodukten. Vol
gens een voorstel van de Europese
Kommissie mogen de landen van de
Gemeenschap zelf een lijst opstellen
van middelen die noodzakelijk zijn
voor de gewassen. De lidstaten moe
ten zelf voor de kontrole zorgen. Dit
bergt het gevaar in zich dat de kwali
teit van alternatief geteelde gewassen
overal zal verschillen.
Dit schrijft het Landbouwschap in
een brief aan minister Braks van
landbouw. Het schap zegt een rege
ling voor een Europees keurmerk te
waarderen.
Hierdoor wordt voorkomen dat
lidstaten elkaar valse konkurrentie
Ook Te Veldhuis had behoefte aan
duidelijkheid. "Welke stoffen zullen
nu moeten verdwijnen, welke over
gangstermijnen zullen daarvoor gel
den en hoe zit het met de
internationale afstemming?", zo stel
de hij. "Op dergelijke vragen krijgen
we geen antwoord, maar ondertussen
wordt er wel een ad-hoc beleid ge
voerd bij bijvoorbeeld methylbromi
de, captafol en diquat". Te Veldhuis
stelde voor om minimumeisen te stel
len aan de kwaliteit van water en bo
dem, en op grond daarvan middelen
al dan niet toe te laten. Tenslotte
vroeg de VVD'er zich af of Braks zijn
rol als koördinerend minister wel naar
behoren uitoefent. Die vraag bleek
aandoen. Wel moeten alternatieve
produkten voldoen aan de normale
kwaliteitseisen, aldus de brief.
Volgens het voorstel van de Europe
se Kommissie moeten produkten
waaraan geen kunstmest of chemi
sche bestrijdingsmiddelen te pas zijn
gekomen het predikaat krijgen: ge
produceerd zonder gebruik van syn
thetische chemicaliën. Het gebruik
van termen als biologisch en orga
nisch is daarna niet meer toegestaan.
Met dit verbod is het Landbouw
schap het oneens. 'De gangbare pro
dukten worden hierdoor gediscrimi
neerd. Het lijkt alsof deze op 'onna
tuurlijke' wijze zijn voortgebracht.
Opschriften als ekologisch en biolo
gisch moeten daarom mogelijk
blijven'.
ook bij het CDA te leven.
Minister Braks verweerde zich tegen
de kritiek van de Kamer door te stel
len dat het juist in de aard van een
raamnota lag dat er weinig konkreets
in staat. "Dat moet nog worden in
gevuld in het meerjarenplan zelf", al
dus Braks die er verder op wees dat
er de afgelopen jaren al bijzonder veel
op dit beleidsterrein gebeurd is. "De
doelstelling van het meerjarenplan is
dan ook volkomen duidelijk: terug
dringing van chemische middelen.
Maar dat moet wel een maatschappe
lijk draagvlak hebben. Als er geen al
ternatieven beschikbaar zijn voor te
verbieden chemische middelen, ont
staan er frustraties".
Minister Nijpels kondigde aan dat een
aantal oudere bestrijdingsmiddelen
versneld zal worden herkeurd. Boven
dien komen er nieuwe normkriteria
voor toelating. Binnen een half jaar
zullen die bekend zijn. Nijpels bena
drukte dat de conceptnota gewasbe
scherming nog een inbreng uit de
milieuhoek ontbeerde. "Dat zal ver
anderen. Er komt een stevig milieu
hoofdstuk bij", beloofde hij. Als
toekomstige kriteria noemde Nijpels
de afbreekbaarheid van een stof, het
risiko voor het grondwater en de gif
tigheid voor de waterorganismen.
"Een bestrijdingsmiddel moet binnen
één jaar in de bodem zijn afgebro-
Het Landbouwschap voelt er weinig
voor mee te werken aan de aanleg van
natuurgebieden als hierdoor de land
bouw in zijn ontwikkeling wordt be
perkt. Met name de ekologische
richtlijn kan een sta-in-de-weg vor
men voor de ontwikkeling van bedrij
ven die in de buurt liggen van de
nieuwe natuurwaarden. Het Land
bouwschap schrijft dit in een brief
aan de Tweede Kamer naar aanleiding
van het Meerjarenprogramma
natuur- en landschapsbehoud.
Vorig jaar heeft het Landbouwschap
zich nog positief uitgelaten over na
tuurontwikkeling. Daar moest dan
wel tegenover staan dat niet koste wat
kost moest worden vastgehouden aan
bedrijfsbeperkende strukturen. In-
Bovendien moet onderzocht worden
hoe dit op lange termijn struktureel
geregeld kan worden. De EG-richtlijn
van 11 december 1986 (gelijke behan
deling van zelfstandig werkzame
mannen en vrouwen, inklusief de
landbouwsektor, en tot bescherming
van het moederschap) verplicht ons
land tot dergelijke maatregelen.
Verder dient voor parttime meewer
kende vrouwen een andere wijze van
vaststelling van de individuele grond-
ken", aldus Nijpels.
De Kamer besloot de verdere diskus-
sie over de nota op te schorten tot be
gin december, als de adviezen van
onder meer Landbouwschap en Na
tuur en Milieu binnen zijn.
middels is de ekologische richtlijn van
kracht die de groei van veehouderij
bedrijven kan beperken, die dichtbij
natuurgebieden liggen. "We werken
alleen mee aan uitbreiding van natuur
elementen als deze geen nadelige gevol
gen hebben voor ontwikkelingsmoge
lijkheden van landbouwbedrijven",
aldus het Landbouwschap in de brief.
Het schap meent verder dat de berg-
boerenregeling alleen van kracht moet
worden in gebieden waar verbetering
van de produktie-omstandigheden
wettelijk niet is toegestaan of onmo
gelijk is. Als de bergboerenregeling
vooraf gaat aan planologische beslis
singen over een gebied bestaat het ge
vaar dat hier beperkingen zullen
gelden omdat er "toch een bergboe
renregeling voor geldt".
slag voor de AAW overwogen te wor
den, waarbij meer rekening wordt
gehouden met de vaak wisselende in
komsten van zelfstandigen. Nu is het
nog zo dat voor bijna-fulltime mee
werkende vrouwen bij de vaststelling
van de individuele grondslag onver
kort wordt uitgegaan van de feitelij
ke verdiensten in het refertejaar. Voor
de fulltime meewerkende vrouw geldt
echter de vaste grondslag van het mi
nimumloon ongeacht haar ver
diensten in het refertejaar. In het
geval de verdiensten van beide vrou
wen in het refertejaar door toevalli
ge omstandigheden aanzienlijk lager
zijn uitgevallen dan doorgaans het ge
val is, kan daardoor een onevenredig
groot verschil in uitkeringshoogte
ontstaan.
Dat staat in een advies over de mee
werkende vrouw in eigen bedrijf dat
de SER-Commissie Sociale Verzeke
ringen namens de Raad heeft uitge
bracht aan staatssekretaris Evenhuis
van Ekonomische Zaken en de mi
nisters van Landbouw en Visserij en
van Sociale Zaken en Werkgele
genheid.
De genoemde bewindslieden hadden
de Raad advies gevraagd over het
voorlopig regeringsstandpunt over het
rapport 'Loon naar werken' van de
Commissie Meewerkende Vrouw in
het Eigen Bedrijf. In dat rapport wor
den knelpunten in de positie van de
meewerkende vrouw geïnventariseerd
en enkele aanbevelingen gedaan om
die knelpunten weg te nemen. De
SER-Commissie heeft zich beperkt tot
de sociale zekerheidsaspekten; de an
dere aspekten zijn meer sektorgebon-
den en daarom meer geschikt voor
advisering door de Raad voor het
Midden- en Kleinbedrijf en het Land
bouwschap.
10
Vrijdag 30 oktober 1987
