«n
Akkerbouwer begint mini-camping
aan de Rivièra van Nederland!
Beter produkt leveren of goedkoper zijn dan konkurrent
SE V EKSTRA
Betekenis van meer marktgericht beleid voor individuele ondernemer
Lage prijzen
Inkomen
Ondernemend
"Snoepwinkeltje"
Boeren en tuinders dienen in hun bedrijfsvoering rekening te houden
met veranderde omstandigheden. Eén van de omstandigheden die mo
menteel aan het veranderen is, is het EG-landbouwbeleid. Door bud
gettaire nood gedwongen wordt het EG-landbouwbeleid herzien. In
de diskussie over deze herziening lijkt er steeds meer overeenstemming
te bestaan over een meer marktgericht beleid. In dit artikel wordt een
uitwerking gegeven van zo'n meer marktgericht beleid en worden en
kele algemene opmerkingen gemaakt over hoe de land- en tuinbouw
hierop kan inspelen.
'i
V V
'i'
m
OJ7.
r;-\ r /'&m
Wanneer landbouwbeleid gedefi
nieerd wordt als alle overheidsbe
moeienis met de agrarische produktie
en markten, dan betekent een meer
marktgericht beleid een verminderd
overheids-ingrijpen en wordt er dm
meer overgelaten aan de werking var
de markt. Dit zal voor het EG-
landbouwbeleid tot gevolg hebben,
dat de interventie en exportrestituties
worden verminderd. Op zich is een
streven naar een méér marktgericht
beleid logisch. Immers het zoveel mo
gelijk op eigen benen kunnen staan,
biedt een sektor voor de toekomst het
beste perspektief. Een stukje (EG)
overheidsingrijpen in de prijs- en in
komensvorming blijft echter ook in
de toekomst noodzakelijk en recht
vaardig. Terecht wordt dan ook
gesproken van een meer marktgericht
EG-beleid in plaats van een volledig
marktgericht beleid.
Langere termijn
Vanwege het belang van de agrarische
sektor voor de nationale ekonomie
(en welzijn) en de bijzondere kenmer
ken van het agrarische produktiepro-
ces, kan ook op langere termijn de
agrarische produktie niet volledig aan
de werking van de markt worden
overgelaten. Hierbij kan verwezen
worden naar de huidige doelstellingen
van het EG-landbouwbeleid, zoals het
veiligstellen van de voedselvoorzie
ning, een redelijke levensstandaard
van de landbouwbevolking etc. In de
huidige diskussie over de herziening
van het landbouwbeleid staan deze
doelstellingen dan ook niet centraal,
maar gaat het om wijziging van de in
strumenten (interventie, exportresti
tutie). In deze is het ook kenmerkend
dat in bijna alle landen van de wereld,
zowel rijk als arm, de overheid zich
bemoeit met de agrarische produktie.
Wanneer gesproken zou worden over
een marktgericht beleid, wordt ook
ten onrechte de indruk gewekt dat de
land- en tuinbouw nu niet voor de
markt zou produceren. Voor vele
agrarische produkten is er geen markt
ordening. Trouwens zelfs voor de
zware marktordeningsprodukten zo
als melk en granen, zou men kunnen
beweren dat de producent voor de
markt produceert. Deze "markt"
wordt echter door de overheid deels
kunstmatig in stand gehouden.
Het streven naar een meer marktge
richt beleid is een langere termijn be
leid. Op korte termijn zijn
aanvullende maatregelen noodzake
lijk om de nijpende EG-
budgetproblemen op te lossen. Het op
korte termijn overschakelen naar een
meer marktgericht beleid moet om
een aantal redenen worden af
gewezen.
Onaanvaardbaar
Gezien de verantwoordelijkheid van
de overheid voor het tot dusver ge
voerde landbouwbeleid, kan de over
heid zich niet zomaar terugtrekken.
Dit wordt versterkt door het feit dat
er eigenlijk te laat wordt ingegrepen.
Het marktevenwicht is dusdanig ver
stoord, dat het van de ene da$ op de
andere overschakelen naar een (meer)
marktgericht beleid leidt tot onaan
vaardbare prijs- en inkomensdalin
gen. De overheid dient (mede)
mogelijkheden te kreëren voor de sek
tor om zich aan te passen en de ge
volgen van deze aanpassingen op te
vangen.
Bij een meer marktgericht beleid zul
len als gevolg van de huidige overpro-
duktie de prijzen fors dalen. Op
langere termijn wanneer het aanbod
zich heeft aangepast aan de vraag en
er weer sprake is van een markteven
wicht, zullen de prijzen niet zo laag
zijn. Hoe hoog die prijzen wel zullen
zijn is moeilijk te voorspellen. Wel is
duidelijk dat het toekomstig prijsni
veau bij een meer marktgericht beleid
niet vergeleken moet worden met de
huidige wereldmarktprijzen. De hui
dige wereldmarkt is overdreven ge
zegd een dumpplaats van
overschotten tegen weggeefprijzen.
Bij een meer marktgericht beleid - ook
door landen buiten de EG - zullen de
ze prijzen onherroepelijk stijgen. Dit
benadrukt trouwens nog eens het be
lang van een internationale aanpak
van de landbouwproblematiek.
Een meer marktgericht beleid bete
kent niet per definitie lagere prijzen.
Niet onredelijk
De prijsvorming is afhankelijk van
vraag- en aanbod-faktoren. Met be-
Het streven naar een meer marktgericht beleid is logisch, een stukje (EG) over
heidsingrijpen in prijs- en inkomensvorming blijft echter noodzaak.
trekking tot de prijsvorming is trou
wens op te merken dat het huidige
EG-prijsniveau blijkbaar niet als on
redelijk hoog wordt ervaren. Per slot
van rekening zijn de budgetproble
men en niet het huidige prijsniveau
aanleiding tot een herziening van het
landbouwbeleid. De ontwikkeling van
de prijzen van voedingsmiddelen in
vergelijking tot het algemene prijspeil
geeft dat ook aan. Net zo min als het
mogelijk is aan te geven hoe de prij
zen in de EG zich ontwikkeld zouden
hebben zonder landbouwbeleid, is het
mogelijk aan te geven hoe de prijzen
zich in de toekomst zullen ontwikke
len bij een meer marktgericht beleid.
Misschien dat de prijzen zullen gaan
in de richting van de produktiekosten
in de belangrijkste produktiegebie-
den. Afhankelijk van de mate waar
in er in de toekomst nog een stukje
afscherming plaatsvindt ten opzichte
van de wereldmarkt zijn deze produk-
tiegebieden al of niet in de EG
gelegen.
De vraag hoe de land- en tuinbouw
dient in te spelen op een meer markt
gericht beleid is moeilijk aan te geven.
Wel kunnen enige algemene opmer
kingen worden gemaakt.
Kwaliteit en kostprijs
Een meer marktgericht beleid bete
kent dat de afzetmogelijkheden van
de huidige overschotprodukten zullen
verminderen, tenzij er alternatieve
aanwendingsmogelijkheden voor de
ze produkten worden gekreëerd.
Alternatieve produkten bieden alleen
soulaas wanneer er vraag naar is en
wanneer deze produkten geen vervan
gers zijn van huidige produkten. Hier
bij moet men ook voorzichtig zijn ten
aanzien van alternatieve produkten,
die op dit moment een reëel alterna
tief zijn vanwege de huidige
EG-steun.
Een meer marktgericht beleid bete
kent een ontwikkeling van een aan-
bodmarkt naar een markt waarin
meer rekening moet worden gehou
den met de vraag. Belangrijke ele
menten hierin zijn naast de prijs, de
kwaliteit van de produkten en de di
versiteit van de markt. Een meer
marktgericht beleid betekent voor de
individuele boer en tuinder dat hij of
een beter produkt of goedkoper moet
produceren dan zijn konkurrent.
Kwaliteit en kostprijs zullen dus
doorslaggevend worden.
W. Koops
Aan de in het vakantieseizoen zeer
druk bereden weg van Middelburg
naar de Walcherse kust bij Zou-
telande, waar de plaatselijke VVV
haar strand gezien de vele uren
zonneschijn de "Rivièra van Ne
derland" noemt, heeft akkerbou
wer A. Dingemanse'van de zomer
een mini-camping geopend. Dat
het tot een professionele kleine
camping omgetoverde vroegere
weitje tussen het bedrijf en de weg
de toerist aanspreekt, bleek al op
de dag van de opening toen het
volgens de gemeente maximaal
toegestane aantal kampeereenhe-
den van 10 al vrij snel was bereikt.
Meer fans van het kamperen bij de
boer moesten vriendelijk doch be
slist doorverwezen worden naar
kollega's in de buurt.
De kontrole op de naleving van de
wettelijke regels en voorschriften
bij de mini-campings door de po
litie is streng. "In het algemeen
geldt, zo zegt de voorzitter van de
reeds meer dan honderd leden tel
lende Zeeuwse vereniging van
kamperen bij de boer, de VEKA
BO, de heer P. Lampert, dat in
het zomerseizoen 5 eenheden (ten
ten, caravans) zijn toegestaan op
de mini-campings. Gedurende 6
weken in het hoogseizen mag dat
aantal met 5 worden uitgebreid tot
maximaal 10 en ificidenteel is bij
een piek een uitloop naar i5 een
heden maximaal toegestaan. De
VEKABO streeft er naar de 15
eenheden als maximum voor het
gehele seizoen vastgesteld te krij
gen zonder dat de agrarische be
drijven daardoor gekonfronteerd
worden met allerlei wettelijke be
perkingen en de neventak rekrea-
tie de bedrijfsvoering op het
eigenlijke landbouwbedrijf zou
gaan belemmeren. Natuurlijk is er
verder een flink aantal eisen t.a.v.
hygiëne, aanpassing in. het land
schap e.d.
De heer A. Dingemanse die bijna
een ton in de nieuwe akkommo-
datie heeft gestoken (de wei is geë
galiseerd en gedraineerd, er is een
ruime beplanting rondom aange
legd, een brede toegangsweg van
beton (in de herfst te gebruiken
voor opslag van bieten) en een
Onder grote belangstelling werd de mini-camping op 15 juli jl. geopend.
fraaie sanitaire voorziening met
WC's douches en een kantoor
tje, vertelde ons dat het idee van de
mini-camping vorig jaar novem
ber is ontstaan toen hij en zijn
vrouw tot de ontdekking kwamen
dat het akkerbouwjaar 1986 door
de lage prijzen bij aardappelen en
uien weer matig tot slecht ging af
lopen. "Mijn vrouw en ik kwa
men tot de slotsom dat we er wat
bij moesten gaan doen en we heb
ben lang nagedacht over de ver
schillende alternatieven. De teelt
van bloemzaad misschien, maar
daar bleek bij de handelshuizen
geen belangstelling voor. De bie
tenteelt zit op slot dus ook daar
geen soulaas. Ook hebben we se
rieus gedacht over het opzetten
van een ultra modern mestvar-
kenshok met 680 plaatsen. Maar
we zagen dat vanwege de grote in
vestering en de marginale prijzen
toch niet zitten. Uiteindelijk is het
dan toch het toerisme geworden.
Een enthousiast bezoek van buur
man P. Lampert (de voorzitter
van VEKABO) heeft ons over de
streep getrokken". Dingemanse
treedt met de boerencamping ove
rigens in het voetspoor van zijn
vader die vroeger ook al een mini-
camping had, maar daar op late
re leeftijd mee is opgehouden.
De keuze voor de rekreatie is door
de drie dochters en de zoon met
veel instemming begroet. De bei
de oudste dochters zijn er met
geen stok weg te slaan. Voor hen
is het vakantiewerk dat zij veel lie
ver doen dan rooien van aard
appelen of iets dergelijks.
Dingemanse: "Het is een investe
ring die vergeleken met een
varkens- of kippenstd! of een ka
vel grond van 5 ha wel meevalt
maar het financieel resultaat moe
ten we natuurlijk nog maar af
wachten". Het inkomen dat met
een mini-camping te behalen valt,
is zo blijkt uit berekeningen van
de SEV van de ZLM, in hoge ma
te afhankelijk van de bezetting ge
durende het seizoen en dat hangt
dan weer nauw samen met de
plaats van de camping vlak bij het
strand, aan het water, tegen de
duinen enz. De opbrengst per
vaste standplaats, dus de eerste 5
varieert van 1.000,tot
1.700,Voor de overige plaat
sen in het hoogseizoen variëren de
prijzen van 17,50 tot 25,per
eenheid per dag. Dit kan per een
heid nog eens 700,tot
1.000,opbrengen bij een ove
rigens niet vaak voorkomende vol
le bezetting. De bruto-opbrengst
varieert dus van 8.000,tot
13.000,per kampeereenheid.
Daar gaan dan de kosten nog af.
Netto komt men uitgaande van
een volledige bezetting op een ex
tra arbeidsinkomen van
ƒ5.000,— tot ƒ9.000,— per
ADingemanse
jaar", aldus de berekening van de
SEV.
"Tja, een camping erbij", stelt de
Zeeuwse akkerbouwer wiens be
drijf 47 ha groot is, toch wel te
vreden vast. "En we hebben al
werk genoeg op onze boerderij.
Maar dat komt omdat we als on
dernemend gezin niet snel tevre
den zijn over onszelf en het
bedrijf. Ik hoorde laatst nog
iemand zeggen", zo zegt de en
thousiaste Walchenaar opti
mistisch, "dat degenen die in
moeilijke tijden hun bedrijf toch
vergroten het in de nabije toe
komst redden. Nou dat wil je dan
toch proberen en als het dan niet
met akkerbouwprodukten gaat of
met de intensieve veehouderij dan
met toerisme".
"Je moet flexibel zijn tegenwoor
dig en je bedrijf mag ook weer een
"snoepwinkeltje" zijn, iets wat
zo'n 10 tot 20 jaar geleden bepaald
niet door de landbouwvoorlich
ting werd gepredikt... Men moest
specialiseren, maar wie het gedaan
heeft is toch zeer kwetsbaar geble
ken", zo meent Dingemanse, die
alle mogelijkheden voor een ver
dere versterking van zijn bedrijf
overigens open heeft gehouden:
"De plaats van onze mini-
camping vóór het bedrijf is bewust
gekozen want het is nog helemaal
niet uitgesloten dat achter het be
drijf in de toekomst andere uit
breidingen plaats zullen
vinden
J. Wierenga
Vrijdag 16 oktober 1987
13
