Teelt brouwgerst zwaar
onderschat alternatief
Duidelijkheid over de Deltatarwe
Wijzigingen in
kwaliteitspremie mest
Graanstudieclub wil uitbetaling naar
kwaliteit bij graan.
Vooral in het Zuidwesten van ons land liggen er voor de akkerbouw
bedrijven nog mogelijkheden met betrekking tot de teelt van brouw
gerst. Als in vrijwel geen ander gebied zijn de bodemkundige en kli
matologische omstandigheden zo gunstig voor de teelt van een goede
kwaliteit gerst als in dit gebied. Bovendien zit er in de markt nog veel
ruimte. Er is dus gewoon vraag naar brouwgerst. Zo wordt van de
jaarlijks door de Nederlandse mouterijen verwerkte gerst - die
200.000 ton groot is - niet minder dan 2/3 geïmporteerd uit landen
als Denemarken, Groot-Brittanië en Frankrijk. Wanneer de Neder
landse telers deze verhouding bij zouden buigen naar 50/50 dan zou
dit al een toename van het gerstareaal betekenen van liefst ca. 7.000
ha..
Saldoberekening brouwgerst versus wintertarwe.
Omschrijving opbrengsten oogst 1986
opbrengsten oogsten '84/'86
Brouwgerst Baktarwe
Brouwgerst Baktarwe Voertarwe
Hoofdprodukt kg:
7400
8600
6200
8300
8300
prijs:
55,80
48,10
55,80
48,10
45,60
4129,-
4137,-
3460,-
3992,-
3785,-
Bijprodukt
294,-
360,-
294,-
360,-
360,-
Bruto opbrengst
4423,-
4497,-
3754,-
4352,-
4145,-
Toegerekende kosten
612,-
1397,-
612,-
1397,-
1362,-
Saldo
3811,-
3100,-
3142,-
2955,-
2783,-
Brouwgerst - wintertarwe
711,-
187,-
359,-
Eén ander kwam naar voren op een
gesprek dat op initiatief van de Am-
ro Bank te Oostburg onlangs is geor
ganiseerd met o.m. de heer J. Menu
van Mouterij Menu B.V. te
Kloosterzande die aanwezig was na
mens gezamenlijke mouterijen in
Nederland en ir. I. Duynhouwer van
het Nederlandse Instituut voor
Brouwgerst, Mout en Bier te Zeist.
Dit gesprek was een vervolg op een
afgelopen winter gehouden onder
zoek onder 200 Zeeuws-Vlaamse
boeren naar het toekomstperspectief
van de akkerbouwbedrijven.
Onderschat
Daarbij was o.m. brouwgerst als een
alternatief met goede gelijkheden
naar voren gekomen. In het recente
gesprek met de vertegenwoordigers
van de bedrijfskolom werd o.m.
gesteld dat gerst als gewas vaak ten
onrechte nog wordt onderschat. Een
verklaring daarvoor zou kunnen zijn
dat brouwgerst tot voor enkele jaren
vaak als noodgewas werd toegepast,
zodat het ook meestal niet onder
ideale omstandigheden kon groeien.
Allerlei recente ontwikkelingen bij
rassen en teelttechnieken en de da
ling van de tarweprijs hebben er toe
geleid dat de teelt van gerst een zeker
zo hoog saldo op kan leveren als
wintertarwe (zie tabel).
Marktgericht
In de gesprekken is verder gebleken,
zo zegtde heer A. Veerman, agra
risch specialist van de Amro-bank te
Oostburg, dat er knelpunten zijn
tussen de schakels in de bedrijfsko
lom die loopt van teler, collecteren
de handel, mouterijen naar de brou
werijen. Vooral tussen de collecte
rende handel en de mouterijen zijn
de contacten niet optimaal. Zo zijn
veel handelaren nog nooit op de
door hen beleverde mouterijen ge
weest. Men kwam dan ook tot de
conclusie dat de hele bedrijfskolom
een meer open karakter moet gaan
krijgen. Er moet meer marktgericht
worden gedacht en gewerkt. "Waar
is vraag naar" en "wat kan ik
kwijt" zijn vragen die te weinig in de
bedrijfskolom blijken te leven. Ove
rigens is ook duidelijk geworden dat
de graanhandelaar als schakel tussen
de teler en de mouterijen (waarvan
er na recente fusies nog 4 zijn in ons
land) onontbeerlijk is. De mouterij
en zijn namelijk gebaat bij grote ho
mogene partijen en die kunnen wor
den samengevoegd bij de handel.
Prijsgarantie
Voorwaarde voor een verdere ont
wikkeling van de brouwgerstteelt is
uitdrukkelijk wel, zo werd beklem
toond, dat het voor alle partijen fi
nancieel interessant moet zijn. Voor
de individuele boer betekent dit dat
bij een afzet- en prijsgarantie moet
hebben bij een vooraf overeengeko
men prijs. Zo mogelijk zouden prijs
afspraken moeten worden gemaakt
voor meerdere jaren. De collecteren
de handel - die overigens oploopt te
gen het probleem van gescheiden
opslag ten behoeve van uitbetaling
naar kwaliteit - zal ook zijn marge
moeten hebben terwijl de mouterij
gebaat is bij grote homogene partij
en tegen een acceptabele prijs. De
teelt van brouwgerst die geen nieuwe
investeringen vraagt en relatief wei
nig teeltkosten met zich meebrengt,
kan, zo is tevens uit het Amro-
onderzoek gebleken, een goede ver
vanger zijn voor uien of veldbonen.
Het NIBEM zal, zo is toegezegd, op
korte termijn een uitvoerige teeltbe
handeling voor gerst het licht doen
zien, zulks ten behoeve van o.m. po
tentiële nieuwe gersttelers.
J. Wierenga
Correctie: stikstofbemesting
zomergerst
In ons blad van vorige week is in het
artikel: "Stikstofbemesting en kor
relopbrengst bij zomergerst" een
zetfout geslopen. Er staat: Het per
centage brouwgerst voldeed bij
Prisma en bij Trumpf niet aan de
normen. Dit moet zijn: Het percen
tage brouwgerst voldeed bij Prisma
wel en bij Trumpf niet aan de
normen.
Door Meelfabriek Alkmaar gebakken proefbroden van Delta-tarwe
zonder enige toevoeging van z.g.n. broodverbeteraars.
Na alle
o.a. in dit blad zijn verschenen lijkt
het zinvol om de juiste gegevens over
het Delta-tarwe project eens op een
rijtje te zetten. Zoals reeds eerder in
dit blad vermeld is op initiatief van
de Graan Studie Club Z. Beveland
getracht om een superbaktarwe te te
len. Deze tarwe zou dan Deltatarwe
moeten heten. Om tot dit doel te ko
men moet men uiteraard uitgaan van
een ras dat kwalitatief beter was dan
de rassen die tot dan gebruikelijk
waren. Nederlandse rassen vielen
(voorlopig) af en dus werd na rijp
beraad gekozen voor het Duitse ras
Urban, waarvan toen óók al bekend
was dat de kwaliteit niet die was van
onze Nederlandse rassen. Echter om
zijn kwaliteit en om zijn goede land
bouwkundige eigenschappen werd
destijds bewust gekozen voor een
wellicht wat lagere kg. opbrengst.
De diskussie die nu ontstaan is over
een opbrengst van 6900 dan wel 7500
kg was dus niet nodig geweest. Na
evaluatie van de nu bekend zijnde
gegevens en daarnaast het proefbak-
ken door Meelfabriek Alkmaar (zie
foto) kan over de kwaliteit en de
kwantiteit het volgende worden ver
meld: Een doorsnee monster van de
partij zoals die is opgeslagen bij de
C.Z.A.V. te Wemeldinge bevat: Een
eiwitpercentage van 14.2, een Hag-
berg valgetal van 212, een Zeleny
waarde van 62 en een broodvolume
van 4200. Deze waarden zijn, al
thans voor 1987, zéér goed en de
partij bestaat hiermede op eenzame
hoogte. Over de kg-opbrengst kun
nen we kort zijn, deze ligt op het ni
veau van de gemiddelde opbrengst
over alle rassen op Z. Beveland nl.
7450 kg. Een opbrengst waar de le
den van de Graan Studie Club zeker
tevreden zijn. Bij een opbrengst van
dit niveau en een prijs die toch zo'n
10% hoger zal liggen dan van de
doorsnee tarwe kan men immers
spreken van een geslaagd experi
ment, hoewel een ieder daar natuur
lijk het zijne over mag denken.
Uitbreiding (in dit jaar: 1987)
Gebleken is voorts dat door een aan
gepast N-regelen door tijdig te
oogsten de kwaliteit positief kan
worden beïnvloed. Zowel eiwitge
halte als valgetal worden lager naar
mate de oogst later plaatsvindt.
Toch is gebleken dat de mogelijkhe
den van het ras Urban nog niet vol
doende bekend zijn, immers we heb
ben voorheen ook Arminda en Okapi
moeten leren telen. Gegeven het feit
dat kwaliteit van onze landbouwpro-
dukten steeds belangrijker wordt
(niet alléén voor tarwe!) en gegeven
het feit dat de interventienormen
Het Bestuur van de Stichting Lande
lijke Mestbank wil wijzigingen aan
brengen in de vorige maand door het
Landbouwschap goedgekeurde pre
mieregeling voor kwaliteitsmest die
over grotere afstanden getranspor
teerd wordt. De minimaal te over
bruggen afstanden zullen voor
pluimvee- en rundveedrijfmest wor
den verlaagd van 125 tot 100 kilome
ter en voor varkensdrijfmest van 100
tot 75 kilometer.
Volgens de Landelijke Mestbank
passen de kortere afstanden beter bij
de afzetpatronen die inmiddels zijn
ontstaan. De wijziging zal gepaard
ga&n met verlaging van de premie,
$>mdat het beschikbare bedrag anders
niet toereikend meer is. De mest
bank wil ook de afleveringsprijs van
de getransporteerde runder- en var-
kensmest verhogen omdat de markt
daarvoor ruimte biedt.
Tenslotte wil de mestbank de op-
haaltarieven voor het hele land op
dezelfde noemer brengen.
Het bestuur van het Landbouw
schap machtigde woensdag het dage
lijks bestuur om met de mestbank
afspraken te maken óver de voor
gestelde wijzigingen in de premiere
geling. Wel zal er gelegenheid zijn in
de volgende vergadering aan deze
zaak nog een bespreking te wijden.
Rassenbericht wintergerst
verschenen
Bij het Rijksinstituut voor Rassen-
onderzoek is een rassenbericht over
wintergerst verschenen. Hierin wor
den de resultaten van de verschillen
de rassen op de verschillende proef
velden afgelopen seizoen beschre
ven. Door late oogst konden niet
van alle proefvelden gegevens ver
werkt worden in het rassenbericht.
Door sterke legering kon van een
proefveld in Zeeland geen opbrengst
worden bepaald. Het rassenbericht
is verkrijgbaar bij het RIVRO, tel.
08370-79111.
De Graan Studie Club in Zuid-
Beveland heeft besloten het inia-
tief te nemen voor het tot stand
komen van uitbetaling van graan
naar kwaliteit. De regeling zou
voor het teeltjaar 1988 al in moe
ten gaan. Het gaat hier om een
nieuwe ontwikkeling voor ons
land waarvan de studieclub
hoopt en verwacht dat ze voor de
granen kwaliteitsverhogend zal
werken. Als parameter voor
kwaliteit zal het eiwitgehalte
worden gehanteerd, immers deze
waarde is door de teler enigszins
worden aangescherpt is door de le
den van de Graan Studie Club beslo
ten door te gaan op de ingeslagen
weg en te trachten een tarwe te telen
die niet direct op de overschotmarkt
terecht komt. Met medewerking van
de fa. Geertsema, die de teeltbegelei
ding verzorgt, en de C.Z.A.V. die
onze tarwe separaat opslaat èn de
kennis binnen de Graan Studie Club
verworven (met behulp van o.a. Wa-
geningse onderzoekers) menen wij
ons, voor kwaliteitstarwe zo uitste
kend geschikte, klimaat te moeten
benutten. De leden van de Graan
Studie Club Z. Beveland zijn dan
ook van zins om aan het Deltapro
ject een flinke uitbreiding te geven.
Het areaal binnen de club zal waar
schijnlijk toenemen van ruim 100
ha. naar ruim 300 ha..
Terugdraaien
De certificaat regeling voor granen
zoals wij die nu kennen zal in 1988
veranderen, immers het was een
proef voor 3 jaar waarvoor subsidie
was toegekend. Het begrip "certifi
caatwaardig" is zodanig ingevoerd
Aanvulling rassenbericht
wintertarwe.
In het vorige week gepubliceerde
artikel over de rassenkeuze bij
wintertarwe voor oogst 1988 was
het meerjarig gemiddelde voor de
korrelopbrengst per ras geba
seerd op voorlopige gegevens van
het R.I.V.R.O. Inmiddels zijn de
definitieve getallen voor korrel
opbrengst over de periode
1982-1987 bekend. We geven uit
het artikel de genoemde wijzigin
gen in de laatste kolom weer en
drukken tevens nog het gemid
delde over 1987 af.
Ing. J.M. van der Weele
te beïnvloeden door een aange
paste II-gift en tijdig oogsten. De
cijfers die hiervoor uiteraard
noodzakelijk zullen zijn komen
ook volgend jaar via de
certificaat-regeling van het onaf
hankelijke Instituut voor Graan
Meel en Brood. Medewerking
van de collecterende handel, de
CZAV, is onontbeerlijk en is in
principe reeds toegezegd. Het
gaat hier overigens in wezen om
een kunstmatig tot stand ge
bracht verschil dat bij verkoop
van de gemiddelde partij uiter
aard niet boven water komt.
dat het van essentieel belang is deze
regeling voort te zetten in welke
vorm dan ook. Mocht er onver-
hoops negatief worden beslist voor
de toe te kennen subsidie dan zou
het wenselijk zijn dat de collecteren
de handel de benodigde apparatuur
(de z.g.n. N.I.R. apparatuur) aan
zou schaffen. In de visie van de
G.S.C. zou het een terugdraaien van
de klok zijn indien men overweegt
om, mede door toedoen van alle
oogstperikelen van dit jaar, terug te
grijpen naar oudere, kwalitatief
mindere rassen. Deze tarwes heben,
naast het nadeel van een lagere prijs,
óók nog het nadeel van een laag uit-
malingspercentage hetgeen ze onge
schikt en dus ongewild maakt voor
de maalindustrie.
De prijzen, zoals nu gehanteerd voor
de diverse tarwesoorten, benadruk
ken het feit dat kwaliteit belangrijk
is! De Graan Studie Club meent met
Urban Superbaktarwe en Prisma
Brouwgerst op de goede weg te zijn.
A.J.J. de Feyter
voorzitter Graan Studie Club
Tabel 1
Korrelopbrengsten in verhou
dingsgetallen (1) van wintertarwe
in het zuidwestelijk kleigebied:
het gemiddelde over 1987 en het
gemiddelde over de jaren 1982
t/m 1987.
Ras
gemid
ZW-klei-
deld
gem.
1987
1982-1987
Obelisk
111
104
Granta
95
99
Kraka
95
99
Pagode
114
105
Arminda
101
97
Okapi
98
100
Saiga
98
97
Granada
91
97
Citadel
97
100
Taurus
105
100
Sarno
93
99
Tombola
100
102
Miller
102
101
Apollo (943 B7)
104
105
Pluton (CF
69861)
93
101
CB 8277
106
106
vdH 1150-83
100
101
vdH 7518
101
102
Semu 82-35
90
92
Her zog
101
101
Triticale
Salvo
95
97
G1221
104
104
100 k/ha
7740
8850
1) De verhoudingsgetallen van de
teeltmethoden zijn wel vertikaal
(binnen de kolom), maar niet ho
rizontaal (tussen kolommen) ver
gelijkbaar, omdat ze berekend
zijn uit het gemiddelde per teelt
methode. Dit laatste is onderaan
in de kolommen vermeld.
Vrijdag 2 oktober 1987
9
