Graanhandelaar Van Stolk:
"EG- tarweoogst 1987 ramp
"Boer wordt eindelijk
markgericht ondernemer"
Oogst in Zuidwesten behoort tot 'minst slechte9
Schot
Premie
Interventie
Kwaliteitstarwe
Hoop
Direkteur Zweegers over stagnerende
verkoop landbouwmachines:
De kwaliteit van de tarwe, oogst
1987, is in het Zuidwesten net als
overigens in de rest van ons land
en in de EG als geheel slecht te
noemen. Een positief lichtpuntje
is dat de eerste bakproeven heb
ben uitgewezen dat de tarwe uit
het Deltagebied relatief gezien
toch nog tot de betere behoort.
Ook de totale produktie valt te
gen. Deze tegenvaller die vooral
veroorzaakt is door het slechte
zomerweer zal de akkerbouwers
veel geld gaan kosten.
De vele neerslag en legering heeft een kleine korrel en veel schot(kieming)
veroorzaakt.
De indruk bestaat dat de in het Zuidwesten van ons geteelde tarwe relatief
gunstig afsteekt bij die in de rest van de EG.
De vele neerslag en legering heeft
een kleine korrel en veel kieming
(schot) veroorzaakt en daardoor zijn
de bakeigenschappen van de tarwe
flink aangetast. Gevreesd moet dan
ook worden dat een groot deel van
de Westeuropese tarwe voor een la
gere prijs naar de voerbak gaat en
dat veel tarwe niet in aanmerking
komt voor de interventie. In het al
gemeen geldt voor ons land dat tar
we die vóór de 27e augustus binnen
is gehaald van een aanzienlijk betere
kwaliteit is dan de oogst daarna.
Spijtig genoeg is slechts ca. 10% van
de oogst voor 27 augustus geborgen.
Volgens de in Rotterdam gevestigde
graanhandelaar Koninklijke Van
Stolk B.V. is er in heel Europa wat
de kwaliteit van het graan betreft
sprake van een ramp. Tarwe van bo
ven de 150 Hagberg valgetal (voor
interventie als baktarwe moet dit ge
tal -dat de mate van schot aangeeft-
minstens 220 zijn en voor de maalin-
dustrie mag het niet onder de 180 lig
gen) is volgens de heer Mark van
Stolk nauwelijks te pakken te krij
gen. "En aan de kwaliteitseis van
180 valgetal moeten we absoluut
vasthouden voor de maalindustrie.
Hij heeft de indruk dat de handela
ren en coöperaties die nog wel be
schikken over redelijke partijen deze
vasthouden.
Van Stolk, die uitsluitend buiten
landse tarwe koopt, omschrijft de
kwaliteit van tarwe in alle graanpro-
ducerende EG-landen als "slecht".
Op de zeer onrustige graanmarkt
wordt naarstig gespeurd naar goede
schotloze partijen. Daarvoor wor
den flinke premies betaald. De Rot
terdamse graanhandelaar verwacht
dat een groot deel van de EG-tarwe
- ook van de Nederlandse - in de
voerbak terecht komt. De import uit
derde landen als de VS en Canada,
die de laatste 10 jaar terug is gelopen
van 50 naar ca. 10% zal dan ook, zo
verwacht hij, dit jaar weer aanzien
lijk stijgen. Volgens de Rotterdamse
graanhandelaar moet komend jaar
in de EG regionaal worden gevreesd
voor een tekort aan graan. Ook in
ons land zou zich dit fenomeen zeker
voor kunnen doen. Tot december
verwacht hij een vrij goede markt
voor maaltarwe maar vanaf januari
zal de prijs onder druk komen door
dat dan veel franse tarwe op de
markt komt.
Verrast en zeer geïnteresseerd toont
Van Stolk zich over de kwaliteits
kenmerken van de DELTA-tarwe
van de graanstudieclub op Zuid-
Beveland die o.m. een Hagberg val
getal heeft van ca. 230. "Zeer inte
ressant. Dat lijkt me een goede partij
die zeker kan concurreren met kwa-
liteitstarwe's uit het buitenland", zo
meent hij.
Volgens de directeur afdeling Gra
nen en Meststoffen van Cebeco-
Zuidwest, de heer D. Mooijaart,
heeft het afwisselende koude en war
me weer plus de vele neerslag een die
Vrijdag 11 september 1987
voldoet aan de minimum kwaliteits
eisen voor interventie van bakwaar-
dige tarwe. Het is dan ook erg moei
lijk om de tarwe dit jaar buiten de
voerbak te houden. Wij zoeken
naarstig naar kleine deelmarkten
waar misschien nog afzet gevonden
kan worden". Hoewel er nauwelijks
een partij tarwe is zonder schot
merkt Mooijaart nog op dat dit kwa
liteitseuvel in veel mindere mate
voorkomt in de ca. 10% van de
oogst die vóór 27 augustus gedorst
is. Deze is kwalitatief aanzienlijk beter
en heeft een redelijk valgetal tussen
150 en 180. Bij de oogst na de 27-e
augustus ligt het valgetal tussen 80
en 120. De directeur Granen bij
Cebeco-Zuidwest spreekt van een
muurvaste situatie op de tarwe-
markt. De partijen nemen een af
wachtende houding aan, voor wat
betreft de prijs voor partijen gele
verd na 27 augustus.
Graan- en Meelhandelaar M. Krijger
uit Renesse verwerkt hoofdzakelijk
inlandse tarwe. Ook Krijger consta
teert - nu de eerste monsters binnen
zijn - dat de. kwaliteit over het alge
meen slecht is. "De tarwe maalt wel
goed maar de bakkwaliteit is er ze
ker niet", zo zeg hij. Krijger geeft
een premie voor Obelisk en zeker
ook voor Urban die hij goed kan ge
bruiken en waarvan hij hoopt dat er
meer van geteeld gaat worden. Naar
zijn mening zal de Nederlandse ak
kerbouwer de komende jaren toch
meer in de kwaliteitstarwe's moeten
zoeken want daar worden de pre
mies betaald. Krijger, die voor
schotloze partijen dit jaar een flinke
premie wil betalen, constateert te
vens dat er in het Zuidwesten proble
men dreigen te ontstaan bij het dro
gen van graan, omdat de droogcapa-
citeit te gering is.
Bij meelfabriek A.J. Verhagen B.V.
te Fijnaart worden eveneens inland
se tarwe's verwerkt. Deze fabriek
kan daar goed mee werken want de
afnemers van Verhagen - de biscuits-
fabrieken - eisen een bloem met een
niet al te hoog eiwitgehalte. Hoewel
bij Verhagen nog niet alle cijfers zijn
verwerkt is men ook al wel tot de
zelfde conclusie gekomen: kwali
teitstarwe is er dit jaar nauwelijks.
Verhagen wil graag rassen met een
volle korrel zoals Tombola. "Wij
moeten iedere dag bloem van dezelf
de kwaliteit leveren en betrekken de
daarvoor benodigde grondstof altijd
uit eigen land. Of dat dit jaar geheel
lukt, daarover wil Verhagen nog
geen uitspraak doen. "Mogelijk zal
toch nog wat betere tarwe uit West-
Duitsland moeten worden geïmpor
teerd, maar liever niet".
De directeur van de Coöperatieve
Zeeuwse Aan- en Verkoopvereni-
gmg (de CZAV) in Wemeldinge, de
heer C.S. Rijlaarsdam, heeft de in
druk dat de kwaliteit van in het
Zuidwesten geteelde tarwe in het al
gemeen relatief gunstig afsteekt bij
die in de rest van de EG. Zo is de
oogst in Frankrijk en Engeland in
feite mislukt. Ook in eigen land is de
kwaliteit slecht maar uit proeven
blijkt, volgens de CZAV-directeur,
dat ze in bijvoorbeeld Zuid-Holland
beduidend minder is dan die van de
Zuidwestelijke klei. "Hoewel het
nog te vroeg is voor een definitief
oordeel heb ik er alle hoop en moed
Aan het woord de heer P. Kruit, di-
rekteur van de Geldropse fabrikant
van landbouwmachines P.H. Zwee-
gers. Vorige week baarde Zweegers
opzien door reorganisatieplannen aan
te kondigen die er diep insnijden:
ruim 300 van de 900 arbeidsplaatsen
worden via het zelfstandig maken van
bedrijfsonderdelen afgestoten of ver
dwijnen zonder meer. Inkrim
pingsplannen die in het jaar van het
50-jarig bestaan van het bedrijf wel
bijzonder hard aankomen bij het per
soneel.
Vooral de omvang van de reorgani
satie heeft velen - en niet in het minst
vakbonden en ondernemingsraad -
onaangenaam verrast, temeer omdat
Zweegers (nog) niet in de rode cijfers
verkeert. Wel is de omvangrijke mil
joenenwinst van een aantal jaren ge
leden geslonken tot 'enkele tonnen'
dit jaar, maar verliezen zijn nog niet
geleden. Kruit hierover: "Logisch dat
de vakbonden moeite hebben met de
omvang van de reorganisatie. Maar
ze moeten begrijpen dat we nu nog
het geld hebben om te investeren in
nieuwe fabrikageprocessen. Als je
eenmaal miljoenen per jaar verliest,
kun je dat wel vergeten".
Hoewel Zweegers flinke klappen
krijgt door de zuinige en weinig in
vesterende boer in Europa en Ameri
ka, wijst Kruit deze ontwikkeling niet
op dat de maalindustrie nog wat met
onze tarwe kan en ze niet de voerbak
als bestemming krijgt". Hij schat de
kansen om de tarwe die in het Zuid
westen geoogst is na de 28e augustus
nog af te zetten naar de maalindu
strie op meer dan 50%. Of dat uit
eindelijk lukt hangt vooral af van de
aanbieding van betere kwaliteit tar
we van elders en van de meerprijs.
Volgens Rijlaarsdam heeft Obelisk
r
wat de opbrengsten betreft met ge
middeld 7.600 kg het beste gescoord,
daarna volgen Granta, Arminda en
Urban. Hij zegt niet zoveel vertrou
wen te hebben in de perspectieven
van Arminda, over Urban heeft hij
nog geen oordeel. Wel moet deze 5 a
6 gulden meer opbrengen dan Obe
lisk om op hetzelfde resultaat te ko
men en dat moet nog maar worden
afgewacht! De kwaliteit van de gerst
is de directeur van CZAV wat schot
betreft erg meegevallen. Er lag veel
tegen de vlakte maar er zijn nog
maar weinig partijen afgekeurd. Wel
heeft de korrelgrootte onder het
af, integendeel. "In mijn ogen werd
het hoog tijd dat de boer eens wat
meer marktgericht ging produceren,
zoals dat in de Verenigde Staten veel
meer gebeurt. Alleen al door meer
aan kostenbeheersing te doen, heeft
hij zijn inkomen de laatste jaren toch
aardig op peil kunnen houden, on
danks de landbouwpolitiek van de
EG. In de veehouderij is met een be
ter opfokbeleid, het opruimen van de
onderkant van de veestapel en een be
tere voerprogrammering kennelijk al
veel gewonnen".
Omzet gehalveerd
Het vervelende voor de fabrikanten
van landbouwwerktuigen is alleen,
dat deze branche nu versneld het pro
ces meemaakt, waar de boeren zich in
een reeks van jaren op hebben kun
nen instellen. De omzetdaling van
Zweegers is opmerkelijk. Op de be
langrijkste afzetmarkt van het1 Gel
dropse bedrijf, West-Europa en
Noord-Amerika, is de verkoop in en
kele jaren tijd met resp. 45 en 55 pro
cent teruggelopen.
Illustratief is de gang van zaken bij
de maai machines. Over de hele wereld
werden in 1982 120.000 van deze ap
paraten afgeleverd; Zweegers nam er
hiervan 24.000 voor zijn rekening.
Vijf jaar later is dit aantal gedaald tot
60.000. Zweegers denkt er 11 a 12.000
weer geleden maar de meeste gerst
vindt redelijk vlot een bestemming.
Directeur F.V.E. Verschaffel van de
Meelfabriek Walsemolen Sas van
Gent B.V. heeft aan de hand van een
groot aantal monsters tot zijn verba
zing vastgesteld dat de eigenschap
pen en bakresultaten van partijen dit
jaar erg ver uiteenlopen, soms zelfs
binnen hetzelfde ras. Bij de eerste
proeven doet Obelisk het niet zo
goed als verwacht, Arminda beter
terwijl Urban er boven uitsteekt.
"Maar ook Urban is bepaald in onze
omgeving geteeld nog geen A9 ras".
Wel is dit Westduitse ras volgens
hem een flinke stap in de goede rich
ting. Walsenmolen koopt dan ook al
le Urban die men te pakken kan krij
gen. Verschaffel benadrukt nog eens
dat de meelfabriek in Sas van Gent
voor wat de aankoop betreft een
voorkeur heeft voor inlandse tarwe
mits ze goed van kwaliteit is.
J. Wierenga
P. Kruit, direkteur van Zweegers:
"Boer is zuiniger op zijn machines".
af te leveren. Maaimachines zijn sa
men met maishakselaars en hooi-
bouwmachines het belangrijkste
produkt van Zweegers, die het daar
om vooral van de veehouderij moet
hebben. Het zusterbedrijf Vicon van
de landbouwdivisie Greenland, waar
toe Zweegers behoort, is met de ver
vaardiging van o.m. kunstmeststrooiers
meer op de akkerbouw gericht.
Kleinere series
Toch heeft Zweegers al jaren geleden
de bakens trachten te verzetten, voor
al door een grotere diversiteit aan ma
chines in kleine series te maken. Te
lang, erkent Kruit, is men doorgegaan
met het vervaardigen van de beroem
de cyclomaaiers (een uitvinding van
Zweegers uit de jaren zestig) in zeer
grote series. De boer vraagt meer en
meer om gespecialiseerde machines,
met verstelbare werkbreedte en meer
dere funkties gekombineerd.
Kruit: "We zien de dealer en de boer
als partners in het distributiekanaal,
waarmee we samen de problemen wil
len oplossen. De tijd is voorbij dat een
fabrikant alleen maar zoveel mogelijk
machines in de markt wil drukken.
Niemand is gebaat als zich ergens gro
te voorraden ophopen. We willen zo
wel met boer als dealer heel
openhartig over dit soort zaken
praten".
Harry de Bot
11
"Als gevolg van de druk op zijn inkomen is de boer rationeler aan
het investeren dan vroeger, toen het alleen maar om een zo hoog mo
gelijke produktie ging. Hij zit nu in de fase van procesbeheersing, waar
mee hij eindelijk marktgericht ondernemer wordt. Je ziet dat ook
duidelijk bij de aanschaf van landbouwmachines. De omzet hierin is
drastisch gedaald, niet alleen vanwege het mindere inkomen, maar ook
omdat het accent meer komt te liggen op goed onderhoud en daar
door een langere levensduur. Aankoop van nieuwe machines wordt
uitgesteld".
