"De overheid heeft kennelijk geen notie
hoe al die wettenen regels in de praktijk uitwerken...
GRIETJE MIDDELKOOP 25 JAAR SEV-STER:
Kuikenbroederij in Veldhoven
heeft interesse voor zwembad
FF
Zweegers
Landbouwwerktuigen
wil 300 mensen
ontslaan
"Daar heb ik erg veel moeite mee" en haar stemt klinkt vriendelijk, maar de ondertoon is ernstig, bijna
boos, met het grote aantal wetten en regels dat de laatste jaren op de boeren af komt. Ik kan me voorstel
len dat ze door de bomen het bos niet meer zien. En er soms moedeloos van worden. Zo heeft de mestwet
geving consequenties tot in het huwelijksgoederenrecht toe. Dat kan toch niet de bedoeling zijn geweest
van het aan banden leggen van de mestoverschotten".
Het is een zomerse dag. De bloemen
in de tuin van SEV-ster Grietje T.
Middelkoop-Van der Ploeg (46)
staan in volle bloei. De vaste planten
zijn pas twee jaar geleden gezet, ge
lijk met de bouw van hun nieuwe
woning aan de D. de Botsdijk bij het
dorpje Moerdijk in de Brabantse
Westhoek. Een paar kilometer ver
derop in de polder de spoorweg naar
het gelijknamigindustrieterrein.
"Vanuit de overheid", zo vervolgt
ze een tweede kopje thee inschen
kend, wordt wel erg theoretisch ge
werkt. Men heeft kennelijk geen no
tie hoe al die wetten in de praktijk
uitwerken. Hoe onzeker de mensen
er ook door worden, omdat men niet
weer waar men aan toe is". Wat dat
betreft is er in 25 jaar toch wel veel
veranderd, zo stelt ze vast. "Vijfen
twintig jaar SEV-werkWaar zijn
ze gebleven. Echt werkelijk omge
vlogen. En ieder dag is weer nieuw
voor me. Ik doe dit werk graag en ik
heb nog geen dag bij mezelf het ge
voel gehad dat het teveel werd".
Trots laat de zoon van Grietje Mid
delkoop z'n met veel kreativiteit in
elkaar gezette combine zien.
Streekverbetering
Grietje van der Ploeg kwam op 1 juli
1962 in dienst bij de toenmalige
Noord-Brabantse Maatschappij van
Landbouw. Zij was pas afgestu
deerd als landbouwhuishoudlerares
maar lesgeven zag ze niet zo zitten.
Haar vader die directeur was van een
melkfabriek in het Friese Oosterwol-
de leek een baan wat verder van huis
niet verkeerd en zo kwam het dat ze
solliciteerde naar de funktie van
huishoudvoorlichtster in twee ruil-
verkavelingsgebieden in het Land
van Heusden/Altena en de Amer-
kant. In het kader van de streekver
betering moest daar bij de nieuw
bouw en aanpassing van bestaande
woningbouw bij de boerderijen veel
voorlichting worden gegeven. "Dat
leek me wel wat. En het was echt no
dig. Men leefde er wel erg sober zon
der douche, badkamer, ruime keu
ken en dergelijke. Wat dat betreft
maar ook wat gezinsbudgettering,
het gebruik van electrische huishou
delijke apparatuur en dergelijke be
treft heb ik het gevoel dat we daar
veel hebben kunnen doen. De op
komst van radio, t.v. en auto maak
te voorlichting op dit terrein, later
veel minder urgent en de subsidies
hiervoor liepen dan ook af. Als één
van de eersten werd Grietje toen in
1968 aangesteld als sociaal-
economisch voorlichtster bij de
Noord-Brabantse maatschappijDit
betekende een aanzienlijke vergro
ting van haar werkgebied dat heel
Noord-Brabant ging omvatten en
bovendien een verbreding van haar
werkzaamheden. Die overgang was
toch wel moeilijk, stelt ze achteraf
vast. "Ik werd nog vele jaren gezien
als de juffrouw van de huishoudelij
ke voorlichting. Wat dat betreft
werd ik eerst totaal anders benaderd
als mijn mannelijke collega's. Toch
heeft ze daar zich daar nooit boos
om gemaakt. "Ik kon het wel begrij
pen ook. Wel heb ik daar gepro
beerd zelf iets aan te doen. Niet met
woorden en kreten over emancipatie
en dergelijk maar door met daden te
laten zien dat ik gewoon hetzelfde
werk doe als de mannen bij de SEV.
Acceptatie
Overigens voegt ze er met nadruk
aan toe dat de acceptatie van een
vrouw bij de SEV door de collega's
nooit een punt is geweest. Er werd
ook nooit onderscheid gemaakt in
de zin van "dat is net iets voor jou
of dat is niets voor jou". Als bij
voorbeeld de agenda van haar Bra
bantse SEV-collega Adrie Linden-
berg vol is en er doet zich iets op,
wat dan ook, dan ga ik. Gelukkig
heeft ze ook vanuit de boeren nooit
negatieve geluiden gehoord en ook
bij hen is steeds sprake geweest van
een volledige acceptatie. Voor een
deel is dat wel te verklaren denkt ze
door het feit dat ze van huis uit over
het boerenbedrijf mee kan praten.
Sinds ze in 1968 trouwde met land
bouwer Jan Middelkoop heeft ze
van nabij de ontmening van hun be
drijf naar de akkerbouw meege
maakt, liep een door haar gestarte
hobby schapen houden (het 'Schoo-
nebeker schaap) uit op een niet on
belangrijke tweede tak op het bedrijf
("inderdaad daar ben ik wel een
beetje trots op"), bouwden ze een
nieuw woonhuis bij het bedrijf en
waren er jarenlang onzekerheden
over waar en hoe geplande wegen en
een spoorweg langs of over hun be
drijf zouden worden gerealiseerd.
"Ik wist vroeger wel wat op een boe
renbedrijf te koop was, maar de ech
te sfeer heb ik hier op ons bedrijf in
de polder pas leren kennen en daar
door heb ik voor mijn werk denk ik
toch wel een beter invoelingsvermo
gen gekregen. De in onze bedrijfstak
veel voorkomende gevoelens van on
zekerheid, van spijt en tevredenheid
na belangrijke beslissingen zijn mij
niet vreemd".
Zakelijk
Overigens zou het een misverstand
zijn om te denken dat Grietje Mid
delkoop zich meer aangetrokken
voelt tot sociale of algemene maat
schappelijke problemen. "Integen
deel, zegt ze, sociale, huishoudelijke
en algemeen maatschappelijke zaken
zijn hebben mijn interesse en zijn be
langrijk maar het meest voel ik me
als SEV-ster aangetrokken tot de za
kelijke kanten van het landbouw be
drijf. De financiering, de ontwikke
ling van het bedrijf en bijvoorbeeld
de bedrijfsopvolging spreken me erg
aan. Ik werk ook liever individueel
of in gezinsverband dan in groeps
verband. Ik hou van een direct con
tact, moet de sfeer bij de boer en
boerin thuis voelen en de leefwijze
kennen. Ik zie graag de gezins- en
werksituatie om van daaruit te pro
beren een advies te geven".
Luisteren
Overigens is ze tot de conclusie ge
komen dat met het ingewikkelder
worden van de problematiek in de
landbouw en met de ongunstige be
drijfsresultaten van de laatste jaren
het werk van de SEV ook veel moei
lijker is geworden. Tien jaar geleden
was een maatschapscontract vrij snel
gesloten. Nu moet je veel meer pra
ten, luisteren en rekenen. Vroeger
zocht je met het gezin naar de beste
manier van bedrijfsbeëindiging, uit
breiding of overname. Nu stel je de
vraag of het bedrijf überhaupt wel
overgenomen kan worden en wordt
de vraag gesteld of het bedrijf wel
een inkomen oplevert voor één of
twee gezinnen. Zou u het bedrijf
toch wel voortzetten? Nu willen
mensen veel meer praten en is een
luisterend oor van groot belang. Het
is ook allemaal zo moeilijk gemaakt,
verzucht ze. Alle beslissingen, groot
of klein kunnen zulke grote gevolgen
hebben. Ze kan zich dan ook goed
voorstellen dat veel mensen het
moeilijk hebben om alles bij te hou
den en zich bewust of onbewust zor
gen maken. "Toch", zegt ze, is het
de taak van de SEV om de mensen
zo goed mogelijk te begeleiden en
dat kan soms ook betekenen tactisch
zeggen dat de ontwikkelingskansen
van het bedrijf niet gunstig zijn. Het
is soms verschrikkelijk moeilijk om
een gezin een goed inzicht te geven in
z'n eigen situatie waarbij de slotsom
soms is: mensen jullie redden het
niet meer. Maar je moet eerlijk zijn
en mensen niet met een kluitje het
riet insturen".
Bijbaantjes
Naast haar full-time baan als SEV-
ster heeft Grietje Middelkoop zich
ook als vrijwilligster nuttig gemaakt
in aan de landbouw nauw verwante
organisaties zoals de plattelandsjon
geren en de plattelandsvrouwen.
Ook is zij voor de VVD lid van de
gemeenteraad van Hoge- en Lage-
Zwaluwe. "Zonder deze "bijbaant
jes" zou het werk als SEV-ster me
toch te eenzijdig worden. Ik put uit
die andere activiteiten weer energie
en inspiratie voor mijn dagelijkse
werk. Ik heb dat nodig. Anders denk
ik dat je vast roest". Om dat alles
mogelijk te maken is binnen het ge
zin Middelkoop, (ze hebben één
zoon Sil (13) die al veel belangstel-
Grietje Middelkoop in de tuin, genietend van haar vakantie
ling heeft voor het agrarisch werk)
een vrij strakke taakverdeling inge
voerd. Jo kookt vaak en doet veelal
de boodschappen. Voorts is er hulp
in huis wanneer dat nodig is. Want,
zeg Grietje, het mag in gezin of op
het bedrijf nog zo druk zijn, mijn
SEV-werk gaat altijd voor". Dat ze
dit werk altijd heeft kunnen doen
dankt ze vooral aan haar man Jo die
haar de ruimte geeft en zich altijd
heel bescheiden opstelt. En nooit
vraagt waar of bij wie ze is geweest.
"En als boerin met een baan bui
tenshuis maar binnen dezelfde sector
wordt toch al extra op me gelet".
Verder had ze haar werk ook niet
kunnen doen, beklemtoont ze, zon
der de uitstekende sfeer in het hele
SE V-team en de steun van de ZLM-
organisatie als geheel.
Een kwart eeuw sociaal-
economische voorlichting in Noord-
Brabant. Een vraagbaak voor velen.
Dagelijks, soms 's nachts en in de
weekends wordt ze opgebeld.
("Soms denk ik wel eens moet dat
nu"). Ze heeft in menig gezin de kin
deren zien geboren worden en zien
trouwen. "In heel veel gezinnen heb
ik de ups en downs meegemaakt en
dan raak je er wel erg sterk bij be
trokken. Soms wel eens te sterk en
dan moet je toch proberen het juiste
evenwicht weer te vinden. Je moet er
wel los van blijven. Het is werk,
maar toch...".
J, Wierenga
Een grote kuikenbroederij in Veldho
ven is één van de acht gegadigden om
het rekreatiekomplex 't Witven van de
huidige eigenaar, de gemeente Veld
hoven, over te nemen. Het komplex
omvat met name een groot openlucht-
bad met ligweiden en verder tennis
velden, een midgetgolf baan en een
restaurant. Broederij De Heiberg BV
biedt voor het komplex 1,3 miljoen
gulden en is daarmee de hoogste
bieder.
Dat wil nog niet zeggen dat het Veld-
hovense zwembad met toebehoren in
agrarische handen komt, want het ge
meentebestuur heeft een voorkeur
voor een koper die de rekreatieve be
stemming van 't Witven wil voortzet
ten. De andere inschrijvers komen
dan ook zonder uitzondering uit de
hoek van de projektontwikkeling en
de toeristenindustrie.
Direkteur Frans van Hulst verklaart
zijn verrassende bod (wat wij een kui
kenbroederij in hemelsnaam met een
zwembad beginnen?) met de medede
ling dat hij het rekreatiekomplex
vooral ziet als ruim objekt. Hij is na
melijk met zijn bedrijf in een proce
dure met de gemeente gewikkeld over
de aanleg van een nieuwe weg, die pal
naast de broederij komt. Deskundi
gen hebben hem verzekerd dat de ver-
keerstrillingen van dien aard zullen
zijn, dat de broederij zal moeten wor
den verplaatst.
Van Hulst: "De gemeente zal zo'n an
derhalve hektare grond van ons moe
ten kopen. In ruil daarvoor willen wij
't Witven overnemen en een deel van
ons bedrijf naar een stuk landbouw
grond, dat bij het komplex hoort,
overplaatsen. Het zwembad en wat
daarbij hoort willen wij verhuren.
Volgens ons is het zeker mogelijk om
een van de bassins te verwarmen met
de warmte die uit de broederij vrij
komt. Maar dat moeten we technisch
nog uitzoeken".
Onder meer vanwege zijn rustige lig
ging is de Veldhovense broederij,
waarin jaarlijks zo'n 15 miljoen kui
kens uit de broedmachine komen, vo
rig jaar als enige in Nederland
uitgekozen om de COBB-kip in pro-
duktie te nemen. Dit Engelse kippe-
ras staat bekend om zijn grote
hoeveelheid borstvlees.
P. Zweegers en Zonen, de bekende
Geldropse fabrikant van landbouw
werktuigen, heeft driehonderd men
sen laten weten dat er voor hen geen
plaats meer is in het bedrijf. Zwee
gers, die juist dit jaar het 50-jarig
bestaan viert, heeft 900 man in dienst.
De ingrijpende reorganisatieplannen
zijn nodig omdat de verkoop van
landbouwwerktuigen zowel in binnen-
als in buitenland sterk terugloopt.
De grootste klap wordt uitgedeeld in
Asten. Zweegers wil de onderdelen-
fabriek in die plaats met honderd
werknemers afstoten. Ook een tim-
merwinkel en een drukkerij in Gel
drop komen op eigen benen te staan.
Voor 160 werknemers in Nederland
is geen vervangend werk.
De omvang van de reorganisatie heeft
velen verrast, al was wel duidelijk dat
het slechte investeringsklimaat in de
landbouw voor de toeleveringsin
dustrie niet zonder gevolgen kon blij
ven. De boer heeft immers te maken
met een dalend inkomen, overpro
duce, intrekking van subsidies en de
landbouwpolitiek van de EG.
8
Vrijdag 28 augustus 1987
