■Is bestrijding van het bietecyste-aaltje door gebruik
resistente groenbemesters mogelijk?
@KRAKA ijskoud de beste baktarwe
'Suikerindustrie hoeft niet bang te zijn'
Inrichting
spoelplaatsen
Goede start Nederlands uienseizoen 1987/1988
Bladrammenas en gele mosterd zijn erg geschikt om tot laat in het
jaar in de stoppel te zaaien. Tot voor kort was de vermeerdering van
het bietecyste-aaltje een nadeel van deze groenbemesters. De laatste
jaren zijn er echter nieuwe rassen verschenen die een bepaalde mate
van resistentie bezitten tegen het bietecyste-aaltje. In hoeverre deze
rassen het bietecyste-aaltje bestrijden, zal in dit artikel worden
besproken.
Waardplanten voor het bietecyste-
aaltje lokken en voeden de aaltjes
zodat vermeerdering mogelijk is.
Lokking vindt plaats door uitschei
ding van bepaalde stoffen. Als geen
waardgewas wordt geteeld wordt
toch een gedeelte van de aaltjes ge
lokt door het bodemvocht. We noe
men dit verschijnsel waterlokking.
Als gevolg van deze waterlokking
ontstaat in jaren - dat geen waard-
plant verbouwd wordt - een natuur
lijke uitzieking. Dit komt omdat na
lokking de aaltjes afsterven door ge
brek aan voedsel. De mate van uit
zieking is onder andere afhankelijk
van temperatuur, vochtgehalte en
mate van besmetting. Gemiddeld be
draagt deze uitzieking 35% per jaar,
maar met name in droge jaren ligt
dit lager. Ook bij een lage besmet
tingsgraad van de grond, is de uitzie
king procentueel lager zoals te zien is
in de tabel.
Aanvangs-
besmetting
larven en eieren
per 100 ml grond
0 - 500
500 - 2000
2000 - 4000
uitzieking
per jaar
20%
35%
45%
Tabel: gemiddelde uitzieking per
jaar bij verschillende aanvangs-
besmettingen
Als we nu een waardgewas konden
telen dat een groot gedeelte van de
aaltjes lokt maar ze niet voedt, dan
zou een ekstra uitzieking ten opzich
te van een niet-waardgewas kunnen
worden verkregen. Biologische
bestrijding van het bietecyste-aaltje
zou dus mogelijk zijn door resisten
tie in een waardplant in te bouwen.
Om dit te bereiken is door massase-
lektie getracht resistentie bladram
menas en gele mosterd te verkrijgen.
De rassen die hieruit zijn voortgeko
men bezitten een bepaalde mate van
resistentie maar zijn echter niet vol
ledig resistent. Dit houdt in dat een
gedeelte van de gelokte larven zich
toch kan vermenigvuldigen.
Verschillende
resistentievormen
De resistentievormen van bladram
menas en gele mosterd zijn verschil
lend. Bij bladrammenas bevatten de
gevormde cysten maar een beperkt
aantal eieren. Bij gele mosterd wordt
maar een beperkt aantal cysten ge
vormd. In beide gevallen is de ver
meerdering van het bietecyste-aaltje
minder dan bij een niet resistent
waardgewas. Ats dit leidt tot een
sterkere uitzieking dan bij de teelt
van een niet-waardgewas, dan kun
nen we spreken van een biologische
bestrijding. Of dit zal gebeuren en in
welke mate hangt vooral af van de
hoeveelheid larven die kan worden
gelokt en de mate van resistentie.
Deze twee faktoren zullen achtereen
volgens worden besproken.
De lokking van bietecyste-aaltjes
verloopt het beste onder vochtige
omstandigheden en hoge temperatu
ren. Hoe ligt dat in de nazomer als
we een groenbemester inzaaien?
Meestal zal de vochtigheid van de
bodem voldoende zijn. Vaak is ech
ter de temperatuur in deze tijd van
het jaar te laag voor een optimale
lokking van de bietecyste-aaltjes.
Afhankelijk van de omstandigheden
zal ekstra uitzieking alleen mogelijk
zijn bij zaai vóór 1 augustus. Later
inzaaien zal resulteren in een onvol
doende lokking van aaltjes. Helaas
is het aantal gewassen waarna vóór 1
augustus een groenbemester gezaaid
kan worden, zeer beperkt. Dit houdt
tevens in dat de praktische mogelijk
heden, om optimaal gebruik te ma
ken van de resistente groenbe
mesters, zeer beperkt zijn.
Besmettingsgraad
Bij een lage besmettingsgraad van de
grond verloopt de uitzieking trager.
Dit geldt ook voor de gedeeltelijk re
sistente bladrammenas en gele
mosterd. Uit proeven van het I.R.S.
blijkt, dat bij een lage-besmetting
van de grond zelfs minder uitzieking
kan plaatsvinden dan bij een niet-
waardgewas. De mate van resistentie
van de verschillende rassen speelt
hierin een belangrijke rol. Van blad
rammenas zijn drie resistente ras
sen opgenomen in de rassenlijst
1987, te weten: Nemex, Pegletta en
Resal. Voor gele mosterd zijn dit
Emergo en Maxi. Hiervan zijn Peg
letta, Resal en Emergo vrij weinig
Goed ontwikkelde bladrammenas. Vooral door vroeg zaaien, voor 1 augus
tus, kan een vermindering van besmetting met het biete-cysteaaltje verkregen
worden
tot weinig vatbaar voor het bietecyste-
aaltje. De nieuwe rassen Nemex en
Maxi hebben een hogere resistentie
graad, maar een lagere produktie.
Bij zaai vóór 1 augustus kan met
hoogresistente rassen tot maksimaal
30% ekstra uitzieking worden ver
kregen.
Ook bij een lage besmetting zal hier
mee tenminste de natuurlijke uitzie
king worden geëvenaard en dus vrij
wel nooit een verminderde uitzie
king. Bij latere zaai mogen we geen
ekstra uitzieking meer verwachten.
De matig resistente rassen kunnen
dan een natuurlijke uitzieking ga
randeren en een hogere produktivi-
teit dan de hoog-resistente rassen.
Konklusie
Een biologische bestrijding van het
bietecyste-aaltje is met de huidige
rassen praktisch nog niet mogelijk.
Toch is de bereikte mate van re
sistentie zeer nuttig. Optimaal ge
bruik van de mogelijkheden van
vroeg zaaien (vóór 1 augustus) kan
een vermindering van de besmetting
betekenen. Tevens geeft het de mo
gelijkheid om de broodnodige groenbe
mester in te zaaien, zonder dat de na
tuurlijke uitzieking van het bietecyste-
aaltje stagneert. Laten we die mogelijk
heid benutten.
ing. M.C.M. Verdaasdonk
■o
zojuist verschenen
Het Konsulentschap voor de Akker
bouw heeft samen met de Gewestelij
ke Raad voor Flevoland van het
Landbouwschap een brochure uitge
geven over het inrichten van spoel
plaatsen. Het schoonspuiten van
werktuigen en machines is een zeer
belangrijk facet van een goede be-
drijfshygiëne.
Aan de hand van de geïnventariseer
de gegevens van een onderzoek eind
1986 en de gegevens van eert onder
zoek van het IMAG naar de metho
den van reinigen, worden adviezen
gegeven voor het aanleggen van een
voor de praktijk doelmatige spoel-
plaats met bijbehorende reinigingsap-
paratuur. In een aantal gevallen zijn
vergunningen nodig op basis van wet
telijke voorschriften. Overleg met de
gemeente en/of het waterschap over
de aanleg van een spoelplaats kan er
toe leiden dat men wordt vrijgesteld
van een vergunning, mits wordt vol
daan aan de wettelijke bepalingen.
Het onderzoek is gefinancierd door de
Provincie Flevoland en het landbouw
bedrijfsleven, omdat men veel belang
hecht aan een gezonde agrarische sek-
tor in Flevoland en ook elders in Ne
derland.
Voor meer informatie kan men zich
wenden tot de regionale konsulent-
schappen.
'Kunstmatige zoetstoffen een bedrei
ging voor de suikerindustrie? Per
soonlijk geloof ik daar beslist niet in',
zegt drs. W. Visser, direkteur van de
Suikerstichting Nederland in Amster
dam, een stichting die de belangen
van de Nederlandse suikerindustrie
behartigt'.
Hij zegt dit in reaktie op de veront
ruste geluiden die eind juni opklon
ken uit de jaarvergadering van de
bietsuikerkoöperatie Suiker Unie in
Breda.
Een kunstmatige zoetstof die de
Europese suikerindustrie zou kunnen
bedreigen, is aspartaam. Aspartaam
is een zoetmiddel met een relatief zeer
sterke zoetkracht. Samen met ande
re zoete chemische stoffen als cycla-
maat en saccharine neemt aspartaam
in de VS thans ongeveer 11,5% van
het zoetstoffengebruik voor zijn re
kening.
In Europa wil het chemische concern
DSM in Heerlen nog dit najaar aspar
taam op de markt brengen.
Als aspartaam in Europa gewone
biet- of rietsuiker zou gaan vervan
gen, zou er voor de EG-suikerindustrie
inderdaad reden zijn voor ongerust
heid. Immers, er is thans al sprake van
een wereldwijde overproduktie van sui
ker, zodat een geringere vraag automa
tisch zal leiden tot een nog lagere
wereldmarktprijs. Een koude sanering
van deze industrietak, gekoppeld aan
een forse uitdunning van het aantal sui
kerbietentelers, zou het onvermijdelijk
gevolg zijn.
Suikerstichting-direkteur Visser
meent echter dat er geen enkele aan
leiding is voor ongerustheid onder de
Europese suikerondernemingen.
'Kunstmatige zoetstoffen zijn geen
suikervervangers', zegt hij met enige
nadruk.
De Nederlandse frisdrankenindustrie
De essentie van aspartaam. Een klein hoopje heeft een zoetkracht die over
eenkomt met een flinke berg gewone suiker. Is dit chemische produkt dan
geen bedreiging voor de suikerindustrie? 'Nee', meent de Suikerstichting Ne
derland, 'er is geen reden voor ongerustheid'.
verwacht toestemming van de over
heid te krijgen voor het gebruik van
aspartaam. Visser meent echter bij
voorbaat al dat frisdranken met alleen
aspartaam 'niet te drinken' zullen
zijn. Visser denkt dat de toepassing
van aspartaam zich zal beperken tot
de huidige markt voor saccharine en
cyclamaat, de twee kunstmatige
zoetstoffen die thans verreweg het
grootste deel van de markt voor
kunstmatige zoetstoffen voor zich
opeisen.
Kunstmatige zoetstoffen worden bij
ons voornamelijk toegevoegd aan
dieetprodukten en produkten voor di-'
abetici, maar het blijkt dat het in Ne
derland om een markt gaat die nog
geen 1 is van de totale zoetmidde-
lenmarkt. In omvang zal dat markt
segment nog wel groeien, zo verwacht
Visser, maar hij denkt niet dat die
groei ten koste zal gaan van de totale
zoetstoffenafzet.
Wat het nieuwe, als 'wonder' gebom
bardeerde zoetmiddel sucralose aan
gaat, koestert Visser geen hoge
verwachtingen. Visser: 'De chemische
naam voor sucralose is trichloorsucló-
se. Maar wie wil nu een zoetstof waar
in chloor zit?'
F. Gersdorf
(Financieel Dagblad)
Het Nederlandse uienseizoen
1987/1988 is weer van start gegaan.
In Goes werd 7 juli jl. voor het eerst
dit seizoen een prijs vastgesteld.
Het prijsverloop van Spaanse en
Franse uien in de laatste weken, wees
al in de richting van hogere prijzen
dan vorig jaar om deze tijd. Dit ge
zien een kleine oogst in met name
West-Duitsland. De eerste notering in
Goes van 60 ct per kg is echter wel erg
hoog vergeleken met voorgaande ja
ren (zie tabel).
Beursnotering van uien (veldgewas) in Goes
1985
1986
1987
7 juli
20 - 22
tot 25
60
14 juli
15 - 20
tot 23
21 juli
15 - 18
19 - 21
28 juli
15 - 20
tot 23
4 augustus
15 - 20
tot 21
prijs exkl. B.T.W. sortering 40 mm voor direkte levering op auto.
Vrijdag 17 juli 1987
9