nieuws
uit
brussel
Nederland heeft flink ingeleverd
op landbouwakkoord in Brussel
EG-kommissie voor milieuhygiëne
wil stikstofgift beperken
Hoofdbestuur ZLM pleit opnieuw voor
rekening-courant-systeem bij
bietenteelt
Veel Duitse bedrijven
hebben opvolgingsproblemen
(R. Winkel, Brussel)
Met een zucht van verlichting verlieten de EG-ministers van Land
bouw woensdagmorgen vroeg het statige Egmontpaleis in Brussel,
een vrijwel definitief landbouwakkoord in de binnenzak gestoken. Na
maanden vruchteloos onderhandelen bracht een Frans-Duits onder
onsje tijdens de Europese Top de zaak plotseling in beweging. Er wa
ren nog enige schijnbewegingen nodig om de "margarine-taks" op de
lange baan te schuiven. Dinsdag, vlak voor middernacht, konden de
ministers van Landbouw bijeenkomen om een akkoord uit te werken.
Zes uur later was het eindelijk zover. Waarschijnlijk vanaf maandag
gaan de nieuwe prijzen in. De Begrotingsraad, die donderdag in Brus
sel bijeen komt, moet de prijsverordeningen in hun definitieve juridi
sche vorm formeel goedkeuren.
Een zichtbaar opgeluchte minister
Braks kon niet verhullen dat Neder
land in de laatste fase flink heeft
moeten inleveren. Van de beoogde
bezuinigingen op het Europese land
bouwbudget komt dit jaar niet veel
terecht. En het Frans-Duitse ak
koord, waarmee de anderen uiteinde
lijk maar hadden in te stemmen,
scheept de Gemeenschap weer voor
jaren op met een kostbaar en onover
zichtelijk mcb-stelsel. "De Duitsers
hebben teveel hun zin gekregen. Dat
is een politieke realiteit van de Top,
die we moeten erkennen", aldus de
Nederlandse bewindsman.
Alleen bij de afbraak van de be
staande positieve mcb's zag Braks
een lichtpuntje voor de Nederlandse
agrarische sector. Zowel Nederland
als Duitsland raakt met ingang van
maandag anderhalf procent mcb
kwijt. Maar waar in de Bondsrepu
bliek een half procent verdwijnt
door uitbreiding van de franchise
past Nederland een rechtstreekse af
braak toe. Dat scheelt een half pro
cent franchise en dat verschaft
Nederland in de handel met derde
landen een betere concurrentieposi
tie, aldus Braks.
Maar over de rest van het mcb-
akkoord was hij veel minder te spre
ken. Aan het begin van het verkoop
seizoen 1988/'89 gaat er opnieuw 1
procent-punt mcb af, maar dan via
een daling van de prijzen in D-mark
en gulden. Duitsland mag die ont
manteling compenseren met natio
nale steun, gelijk aan de 2 procent
btw-korting die eind 1988 zou weg
vallen. Op die manier is Kiechle er in
geslaagd de verlaging van de btw-
korting van 5 naar 3 procent onge
daan te maken. De enige voorwaarde
is dat de steun niet produkt-
gebonden mag zijn.
Tegenover de ontmanteling van de
positieve mcb's staat een hele reeks
mcb-verminderingen aan de negatie
ve kant. Daarmee kunnen de prijzen
in de zwakke muntlanden wat wor
den opgekrikt.
Na toekomstige herschikkingen bin
nen het EMS zullen er helemaal geen
positieve mcb's meer worden in
gesteld. Landen waarvan de munt
minder waard wordt krijgen twee
soorten negatieve mcb's, kunstmati
ge en natuurlijke. De kunstmatige
hebben te maken met de revaluatie
van de sterke muntsoorten. De na
tuurlijke weerspiegelen de devaluatie
van de eigen munt. Van de kunstma
tige verdwijnt een kwart automatisch
bij het begin van het seizoen dat
volgt op de herschikking. De rest in
twee gelijke etappes in de twee daar
op volgende jaren. Maar Kiechle
heeft bedongen dat dit nooit mag lei
den tot een prijsdaling voor Duitse
boeren.
Van de natuurlijke mcb's verdwijnt
meteen 30 procent. De rest wordt
weer in tweeën verdeeld en afgebro
ken in de twee daarop volgende prijs-
Vrijdag 3 juli 1987
ten is zeer uitgebreid aan de orde ge
weest. Volgens de Britse premier
Margaret Thatcher hebben de rege
ringsleiders tot vier keer toe dezelfde
argumenten uitgewisseld. Aan het
eind bleek telkens dat de posities niet
waren veranderd. Engeland, West
Duitsland en Nederland, samen "een
blokkerende minderheid" in de
Raad, waren niet bereid over hun
lands politieke bezwaren heen te
stappen.
In de Nederlandse opstelling viel
overigens wel enige beweging te
bespeuren. Premier Lubbers toonde
zich gecharmeerd van een Italiaans
voorstel om de heffing in ieder geval
als een stok achter de deur te houden
voor het geval dat het Amerikaanse
congres tot verregaande protectio
nistische maatregelen zou besluiten.
Maar vooral Frankrijk bleef tot op
het laatste moment aan de heffing
vasthouden.
Uiteindelijk bleef de zaak min of
meer open. Het werd aan de Europe
se Commissie overgelaten om in de
Landbouwraad met een nieuw voor
stel te komen. Dat komt er op neer
dat de heffing wordt doorgeschoven
naar de volgende Europese Top, in
Kopenhagen, in afwachting van een
nadere studie en overleg met de voor
naamste handelspartners van de EG.
Daarmee ging de Raad akkoord.
Tijdens de Top is de hervorming van
het Europese landbouwbeleid ook in
een breder verband aan de orde ge
weest, namelijk in het kader van de
voorstellen van de Europese Com
missie om de financiële basis van de
EG te herzien.
Elf van de twaalf leiders konden zich
vinden in de conclusie dat "er een
betere afstemming van het aanbod
op de vraag moet komen via maatre
gelen waardoor de markt een grotere
rol kan spelen". Als dat gevolgen
heeft voor de inkomens van de boe
ren kan een directe en niet produktie-
gebonden inkomenssteun worden
gegeven, maar elke dreigende ten
dens tot hernationalisering moet
worden voorkomen, aldus de ver
klaring.
Maar volgens premier Thatcher gin
gen deze conclusies niet ver genoeg.
Zij weigerde maandag en dinsdag in
te stemmen met wat voor verklaring
of toezegging dan ook, voordat zij
de zekerheid heeft dat de stijging van
de landbouwuitgaven daadwerkelijk
tot stilstand wordt gebracht. Volgens
de Britten dient dat te gebeuren via
bindende "stabilisatie
mechanismen". In elke landbouw
sector waar de kosten uit de hand
dreigen te lopen zou via deze stabili
satoren automatisch moeten worden
ingegrepen.
De gang van zaken rond de prijs
voorstellen voor 1987/'88 lijkt That
cher in ieder geval gelijk te geven.
Toen Andriessen in maart van dit
jaar zijn prijspakket op tafel legde
was er sprake van een besparing van
1,1 miljard ecu op de landbouwuit
gaven. Volgens voorlopige bereke
ningen van Commissie-ambtenaren
is daar nu nog maar 100 tot 200 mil
joen ecu van over. Voor Braks aanlei
ding om te voorspellen dat de
Landbouwraad volgend jaar met
precies dezelfde problemen krijgt te
maken. "Op deze manier blijft de
landbouw een te zware last op de
EG-begroting".
jaren. Braks toonde zich woensdag
weinig gelukkig met deze oplossing.
"Er zit in de automatische afbraak
een zekere erkenning van het kosten
voordeel in de sterke-munt-landen,
maar veel te weinig. We zullen daar
zeker op terugkomen". Er is af
gesproken dat het nieuwe mcb-stelsel
vóór 1 juli 1988 opnieuw wordt beke
ken in een gezamenlijk rapport van
de ministers van Landbouw en Fi
nanciën.
Voor het overige wijkt het prijspak
ket niet veel af van de compromis dat
twee weken terug in Luxemburg werd
bereikt. De interventie van graan
blijft beperkt tot de maanden okto
ber tot en met mei en treedt pas in
werking als de marktprijs onder de
(op zichzelf ongewijzigde) interven
tieprijs komt. Alleen de aankoop
prijs iets gewijzigd: 94 in plaats van
93 procent van de interventieprijs.
Het maximum vochtigheidsgehalte
kan in uitzonderlijke gevallen op
15,5 procent worden gebracht.
Voor rijst, koolzaad en zonnebloem
zaad gaat eenzelfde interventieregi
me als voor granen gelden, dat wil
zeggen aankoop tegen 94 procent
van de interventieprijs.
Omdat de vetbelasting voorlopig
buiten het pakket blijft gaan de
prijsverlagingen voor koolzaad en
sojabonen minder ver: 3 in plaats van
6 procent. Zonnebloemzaad gaat
zelfs van 3 procent naar 0. De oplo
pende boete-begrenzing (strafkorting
bij overschrijden produktiedrempel)
blijft gehandhaafd, maar er zijn
hierover nog wel problemen met de
zuidelijke lidstaten. Voorlopig heb
ben zij alleen met een "butoir" van
10 procent in '87/'88 willen in
stemmen.
De prijs van suiker blijft gelijk, maar
de opslagkosten worden op 0,49 ecu
per 100 kg gebracht. Ook melk en
rundvlees veranderen niet. In de zui
velsector worden wel enkele wijzigin
gen mogelijk. Boter vervaardigt
volgens het Nizo-procedé wordt tot
de interventie toegelaten. Verder
wordt de mogelijkheid geopend
melkquotate leasen. Braks zal hier
over contact opnemen met het Land
bouwschap, zo zei hij woensdag. Het
probleem is dat er minder ruimte
overblijft voor de nationale verdeling
als producenten onderling tijdelijk
quota kunnen overdragen. De Ne
derlandse minister toonde zich inge
nomen met de in het akkoord
opgenomen toezegging van de Euro
pese Commissie om de verhogings
factor voor het vetgehalte in de melk
opnieuw te bezien.
De Europese Top moest er dus aan te
pas komen om de ministers van
Landbouw over de streep te trekken.
Politieke zwaargewichten hebben zich
maandag en dinsdag in Brussel zeer
langdurig in de taaie landbouwdos
siers moeten verdiepen. Vooral de
heffing op plantaardige oliën en vet-
De milieukomitiissie van de EG heeft een wetsontwerp opgesteld
waarin wordt voorgesteld de stikstofgiften op zowel gras- als akker
land ingrijpend te beperken. De ministeries van de EG-lidstaten bui
gen zich nu over dit stuk. Als die een oordeel hebben gevormd kan
de kommissie het als officieel dokument naar buiten brengen.
Het is nog onduidelijk wat precies de
status van het stuk is en welke mi
nisteries er hun oordeel over mogen
geven. Volgens Wim de Boo van het
Nederlands Meststoffen Instituut is
het van groot belang dat de ministe
ries van Landbouw er zich over gaan
buigen, doch uit het stuk blijkt niet
of dat ook het geval zal zijn. Ir. J.
Gerritsen van het Landbouwschap
meent dat zowel het ministerie van
Landbouw als dat van VROM er
hun oordeel over moeten geven.
In het stuk wordt een vrij uitgebrei
de schets gegeven van het probleem
van nitraten in het grondwater.
Hieruit wordt, zonder er overigens
landbouwkundige argumenten voor
aan te dragen, gekonkludeerd dat de
stikstofgift per ha beperkt moet
worden. Het is niet duidelijk of het
voorstel alleen voor zandgronden
zou moeten gelden, het zou even
goed zo te interpreteren zijn dat ook
kleigronden onder het voorstel val
len, aldus De Boo, dit ondanks de
minimale uitspoeling van stikstof uit
kleigronden. Ook Gerritsen acht het
bezwaarlijk dat in het voorstel geen
rekening is gehouden met grond-
Het hoofdbestuur van de ZLM be
treurt het zeer dat er weinig bereid
heid blijkt te zijn om in het kader
van het suikerbeleid de pijn van de
quotakorting te verlichten door een
mogelijkheid te creëeren om wat te
kunnen schuiven met het toegewezen
quotum. Dit zgn. "rekening-
courantsysteem" zou, zo bracht de
voorzitter van de akkerbouwcom
missie, de heer J. Geluk maandag op
de hoofdbestuursvergadering in
Etten-Leur naar voren, door de telers
erg op prijs worden gesteld.
Het argument waarmee de suikerin
dustrie dit systeem afwijst - de rege
ling zou onuitvoerbaar zijn - werd
zwak genoemd, zeker in een tijd
waarin de computer erg veel werk
snel uit kan voeren. Geluk: "We vin
den het jammer dat de industrie zo
weinig begrip voor de telers heeft".
De heer
Geluk gaf voorts, nu er zo'n grote
voorraad C-suiker is, ter overdenking
of het niet mogelijk is op papier C-
suiker of -bieten van de industrie te
kopen en het jaar daarop terug te le
veren als A en B-suiker (bieten) en
dan die gekochte hoeveelheden dat
jaar niet te verbouwen. De ruimte die
daarmee ontstaat aan A en B zou te
gebruiken zijn als een soort braak-
premie?!
Ten slotte werd besloten dat de ak
kerbouwcommissie een advies op zal
stellen m.b.t. de keuze bij de bieten
teelt tussen een quotumkorting of
een verhoging van de heffingen op
A- en B-suiker.
soort, teeltplan, de aanwezigheid
van ondoordringbare lagen, etc. Het
voorstel heeft met name betrekking
op de zg. gevoelige zones, waaron
der we volgens Gerritsen in hoofd
zaak de drinkwatergebieden moeten
verstaan.
Opbrengstredukties
Volgens De Boo heeft het voorstel
zoals het er nu ligt voor Nederland
grote konsekwenties. Ook Gerritsen
denkt dat doorvoering van dit voor
stel zelfs tot opbrengstredukties
moet leiden, 'als je ziet hoeveel lager
de voorstellen liggen dan de huidige
bemestingsadviezen'. De volgende
bemestingsnormen worden o.a.
voorgesteld: een voorstel voor een
maksimale veebezetting luidt, als de
mest in een bedreigd gebied wordt
uitgereden. Maar de nationale des
kundigen moeten eerst nog over het
voorstel oordelen, zodat het nog
voorbarig is er al gevolgtrekkingen
aan te verbinden. Omdat van dit
voorstel in het kader van het vierde
Milieu-aktieprogramma een priori
teit is gemaakt zou het echter wel een
snelle afhandeling kunnen krijgen.
De heer Gerritsen wijst er op dat er
in ons land al werk wordt gemaakt
van de bescherming van waterwinge
bieden. Desondanks Juicht hij het
wel toe als er op dit gebied interna
tionale afspraken gemaakt zouden
worden. 'Maar als er geen rekening
wordt gehouden met de specifiek na
tionale omstandigheden schiet het
.voorstel zijn doel voorbij'.
Een kwart van alle Duitse land
bouwbedrijven beschikt niet over
een bedrijfsopvolger. Nog eens 25
procent is onzeker over de opvol
gingssituatie. Over ongeveer tien
jaar zal zo'n 40 procent van de be
drijven een opvolger nodig hebben,
per jaar komt dat neer op rond de
27.000 bedrijfsovernames. Dat
blijkt uit een enquête onder 2000
Duitse boeren, uitgevoerd in op
dracht van het Bondsministerie van
Landbouw.
Tot nu toe bestonden er geen be
trouwbare gegevens over dit onder
werp. Uit het onderzoek blijkt dat in
het Noorden veel meer bedrijven in
andere handen zullen overgaan dan
in het Zuiden. In de Noordelijke
deelstaten zijn veel meer bedrijfslei
ders ouder dan 50 jaar dan in bij
voorbeeld Beieren. Vooral in de ca
tegorie bedrijven van 5 tot 10 hecta
re zijn veel overnames te verwach
ten. Slechts 28 procent van de be
drijfsleiders in die categorie zijn ze
ker van voortzetting. Bij de bedrij
ven in nevenberoep, een aanzienlijke
groep in Duitsland, is dat percentage
25 procent.
Als resultaat van de enquête valt dus
te verwachten dat het aantal bedrij
ven in Duitsland in de komende tien
jaar drastisch zal verminderen.
Detlef Stachetzki,
Agra-Europe
Bonn
