Voeding een zorg voor iedereen?
VOO It m:
VltOIIW
Kruiswoordpuzzel
Agrarische
studiereizen
1987
krubriek
Een gezonde tiener is niet
altijd een gezonde eter
Rabarberfantasie
onder redaktie van de Redaktiekommis-
sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
Zeeland en Brabant
Redaktieadres:
Mevr. P.J. de Rooy-Janse
Postbus 42, 4424 ZG Wemetdinge
Al jaren wordt er in ons land gepraat over het voortgezet onderwijs.
Een vraag is o.a.: zijn de vakken die nu worden gedoceerd en de in
vulling daarvan relevant? Het voorlichtingsbureau voor de voeding
vraagt zich af of het thema "voeding" wel voldoende en zo goed mo
gelijk aan de orde komt in het voortgezet onderwijs.
De aandacht voor het thema voeding
in het voortgezet onderwijs verschilt
per onderwijstype en per vak dat op
het rooster staat. Uit een onderzoek
blijkt dat bij 46 procent van de scho
len voor Mavo, Havo en VWO niets
in het leerplan staat over voeding/ge-
zondheidskunde. Voeding komt bij
28 procent van de scholen voor als on
derdeel van biologie. Vooral in het
Huishoud- en Nijverheidsonderwijs is
er ruimte voor het vak voeding, dat
als onderdeel van de vakken huis
houdkunde, gezondheidskunde, en
biologie wordt gegeven. Het blijft zo
niet alleen bij de spijsvertering, dat bij
biologie wordt behandeld, maar ook
de gezondheidsaspekten van voeding
(gezondheidskunde) komen aan de
orde.
Aan een vaardigheid als het leren ko
ken van een lekkere en gezonde maal
tijd wordt in de regel op de Mavo,
Havo en VWO geen aandacht be
steed. Het aantal leerlingen die kook
les kunnen krijgen is op deze scholen
zeer gering. In het huidige voortgezet
onderwijs is het dus niet eenvoudig
aandacht te besteden aan het thema
voeding, vooral niet in relatie tot de
eigen en andermans gezondheid. Een
leerling zou op grond van dergelijk
onderwijs in staat moeten zijn zelf
keuzen te maken ten aanzien van hun
eigen voedingsgedrag.
Zorg voor voeding: thuis te leren?
In het verleden kon elk kind voor ver
zorging van de maaltijden rekenen op
het ouderlijk huis (in veel gevallen op
de moeder). Tegenwoordig gaat men
steeds op jongere leeftijd het huis uit,
en op kamers wonen. Daardoor moe
ten jonge mensen steeds vroeger in
staat zijn om voor hun eigen voeding
te zorgen. Daarnaast werken steeds
meer mensen en moeders buitenshuis.
Dit kan er aan de ene kant toe leiden,
dat kinderen een handje meehelpen
bij het kopen en klaarmaken van de
maaltijden. Maar aan de andere kant
is er dan weinig tijd over om het kind
de benodigde kennis en vaardigheden
over te dragen. Over voeding en ge
zondheid leren de kinderen du? thuis
ook niet zo veel. Er zijn ook andere
maatschappelijke ontwikkelingen die
een grote zelfstandigheid en vaardig
heid met betrekking tot voeding en
gezondheid noodzakelijk maken. Je
hoort tegenwoordig namelijk vaak
praten over "zelfzorg" of "zelfver
antwoordelijkheid". Mensen worden
geacht zo lang mogelijk voor zichzelf
en mensen in hun direkte omgeving
te zorgen. Daarom is die kennis over
gezondheid en voeding ook zo be
langrijk.
HORIZONTAAL: 1 cadeau doen; 6 proeftijd; 11 plaag; 12 verbinding; 14
boom; 16 voegwoord; 18 een gat maken; 20 muzieknoot; 21 gewoon; 23
goochelen; 25 in orde; 26 bloeiwijze; 28 Nederland; 29 oude lengtemaat; 30
rivier in Oostenrijk; 31 voor; 33 opstootje; 35 niet even; 36 stemming; 39 spil;
41 mening; 42 letterkeer; 43 het Romeinse Rijk; 44 geen enkel persoon; 46
titel; 48 deel v.e. boom; 50 duin; 51 pl. o.d. Veluwe; 54 klaar; 56 voorz.; 58
omroepvereniging; 59 Frans lidw.; 60 vergoeden; 62 om een aalmoes vragen;
63 maat; 64 naaigerei; 66 heilige; 67 belemmering; 69 voor; 70 duinvallei; 72
lichaamsdelen; 73 hoog bouwwerk.
VERTIKAAL: 2 boom; 3 specialist; 4 daar; 5 erg; 7 voorz.; 8 reeds; 9 Gedepu
teerde Staten; 10 zangstem; 12 plezier; 13 sportterm; 15 pl. in Limburg; 17
deel v.e. dak; 18 erg; 19 kloosterlinge; 20 hert; 22 herinnering; 24 bijeenge
bracht; 27 vlaktemaat; 30 waar men inrijdt; 31 Eur. land; 32 ellips; 34 onzin; 35
deel v.h. hoofd; 37 koor; 38 rivier in Oostenrijk; 40 plaag; 45 insekt; 47 lijst; 49
stofdeeltjes; 52 meel; 53 jaargetijde; 55 hel; 57 snelle loop; 58 paardje; 59
onderricht; 61 drinkkom; 62 soort onderwijs; 65 behoeftig; 67 muzieknoot; 68
pers. vorm van ik; 70 muzieknoot; 71 Frans lidw.
Skandinavië is Noorwegen, Zweden,
Finland en Denemarken, landen die
op kultureel en politiek gebied nauw
met elkaar samenwerken, maar die
ieder op zich een heel eigen karakter
hebben. Het mooiste, het indrukwek
kendste, het interessantste land van
die vier is moeilijk aan te wijzen.
Agrarische studiereizen organiseert
daarom een reis naar alle Skandina-
vische landen!!
Patatzaken en snoepwinkels die vlak
bij een Middelbare school liggen,
doen meestal erg goede zaken. Regel
matig wordt gekonstateerd, dat de
lunchpakketten worden weggegooid
en dat de leerlingen hun maag vullen
met artikelen uit de snackbar. Tieners
staan bekend om hun gebruik van
veel snacks. Tieners bevinden zich in
een stormachtige fase van hun leven.
In een betrekkelijk korte periode ver
andert hun lichaam; zij worden van
kind tot volwassene. Door hormonale
veranderingen vindt er een versnelde
lengtegroei plaats, evenals de geslach
telijke rijping. Deze zogenaamde
"groeispurt" brengt met zich mee dat
ook aan de voeding van tieners spe
ciale aandacht moet worden besteed.
gen te weinig ijzer binnen; - verkeerde
voedingsgewoonten worden al op jon
ge leeftijd aangeleerd; - snacks geven
een grote hoeveelheid "lege energie";
- het alkoholgebruik is erg veront
rustend; - de tieners krijgen te wei
nig vitamines binnen;
drinkgewoonten kunnen ernstige kon
sequenties hebben voor een gezonde
toekomst van deze tieners.
Er zijn zeker door middel van gezond
heidsvoorlichting en voedingseduka-
tie verbeteringen aan te brengen in het
eet- en drinkgedrag van de jongeren.
Deze laatste konklusie is heel erg be
langrijk. Er moet dus meer voorlich
ting over gezonde voeding komen
onder die jongeren, die juist verkeer-
Toch is hiernaar in het verleden wei
nig onderzoek verricht. Vandaar dat
er een projekt werd gestart, "Groei
en gezondheid van tieners" geheten,
waarbij onderzoek werd gedaan naar
de eet- en drinkgewoonten van tie
ners. De onderzoekers waren: B. Post
en H. Kemper. Het doel van het on
derzoek was de geestelijke en lichame
lijke ontwikkeling en gezondheid na
te gaan tussen het 12e en 19e levens
jaar. Enkele konklusies uit dit onder
zoek: - de inname van eiwit en vet is
te hoog; - de koolhydraatinname is te
klein; - de voeding van de tieners
voorziet te weinig in meervoudig on
verzadigde vetzuren; - de meisjes kre-
de voedingsgewoonten hebben. Ge
zond eten is heel erg belangrijk, ook
met het oog op hele nare gevolgen,
zoals: overgewicht, hoge bloeddruk,
jeugdpuistjes, hart- en vaatziekten.
Dus: weet wat je eet en let op je ge
wicht en voedingsgewoonten. Ook als
je jong bent is dat van levensbelang.
Denk hier nog maar eens over na, als
je belegd brood weggooit, en richting
de snackbar gaat....
(Gegevens gehaald uit: "voedingsin
formatie", uitgegeven door het voor
lichtingsbureau van de voeding).
M.T. Vleugel-Mandemaker
Noorwegen-Fjorden, 18-27 juni,
10-daagse vliegreis/rondreis per bus;
verblijf en bezoeken in Oslo, Vige-
Iandpark, Vikingmuseum, glasfa
briek, openluchtmuseum, verblijf in
Lillehammer, Lom, Skei, Voss, Gol,
Jevnaker; agrariërs bezoeken een ex
perimenteel agrarisch bedrijf, melk-
koöperatie, rundveefokbedrijf, land
bouwhogeschool en ontvangst op het
Ministerie van Landbouw, bezoek
aan de Noorse standsorganisatie;
prachtige boottochten door de Fjor
den; bustocht langs de gletsjer enz.
Denemarken, 22-29 juni, 8-daagse
rondreis per bus;
Finland, 27 juni-4 juli, 8-daagse vlie
greis/ rondreis per bus;
Zweden-zuidelijke gedeelte, 15-25 ju
li, 11-daagse boot/busreis.
Voor uw aanmelding, nader overleg
of het aanvragen van de brochure
"Agrarische Studiereizen 1987" kunt
u opbellen naar het Sekretariaat van
Agrarische Studiereizen, mevrouw L.
Deumer, Roermondsplein 20, 6811
JN Arnhem, 085-512087 tussen 08.00
en 18.00 uur.
Rabarber schijnt oorspronkelijk
uit Tibet te komen. Daar ko
men veel stronken in het wild
voor en de bewoners eten de ra
barber rauw als een soort salade.
Maar bij ons is de rabarber een
soort groente die als zodanig niet
als groente wordt gezien, maar
die toch redelijk veel wordt gege
ten, vooral op het platteland
waar veel mensen een struik hier
of daar in de tuin hebben staan.
De struik is niet alleen mooi en
sierlijk maar bovendien is ze een
nuttige opvuller van een verloren
hoekje in de tuin, een willige en
ook nog een makkelijke plant om
te telen.
Daarvoor scheurt u een stuk af
van de wortelstok en plant die in
goed bemeste aarde en hou het
plantje een tijdje redelijk goed
vochtig.
In het daarop volgend jaar levert
de struik u al redelijk geschikte
stelen op die men gedurende ver
schillende maanden kan oogsten!
Met de rabarber kunt u in de
huishouding vele kanten op. Ze
leent zich uitstekend voor het
maken van allerlei kompötes,
jam, drankjes, diverse nagerech
ten en gebak.
En om dat laagste gaat het hier!
Het maken van gebak, gevuld
met een heerlijke rabarberpie!
En wel op de volgende wijze:
Snij de rabarber pas af op het
moment dat u ze nodig denkt te
hebben voor de bereiding van uw
gerecht. En voor dit gerecht hebt
u ongeveer 800 gram nodig. Ver
wijder de bladeren en snij de wit
te stengelvoet af. Snij de onge
schilde stengels in stukjes van 4 a
5 cm. En was ze goed. Maak nu
de pie van de volgende ingre
diënten:
De 800 gram rabarber, 3 bolletjes
ragfijn gesneden gember of een
halve theelepel gemberpoeder. 1
theelepel kaneel, 300 a 450 gram
bruine of witte basterd suiker. 1
eetlepel geraspte sinaasappel
(schil). 1 zakje vanillesuiker, 25 a
30 gram boter. 50 a 60 gram ro
zijnen of krenten. 80 gram
aardappelmeel en een Zi liter slag
room. En de bereiding gaat dan
als volgt: Laat de boter smelten
in een ruime pan en doe er samen
met de gesneden rabarber, de
gember, kaneel, suiker, sinaasap
pelrasp, de vanillesuiker en de
rozijnen of krenten in en smoor
op een lage warmte bron de pie
net zolang tot de rabarber bijna
gaar is (evt. een scheutje water
toevoegen) en bind het af met de
aardappelmeel en Iaat de pie
goed koud worden.
Maak nu intussen van de volgen
de ingrediënten voor een fonceer-
deeg: 250 gram bloem, 30 a 40
gram poedersuiker, 150 gram bo
ter, 1 ei, iets water en een snuifje
zout.
Verdeel de boter in kleine stukjes
en werk het door de bloem en
kneed dat enigszins. Werk er ver
volgens de suiker, het ei en het
zout door en kneed het nu goed
(indien nodig water toevoegen).
En maak er een soepel en stevig
deeg van. Laat het deeg 15 a
20 min rusten. Bekleed er een
spring- of taartvorm mee en druk
met de duimen het deeg goed te
gen de kanten op!
Prik de bodem veelvuldig in en
bak de bodem af in een matige
oven. Laat ook de bodem goed
afkoelen en vul ze met de koude
pie, strijk de bovenkant mooi
glad en garneer de rabarberpie
tot slot af met de opgeklopte
slagroom!
M.A. van der Vliet
20
Vrijdag 22 mei 1987
