VOO It lie
Vit OIIW
En de vrouw, die krijgt een kind
p.j. zuid
geluid
Realisme en optimisme
bij PJGN-jubileum
Redaktie: Roelie Troost
onder redaktie van de Redaktiekommissie
Bond van Plattelandsvrouwen voor Zeeland
en Brabant
Redaktieadres:
Mevr. P.J. de Rooy-Janse, M.A.
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge
De laatste tijd kunnen we veel lezen en horen over nieuwe voortplan
tingstechnieken. Kranten en tijdschriften brengen zowel sensationele
als wetenschappelijke artikelen. Ook op de televisie is de laatste tijd
veel aandacht besteed aan deze materie. Denk maar aan de VPRO-
serie 'Beter dan God' en aan een themaprogramma van de EO.
De landelijke kommissie Vrouw koos dan ook voor haar aktualitei-
tendag op 19 maart deze nieuwe voortplantingstechnieken als onder
werp. Deze dag werd gehouden in Utrecht en was toegankelijk voor
alle kaderleden in de Bond, maar ook voor alle belangstellende leden.
De aankondiging van deze dag stond overigens in De Plattelands
vrouw van februari jl.
Er werden op deze dag twee inleidin
gen gehouden, naar aanleiding
waarvan gediskussieerd werd.
De eerste inleiding was van mevrouw
Wilkens van Rhea, een netwerk dat
tot doel heeft het kritisch volgen van
ontwikkelingen op het gebied van
voortplantingstechnologie, genetica
en eugenetica en alle implikaties
voor vrouwen.
Ook stimuleert Rhea de diskussies
binnen en buiten de vrouwenbewe
ging over de gevolgen van de voort
plantingstechnieken en genetische
manipulaties voor de maatschappe
lijke positie van vrouwen. De naam
Rhea verwijst naar een machtige go
din uit de oudheid. Op afbeeldingen
ziet men haar met een slang om het
lichaam, deze verbeeldt haar wijs
heid en vruchtbaarheid. Rhea werd
gezien als bron van al het leven.
Na een korte uitleg van enkele mo
derne voortplantingstechnieken ging
mevrouw Wilkens in op de situatie
in onze westerse landen en in de der
de wereld.
In veel landen in de wereld doet men
iets aan bevolkingspolitiek. In
Frankrijk bijvoorbeeld ziet men de
poster met de baby erop en de tekst:
La France a besoin d'enfants
(Frankrijk heeft kinderen nodig). De
stad Parijs looft zelfs medailles uit
voor gezinnen met veel kinderen.
Om een gouden medaille te krijgen,
moet men minstens 8 kinderen heb
ben. Een bronzen medaille wordt
toegekend bij 3 of 4 kinderen! Men
moet zelf een aanvraagformulier in
vullen. Kijken we naar de derde we
reld dan zien we b.v. dat de V.N. ak-
ties steunt om vrouwen te sterilise
ren. De vrouwen zelf weten vaak
niet waar het om gaat, als ze b.v. de
prikpil krijgen. Ook is .er weinig
kontrole wanneer vrouwen het spi
raaltje krijgen. Het hierdoor ont
staan van infekties kan leiden tot on
vruchtbaarheid. In Zuid-Afrika
komt het voor dat bij vrouwen die in
een ziekenhuis bevallen of er zijn op
genomen voor een operatie, de baar
moeder wordt verwijderd, zonder
dat de vrouw hiervan op de hoogte
is.
In Zuid-Korea begon men jaren ge
leden met grote kampagnes om zo
veel mogelijk vrouwen te sterilise
ren. Nu is het zover dat er te weinig
kinderen zijn en men noodgedwon
gen instellingen kreëert voor invitro-
fertilisatie (reageerbuismethode).
Op steeds grotere schaal wordt in
een vroeg stadium van de zwanger
schap onderzoek verricht. In India
zijn hier tal van klinieken voor inge
richt. Volgens de daar geldende kui
tuur dient het oudste kind een zoon
te zijn. Dus wat gebeurt er met eerste
zwangerschappen die volgens onder
zoek een vrouwelijke vrucht voort
brengen? Inderdaad: aborteren. Er
zijn hierover onrustbarende cijfers
beschikbaar.
Op steeds grotere schaal wordt on
derzoek verricht tijdens de zwanger
schap. Zal dit geen schadelijke ge
volgen hebben voor de baby's en de
vrouwen? De zo in de belangstelling
staande i.v.f. methode kost heel veel
geld. Op dit moment is het ook nog
maar voor enkele vrouwen wegge
legd. Je moet getrouwd zijn, wit en
rijk zijn, aldus mevrouw Wilkens.
De methode van i.v.f. heeft bij 10%
van de vrouwen sukses. Het percen
tage voldragen zwangerschappen
zou slechts 6% zijn.
Het is de vraag of het belang van
vrouw hiermee gediend is.
De psychische en fysieke belasting is
niet uit te vlakken. In een vaak ja
renlange behandeling is i.v.f. slechts
3 maal mogelijk.
Zou het geld dat hiervoor uitgetrok
ken wordt niet beter besteed kunnen
worden aan onderzoek naar de oor
zaak van onvruchtbaarheid van
vrouwen (èn mannen). We weten dat
0.a. geslachtsziekten hier een groot
aandeel in hebben, als ook PCB's en
arbeidsomstandigheden.
Vraag is ook hoe groot de druk is op
westerse 'witte' vrouwen om kinde
ren te hebben. Het 'recht' om een
kind te hebben en meetellen als je
ook moeder bent, spelen hierbij een
grote rol.
Hangt er niet een te groot aureool
om het moederschap? Is het moeder
willen zijn aangeboren of aange
leerd? Is het een instinkt, zijn er spe
ciale hormonen die dit veroorzaken?
Kom je alleen tot zelfontplooiing
door het moederschap of zijn er
meer mogelijkheden voor?
Allemaal vragen die je tot nadenken
stemmen en waarop je niet zomaar
een antwoord hebt.
Kortom: de ochtend gaf al veel stof
tot gesprek.
's Middags werd dat niet veel an
ders. Mevrouw Cramer van de vak
groep relatie wetenschap
maatschappij van het AMC lichtte
vijf nieuwe technieken in de voort
planting toe.
Als eerste de invitro-bevruchting,
ook wel i.v.f. genoemd. We kennen
deze techniek waarschijnlijk het bes
te. We lezen immers geregeld over de
reageerbuis-methode.
Aan de behandeling zelf gaat een
toediening van hormonen vooraf.
Het gebruikte hormoon heet Clo-
mid. Het doel hiervan is meerdere ei
cellen gelijktijdig rijp te doen zijn.
Deze eicellen worden uit het lichaam
gehaald en in een petri-schaaltje be
vrucht met sperma van de echtge
noot. Na twee a drie dagen worden
de bevruchte eicellen teruggeplaatst
in de baarmoeder. En dan begint het
afwachten: slaan ze aan of niet.
De slagingskans is nog steeds erg
klein. Deze methode kan een oplos
sing zijn voor vrouwen die op de 'ge
wone' manier niet zwanger kunnen
raken. Wat de nadelige gevolgen
kunnen zijn, daar bestaat nog geen
zekerheid over, maar dat ze er zullen
zijn, is duidelijk. Zowel voor moe
der als kind. Er worden zelfs verge
lijkingen gemaakt met het DES-
hormoon. Ook is deze methode niet
voor alle vrouwen beschikbaar.
1.v.f. is niet in het ziekenfondspak
ket opgenomen.
Vraagtekens kan men ook zetten bij
de 'overgebleven' bevruchte eicellen.
Worden ze vernietigd of eksperi-
menteert men er mee? Een tweede
nieuwe ontwikkeling is de prenatale
diagnostiek.
Hierdoor kan in een vroeg stadium
van de zwangerschap vastgesteld
worden of de vrucht afwijkingen
vertoont of ernstige ziekten. Er zijn
twee methoden: de vlokkentest, die
vanaf de achtste week van de zwan
gerschap wordt gedaan, door wat
weefsel uit de baarmoeder te halen
en de vruchtwaterpunktie, die vanaf
de zestiende week van de zwanger
schap kan plaats vinden. Er wordt
door de buikwand heen wat vrucht
water weggezogen om te onderzoe
ken. Indien door één van deze me
thodes afwijkingen of ziekten wor
den gekonstateerd, kan men beslui
ten tot abortus. Op zich lijkt dit best
een goede ontwikkeling, maar waar
legt men de grenzen? Welke ziekten
komen in aanmerking om te aborte
ren? En als we alle 'ernstige' ziekten
hebben gehad, wat wordt dan de ern
stigste'?
Een volgende technologische stap is
de gen-therapie. Hoewel op dit mo
ment nog meer toekomstmuziek dan
werkelijkheid, ligt deze toch nabij.
Gen-therapie wil zeggen: het repare
ren van genetisch materiaal. In de
genen liggen de erfelijke eigenschap
pen opgeslagen. Op dit moment zijn
er zo'n 2000 ziekten bekend, en hier
van kan men er al 100 lokaliseren in
het genetisch materiaal. Door nu een
stukje waar een ziekte in vast ligt, te
verwijderen en door 'gezond' mate
riaal te vervangen, kan men voor dit
kind en zijn of haar nakomelingen
een toekomst verzekeren zonder de
ze erfelijke ziekte. Veel mensen vin
den dit tegen de menselijke waardig
heid. Anderzijds realiseert men zich
dat families die een ernstige, erfelij
ke ziekte van generatie op generatie
doorgeven, hiervan bevrijd zouden
kunnen worden.
Maar ook hier moet je je afvragen:
waar ligt de grens?
De stap naar de 'ideale mens' zou
wel eens dichterbij kunnen zijn dan
we denken.
Het draagmoederschap is een ont
wikkeling die vandaag ook niet meer
onbekend is. In de media lezen en
horen we over vrouwen die voor een
zus of vriendin een kind krijgen.
Meestal is zo'n zwangerschap tot
stand gekomen na inseminatie
met sperma van de "echte" vader.
Men kan zich ook voorstellen dat een
draagmoeder zwanger wordt en het
kind afstaat aan een derde.
Maar ook een door i.v.f. bevruchte
eicel kan geïnplanteerd worden bij
een draagmoeder. Dat kan zelfs een
eicel zijn van een totaal onbekend
paar.
Er zijn vele mogelijkheden hierbij.
Toch moet men niet voorbij gaan
aan de mogelijkheid dat er iets mis
gaat. Wie is juridisch gezien de
ouder? (Denkt u maar aan het pro
ces in Amerika rond baby M.). Wat
gebeurt er als het kind een afwijking
heeft? Wil de toekomstige moeder
dit aksepteren? Kan een toekomstig
ouderpaar van de draagmoeder eisen
dat zij prenataal onderzoek laat
doen?
En stelt u zich de kommerciële kant
eens voor. Hoe lang duurt het nog
voor zich hier buro's vestigen die te
gen hoge bedragen draagmoeders
aanbieden? In Amerika doet zich de
ze ontwikkeling al voor.
Tot slot noemde mevrouw Cramer
de echte reageerbuisbaby. Het gaat
hier om een geheel buiten het li
chaam volgroeide vrucht. Voorlopig
ziet het er niet naar uit dat dit moge
lijk is, want men moet eerst een
namaak-placenta zien te maken voor
zo'n buiten-het-lichaam-
zwangerschap.
Overduidelijk werd dat de techniek
niet stil staat en dat weinig mensen
weten wat er in de diverse laborato
ria in de wereld gebeurt. Hoe ver la
ten wij dit alles komen. Wat gaat de
politiek er aan doen? Wordt het
geen tijd dat er in de maatschappij
een diskussie op gang komt over de
ze nieuwe technologie? Wanneer en
waar zeggen we: tot hier en niet
verder?
Het zal vooral een diskussie zijn met
vrouwen, want het gaat hen en hun
lichaam aan. Zien we hier onze ver
antwoordelijkheid en pakken we die
op? Vrouwen: het antwoord is aan
uü
Addie Dees-de Looff
De viering van het 40-jarig bestaan van de PJGN op 2 mei in de Ree
horst te Ede kan gekwalificeerd worden als een mengeling van veler
lei gevoelens. Zo was er het toch wel emotioneel weerzien tussen veel
"jongeren van weleer", die elkaar soms in tientallen jaren niet meer
gezien hadden. Er bleek ook dat de jongeren van nu - gelukkig - nog
vol enthousiasme en idealen zijn, hoewel er ook twijfel te beluisteren
was over de toekomst van de plattelands-samenleving. Eén ding staat
vast, met de PJGN gaat het goed. De jongeren van nu kunnen ook
een belangrijke impuls betekenen om de toekomst van de plattelands
samen-leving goed te doen zijn.
drie kinderen en boerin op een bedrijf
in de Noordoostpolder, stelde in haar
inleiding vast dat het niet goed gaat
met de plattelands-samenleving. Over
haar jongerentijd: "wat konden we
veel, wat hadden we een idealen".
Oyer de huidige periode: "hoe heb
ben we het met elkaar zover kunnen
laten komen", aldus Jozien. In plaats
van een bruisende samenleving treft
Jozien een matte boel aan.
Bij de vrouwenorganisaties wordt veel
en goed gepraat, maar 'de aktie' ont
breekt. Je hoort ze niet bij de sluiting
van de dorpsschool. Jozien stelde kri
tisch vast dat er bij de standsorgani
saties slechts gezwegen wordt; alleen
het bestuurlijke wereldje leeft. De or
ganisaties hebben de belangenbehar
tiging versmald tot uitsluitend
ekonomische aspekten. "De platte
landssamenleving als geheel lijken ze
uit het oog verloren te hebben", al
dus de spreekster. En dat terwijl de
eenzaamheid te midden van de draai-
Evert Meilink, oud PJGN-voorzitter
en nu boer in Gramsbergen en daar
naast aktief in vele bestuursfunkties,
zei in zijn inleiding dat de plattelands
samenleving er zelf voor moet zorgen
dat het leven er de moeite waard
blijft. Voor hem is het platteland dat
gebied in Nederland wat niet stedelijk
wordt bepaald en waar agrarisch le
ven hoofdzaak is.
Hij verkiest het vrije spel van ekono
mische krachten dan zal er zo snel
mogelijk een gezonde situatie ont
staan. Wel gaf hij toe dat het begrip
solidariteit - op het platteland zeer we
zenlijk - het in de huidige periode
moeilijk heeft. Minder bedrijven, gro
tere eenheden zal ook mensen scha
den, zo vreesde hij.
Plattelands-samenleving bedreigt
door matheid
Jozien Vos-de Koeijer, oud voorzit
ter van de PJGN, en nu moeder van
ende en piepende computers
toeneemt.
De huidige PJGN-voorzitter Jan Kol-
dewee: "We mogen de toekomst van
de plattelandsjongeren niet geïsoleerd
zien, ze vormt een onderdeel van de
samenleving op het platteland. Dat
jongeren vaak meer open staan voor
veranderingen ten goede is daarbij
mooi meegenomen. Óm met woorden
van Koldewee te besluiten "pet af
voor het verleden, jas uit voor de toe
komst". Het PJGN-jubileum
1947-1987 vormde een mijlpaal en is
een uitstekend startpunt voor een toe
komst met elan.
Dirk Jan v.d. Broek
P.J.Z.-agenda
Afdeling Zuid Beveland; deze presen
teert op vrijdag 22 mei a.s. een
schuurfeest bij Fam. Noordhoek,
Sobbingedijk 5, Wolphaartsdijk.
Aanvang 20.30 uur. Iedereen is
welkom.
Afdeling Fijnaart; deze organiseren
een dagje dierentuin. We gaan zater
dag 16 mei naar dierentuin "Blij-
dorp" in Rotterdam. Vertrek met
eigen vervoer om 11.00 uur vanaf de
Voorstraat te Fijnaart.
Afd. Oost Zw.Vlaanderen; schuur
feest om 20.30 uur bij Fam. Diele-
man, Axelsestraat 114a in Zaamslag
op 22 mei.
Afdeling Walcheren: 22 mei is er
pannekoeken-eten in pannekoekhuis
Dishoek om 19.45 uur. Daarna een
dropping die erg gezellig wordt. Op
geven voor 20 mei bij: Peter
01184-70306 of bij Ko 01182-1381
Afd. Tholen/St. Philipsland; leden
vergadering op 22 mei a.s. Tijd: 20.00
uur in de "Gouden Leeuw" te Scher-
penisse.
PJZ Langstraat gaat je niet
in de kouwe kleren zitten
De nieuwjaarsreceptie (gekostu
meerd bal) op 10 april is alweer ach
ter de rug. Het feest werd gehouden
in het Bondsgebouw te Sprang-
Capelle. De opkomst was goed. En
dan waren er nog lang niet alle leden
aanwezig. De meesten kwamen ori
gineel en prachtig verkleed. Sommi
gen waren zelfs niet eens meer te her
kennen (aap, harem, sheik, prins,
boer).
Er zijn prijzen uitgereikt voor de
drie best verklede personen. Het
feest verliep bijzonder suksesvol en
gauw was het 1 uur en stopte de mu
ziek wat de meesten toch wel erg
jammer vonden.
Ronald Timmermans
Vrijdag 15 mei 1987
21
