SIVA, takorganisatie voor de varkenshouderij
Varkenshouder werkt met plezier, maar
zijn gezondheid staat onder druk
Mogelijkheden in de varkensmesterij
vaak nog groot
De SIVA is de takorganisatie
voor de varkenshouderij, die zich
bezighoudt met het behartigen
van de belangen van de varkens
houders op het gebied van auto
matisering. In dit artikel wordt
ingegaan op de ontwikkeling van
SIVA en de huidige werk
zaamheden.
SIVA tot 1987
De Stichting Informatieverwerking
Varkenshouderij (SIVA) is door de
regionale organisaties van varkens
houders in 1980 opgericht met als
doelstelling:
- het bevorderen van de uniformiteit
van de in de varkenshouderij bere
kende bedrijfsgegevens.
- het bevorderen van de komputer-
matige verwerking van bedrijfsgege
vens in de varkenshouderij.
- het ontwikkelen en aan derden in
gebruik verstrekken van komputer-
programmatuur, welke in de var
kenshouderij, met behulp van vast
gestelde normen, een objektieve on
derlinge bedrijfsvergelijking en
bijsturing van het produktieproces
op bedrijfsnivo mogelijk maakt.
Sinds 31 december 1986 heeft de SI
VA haar taken ondergebracht in 2
organisaties:
1. Stichting Informatieverwerking
Varkenshouderij, afgekort als
SIVA.
De Stichting Informatieverwerking
Varkenshouderij, SIVA, gaat haar
aktiviteiten als takorganisatie verder
intensiveren en verbreden. Naast de
belangenbehartiging van de varkens
houders zal de belangenbehartiging
Tijdens de CLO-studiedagen die eind
februari zijn gehouden heeft dr.
J.P.M. van Haaren, van de Bedrijfs
gezondheidsdienst in Boxmeer een
boekje open gedaan over de (onge
zondheid van de varkenshouders.
Van Haaren legde uit dat juist 95 pro
cent met veel plezier zijn bedrijf uit
oefent. Er is dus p reden tot
algehele paniek, wel Oi. n tijd tot
tijd eens pas op de plaats .e maken
en te achterhalen waar dan toch die
klachten met de gezondheid vandaan
komen.
Er zijn al onderzoeken geweest naar
de invloed van stof en ammoniak op
ademhalingsorganen van mensen. Ge
bleken is dat stof voor vervelende
kwalen kan zorgen. Ook de invloed
van chemische middelen waarmee
stallen worden schoongemaakt is niet
te onderschatten. Ventilatoren zorgen
er als regel wel voor dat deze dampen,
ook de ammoniak die nu eenmaal
Nu het aantal mestvarkens dat mag
worden gehouden aan banden is ge
legd komt er meer behoefte om het in
komen te verhogen door betere
resultaten per dier. Daarvoor zijn op
veel bedrijven nog ruim mogelijkhe
den aanwezig. Dat blijkt duidelijk uit
een analyse door het Konsulentschap
voor de Varkens- en Pluimveehoude
rij te Zwolle van de zeer grote ver
schillen in financieel saldo per
mestvarken per jaar.
Een gelukkige omstandigheid is, dat
voederverbruik, groei en uitval in de
praktijk nauw met elkaar samenhan
gen. Dat levert risiko's op, maar biedt
ook mogelijkheden voor snelle verbe
teringen. Daarnaast kan een aan
tal varkensmesters hun inkomen nog
duidelijk verbeteren door meer oplet
tend te zijn ten aanzien van de voer
en slachtvarkensprijzen op hun be
drijf. Een nauwe samenwerking tus-
van de gehele varkenshouderijsektor
aandacht krijgen. Dit zal plaatsvin
den door het uitwerken van infor
matiemodellen en het opstellen en
koördineren van proefprojekten op
het terrein van de automatisering.
2. Koöperatieve Gebruikersvereni
ging Siva produkten b.a., afgekort
als Koöperatie Siva-produkten b.a.
De huidige leden van deze Koöpera
tieve vereniging zijn de regionale or
ganisaties van varkenshouders. De
Koöperatie Siva-produkten b.a. gaat
haar aktiviteiten richten op het aan
varkenshouders aanbieden van de
programma's T.E.A., B.A.S.,
(C).B.K. en Siva M.M.S.
Informatiemodel
Het informatiemodel varkenshoude
rij beschrijft de gegevensstromen op
het varkenshouderijbedrijf, geeft
eksakte definities van begrippen en
eenduidige rekenregels voor kenge
tallen. Het informatiemodel var
kenshouderij wordt opgesteld in sa
menwerking met een groot aantal
organisaties die op het gebied van de
varkenshouderij werkzaam zijn. Al
deze organisaties bepalen dus samen
hoort bij de afvalstoffen van varkens,
uit de ruimte worden afgevoerd.
sen vermeerderaar en mester verdient
in de naaste toekomst meer dan ooit
de aandacht. Het verhoogt de finan
ciële resultaten op het individuele
mestbedrijf en vermindert de grote ri
siko's die de varkenshouderij als ge
heel loopt t.a.v. het verspreiden van
ziekten. Verbetering van de gezond
heidstoestand van de varkens bete
kent als regel ook dat ze beter groeien.
Voerkosten per kg groei (gem.)
Groei (gr./dag)
Kg voer per kg groei
uitval
Voerprijs
Saldo per varken per jaar
de inhoud van het informatiemodel.
Het informatiemodel kan gebruikt
worden voor:
het ontwikkelen van nieuwe pro
gramma's; eenduidige definities te
gebruiken voor onderwijs en voor
lichting; definiëren van de uit te wis
selen basisgegevens in de varkens
houderij; bedrijfsvergelijking op ba
sis van vergelijkbare kengetallen.
Het informatiemodel is nog niet ge
reed, van de negen delen die uitge
werkt moeten worden zijn 2 delen
ongeveer klaar en met de derde is be
gonnen.
Projekt 'gegevensuitwisseling
varkenshouderij'
Alle varkenshouders die van KI ge
bruik maken wisselen gegevens uit
met de KI-vereniging. Op basis hier
van worden de N.R.-cijfers van de
beren berekend. Ook een groot aan
tal (sub-)fokkers wisselen gegevens
uit met hun fokkerij-organisatie(s).
Deze gegevensuitwisseling geschiedt
nu op papier. Als varkenshouders de
juiste gegevens al in een komputer
hebben zitten, doordat ze van een
management-systeem gebruik ma
ken dat die gegevens opslaat, gaat de
het
Maar dat blijkt niet afdoende te zijn.
Varkenshouders zijn ook vaak het
Ook wat dat betreft zijn er in de var
kenshouderij nog veel mogelijkheden.
Ongeveer 30% van alle bedrijven in
de praktijk hebben nl. een lage om-
zetsnelheid door een lage gemiddelde
groei per dier per dag (zie tabel).
Verhoging van die groei verbetert niet
alleen hun inkomen per dier maar
biedt tevens de mogelijkheid om meer
varkens af te leveren ondanks de be
perkingen van de meststoffenwet.
Voerkosten per kg groei
ƒ1,75 of lager ƒ1,85 of hoger
1,68 1,94.
703 641
2,91 3,24
1,9 2,9
57,60 59,90
ƒ156,— 78,—
komputer, indien dat mogelijk is,
die gegevens op papier zetten. De
varkenshouder stuurt de gegevens
op papier naar de KI-vereniging of
naar de fokkerijorganisatie, waar de
gegevens weer in een komputer ge
bracht worden. Als het
management-systeem de gegevens
niet op kan slaan of niet overzichte
lijk op papier kan zetten, moet de
varkenshouder dubbel schrijven om
ook met de KI- en fokkerijorganisa
ties gegevens uit te kunnen wisselen.
Het projekt 'gegevensuitwisseling
varkenshouderij' beoogt nu deze ge
gevensuitwisseling te automatiseren.
De gegevens komen niet meer op pa
pier maar worden via een diskette of
via de telefoonlijn van de ene kom
puter naar de andere komputer
gestuurd.
Dit heeft als voordeel dat de ge
gevens
- zonder typefouten
- sneller
- met veel minder schrijf- en ty
pewerk
- en goedkoper
uitgewisseld kunnen worden.
Dit projekt is in april 1987 gestart
met een eerste fase waarin de KI-
verenigingen, de fokkerijorganisa
ties en de beheerders van zeugenma
nagementsystemen met elkaar over
leggen welke gegevens nu uitgewis
seld zullen worden. Als voorwaarde
geldt dat de begrippen volgens de de
finities van het informatiemodel, ge
bruikt zullen worden. Na deze fase
wordt bepaald welke techniek bij het
uitwisselen gebruikt zal worden, wat
te doen bij fouten, etc.
Op dit moment wisselt als de
monstratie een varkenshouder op de
Veluwe gegevens uit met het Cebeve
slachtoffer van lawaai-overlast door
de vaak schreeuwende varkens. Het
gevolg is een toenemend risiko voor
doofheid. Heel wat boeren hebben
van hun huisarts te horen gekregen
dat hun gehoor onherstelbaar is be
schadigd. Veel van die klachten kun
nen voorkomen worden door goede
oorkappen. Er zijn al helmen die zo
wel de oren beschermen tegen geluids
overlast als de luchtwegen tegen stof
en ammoniak. Het is de moeite waard
zich over deze helmen te laten voor
lichten. Het model is geschikt voor ie
dereen, ook voor brildragers. Bij een
onderzoek van de Stichting Gezond
heidszorg Agrarische Sektor ('Stigas')
is gebleken dat armen, benen en rug
het vaak moeten ontgelden. Bij elkaar
maken klachten in spieren en gewrich
ten wel bijna tachtig procent uit.
"Mensen worden ook steeds langer"
lichtte Van Haaren toe. "En dat er-
wijl de stalinrichting eigenlijk niet met
die lichaamslengte van degenen die er
in moeten werken is meegegroeid. Het
zou toe te juichen zijn wanneer erken
de instituten daarover eens een studie
gingen opzetten.
Zorgelijke tijden
Dat alles heeft te maken met de licha
melijke belasting van mensen die in
de intensieve varkenshouderij wer
ken. Maar de laatste jaren komen er
nog andere problemen bij die kunnen
leiden tot hartklachten, maagaandoe
ningen, slapeloosheid en overspan
nenheid. Het is in de varkenshouderij
niet meer wat het geweest is. Men
wordt gebonden aan meer regels dan
vroeger. De opbrengsten zijn duide
lijk achteruit gegaan. Risiko's doen
voortdurend een aanslag op de be-
drijfsintensiteit. Als er een kleine kans
is op ziekte onder het vee dan grijpt
dit snel om zich heen. Anders gezegd:
weinig mensen in deze sektor ontko
men aan situaties die zouden kunnen
leiden tot stress. Er is heel wat geeste
lijke spankracht voor nodig om toch
maar steeds door te gaan.
Van Haaren heeft tijdens de CLO-
studiedagen duidelijk verklaard geen
paniek te willen zaaien, maar wel aan
deskundigen de vraag voorgelegd wat
voor mogelijkheden er zijn de ge
zondheid van de varkenshouder te
verhogen. Zijn geestelijk en lichame
lijk welzijn moet - net als zijn bedrijf
- gezond blijven.
via een elektronisch postbussysteem.
Als het projekt voorspoedig ver
loopt kunnen eind 1987 meer var
kenshouders uit Gelderland als
proef geautomatiseerde gegevensuit
wisseling met de KI-verenigingen in
Gelderland of met een fokkerijorga
nisatie aangaan. In 1988-1989 zal het
projekt uitgebreid worden tot alle
belangstellende varkenshouders en
organisaties in Gelderland. Als de
gegevensuitwisseling aan alle wensen
voldoet, d.w.z. dat met een druk op
de knop de gegevens uitgewisseld
kunnen worden, wordt de uitwisse
ling met de KI-vereniging en fokke
rijorganisaties uitgebreid naar heel
Nederland. Dan kan het projekt op
kleine schaal weer beginnen met ge
gevensuitwisseling met andere orga
nisaties, b.v. de slachterijen, veevoe
derfabrikanten, banken, boekhoud-
buro's, etc.
Toekomstige aktiviteiten
Als het projekt 'gegevensuitwisse
ling varkenshouderij' goed van start
is gegaan, denkt SIVA een projekt te
starten omtrent de koppeling van
een management-systeem op een be-
drijfskomputer met proceskompu-
ters. Een management-systeem om
vat o.a. gegevens die een proces-
komputer goed zou kunnen gebrui
ken (b.v. gemiddelde werpdatum in
een kraamafdeling ten behoeve van
de temperatuur regulatie). Ook de
proceskomputer omvat gegevens die
in een management-systeem ge
bruikt kunnen worden (b.v. het to
taal aantal kg voer verstrekt per in
dividuele zeug tijdens de dracht). De
situatie waar naar gestreefd wordt,
is dat een proceskomputer vooral
processen bestuurt en een
management-systeem vooral gege
vens bijhoudt, planningen maakt,
ongewenste situaties signaleert en
achteraf van alles berekent. Gege-
gensuitwisseling tussen beide syste
men moet ervoor zorgen dat alles zo
goed mogelijk op elkaar .wordt af
gestemd.
Voor die onderdelen van het infor
matiemodel die in 1988 afgerond
zijn, zal het mogelijk zijn om op ba
sis van vergelijkbare kengetallen, be
drijven te gaan vergelijken. SIVA
heeft daar een taak om met alle be
langhebbenden de te vergelijken
kengetallen op te stellen en de be
drijfsvergelijking in de startfases te
begeleiden, om ook in deze de belan
gen van varkenshouders te be
hartigen.
Meer en meer is er behoefte om de
diverse managementprogramma's te
vergelijken. Het vergelijken op ge
bruiksvriendelijkheid b.v. zal iedere
varkenshouder zelf moeten doen,
omdat dit een persoonlijke kwestie
zal zijn. Voor SIVA is het wel moge
lijk om een methode te ontwikkelen
waarmee nagegaan kan worden of
een managementsysteem bepaalde
kengetallen op de juiste manier bere
kent. Er zou getoetst kunnen
worden:
- of de minimaal vereiste kengetallen
aanwezig zijn en volgens de juiste re
kenregel berekend worden.
- of de overige kengetallen ook vol
gens de rekenregels uit het informa
tiemodel berekend worden.
- in hoeverre het programma kan
deelnemen aan de gegevensuitwisse
ling met KI-verenigingen, fokkerij
organisaties, etc.
Andere aktiviteiten
SIVA heeft als taak de belangen te
behartigen van de varkenshouders
op het gebied van automatisering.
Het opstellen van het informatiemo
del en het uitvoeren van projekten
passen binnen die taak en hebben
hun resultaat op wat langere ter
mijn. Daarnaast geeft SIVA op ver
zoek voorlichting op dit gebied aan
varkenshouders, voorlichters, orga
nisaties, etc. Er wordt door SIVA
geen antwoord gegeven op de vraag:
'Wat is het beste management
systeem?' of 'Wat is de beste kom
puter?', omdat dit voor iedereen
weer anders kan zijn. SIVA kan wel
aangeven wat belangrijk is en waar
op gelet moet worden. Met dit doel
staat de SIVA ook op beurzen, zoals
Liempde, VIV en Agrado.
ir. M.G.M. Koek,
medewerkster van de SIVA
Ondanks alle commotie heeft 95 van de varkenshouders veel plezier in
werk.
Vrijdag 15 mei 1987
19
