Vruchtwisseling in
het Zuidwesten 3
Aardappels en
kleine lettertjes
Gebruik resistente kruisbloemige
groenbemesters zal nog toenemen
korte wenken
akkerbouw
Nieuw vlugschrift m.b.t.
de kwaliteit en bewaring
van
konsumptieaardappelen
Dankzij voorlichting en reklame is het verschijnsel resistente kruis
bloemige groenbemester algemeen bekend. De resistentie is overigens
niet volledig: na massaselektie op verminderde cystevorming zijn er
rassen op de markt die het effekt van braak kunnen evenaren. De ont
wikkeling van de populatie bietecysteaaltjes zal dus bij verbouw van
resistente kruisbloemige groenbemesters vergelijkbaar zijn met een si
tuatie waarin deze groenbemesters niet verbouwd worden (braak of
"neutrale" groenbemesters).
Tabel 1. Gebruik en toekomstig gebruik van resistente kruisbloemige groenbemesters
Toekomstig
gebruik
Gebruik
Ja
Ja, mits
resist,
verbetert
Nee, past
niet in
bouwplan
Nee,
overige
redenen
Onbekend
Totaal
Ja
29
0
1
2
7
39
Nee
15
2
7
20
17
61
Totaal
44
2
7
23
24
100
De pin wortel is kenmerkend voor de bladrammenas, (foto: Vanderhave)
Bij verbouw van deze groenbemesters
is de doorworteling van de grond zeer
belangrijk omdat lokking slechts
plaatsvindt binnen een straal van 1
cm. rond de wortel. Indien deze
groenbemesters laat gezaaid worden
zal de doorworteling van de grond
minder zijn en hierdoor is ook de
bestrijding van het bietecysteaaltje
niet optimaal. Tevens is de aaltjesak-
tiviteit bij lagere temperaturen klei
ner, zodat het zaaitijdstip voor een
optimale aaltjesbestrijding zeker vóór
1 augustus moet liggen.
39% van de ondervraagde akkerbou
wers heeft ervaring met bladramme-
las en/of gele mosterd. In de
:oekomst zal het gebruik nog toene
men. 30% denkt geen resistente kruis
bloemige groenbemesters te gaan
telen terwijl 24% het (nog) niet weet.
Voorkeur
Gevraagd naar de voorkeur skoort ge
le mosterd hoger (32%), dan blad
rammenas (20%). Bijna de helft
heeft geen voorkeur, met name door
een gebrek aan ervaring met deze
groenbemesters. Als voordeel van gele
mosterd worden met name de late
zaaimogelijkheden genoemd. Nadelig
vindt men de kans op zaadvorming en
opslag bij wat vroegere zaai. Het na
deel opslaggevaar wordt als voordeel
bij bladrammenas genoemd. Aan bla
drammenas wordt een tragere ontwik
keling toegeschreven dan aan gele
mosterd. De teelt van resistente bla
drammenas en gele mosterd is nog ta
melijk onbekend. Voorstanders van
gele mosterd schrijven soms dezelfde
nadelen aan bladrammenas toe die
bladrammenastelers aan gele mosterd
toeschrijven. Evenzo worden de voor
delen van bladrammenas boven gele
mosterd ook genoemd als voordelen
van gele mosterd boven bladramme
nas. In de meeste gevallen gaat het
dan om de mate van aaltjesbestrij
ding, hoeveelheid massa, beworteling
en invloed op de struktuur van de
grond.
Voorvrucht
Wordt er gevraagd naar de voor
vrucht die de voorkeur heeft dan sko-
ren erwten het hoogst (29 keer).
Graan is ook een populaire voor
vrucht (26 keer). Graszaad wordt 12
keer genoemd als voorgewas van re
sistente kruisbloemige groenbemesters
met de meeste voorkeur. Daarna vol
gen vroegruimende uien en vroegrui-
mende aardappelen. Ook vlas,
blauwmaanzaad, tuinbonen en tulpen
worden als voorvrucht met de meeste
voorkeur genoemd. "Ruimt vroeg het
veld" is voor 70% van de akkerbou
wers de aanleiding om juist deze voor
vrucht te n9emen. Anderen hebben
grasgroenbemesters in hun graan en
moeten dus wel naar andere voorge
wassen omzien, terwijl sommigen op
geven juist groenbemesters in graan
te telen en dus graan als voorvrucht
hebben. Enkelen maakten de opme-
kering "noodgroenbemester".
Zaaitijdstip
Hoewel 70% van de akkerbouwers
"ruimt vroeg het veld" als reden op
geven bij hun voorkeur zaait toch
78% na 1 augustus bladrammenas of
gele mosterd. 15% zaait tussen 16 juli
en 1 augustus zodat slechts een klein
percentage vóór 16 juli zaait. Er
wordt dus niet vroeg genoeg gezaaid
om optimaal van de aaltjesdoding te
kunnen profiteren. Anders geformu
leerd: de meeste vroegruimende voor
vruchten ruimen te laat het veld zodat
niet vroeg genoeg gezaaid kan worden
Vrijdag 8 mei 1987
G.C. van den Berg.
om een optimale aaltjesbestrijding te
realiseren.
Waarom deze groenbemester?
Waarom neemt men juist wel of geen
resistente kruisbloemige groenbe
mesters in het bouwplan op? De geën
quêteerde akkerbouwers geven ook
hierover hun mening weer.
Redenen om deze groenbemesters te
gebruiken zijn o.a. in volgorde van
aantal keren genoemd: andere groen
bemesters mislukken; laat kunnen
zaaien/voor andere groentebemesters
Geef de TWEEDE N-GIFT in tarwe
in het stadium F 6/7 le knoop
voelbaar/zichtbaar). De meeste per
celen zijn zo ver. Bij een dichte stand
en een fors gewas 40 kg N en bij een
dun en schraal gewas 60 kg Nper ha
geven. Is er nog geen CCC gespoten,
dan is het nu echt de hoogste tijd om
dit te doen.
Wintergerst kan ernstig worden aan
getast door NETVLEKKENZIEKTE.
Op de bladeren ontstaan bruine vlek
ken, meestal langgerekt en met een
te laat; met grasgroenbemesters ook
kweek of duist binnenhalen; bestrij
ding bietecysteaaltje; geen grasgroen
bemesters i.v.m. vermenging in de
graszaadteelt of noodgroenbemester.
Anderen noemen nog prijs, het kun
nen bevriezen, hoeveelheid massa be
worteling.
Redenen om geen bladrammenas of
gele mosterd te zaaien: voorkeur voor
andere groenbemesters; gewassen rui
men te laat/past niet in bouwplan; op
andere manier organische-stof be
hoefte dekken (graszaad, organische
mest) of onbekendheid met deze teelt.
Sommige akkerbouwers stellen vraag
tekens bij het resistentieniveau ande
ren hebben al voldoende organische
stof in de grond. Grondontsmetting
is ook een reden om geen van deze
groenbemesters te zaaien. Een akker
bouwer uitte zijn zorg over het Rhi-
zomaniegevaar. Hij was beducht voor
het in stand houden van Rhizomanie
door bladrammenas of gele mosterd.
Rhizomanie wordt veroorzaakt door
het Beet Necrotic Yellow Vein Virus
waarvan de schimmel Polymyxa be-
tae de drager is. Polymyxa betae is
een algemeetv-voorkomende bodem
schimmel. In proeven is aangetoond
dat deze groenbemesters geen waard-
planten van de bodemschimmel öf
van Beet Necrotic Yellow Vein Virus
zijn zodat vrees hiervoor ongegrond
is.
Het gebruik van resistente kruisbloe
mige groenbemesters zal in de toe
komst nog toenemen. Hoewel voor
een optimale aaltjesbestrijding bla
drammenas en gele mosterd vóór 1
netvormige struktuur. Een bestrijding
is mogelijk met Sportak of Tilt. Toe
passen zodra aantasting wordt waar
genomen.
Bij KNOLSELDERIJ is het stengel
gedeelte tussen hals en wortels zeer
kort. De plant diep te laat dus maar
weinig speling toe. Ook het insteken
van de planten in de plantmachine
dient met zorg te gebeuren. Geef Uw
personeel goede instrukties voor een
goed resultaat.
In ZOMERGERST kunt U voor
halmverkorting en -versteviging een
keuze maken uit Cerone en Terpal.
augustus gezaaid dienen te worden
zaait het merendeel na 1 augustus.
Aaltjesbestrijding is slechts één van de
redenen om voor deze groenbemesters
Het verbruik van Terpal bedraagt 1
a 2 liter per ha in gewasstadium F 6
a 8, Cerone is later toe te passen in
stadium F 8 a 10 in een dosering van
0,5-0,75 liter per ha. Gebruik deze
middelen alleen op voldoende be
meste percelen waar geen verdroging
te verwachten is.
Ook dit jaar komen trips, bladrand
kever, bietenkever, aardvlooien en
andere insekten plaatselijk weer mas
saal voor. Laat U niet verrassen en
KONTROLEER Uw gewassen
minstens twee keer per week. Bel voor
de meest aktuele akkerbouwinforma
tie 01806-14166.
te kiezen, ze worden vanwege de re
sistentie meer als een interessante aan
winst op het
groenbemestingsassortiment gezien.
Dit vlugschrift is samengesteld door
het Consulentschap in Algemene
Dienst voor de Kwaliteit en Bewaring
(CAD-KB) te Wageningen (Postbus
539-6700 AM) in samenwerking met
de specialisten Kwaliteit en Bewaring
van de regionale konsulentschappen
voor de Akker- en Tuinbouw. Het
vlugschrift is bij het CAD.KB en ge
noemde konsulentschappen op aan
vraag verkrijgbaar.
9
Produkten die met zorg zijn ge
teeld en bewaard verdienen het om
met zorg te worden verkocht. Ik
spreek dan niet over het realiseren
van een goede prijs want dat is een
zaak van kommerciële behendig
heid en het spel van vraag en aan
bod. Bij (ver-)koopkontrakten
gaat het niet alleen om de prijs
maar ook om de kondities, de
voorwaarden die tussen partijen
worden afgesproken.
Het is niet praktisch om voor ie
dere koop een lange lijst van ge
detailleerde afspraken te maken.
Daarom zijn bijvoorbeeld voor de
verkoop van aardappels van telers
aan handelaren algemene voor
waarden ("kleine lettertjes") op
gesteld door het Landbouwschap
en de V.B.N.A. gezamenlijk.
Wat is nu de betekenis van derge
lijke voorwaarden? De zin van de
voorwaarden is gelegen in het ge
bruik, dat klinkt eenvoudig en dat
is het ook. Juridisch is het zo dat
algemene voorwaarden alleen bij
een kontrakt van toepassing zijn
als partijen die afspreken. Stilzwij
gende toepasselijkheid is er alleen
als partijen in het verleden regel
matig zaken hebben gedaan op ba
sis van deze voorwaarden. Is dat
niet zo dan gelden ze niet zonder
meer.
Die algemene handelsvoorwaar-
den voor de verkoop van aardap
pels aan handelaren hebben het
voordeel dat daarin een aantal
rechten en verplichtingen van ko
per en verkoper duidelijk zijn ge
regeld, ook een aantal punten
waar je niet altijd bij stil staat. Als
er verschil van mening is dan is het
te laat om dat soort zaken te
regelen.
Wat staat er nu in de algemene
handelsvoorwaarden voor de ver
koop van aardappels? Het is een
boekje van ruim twintig bladzij
den waarin een heleboel onderwer
pen geregeld zijn. Ik bespreek er
hier een aantal. Als er aardappels
in de grond worden verkocht
(bijv. in juli) is het van belang om
te weten voor wiens risiko ze daar
na zijn. Risiko wil zeggen wie
draagt de schade als er iets mis
gaat (bijv. aantasting door ziekte).
Als de verkoop plaats vindt tegen
een vaste geldsom voor het hele
perceel gaat het risiko bij het slui
ten van het kontrakt direkt over
op de kóper. Wordt er anders
verkocht (bijv. tegen een bedrag
per kg) dan gaat het risiko pas
over bij aflevering aan de koper.
Een ander punt is de sortering. Als
er alleen is afgesproken dat er ge
sorteerd moet worden naar een be
paalde maat en kwaliteit dan moet
de verkoper deze kosten voor zijn
rekening nemen.
Als de koper koopt voor export
doeleinden en dit in het kontrakt
is vermeld moet de verkoper er
voor zorgen dat de aardappels vol
doen aan de P.D. eisen voor ex
port naar het betreffende land.
Hij moet zich dus hierover tevo
ren informeren.
Een belangrijke bepaling is die
over de keuring. De koper (han
delaar) dient bij de afname op de
plaats van levering na te gaan of
de aardappels aan de overeenge
komen voorwaarden van kwaliteit
en sortering voldoen. Als hij daar
over niet klaagt en h^t laden niet
stopzet vervalt zijn recht om er la
ter over te klagen en moet hij be
talen. Een mededeling
bijvoorbeeld de dag na ontvangst
dat er mankementen zijn en een
korting op de prijs of een andere
maatregel wordt aangekondigd
hoeft de teler niet te accepteren.
Zo zijn er in de handelsvoorwaar
den nog meer belangrijke zaken
geregeld die men zich bewust moet
zijn als men zaken doet waarop de
voorwaarden van toepassing zijn.
Met een uurtje lezen voor het slui
ten van een kontrakt in het boek
je met voorwaarden kan men veel
geld en ellende besparen. Een goed
produkt is het waard om goed ver
kocht te worden!!!
Mr. ir. J. Huisman
Mr. ir. J. Huisman (33) is juri
disch adviseur en partner in het
adviesbureau Legal and Business
Consultants te Renesse.
