De computer wordt op het
akkerbouwbedrijf een belangrijk
hulpmiddel
Computerkursus op meerdere plaatsen
Doorberekening kostenbestrijding
klassieke varkenspest
Minister Braks bepaalt
melkkorting op 6,5
procent
De afgelopen wintermaanden hebben
veel akkerbouwers zich afgevraagd of
het al tijd wordt om een computer aan
te schaffen. Kursussen en bijeen
komsten met als thema "automatise
ring" zijn dan ook zeer goed bezocht
om een antwoord te vinden op deze
vraag. Het is geen uitzondering ge
weest dat er een extra kursus ingelast
moest worden. Dit is een verheugend
feit. Het getuigt niet alleen van de wil
tot vernieuwing in de akkerbouwsek-
tor maar ook dat een serieuze oriën
tatie aan de aanschaf vooraf gaat.
De wintermaanden op het doorsnee
akkerbouwbedrijf maken een goede
overweging tot aanschaf mogelijk.
Ook is er tijd om te oefenen en een
start te maken met de geautomatiseer
de gegevensverwerking. Moeilijker
wordt het om in de drukke perioden
van het teeltseizoen de noodzakelij
ke gegevens konsequent te blijven ver
zamelen en te verwerken.
Voor hen die nog geen beslissing heb
ben genomen heeft SIVAK een ver
gelijkend onderzoek uitgevoerd naar
akkerbouwprogrammatuur die op de
markt verkrijgbaar is. In dit artikel
worden een aantal bevindingen uit dit
onderzoek beschreven.
Meten en regelen
Micro-elektronica kan in het akker
bouwbedrijf op verschillende manie
ren toegepast worden. Als eerste kan
de automatisering een rol spelen bij
het meten en regelen op werktuigen
en in de bewaarplaats. Hierbij wordt
over het algemeen gesproken van pro
cesautomatisering. De procescompu
ter is zodanig geprogrammeerd dat
deze een specifieke taak uit kan voe
ren. Bijvoorbeeld het koelen van
aardappelen of het regelen van de
vloeistofhoeveelheid van een sproei-
machine. De procescomputer voor
het beheersen van het klimaat in de
bewaarplaatsen regelt de ventilatie
door het automatisch openen en slui
ten van de luiken in kombinatie met
ventilatoren. Hierbij wordt o.a. reke
ning gehouden met de temperatuur
binnen en buiten de bewaarplaats, de
temperatuur en toestand van het pro-
dukt en de luchtvochtigheid.
Vergroten inzicht
Een andere vorm van automatisering
is de administratieve automatisering.
Hierbij wordt meer gebruik gemaakt
van een zogenaamde bedrijfscompu-
ter. Over het algemeen wordt deze be-
drijfscomputer in de huiskamer
aangetroffen. Met de bedrijfscompu-
ter is men in staat om de
bedrijfskosten- en opbrengsten syste
matisch vast te leggen. Dit vraagt eni
ge discipline om de belangrijke
gegevens steeds weer te verwerken.
Als de akkerbouwer dit op kan bren
gen kunnen de verwerkte gegevens
een belangrijke ondersteuning bij de
bedrijfsvoering vormen.
Een vijftal firma's brengt voor deze
bedrijfscomputer programma's op de
markt. Alle aangeboden program
ma's maken het mogelijk om de stan
daard bedrijfsgegevens vast te leggen
zoals het bouwplan, de percelen en
het machinepark. Daarnaast worden
gegevens ingevoerd over de uitgevoer
de werkzaamheden en de kosten en
opbrengsten die daarmee samen
hangen.
Met name voor de verwerking van de
ze gegevens zal men regelmatig (bijv.
dagelijks of wekelijks) achter de com
puter moeten kruipen. Het nut van
deze gegevensverwerking wordt ge
vonden in de overzichten die op aller
lei manieren gemaakt kunnen worden
van de verwerkte gegevens. Er kun
nen saldoberekeningen gemaakt wor
den per perceel of gewas.
Bedrijfsresultaten zoals het onderne
mersoverschot en arbeidsinkomen
kunnen op elk gewenst moment be
rekend worden.
De belangrijkste waarde van deze
overzichten voor de bedrijfsvoering is
«wmi-m-
18»
J MüMMi tKHim
f
ir.m» antii» kik tteax
nwa» swBsssr
t «ïtwrast» «asaüiss
i:
J:
fOKStS» «WttjeW
8 tntun&zrtBK ixxtts*
fftij
amzawaavxiK
1
«atm
dat er verruiming van het inzicht in
het eigen bedrijf ontstaat. Het is
moeilijk om deze waarde uit te druk
ken in kostenverlaging of opbrengst
verhoging. Of een bedrijfscomputer
het nodige rendement oplevert wordt
in hoofdzaak door de akkerbouwer
zelf bepaald. De computer is een
hulpmiddel om systematisch bezig te
zijn met je bedrijfsgegevens.
Ook het maken van begrotingen biedt
goede mogelijkheden om niet alleen
achterom te kijken maar ook voor ko
mende jaren eventuele alternatieven
door te rekenen. De marktontwikke
lingen in de akkerbouw veroorzaken
een grotere behoefte aan het doorre
kenen van een gewijzigde bedrijfs-
opzet.
Bedrijfsvergelijking
De waarde van het vastleggen en ver
werken van de bedrijfsgegevens kan
worden vergroot door de resultaten
met kollega akkerbouwers te vergelij
ken. Hiervoor is het dan wel noodza
kelijk dat bedrijfsresultaten op
dezelfde wijze berekend worden. Ten
opzichte van de andere sektoren in de
landbouw wordt hier in de akker
bouw slechts beperkt gebruik van ge
maakt. Het betreft dan hoofdzakelijk
teeltvergelijking zoals het Unitip-
systeem van de Suikerunie waarbij ca.
2000 bietenpercelen vergeleken
worden.
Boekhouding
Eenmaal in het bezit van een bedrijfs
computer, zal al gauw de wens ont
staan om de boekhouding thuis te
gaan doen. Voor zover dat het vast
leggen van de boekingen betreft is dat
ook een goede mogelijkheid. Beseft
moet echter worden dat om de boek
houding af te ronden de nodige boek
houdkundige en fiskale kennis
noodzakelijk is. De verwerking en af
ronding van de boekhouding zal zo
doende voor veel computergebruikers
voorlopig nog door het boekhoud- of
accountantsbureau worden verzorgd.
Programmatuur voor de
bedrijfscomputer
De vergelijking van een vijftal pro
gramma's voor de bedrijfscomputer
Iaat evenzoveel verschillen als over
eenkomsten zien. Inhoudelijk ver
schillen de programma's sterk. De
vergelijking wordt bemoeilijkt door
dat gebruikte begrippen bij de ver
schillende leveranciers niet dezelfde
betekenis hebben.
Een indeling die een inhoudelijke ver
gelijking mogelijk maakt is de
volgende:
- bedrijfsregistratie;
- berekenen bedrijfsekonomische
kengetallen;
- plannen en begroten;
- financiële administratie;
- bedrijfstechnisch en teelttechnisch
advies;
- kommunikatie;
- procesbeheersing;
- algemeen.
Veelal zijn deze onderdelen in aparte
programma's beschikbaar. De resul
taten van het onderzoek zijn uitge
bracht in een rapport dat bij SIVAK
verkrijgbaar is. Bij een eventuele aan
koopbeslissing verdienen de volgen
de punten de nodige aandacht.
1. Volledigheid
Er zijn nogal wat verschillen in vol
ledigheid van de programma's. Het is
verstandig na te gaan, welke bedrijfs
gegevens er bijvoorbeeld bij de be
drijfsregistratie vastgelegd kunnen
worden.
2. Service, garantie, kursussen etc.
Veel verschillen bestaan er ten aanzien
van de service, het onderhoud, de ga
rantie, de begeleiding en specifieke
kursussen die bij de programmatuur
horen.
Vanuit de takorganisaties wordt ge
werkt aan landelijke afspraken hier
over. De Algemene
Handelsvoorwaarden Landbouw
werktuigen worden hiertoe aangepast.
3. Gebruiksvriendelijkheid
In het algemeen wordt hieronder de
eenvoud bij gebruik verstaan. In het
begin zal het belangrijk zijn dat het
eenvoudig te leren is. Een program
ma waar veel mogelijkheden aan zit
ten kan daarom in het begin
gebruiksonvriendelijk gevonden
worden.
4. De prijsverschillen
Het vergelijkend onderzoek heeft in
drukwekkende prijsverschillen opge
leverd. Voor de perceelsregistratie met
bijbehorende bedrijfsekonomische
overzichten lopen de prijzen uiteen
van ƒ750,— tot ƒ4.375,Hierbij
moeten de bovenstaande punten wel
in ogenschouw genomen worden.
Voor een totaal pakket liggen de prij
zen tussen de ƒ750,en de
ƒ12.000,Ook dit mag riiet zonder
meer vergeleken worden al zijn de
prijsverschillen niet altijd te recht
vaardigen.
5. Uniformiteit
Met het oog op de vergelijkbaarheid
en kommunikatie is het belangrijk dat
de programmatuur voldoet aan de
landelijke afspraken. Aan deze af
spraken wordt door SIVAK in samen
werking met het landbouwkundig
onderzoek en bedrijfsleven hard
gewerkt.
Dit wordt in het zogenaamde infor
matiemodel Open Teeltenbedrijf
weergegeven. Dit model zal het uit
gangspunt vormen voor de toekom
stige programmatuurontwikkeling.
Samenvattend
De automatisering in de akkerbouw
begint goed vorm te krijgen. Een aan
tal programma's voor de bedrijfs
computer zijn beschikbaar. Deze
programma's richten zich hoofdzake
lijk op verbetering van het bedrijfse
conomisch inzicht. Voor de
teelttechnische advisering is in Noord-
Holland en Flevoland het VITAK-
projekt van start gegaan. Met name
voor deze teelttechnische advisering
zal ook de bedrijfscomputer nog de
nodige ontwikkeling door moeten
maken om de akkerbouwer van dag
tot dag te kunnen ondersteunen bij
zijn teeltbeslissingen (o.a. bemesting).
Met de bedrijfscomputer heeft de ak
kerbouw er een stuk gereedschap bij.
Ook hiervoor geldt dat alleen bij een
juist gebruik het rendement op kan
leveren.
Ondanks het feit dat alle programma
tuur nog niet gestandaardiseerd is
biedt de ver gestandaardiseerde appa
ratuur de mogelijkheid zonder veel ri-
siko de nodige ervaring op te doen.
De prijs van de programmatuur moet
hiermee dan wel overeenkomen. SI
VAK zal op de werktuigdagen van
Liempde in stand nummer 529 aan
wezig zijn om uw individuele vragen
te beantwoorden.
ir. G.Th.M. Kok
koördinator SIVAK
In tegenstelling tot wat in de blauwe
folder staat, wordt het aantal lokaties
voor de computerkursus uitgebreid.
Het zal ook mogelijk zijn om op de
M.A.S. Goes en Schoondijke de ba-
siskursus computerkunde te volgen,
terwijl het op de L.A.S.-Kapelle mo
gelijk is een algemene vervolg-kursus
te volgen en op de L.A.S.-Terneuzen
een vervolg-kursus speciaal voor de
akkerbouw.
De volgende computerkursussen wor
den aangeboden:
1. Basiskursus computerkunde:
wat: vertrouwd maken in de omgang
met de computer;
waar: - L.A.S.-Kapelle; - L.A.S.-
Terneuzen; - M.A.S.-Goes; - M.A.S.-
Schoondijke.
2. Algemene vervolgkursus compu
terkunde:
wat: uitdieping van de stof van de ba
siskursus;
waar: - L.A.S.-Kapelle; - L.A.S.-
Terneuzen.
3. Vervolg computerkursus in de ak
kerbouw:
wat: werken met bestaande program
ma's voor de akkerbouw;
waar: - Vlissingen, door M.A.S.-
Goes; - Terneuzen, door L.A.S.-
Terneuzen.
4. Vervolg computerkursus in de vee
houderij: (mits er volle groepen ge
vormd kunnen worden)
wat: werken met bestaande program
ma's voor de veehouderij;
waar: Vlissingen of Goes, door
M.A.S.-Goes.
5. Vervolg computerkursus in de var
kenshouderij: (mits er volle groepen
gevormd kunnen worden)
Bijblijven is belangrijk!
Nog 1 week voor het aanmelden
gesubsidieerde kursussen.
Informatie: 01100 - 37144.
wat: werken met bestaande program
ma's voor de varkenshouderij;
waar: Vlissingen of Goes, door
M.A.S.-Goes.
Aanmelden: voor 1 mei bij de betref
fende school.
Adressen: zie blauwe kursusfolder.
De kursuskoördinator
Bij een uitbraak van klassieke var
kenspest in 1987 kan een gedeelte
van de kosten worden doorberekend
aan de varkenshouders met terug
werkende kracht tot 1 april jl. Door
berekening vindt plaats via een nog
te publiceren heffingsverordening
waarmee het bestuur van het Land
bouwschap in principe akkoord is
gegaan. De regeling vloeit voort uit
een overeenkomst tussen het Land
bouwschap en de Stichting Gezond
heidszorg voor Dieren enerzijds en
het ministerie van Landbouw en Vis
serij anderzijds.
Omdat de met de overheid gemaakte
afspraken voor het hele jaar 1987
gelden en de klassieke varkenspest in
principe kan uitbreken voor de des
betreffende verordeningen definitief
zijn goedgekeurd is het noodzakelijk
dat deze met terugwerkende kracht
wordt ingevoerd. De doorbereke
ning van de kosten van de na-
entingen bij de bestrijding van klas
sieke varkenspest wordt via een
retributie-verordening van het Land
bouwschap opgelegd aan de var
kenshouders. Dit kan uiteraard al
leen als na uitbreken van var
kenspest de overheid op grond van
de Veewet besluit dat enten noodza
kelijk is.
Voor 1987 is overeengekomen dat
het bedrijfsleven in de kosten van
stamping-out maatregelen 50 pro
cent bijdraagt met een maksimum
van 5 miljoen gulden. Afgesproken
is dat het bedrijfsleven de helft van
de kosten van de start-entingen en de
na-entingen betaalt.
België houdt vast aan
importverbod mest
Uit de laatste besprekingen tussen
landbouwminister Braks en de Belgi
sche regering is duidelijk geworden,
dat het importverbod voor Neder
landse mest voorlopig blijft bestaan.
Dit mestseizoen (het lopende voor
jaar tot half mei) moet voor met na
me de mest eksporterende Brabantse
boeren dan ook als verloren worden
beschouwd; de overschotten zullen
elders moeten worden onderge
bracht.
Daarmee vervalt voor de Nederland
se veeboer ook het voordeel, dat hij
voor het mestoverschot dat hij weet
te eksporteren, maar de halve over
schotheffing hoeft te betalen.
De Nederlandse melkveehouders
moeten in het melkprijsjaar
1987/1988 hun produktie met 6,5
procent verminderen, 0,5 procent
meer dan de EG heeft opgelegd. Mi
nister Braks heeft dit percentage vo
rige week donderdag definitief vast
gesteld, na hernieuwd overleg met
het Landbouwschap. Het Land
bouwschap acht de ekstra korting
niet nodig en heeft zich dan ook van
het besluit van de bewindsman ge
distantieerd.
Minister Braks dacht aanvankelijk
0,9 procent ekstra nodig te hebben
voor het kompenseren van teveel uit
gegeven kwota en voor kwota die
nog nodig zijn voor bedrijfsoverna
mes, in ruilverkavelingen en in het
kader van bezwaar- en beroeps
schriften. Op basis van recent cijfer
materiaal over de zogenaamde on-
derschrijdingen bracht hij de korting
in het gesprek met het Landbouw
schap terug tot 0,5 procent. Moch
ten de ontwikkelingen in de loop van
het jaar daartoe aanleiding geven
dan is de minister bereid opnieuw
overleg te voeren.
8
Vrijdag 17 april 1987
