Nood leertsamenwerken
Andere verpakkingsregels voor uien
Engelse methode bewaren
uien heeft grote voordelen
Het zijn moeilijke tijden voor de landbouw. Ook voor de aardappel-
sektor. Naast dreigende overprodukties zijn het in deze sektor ook
een aantal fytosanitaire aspekten die dringend om oplossingen vra
gen. Het is verheugend te konstateren dat binnen de landbouworga-
nisties een grote mate van eenheid in denken valt te bespeuren.
Zelden is de achterban zoveel geraadpleegd over diverse onderwerpen
waarvoor een nationale opstelling gekozen moest worden als in de af
gelopen herfst en winter.
Hoewel er grote tegenstellingen le
ken te ontstaan over onderwerpen
als Stopa-garantieregeling, phoma-
beleid en aardappelmoeheidsbeleid
zijn daarover praktisch gesproken
unanieme standpunten ontstaan.
Degenen die meetrekken aan de lan
delijke touwtjes hierover kunnen
zich aan de ene kant gelukkig prijzen
dat de achterban zo kritisch mee
denkt en aan de andere kant dat in
hoofdlijnen over een aantal punten
zo'n goede overeenstemming is ont
staan in de landelijke organen.
Stopabeleid 1087
De achterban in Westerbork heeft
nogal voor opschudding gezorgd in
de pootaardappelgelederen. Het ge
hele garantiestelsel laten betalen per
100 kg gecertificeerd produkt?! In
de vergelijking met vroeger moeten
niet de jaren 1986 en 1987 vergele
ken worden, maar de jaren 1985 en
daarvóór, met 1987. En dan zien we
een forse stijging van de plombehef
fing van ƒ0,70 per 100 kg naar ƒ1,75
per 100 kg. Dat betekent dat areaal
heffing en plombeheffing samen on
geveer ƒ30 miljoen gaan opbrengen.
En dat betekent weer dat beneden de
100.000 ton Stopa overname belang
rijke restituties aan het einde van het
seizoen gaan plaatsvinden over de
arealen. Immers, er is afgesproken
dat per jaar aan het einde van het
seizoen afgerekend wordt. Bij tekor
ten worden naheffingen opgelegd
per ras en kan de kalamiteitenheffin-
gen in werking treden. Bij over
schotten in geld, wordt terugbe
taald. Er blijven 2 groepen rassen:
een groep tot 50 mm gegarandeerd
en een groep gegarandeerd tot 45
mm. Als kompromis, als beleidso
verweging, zijn alle specifieke fa-
brieksrassen 3.000 ha) in de
groep geplaatst die tot 50 mm wordt
gegarandeerd. Als dan bovendien,
met name de fabriekssektor beschikt
over een 'uitgeklede' klasse C (ont
daan van heffingen, enz.) en een ei
gen 't.b.m.(= teeltbeschermende
maatregelen)systeem, dan moet in
alle eerlijkheid gesteld worden dat
de 'fabriekssektor' als geheel ruim
aan z'n trekken gekomen is!
Phomabeleid
Hoe verder na de verrassingen in
1985 en in 1986. Hierover is grote
unanimiteit ontstaan in Nederland
tussen de producenten van pootaard-
•appelen en de gebruikers ervan. In
grote lijnen komt het neer om vanaf
oogst 1987 een quarantaine-beleid te
blijven voeren voor de Benelux. Met
dien verstande dat we terug moeten
naar de 0-norm en bovendien over
wegen om de monstergrootte van
klassen S en SE wat uit te breiden.
Daarnaast voor latent besmette par
tijen een kwaliteitsbeleid. Dat wil
zeggen deklasseren tot A en zonder
quarantaine eksporteren! Uiteraard
onder dezelfde strenge eksportkon-
dities die ook voor andere pootaard-
appelen gelden. Het is voor de bin
nenlandse afnemer onverkoopbaar
(alleen al psychologisch!) om geen
0-partijen te kunnen kopen. Voor de
buitenlandse afnemer is het van be
lang dat er geen rotte knollen in de
partij voorkomen. Dit geldt tevens
voor fusarium. Er kan honderd keer
een 'Turkensteen' zijn die technisch-
wetenschappelijk gezien een iets af
wijkend standpunt heeft, maar er
bestaat bij belangentegenstellingen
ook zoiets als 'beleids-
kompromissen'! Hierover bestaat in
grote mate overeenstemming in onze
organisaties.
AM-beleid
Er wordt al maanden gepraat en ge
schreven over aanpassing van het
huidige AM-beleid. Vanuit de over
heid wordt voorgesteld om verplich
te grondontsmetting uit de regelge
ving te schrappen en vanaf 1994 vrij
massaal over te gaan op het gebruik
van resistente rassen. Nou, dat is
goed doorgedrongen tot de 'achter
ban'. Diverse organisaties en studie
groepen hebben zich daarover gebo
gen. Ook hierover is landelijk gezien
een zeer eensgezinde stelling ingeno
men. Laat voorlopig voor de fa-
brieksteelt de huidige regelgeving
nog onaangetast. Totdat er mogelijk
voldoende D- en E-resistente rassen
zijn. En breng voor de rest van Ne
derland een grote mate van verant
woordelijkheid naar de telers van
poot- en konsumptieaardappelen.
D.w.z. maksimale teelt van 1 op 3,
verplicht grondonderzoek, zware
sankties voor besmette percelen en
de teler vrijlaten hoe dat wordt
bereikt.
Op lichte gronden zal men geneigd
zijn wat meer te kijken in de richting
van grondontsmetting en op zwaar
dere gronden zal men zo spoedig
mogelijk naast de Bintjes, AM-
resistente rassen moeten invoeren.
De redenen van deze wat andere op
vatting dan de overheid zijn o.a.:
- aantasting van onze nationale-
internationale aardappelpositie
- het optreden van hogere bio-typen
- het waarderen en aanmoedigen van
bedrijven die via een juiste toepas
sing van bedrijfshygiëne steeds bui
ten de aardappelmoeheid zijn geble
ven en zullen blijven
Een grote mate van overeenstem
ming over de drie genoemde onder
werpen in de Hoofdafdeling Akker
bouw van het Landbouwschap.
Daarmee is de diskussie nog niet ge
heel afgerond! Het pootaardappel-
beleid moet nog worden bekrachtigd
in de openbare bestuursvergadering
van het Landbouwschap op 4 fe
bruari. Met het phomabeleid moet
nog tot overeenstemming gekomen
worden met de overheid en de NAK.
Het aardappelmoeheidsbeleid moet
nog nader worden uitgewerkt in een
speciale werkgroep en bovendien
moet de overheid nog overtuigd
worden over onze, unanieme,
zienswijze.
A. Vermeer
De uienkommissie van het Produkt-
schap voor groenten en fruit vindt
dat het verpakkingsbeleid voor de
uieneksport moet worden aange
past. Allereerst vindt de kommissie
dat de eksport in buikverpakking
met ingang van 1 juli 1987 moet
worden toegestaan. Nu gebeurt het
dat buitenlandse afnemers 25 kg-
balen kopen, die lossnijden en het
produkt vervolgens in kleinverpak-
king doen, of men wil deze ekstra
handeling vermijden en koopt hele
maal niet in Nederland.
De Uienkommissie vindt dit onge
wenst. Wel is de Uienkommissie van
mening dat een goed produkt gele
verd moet worden. De KCB-
kontroleur zal dus van tevoren ge
waarschuwd moeten worden, zodat
hij bij het afvullen kan vaststellen
dat het tenminste om klasse II gaat.
Ten overvloede wordt erop gewezen
dat bulkprodukt of in het buitenland
verpakt produkt geen gebruik kan
maken van het Nivui-beeldmerk.
Verder heeft de Uienkommissie uit-
Koprot in Engelse uien
Het Engelse Ministerie van Land
bouw meldde onlangs dat de uien-
voorraad in Engeland per 1 januari
jl. ruim 146.000 ton bedroeg tegen
118.000 ton op dezelfde datum in
1986. Verder wist het Ministerie te
melden dat uientelers die geen be
schikking hebben over koelhuizen
moeite hadden om in december door
het relatief warme weer de tempera
tuur op een voor uien goed nivo te
krijgen. Ook in Engeland zijn er in
alle gebieden problemen met koprot.
In Cambridgeshire worden door
ziekte-problemen sommige partijen
eerder geruimd dan gewoonlijk.
gesproken, dat kartonnen dozen als
omverpakking niet deugen. Men
moet er rekening mee houden dat de
uien in het gehele handelskanaal een
paar weken in die verpakking blij
ven. Uit proeven blijkt dat dat van
wege een gebrekkige luchtcirculatie
de uien geen goed doet. Aan het
KCB zal dan ook worden geadvi
seerd het komende seizoen karton
nen omverpakkingen niet meer toe
te staan. Het was vooral de verzend-
handel die in de vergadering van de
uienkommissie van het Produkt-
schap voor groenten en fruit be
zwaar maakte tegen de konkurrentie
ondervonden van kwalitatief infe
rieure uien, die eerst als veldgewas
naar België waren geëksporteerd. De
andere leden van de Uienkommissie
waren het er geheel mee eens. Er is
nu eenmaal een traditionele eksport
van veldgewas uien naar België,
maar als langs die weg Hollandse ui
en met veel koprot tegen ekstra lage
prijzen het in Nederland gekonditio-
neerde en gekontroleerde produkt
van de markt drukken, is er sprake
van konkurrentievervalsing. Aan het
Belgische Ministerie van Landbouw
was al te kennen gegeven, dat deze
werkwijze niet door de beugel kan.
Het geconditioneerde produkt moet
immers gezond zijn.
Van Belgische zijde is toezicht op, de
betrokken sorteer- en pakstations
toegezegd. Wat de Uienkommissie
er nog aan toegevoegd wil zien, is
dat blijkt dat op een voor iedereen
duidelijke wijze de betrokken uien
niet in Nederland verpakt zijn.
Ook het KCB zal erop toe moeten
zien, dat het te eksporteren veldge
was aan redelijke eisen m.b.t. het ge
zond zijn van het produkt voldoet,
want ook voor deze uien geldt dat
Bij de één-fase oogstmethode van uien zijn de voordelen vele malen
groter dan de nadelen. Het meest belangrijke is evenwel, dat de uien
praktisch allemaal als klasse I kunnen worden geëxporteerd. En juist
dit gegeven is van belang, om de toekomst van de Nederlandse uien-
teelt garant te stellen. Vriend en vijand is het er namelijk over eens,
dat de toekomst van de Nederlandse uienteelt ligt in het aanbieden
van een kwalitatief uitstekend produkt. Dat vraagt allereerst om een
mentaliteitsverandering bij de telers. "Geen tonnen, maar kwaliteit,
zal het motto luiden", aldus kommercieel direkteur Stomps van Agri-
co, "want de huidige positie van de Nederlandse uienteelt is er eerder
één van proberen te handhaven wat we hebben dan vergroting van
markten".
De akkerbouwkommissie van de
L.M.IJ. was bij Agrico te Wezel
(Gld.) op bezoek om zich op de hoog
te stellen van de kwaliteitsverschillen
door de verschillende oogstmethoden.
Uitgebreid werd aandacht besteed aan
de zgn. één-fase methode. Dat bete
kent, dat de uien direkt van het land
in de schuur worden gereden. Daar
bij is het van belang, dat de uien op
het juiste moment (half gestreken)
worden geoogst. Het drogen gebeurt
vervolgens in de schuur. Twee a drie
dagen met circa 32°C.
Belangrijk is, dat wordt gedroogd met
een hoge luchtvochtigheid, terwijl de
benodigde droogkapaciteit ruim
schoots aanwezig moet zijn (kapaci-
teit 300 m3 lucht/m3 uien). Bij Agrico
is geëxperimenteerd met de datum
van oogsten. Gekonkludeerd moet nu
worden, dat de vroegst gerooide per
celen (half augustus) nu het beste re
sultaat te zien geven, al moest direkt
worden toegegeven, dat de opbrengst
derving (door de grote nagroei dit
jaar) hier ook het sterkst was (onge
veer 10%). Daartegenover staat, dat
er momenteel een prijsverschil wordt
gerealiseerd van 12 ct per kg.
vanwege de vroegere oogst (5 a 10%
bruto) en het sterker drogen (3-5%
bruto). Het droogproces kost zo'n
1 Zz cent per kg, maar dat wordt la
ter gedeeltelijk terugverdiend doordat
tijdens de bewaring minder draaiuren
nodig zijn. Buiten dit alles zal de be
waarplaats op de gestelde eisen moe
ten zijn ingericht, hetgeen qua
investering kan variëren van ƒ400-600
per ton.
Kwaliteit
De Agrico-direkteur bleek in de dis
kussie een groot voorstander om nog
sterker de kwaliteit in de prijs tot uit
drukking te laten komen. Via de klas-
sificering gebeurt dat al bij Agrico,
maar ook handelshuizen zouden zich
hier veel meer op moeten richten.
Spijtig is het daarom, dat de kwali
teitsregeling voor bewaaruien nog
steeds niet rond is.
Kwaliteit en prijs zullen veel meer dan
tot nu toe aan elkaar moeten worden
gekoppeld. De boer moet op het pro
dukt worden beoordeeld, hetgeen niet
via regels behoeft te worden vastge
legd. Volgens Stomps hoeven daarom
de huidige kwaliteitseisen niet strak-
-4„ /'■"■iK-A
een certifikaat nodig is, dat alleen
verstrekt mag worden als het pro
dukt gezond is. Mocht men op deze
wijze onvoldoende vat kunnen krij
gen op deze ondergraving van het
kwaliteitsbeleid, dan vindt de Uien
kommissie dat eksport van veldge
was uien moet worden gestaakt. De
Belgische overheid zal van deze
zienswijze op de hoogte worden
gesteld.
Uienkommissie wil strengere
regels tegen koprot
Onder welke omstandigheden infek-
tie van uien met koprot plaats heeft
is niet precies bekend. Het Land
bouwschap heeft daarom nog niet
willen overgaan tot verordenende maat
regelen. Voor de uienkommissie is het
echter overduidelijk, dat bedrijfshy
giëne een grote rol speelt.
Daarom wordt het Landbouwschap
met klem gevraagd om dat standpunt
nog eens te overwegen. Het gaat om
het verplicht afdekken van uienafval
en om een verbod tot uitrijden of
storten van uienafval. De kommissie
wil daarmee telers niet zozeer tegen
zichzelf beschermen, als wel tegen on
zorgvuldigheid van kollega's. In elk
geval wordt er door de uienkommis
sie op alle uientelers en sorteer- en
pakstations een beroep gedaan ver
spreiding van koprot via uienafval te
gen te gaan. Er zijn voorts
aanwijzingen dat tijdig oogsten en
kunstmatig drogen de aantasting be
perken. Tenslotte zal gepoogd worden
middels onderzoek meer over het pro
bleem te weten te komen, zodat ook
langs die weg het nodige gedaan
wordt.
I?' i
■•'■a,*-
smw
f,
K- Aasrtttftld
Bij de één-fase methode is het van belang dat de uien worden geoogst als het
loof half gestreken is.
Zonder dat de heer Stomps dit als be
wijs wilde aanvoeren kon ook worden
vastgesteld, dat in de uien die via de
één-fase methode zijn geoogst, geen
koprot voorkomt. "Bewijzen heb ik
er niet voor, maar blijkbaar werkt de
ze oogstmethode in het voordeel om
koprot te voorkomen", aldus
Stomps, die deze Engelse oogstme
thode eigenlijk als het enig juiste al
ternatief zag om een eerste klasse ui
te oogsten en te bewaren. In de be-
waarakkommodatie zullen wel de no
dige voorzieningen moeten worden
aangebracht. Ook voor de uienbewa-
ring zelf is in feite meer aandacht
noodzakelijk. Uien en aardappelen
hoeven dan ook niet voor elkaar on
der te doen, al is de praktijk een
andere.
Beoordeling
In de eindbeoordeling staan dus te
genover hogere kosten duidelijk nog
grotere voordelen. Genoemd is al de
prijs, maar ook het beperkte tarraper-
centage spreekt duidelijke taal. Bij de
gewone oogstmethode ligt dat al gauw
op zo'n 10-15%, bij de Engelse me
thode nog geen 5%. Als nadelen moe
ten worden genoemd oogstderving
ker te worden aangehaald, mits er
maar goede kontroles plaatsvinden.
Over dat laatste punt worden de laat
ste tijd gelukkig geen klachten meer
gehoord, hetgeen betekent, dat KCB
de kontrole blijkbaar nu goed in de
vingers heeft.
Overigens zullen de exportvoorwaar
den (denk o.a. aan verpakking, la
bels, baaigrootte, etc.) geen
belemmeringen mogen geven voor de
handel en exporteurs. "Dat betekent
een onnodige beperking, die onze ex
port bemoeilijkt", aldus de akker
bouwkommissie van de LMIJ.
Tijdens het bezoek aan het bedrijf
werd algemeen gekonstateerd, dat de
één-fase geoogste uien kwalitatief een
hoogwaardige partij is. Weliswaar iets
fijner van sortering, maar qua hard
heid en kleur waren het plaatjes. Aan
de voorlichting nu de taak om dit
systeem verder onder de uientelers uit
te dragen, waarbij het onderzoek nog
moet zorgdragen de ontbrekende ken
nis in te vullen.
Inmiddels is bekend, dat het ministe
rie ƒ1,3 miljoen heeft uitgetrokken
voor uienonderzoek voor de teelt en
bewaring. Dat geeft hoop voor de
toekomst.
Vrijdag 30 januari 1987
9
