Zeeuwse Spuitdag ook
aktueel in 1987
Dagelijks Bestuur KNLC: werken
binnen steeds nauwere perken
Ir. C.A.A.A. Maenhout: "Ruimer
bouwplan en bedrijfshygiëne wapens
in strijd tegen bodemziekten
99
Er was opnieuw grote belangstelling om de Spuitdag 1987 in Goes bij
te wonen. Traditiegetrouw was de Prins van Oranje gevuld door
450 boeren, loonwerkers, vertegenwoordigers van de handel en gewas
beschermingsindustrie en andere belangstellenden uit het zuidwesten.
De sprekers van deze 33e Spuitdag waren ing. D. van der Wal (Kon-
sulentschap voor de Gewasbescherming te Wageningen) - die in de mor
genbijeenkomst aktuele zaken op het gebied van de gewasbescherming
de revue liet passeren - en ir. C.A.A.A. Maenhout (P.A.G.V. te Le
lystad), die in het middaggedeelte stilstond bij de planteziektekundi-
ge problemen als gevolg van een te nauw bouwplan. De Spuitdag werd
ingeleid door de heer J. Ramondt (voorzitter van de Takorganisatie
Akkerbouw Zeeland).
De heer Van der Wal stelde de in het
algemeen gezonde gewassen in 1986
aan de orde. "Wel kregen bepaalde
ziekten, plagen en onkruiden extra
aandacht; phoma, koprot in uien, rhi-
zomanie, doorwas in aardappelen,
knolcyperus, bladrandkever in erwten
en bonen en wilde haver. In Oost-
Groningen is wratziekte van het bio-
type 2 aangetroffen (afkomstig uit
Duitsland). Ringrot (bakterieziekte
bij aardappelen die met pootgoed
overgaat) is behalve in Denemarken
nu ook in Duitsland aangetroffen. De
PD heeft maatregelen getroffen". In
1987 zal de nodige aandacht aan bo
demgebonden ziekten worden gege
ven, aldus Van der Wal: "Er moet
een middenweg worden gevonden tus
sen een ekonomisch en een plante-
ziektekundig aantrekkelijk bouwplan.
Vast staat dat bedrijfshygiëne ook in
het zuidwesten een belangrijker plaats
moet gaan innemen". Spuittechniek
heeft de volle aandacht. In de hand
leiding voor 1988 zullen bij de bespui
tingen de hoeveelheden water en de
meest geschikte spuitdoppen worden
aangegeven. Milieu-eisen worden
strenger. Van der Wal: "Voor het
grondwater wordt in de gehele EEG
een nul-tolerantie geëist. Het aantref
fen van dichloorpropaan in het noord
oostelijk zandgebied en atrazin in
Brabant wordt ontoelaatbaar geacht.
Ook de gevolgen op langere termijn
van metaalhoudende middelen als zi-
neb, maneb en fentin worden onder
zocht. Een persistent middel als
paraquat (o.a. Gramoxone) is per 1
december 1988 niet meer beschik
baar". TC A en lindaan staan op de
nominatie te verdwijnen. Getracht
wordt TCA voor de graszaadteelt te
behouden. Ter bestrijding van ritnaal-
den in bieten is voor lindaan (nog)
geen goed alternatief aanwezig. Ver
volgens belicht de heer Van der Wal
de aktuele situatie wat betreft gewas
bescherming in de diverse gewassen.
Suikerbieten
Pillenzaad bevat naast thiram ook 15
gram aktieve stof/eenheid hymexa-
zool (Tachigaren 80 WP). Afdraaien
door de bodemschimmel Aphanomy-
ces wordt op kleigronden steeds meer
waargenomen. Tevens zijn dit jaar
5000 eenheden pillenzaad met Promet
furathiocarb (60 gr aktieve
stof/eenheid) beschikbaar. Curater
(carbofuran) is geheel uit het pillen
zaad verdwenen. De toelating van 0,5
kg benomyl (o.a. Benlate) voor de
bestrijding van Cercospora (bladvlek-
kenziekte) op de zuidoostelijke zand
gronden is enigszins gestagneerd. Ter
bestrijding van emelten is dit voorjaar
1,5 1/ha etrimfos (Ekamet) beschik
baar. Ekamet is veilig voor vogels en
is ook toegelaten in granen en gras
land. Fenmedifam is de werkzame
stof van Betanal, Alegro, Luxan fen
medifam en Agrichem Fenmedifam.
De fenmedifam's zijn onderling ge
lijkwaardig. Nieuw is het "kant en
klaar" produkt Betanal Tandem (Be
tanal Tramat). De dosering be
draagt 2 maal 5 1/ha (gesplitst) of 7,5
1/ha (eenmalig). Avadex is vervangen
door Avadex BW. Het afgelopen jaar
is in de praktijk reeds enige ervaring
opgedaan met de kombinatie 3 1 fen
medifam x 1,5 lt Avadex BW 1
ltr olie. Dit jaar wordt de toelating
verwacht van Exell (uitvloeier). De
doseringen van bestaande kombina-
ties kunnen dan tot eenderde worden
teruggebracht. De ervaring is (nog)
beperkt. De bestrijding van probleem
onkruiden (o.a. bingelkruid) wordt
omschreven in de eerstvolgende me
dedelingen van SU en CSM.
Aardappelen
Benadrukt wordt het tijdig toepassen
van Racer (mono-)linuron in ver
band met witkleuring van de aardap
pelen. Dit jaar komt Racer L (Racer
linuron) op de markt. Thans is een
nieuw type van Phytophthora in-
festans (aardappelziekte) aanwezig.
D. van der Wal
De aanwezigheid van dit nieuwe type
Phytophthora sluit de mogelijkheid
niet uit dat er kruising tussen een
geslachtelijke schimmel en - schim
mel plaatsvindt waardoor er geslach
telijke sporen gevormd zouden
kunnen worden. Geslachtelijke spo
ren kunnen langdurig in de grond le
venskrachtig blijven. Kruising is
echter alleen mogelijk wanneer beide
typen gelijktijdig op dezelfde aardap
pelplant aanwezig zijn.
Tot nu toe zijn nog geen geslachtelij
ke sporen in het veld waargenomen.
Onderzoek is gaande. Het afbreken
van spruiten bij de verwerking van
kiemlustige aardappelen werkt bij
aanwezigheid van droogrotte knollen
een aantasting van zowel fusarium als
phoma in de hand. Het behandelen
van pootgoed met een kombinatie van
thiabendazol imazalil moet dit
voorjaar in deze gevallen dan ook
sterk worden overwogen.
Granen
Bij de bestrijding van afrijpingsziek-
ten zijn Sportak en Daconil de ver
vangers voor captafol. Dit jaar wordt
de toelating van Dyrene verwacht.
Bayfidan en Dyrene zullen dan in een
verpakking op de markt komen. Ten-
tron 45 WP (isoproturon Starane)
heeft een toelating in wintertarwe en
wintergerst. Dit voorjaar wordt de
toelating verwacht van Forlene (Fa-
neron Starane) in winter- en zo
mergranen. Dit breedwerkend middel
bestrijdt geen grasachtigen. Bentrol
Plus (zout-formulering) wordt de ver
vanger van Brominol MEP in winter
en zomergranen.
Diverse gewassen
In zaai- en le jaars plantuien kan bij
een lichte besmetting met witrot Su-
misclex als grondbehandeling worden
toegepast. Stomp is thans ook toege
laten in 2e jaars plantuien, zilveruien
en sjalotten.
In grasland zijn Starane (veilig
heidstermijn 7 dagen) en Verigal (vei
ligheidstermijn 4 weken) toegelaten.
Voor de zaaizaadontsmetting in vlas
heeft thans ook Prelude 20 LN
(prochloraz) een toelating. Voor de
onkruidbestrijding in blauwmaan-
zaad is Dicuran 700 FW toegelaten.
Kans op gewasschade is aanwezig.
Voorwaarden zijn een droog gewas,
bedekte lucht en koel weer. In karwij
heeft Afarin een toelating öf in de
herfst öf in het voorjaar. Voor de
bestrijding van de karwijmot wordt
een toelating van Decis verwacht. In
mais is nieuw Atrazin Plus (atrazin
uitvloeier). Resistente onkruiden wor
den niet bestreden. Starane heeft een
toelating als onderbladbespuiting
voor de bestrijding van haagwinde.
De toelating van Lasso ter bestrijding
van hanepoot is vervallen.
Voor o.a. kweekbestrijding in de
stoppel is als uitvloeier aan Roundup
thans ook Genamin beschikbaar.
Namens CAT Goes,
De specialist gewasbescherming
H. Salomons
Ir. C.A.A.A. Maenhout van het PAGV heeft de zuidwestelijke ak
kerbouw vrijdag 9 januari op de 33e Zeeuwse Spuitdag te Goes ge
waarschuwd voor de gevolgen van een te nauw bouwplan. Een
bouwplan van 1 op 4 en zelfs van 1 op 5 noemde hij te nauw: "Willen
we hier planten- en bodemziektenkundige problemen voorkomen, dn
wel de ziektedruk verlichten, dan is in feite een nog ruimer bouwplan
gewenst. Hij gaf toe dat de ziektedruk van aaltjes en schimmels in
het Zuidwesten relatief gunstig is zeker bij aardappelen en dat het sneu
is dat dit gebied nu ook wordt getroffen door wettelijke maatregelen.
"Anderzijds moet u beseffen dat de gevaren groot zijn. Andere ge
bieden in ons land leren ons in welke situatie men terecht kan komen".
De heer Maenhout wees o.m. op de
gevaren van het erwtencysteaaltje bij
een verdere toename van de erwten
teelt. "Het is van groot belang dat u
hier zeer attent op blijft", zei hij tot
de overvolle zaal in de Prins van
Oranje. Volgens Maenhout is een
bouwplan van 1 op 7 in feite vereist
om bodemziekten als gevolg van aal
tjes te voorkomen. Onbekend is nog
welke rotatie vereist is om rattenkeu-
telziekten en Rhizomanie te voorko
men. Ziekten kunnen, behalve met
een ruimer bouwplan, ook chemisch
worden bestreden. Ontsmetten is duur
en werkt vooral op zware gronden
niet afdoende, en dat laatste geldt in
feite ook voor granulaten, aldus
Maenhout. Overigens dreigen, nu we
de chemische paraplu zo nodig heb
ben een aantal middelen te worden in
getrokken. "Misschien doen we
overigens vaak toch wel te gauw een
beroep op het chemisch middel". De
PAGV medewerker hield de aanwe
zigen voor deze middelen zoveel mo
gelijk curatief en zo weinig mogelijk
preventief toe te passen. Van resisten
tie moet in de strijd tegen bodemon
vruchtbaarheid en ziekten op korte
termijn niet veel worden verwacht.
"Er wordt hard gewerkt aan resisten
te rassen maar de resultaten liggen
toch nog ver weg".
Bedrijfshygiëne
Omdat een ruimere vruchtwisseling
ekonomisch gezien niet of nauwelijks
mogelijk is, de chemische middelen
onvoldoende werken en resistentie
nog ver weg is, is het des te meer ur
gent om door een optimale bedrijfs-
Afslanking, beperking en wat dies
meer zij, was weer de rode draad die
door de agenda van het dagelijks
bestuur van het Koninklijk Neder
lands Landbouw Comité, dat op 20
januari jl. bijeen was, liep. Het be
gon met bespreking van de inmid
dels wat meer bekende plannen van
het ministerie van Landbouw tot
vermindering van personeel en af
schuiving van een deel naar het land-
bouwbedrijfsleven.
De georganiseerde landbouw wil en
moet inspraak hebben bij de vermin
dering, privatisering (overheveling
naar bedrijfsleven) en verzelfstandi
ging van huidige overheidstaken.
Wat de privatisering betreft, gaat
het nu met name om de bedrijfs
voorlichting. Het dagelijks bestuur
vindt dat de georganiseerde land
bouw niet alleen moet mede-beheren
(er is een gezamenlijke stichting ge
suggereerd), maar ook mede het be
leid moet kunnen bepalen. Er moet
samenhang gebracht worden in alle
voorlichting van diverse herkomst
die nu al en straks voor boer en tuin
der beschikbaar is. Niet de gehele
formatie bedrijfsvoorlichters van de
overheid behoeft uiteindelijk te wor
den overgenomen. De overheid zegt
wel de betaling in de vorm van subsi
die te zullen voortzetten, maar in
1990 moet hier wel ca. 25 min. zijn
bezuinigd. Lastenverzwaring voor
het bedrijfsleven lijkt dan ook on
ontkoombaar. De georganiseerde
landbouw zal volgens het dagelijks
bestuur ook mee moeten bepalen
wat er met de meer gespecialiseerde,
tweedelijns voorlichters gaat ge
beuren.
Het vindt ook dat de hele operatie
landelijk zodanig gestuurd moest
worden dat niet in de verschillende
provincies een verschillende opzet
ontstaat. Aldus voorlopige conclu
sies van het dagelijks bestuur, dat
zich voornam om de ontwikkeling
direct en aandachtig te blijven
volgen.
Korting melkquota
Belangrijke vraag is of overgestapt
moet worden op het B-systeem (mo
gelijkheid om eerst binnen de fa
briek te verevenen). In dat geval
moet de te veel uitgegeven melk
(1,3%) wel worden gekort, dus zal in
dat geval de korting 2-0,5 1,3
2,8% maximaal worden. Tenzij na
tuurlijk heel Nederland "één zuivel
fabriek" (Deens systeem) zou wor
den. Het dagelijks bestuur wacht af
of de Nederlandse zuivelindustrie
die juridische eenheid op kan bren
gen. Anders zou uiteraard behoud
van het huidige A-systeem de voor
keur moeten hebben.
Overige aangelegenheden
Het dagelijks bestuur besprak welke
prijsvoorstellen de georganiseerde
landbouw zou moeten doen in Brus
sel. Een gemiddelde prijsbevriezing
lijkt onder de huidige omstandighe
den het snelst aanvaardbaar. Er is al
met al het nodige al beperkt. Mede
verantwoordelijkheidsheffingen be
hoeven op zichzelf ook niet omhoog
(afgezien van het systeem bij gra
nen). Gezien het grote belang van
vermindering van de monetaire ver
zekeringsbedragen (en de doorsnee
steeds meer gepleegde concurrentie
vervalsing) zou op zijn hoogst op dat
punt iets toe te geven zijn volgens
het dagelijks bestuur.
Met de akkerbouwcommissie wer
den de bezwaren tegen de voor
gestelde wijzigingen in het aardap-
pelmoeheidsbeleid gedeeld.
Ir. C.A.A.A. Maenhout
hygiëne besmetting en een verder
verspreiding van ziekten uit haarden
zoveel mogelijk te voorkomen. De
bestrijding van aardappelopslag en ui
terste voorzichtigheid met het slepen
van grond zijn hierbij essentiële za
ken. Hier geldt dat genezen een stuk
duurder is dan voorkomen. Maen
hout meent dat wanneer de Zuid
westelijke akkerbouwer een
zorgvuldig en deskundig bedrijfsbe
heer toepast, hij met het - zij het te
nauwe - bouwplan nog wel vooruit
kan.
Pootgoed
Desgevraagd zei ir. Maenhout dat het
zelf telen van pootgoed in het Zuid
westen voor- en nadelen heeft. Poot
goed van elders betrekken kan zeker,
maar hij adviseerde wel zeer zorgvul
dig op te letten bij wat men koopt.
Voldoen de gekochte partijen niet aan
de eisen dan direkt reklameren. Voor
wat Rhizomanie betreft wees hij op
de grote verantwoordelijkheid die de
individuele teler niet heeft. In ieder
geval moet de loonwerker in voorko
mende gevallen op de hoogte worden
gesteld van de besmetting maar of dit
steeds gebeurt trok de PAGV-
medewerker in twijfel.
In zijn openingswoord wees de voor
zitter van de Zeeuwse Spuitdag, de
heer J. Ramondt, erop dat de ziekte-
risiko's in de akkerbouw toenemen en
dat derhalve bedrijfshygiëne nog veel
meer aandacht moet krijgen. Hij
sprak zich uit tegen het voorgestelde
nieuwe AM-beleid en toonde zich een
voorstander van het voortzetten van
het huidige beleid, maar dan wel on
der strengere en intensievere kontrö-
le. De privatisering van de
bedrijfsvoorlichting hoeft volgens Ra
mondt op zich niet slecht te zijn maar
de dienst dient wel budgettair neutraal
te blijven en op minstens de huidige
sterkte te worden voortgezet.
J. Wierenga
8
Vrijdag 23 januari 1987
