De veredeling van de aardappel
richt zich naar de afzetmarkt
Rassenproef Aardappel B.V. gaf vorig jaar zeer goede opbrengsten
De aardappel is in zeer veel landen een belangrijk onderdeel van het
dagelijks voedsel. Ze wordt voor het overgrote deel gekookt gekon-
sumeerd. Ongeveer 15 jaar geleden is hierin verandering gekomen.
Steeds grotere hoeveelheden aardappelen worden op andere wijze, in
de vorm van frites, chips enz. genuttigd. Het assortiment aardappel-
produkten zal waarschijnlijk in de komende jaren nog verder uitbrei
den. Deze verwachte assortimentsgroei zal mede bepaald worden door
het aanbod van specialistische gewassen.
Specialistische rassen
Momenteel is de all-round aardappel
Bintje de grondstof voor vele doelein
den. Wanneer wij de grote verschil
len zien in wenselijke eigenschappen
voor een benaalde afzet-markt is het
merkwaardig dat men steeds tot een
compromis besluit en dat de Bintje als
grondstof gebruikt wordt. Een afwij
kende eigenschap van Bintje voor fri
tes en chips is bijv. dat frites een lange
vorm nodig heeft terwijl voor chips
een ronde vorm noodzakelijk is.
Daarnaast zijn droge stofgehalte, re
ducerende suikers en sortering ver
schillend voor deze twee
afzetmarkten. Het is duidelijk dat een
all-round aardappel nooit de beste is
voor een bepaalde afzetmarkt. De
nieuwe rassen zullen specialistische
aardappelen moeten zijn, dan alleen
zullen zij de beste zijn. De beste
grondstof betekent ook een eindpro-
dukt van hoge kwaliteit, waardoor de
groei van de afzet mede gewaarborgd
wordt.
Op het kweekbedrijf "Oosthof" van
C. Meijer B.V. wordt geprobeerd al
in een heel vroeg stadium van de zaai
lingen een onderscheid te maken ge
richt naar zijn uiteindelijke
bestemming. Iedere bestemming
vraagt zoals reeds aangegeven een an
dere selektie van de eigenschappen.
Een eerste resultaat van deze gerich
te veredeling is het nog jonge ras La
dy Rosetta. Zij bezit de
eigenschappen die door de chips in
dustrie worden gevraagd.
Resistenties
Bepaalde eigenschappen zijn alge
meen, voor welke afzet dan ook. Te
noemen zijn de resistenties tegen ziek
ten. Een zeer belangrijke resistentie is
tegen het aaltje dat aardappelmoeheid
veroorzaakt. Door middel van teelt
maatregelen en resistente rassen zal de
aardappelmoeheidsproblemen het
hoofd geboden moeten worden. De
teeltmaatregelen zullen dan ook in de
zeer nabije toekomst gewijzigd wor
den o.a. een ruimer bouwplan bij ge
bruik van niet-resistente rassen. Het
nieuwe ras zal daarom resistentie
moeten hebben tegen een of meerde
re biotypen van aardappelmoeheid.
Nu de noodzaak van dit soort nieu
we rassen erg groot is wordt hier sinds
korte tijd zeer intensief op de kweek-
bedrijven in Nederland aan gewerkt.
Op niet al te lange termijn verwacht
kweekbedrijf "Oosthof" te Rilland
de gewenste specialistische aardappe
len te kunnen aanbieden. Aardappe
len voor frites, chips, puree,
konsumptie-export en konsumptie
binnenland enz. en voor nog nieuw te
ontwikkelen produkten.
Marktgericht
Zo'n marktgericht ras zal ook een
specialistische teelt vragen. Hoe wor
den aardappelen vandaag in Neder-
'land geteeld? Bemesting,
poolafstand, bewaring e.d. zijn alle
maal voor een Bintje-teelt geoptima
liseerd. Een nieuw ras zal zijn eigen
teelttechniek, gericht naar de afzet
markt vragen kilogrammen op
brengsten zullen een steeds meer
ondergeschikte rol krijgen ten opzich
te van kwaliteitsaspecten. Een voor
beeld is de sortering. De
frites-aardappel van morgen moet
lang van vorm zijn en 90% boven 50
mm veldgewas hebben. De vorm
Iedere bestemming van de aardappel vraagt een andere selektie van de eigen
schappen.
moet genetisch in het ras aanwezig
zijn. De sortering moet genetisch en
teelttechnisch gerealiseerd worden.
Met het huidige prijsverschil tussen
35/50 en 50/op is het financiële resul
taat over het algemeen beter bij een
hoger percentage 50/op. Dit betekent
niet altijd een hoge kilogram
opbrengst per hektare. Nieuwe rassen
zullen met een goede teelthandleiding
om het beoogde doel te bereiken geïn
troduceerd moeten worden. Een uit
gebreid assortiment biedt de
producent de mogelijkheid een keu
ze te maken naar de voor zijn teelt
omstandigheden omgezet het beste ras.
De nieuwe specialistische rassen zul
len hun weg vinden in de verschillen
de afzetmarkten. Een zeer belangrijke
afzetmarkt, de verwerkende industrie,
zal het produktieproces moeten af
stemmen op het nieuwe ras. Door het
samenspel van kweker, handelshuis,
agrariër en afnemer, moet het moge
lijk zijn om onze positie in de wereld
te handhaven.
Jan Nuijsers,
hoofd kweekbedrijf
C. Meijer B.V.
Vorig jaar is de Aardappelafzetor
ganisatie voor Zuidwest-
Nederland B.V. (de Aardappel
B.V.) begonnen met het beproe
ven van een aantal aardappelras
sen. Het doel hiervan is om onder
zuidwestelijke omstandigheden,
grond en klimaat, een aantal ras
sen op gebruikswaarde te testen.
Naast opbrengst en sortering is
vooral ook naar een aantal kwa
liteitseigenschappen gekeken, zo
als blauwgevoeligheid en
bakkwaliteit. Het proefveld heeft
in 1986 op Schouwen-Duiveland
gelegen op een perceel van 26%
afslibbaar en 1,9% organische
stof.
Het proefveld was volledig geïnte
greerd in een praktijkperceel Bintje.
Dit houdt in dat alle rassen eenzelfde
behandeling hebben gekregen. In
drievoud zijn er acht rassen vergele
ken met Bintje als referentie. In de
proef is onderscheid gemaakt in een
vroege serie (tabel 1), die gerooid is
op 19 augustus en een middenvroe-
ge/late serie (tabel 2), die gerooid is
op 25 september.
Hoge opbrengsten
De opbrengsten zijn ondanks het feit
dat er 15% proefveldaftrek heeft
plaatsgevonden bijzonder goed te
noemen. Men moet daar echter bij be
denken dat het uitgangsmateriaal op
timaal behandeld is. Het pootgoed is
Rooien van aardappelen op het proefveld.
voorgekiemd en met de hand gepoot.
In de praktijk zal het dan ook moei
lijk zijn dergelijke hoge opbrengsten
te halen, maar de cijfers geven een
goede indikatie van de mogelijkheden
van het ras. Daarbij móet men er zich
van bewust zijn dat elk r$s zijn spe
cifieke teeltmaatregelen met zich mee
brengt, om te komen tot een
kwantitatief en kwalitatief goed eind-
produkt.
Bintje geeft in zowel de vroege als in
de middenvroege/late serie goede op
brengsten te zien. In een vroeg sta
dium (eind juli) blijft Bintje achter bij
de vroege rassen. Met name Anosta
en Fresco geven dan al goede op
brengsten. Als enige in beide series
bleek Bintje erg gevoelig voor door
was, wat leidde tot een hoog voerper-
centage. Qua bakkwaliteit komt
Bintje echter als beste uit de bus en
wordt ze alleen geëvenaard door Fres
co. Hieronder volgt een samenvat
ting van de ervaringen die met de
verschillende rassen zijn opgedaan;
Amazone (AM-A). Geeft in een vroeg
stadium al een redelijke opbrengst.
De sortering is aan de fijne kant ge
bleven door een hoge stengeldicht
heid, dit ras dient dan ook wat ruimer
geplant te worden.
Anosta (AM-A). Een vlot ontwikkeld
gewas dat in een vroeg stadium goe
de opbrengsten geeft. Mede door het
hoge onderwatefgewicht is Anosta als
blauwgevoelig naar voren gekomen
en is dan ook alleen geschikt voor
vroege verwerking.
Corine. De beginontwikkeling van
Corine is traag en de bladmassa be
scheiden. Toch geeft Corine al vroeg
een goede opbrengst met een grove
sortering. Het pootgoed is koudege-
voelig en vraagt de nodige aandacht,
niet te koud bewaren en niet te vroeg
en te diep poten.
Fresco (AM-A.) De bakkwaliteit is te
vergelijken met die van Bintje. De op
brengst is in een vroeg stadium goed,
de sortering is aan de fijne kant. Rui
mer planten is dan ook zinvol.
Agria (AM-A). De beginontwikkeling
is traag en het gewas rijpt vrij laat af.
Om het gewas te vervroegen en tevens
het onderwatergewicht wat omhoog
te brengen is het gewenst wat minder
stikstof dan normaal te geven. De sor
tering is grof, wat het gewas gevoelig
maakt voor rooibeschadiging. Om de
sortering in de hand te houden is het
zinvol dichter te poten dan normaal.
Escort. In de middenvroege/late se
rie heeft Escort de hoogste opbrengst
gegeven. Het hoge percentage voer
komt van groene knollen; omdat
Escort zijn knollen hoog aanlegt zijn
door de grote produktie de knollen de
rug uitgegroeid. Door wat dieper te
poten en te zorgen voor een goede ru-
gopbouw is dit probleem op te lossen.
Idole. Qua rijptijd is Idole te verge
lijken met Agria, vrij laat dus. Ook
dit ras geeft hoge opbrengsten met een
grove sortering. De bakkwaliteit is re
delijk, maar blijft achter bij die van
Bintje.
Resonant. Een middenvroeg ras die
omstreeks half augustus al een goede
opbrengst geeft. De konsumptiekwa-
liteit wordt met recht vergeleken met
Eigenheimer. Daarbij heeft Resonant
een aantrekkelijk uiterlijk, rond ovaal
en vlakogig. Het aantal knollen per
plant is niet hoog, daarom is wat nau
wer poten gewenst.
1 1
1. Vroege serie (rooidatum 19 augustus)
netto
totale
leverbaar
opbrengst
produkt
Ras
kg/ha
50/opw
X 35/50
0/35
Z voer
35/opw kg/ha
Onderwatergewicht
Bintje
49.907
33,4
49,4
9,1
8,1
41.343
374
Amazone
40.602
35,6
47,3
10,6
6,5
33.658
456
Anosta
49.722
65,9
21,6
6,4
6,1
43.519
447
Corine
52.500
77,2
16,0
2,1
4,6
48.981
380
Fresco
46.343
40,1
47,3
9,2
3,7
40.463
378
1 lil
2. Middenvroege/late serie (rooidatum 25 september)
netto
totale
leverbaar
opbrengst
produkt
Ras
kg/ha
50/opw
Z 35/50
0/35
Z voer
35/opw kg/ha
Onderwatergewicht
Bintje
66.504
56,2
29,2
4,4
10,2
56.806
371
Agria
66.898
84,6
9,2
0,9
5,3
62.755
346
Escort
79.260
74,5
13,1
2,0
10,4
69.444
370
Idole
61.944
81,8
11,2
1,6
5,4
57.616
382
Resonant
55.648
80,0
13,6
1.2
5,3
52.037
445
Rassen bij lage
7
