Kosten
en baten van plantsystemen bij knolselderij
Bij de knolselderijteelt staan de
laatste jaren de kluitplanten steeds
meer in de belangstelling. Tot op
heden wordt echter het merendeel
van het knolselderijareaal beplant
met losse planten, afhankelijk van
de regio, uit plat- of staand glas.
Of er in de nabije toekomst een
verschuiving zal plaatsvinden in de
richting van kluitplanten zal met
name afhangen van de
kosten/baten-analyse.
In dit artikel zal op twee manie
ren getracht worden een antwoord
op deze vraag te geven.
Waar praten we over?
Wanneer we in de knolselderijteelt
praten over plantsystemen dan heb
ben we het over a) paperpots, b)
perspotten, c) perskluitplanten, d)
niet aangeperste kluitplanten en e)
losse planten zowel uit plat- als
staandglas.
In de proeven is ter vergelijking van
de plantsystemen zowel gewerkt met
losse planten uit plat- als staandglas.
In alle proeven is uitgegaan van een
gelijke plantdatum. Dit is echter voor
losse planten uit platglas geen juist
vergelijk aangezien deze gemiddeld 2
weken later plantbaar zijn.
In eerste instantie is daarom met de
nu bekende informatie het vergelijk
beschreven tussen losse planten uit
platglas en kluitplanten en in tweede
instantie de vergelijking met losse
planten uit staanglas.
Voor en nadelen van
kluitplanten
Kluitplanten hebben t.o.v. losse plan
ten de volgende voordelen:
- op niet-opdrachtige gronden geven
kluitplanten een hoger aanslagpercen
tage te zien;
- kluitplanten zijn t.o.v. losse plan
ten uit platglas ongeveer 2 weken
vroeger plantbaar;
- de plantdiepte is beter te regelen;
- de uniformiteit van het plantmate-
riaal is beter.
Als nadelen kunnen aangevoerd
worden:
- de uit de kluitplant uitgegroeide
knol is meestal moeilijker te reinigen;
- met de potgrond van de kluitplant
kunnen in principe allerlei ziekten,
plagen en onkruiden meekomen;
- soms moeten kluitplanten met spe
ciale machines geplant worden;
- kluitplanten zijn duurder in
aanschaf.
Vergelijk kluitplanten en losse
planten uit platglas
Wanneer we op niet- of matig op-
drachtige grond onze knolselderij te
len kan uitval van plantmateriaal een
probleem zijn.
Aangezien deze uitval bij kluitplan
ten over het algemeen een minder
groot probleem is moet dit meegeno
men worden in het kosten en baten
overzicht.
In 1984 en 1985 zijn op het R.O.C.
Westmaas proeven aangelegd waaruit
deze aanslagpercentages te destileren
zijn (zie tabel 1). Hoewel deze percen
tages kunnen fluctueren is in de be
rekening toch hiervan uitgegaan
aangezien er zowel een nat als droog
voorjaar in de proeven zat.
Uit tabel 1 valt af te leiden dat er een
groot verschil geweest is tussen het
aanslagpercentage van kluitplanten en
dat van losse planten. Tevens valt op
dat het aanslagpercentage van kluit
planten nauwelijks beinvloed wordt
door beregening.
Uit ander onderzoek op het R.O.C.
Westmaas is gebleken dat voor het ras
"Monarch" het optimale plantenaan-
tal bij 47.000 planten per hektare ligt.
Wanneer we nu nog de prijs per plant
weten kunnen we de plantgoedprijs
per hektare uitrekenen.
Op basis van prijsinformatie geleverd
door diverse plantgoedkwekers is ta
bel 2 opgezet waarin zowel de plant
goedprijs per stuk als per hektare te
vinden is.
Uit deze tabel 2 valt af te leiden dat
er een groot verschil bestaat tussen de
plantgoedprijs per hektare van kluit
en losse planten. Het rendement van
kluitplanten moet dus vooral gezocht
worden aan de opbrengstkant.
De opbrengst van knolselderij wordt
met name beinvloed door de lengte
van het groeiseizoen. Aangezien de
ze lengte in de herfst beperkt wordt
door de kans op vorst moet de tijd
winst vooral in het voorjaar geboekt
worden.
Bekend is dat planten uit platglas
meestal niet vroeger dan eind mei/be
gin juni plantrijp zijn. De winst van
kluitplanten wordt daarom ook ge
vonden in het feit dat deze gemakke
lijk begin mei/half mei plantbaar
zijn. Gemiddeld dus 14 dagen vroe
ger. Gegeven het feit dat 1 dag vroe
ger planten ongeveer 1
opbrengstverhoging te zien geeft kan
nu de kosten/baten analyse gemaakt
worden. Deze is gemaakt in tabel 3
uitgaande van o.a. de informatie uit
tabel 2.
Konkluderend kan gesteld worden dat
rekening houdend met de fluctueren
de aanslagpercentages, de losse plan
ten uit platglas de konkurrentie
vooralsnog bij de huidige prijzen van
kluitplanten aan kan.
Vergelijk kluitplanten en losse
planten uit staandglas
Bij deze vergelijking kan wel uitge
gaan worden van de proef-resultaten
aangezien kluitplanten en losse plan
ten uit staandglas wel gelijk plantrijp
zijn.
In 1984, '85 en '86 zijn proeven ge
daan met kluit- en losse planten zo
wel in het P.A.G.V. als op het
R.O.C. Westmaas.
In tabel 4 treft u een overzicht aan van
de relatieve opbrengsten van eerder
genoemde proeven.
Wanneer we het rendement van de
twee kluitplantsystemen beoordelen
t.o.v. de losse planten uit het staan
de glas dan mogen we konkluderen
dat wederom de losse planten kunnen
konkurreren met de kluitplanten.
Eindkonklusie
Kluitplanten staan steeds meer in de
belangstelling bij de knolselderijtelers.
Om enig inzicht te verkrijgen in de
opbrengst potentie van kluitplanten
zijn zowel op het P.A.G.V. als op het
R.O.C. Westmaas proeven aan
gelegd.
D.m.v. deze proeven maar ook op ba
sis van eerder onderzoek kan een
rentabiliteits-berekening opgezet wor
den. Hoewel het gehele plaatje door
nevenfaktoren beinvloed kan worden
mag uit de vereenvoudigde versie in
dit artikel de konklusie getrokken
worden dat kluitplanten bij het hui
dige prijsnivo van zowel het plantma
teriaal als de knolselderij als
eindprodukt geen hoger rendement te
zien geven dan losse planten.
Wanneer de keuze gemaakt moet
worden tussen losse planten uit plat
en staandglas dan genieten planten uit
staandglas de voorkeur omdat deze
vroeger plantbaar zijn.
Namens de Zuidwestelijke Konsulent-
schappen
ing. A.N. Vroegindeweij
Tijdens de uitvoering van de
proeven zijn enige komplika-
ties opgetreden. Zo ontstonden
er in 1984 in Westmaas na be
waring van kluit- en losse plan
ten uit de staande kas in de
koelcel massaal schieters. De
ze hebben de proef zodanig
beinvloed dat deze proef bui
ten beschouwing wordt gela
ten. De losse planten uit
platglas zijn toen niet bewaard
in de koelcel.
Ook het P.A.G.V. had in 1984
te maken met massaal optre
den van schieters. Daarom is
ook deze proef in de bereke
ning buiten beschouwing
gelaten.
Op het P.A.G.V. is uitgegaan
van 50.000 planten per hekta
re. In Westmaas wel 45.000.
Voor de rentabiliteits-
berekening welke te zien is in
tabel 5, is daarom uitgegaan
van 47.500 planten per
hektare.
-•
Jaar/Weer
1984
(vochtig)
1985
(droog)
gemiddeld
met
zonder
met
zonder
met en zonder
beregening
beregening
beregening
beregening
beregening
Kluitplant
100
100
100
99
100
Perskluitpl.
96
95
96
Perspot
91
95
94
97
94
Paperpot
85
83
84
losse plant
88
81
63
59
73
Bron: R.O.C. "Westmaas"
informatie ontbreekt.
Tabel 2: plantgoed prijs per stuk en per hektare
Type plant
aanslag
aantal benodigde
planten van
47.000 planten/ha
plantgoed
prijs/ha
plantgoed
prijs/ha
losse plant
73
64.400
0.022
1.420
perspot (3 x 3)
94
50.000
0.055
2.750
niet-aangeperste
47.000
2.820
kluitplant
100
0.066
paperpot
84
55.950
0.055
3.080
perskluitplant
96
48.960
0.066
3.230
Tabel 3: kosten - baten vergelijking losse planten t.o.v. kluitplanten
Een marktgericht ras waagt zijn eigen specialistische teelt. De nadruk bij de
kweekbedrijven ligt nu vooral op kwaliteit, vroeger op produktiviteit.
losse
losse
pers-
kluit
pers
paper
plant
plant
plant
plant
pot
pot
platglas staandglas
Tijdstip planten
eind mei
Zi mei
Zi mei
Zi mei
Zi mei
Zi mei
Basis opbrengst
50.000
50.000
50.000
50.000
50.000
50.000
Toeslag i.v.m.
planttijdstip
0%
14%
14%
14%
14%
14%
Kg-opbrengst tot.
50.000
57.000
57.000
57.000
57.000
57.000
prijs/kg
0,23
0,23
0,23
0,23
0,23
0,23
11.500
13.110
13.110
13.110
13.110
13.110
plantgoedprijs
(tabel 2)
1.420
1.420
3.230
2.820
2.750
3.080
Rendement ex.
toeg. kosten
10.080
11.690
9.880
10.290
10.360
10.030
Tabel 4: Relatieve opbrengsten plantsystemen-proeven P.A.G.V. en R.O.C. Westmaas
R.O.C.
Westmaas P.A.G.V. Gemiddeld
1984 1) 19851984 1) 1985 1986
losse plant (platglas)
122
74
-2)
-2)
-2)
losse plant (staandglas)
79
-2)
96
96
96
96
perspot (3x3 cm)
114
118
110
105
101
108
kluitplant
102
108
-2)
-2)
-2)
perskluitplant
96
3)
94
99
103
101
paperpot
86
-2)
-2)
-2)
-2)
1) buiten gemiddelde gehouden i.v.m. schieters
2) niet opgenomen in proef
3) niet vermeld i.v.m. onjuist ras
4) te beperkte informatie
Tabel 5: Kosten en baten van
plantsystemen op basis van onder
zoek uitgevoerd door P.A.G.Ven
K.O.C. Westmaas. (s)aand g)as)
plantsysteem
Basisopbrengst
Opbrengstkorrektie
50.000
-4%
perspot
(3x3)
50.000
8%
pers
kluitplant
50.000
1%
Totale kg-opbrengst
prijs/kg
Bruto geldopbrengst
Aantal planten/hektare
prijs plantgoed/stuk
Plantgoedprijs/ha
48.000
0*23
11.040
47.500
0,022
1.045
54.000
0,23
12.420
47.500
0,055
2.610
50.500
0,23
11.615
47.500
0,066
3.135
Rendement exkl. overige
kost.
9.995
9.810
8.485
5
Vicon introduceert een nieuwe kunstmeststrooier
Sinds de ingebruikname door Vicon
van haar geheel geautomatiseerde
strooitesthal, hebben intensieve
strooiproeven een aantal nieuwe ge
gevens over het strooien van kunst
mest opgeleverd.
betekent dat op de kopeinden nau
welijks overlapt wordt. Voor nadere
informatie kunt u kontakt opnemen
Vicon heeft met de introduktie van
de nieuwe Super Flow kunst
meststrooier het praktische ant
woord gegeven op de vraag wat nu
eigenlijk goed kunstmeststrooien is.
De specifieke kenmerken van de
nieuwe Viconstrooier zijn een vloei
ende en gestuurde doorstroming van
de kunstmest in de strooi-unit, de
verdeling van de kunstmest d.m.v.
een geheel nieuw ontwikkelde strooi-
pijp, waarbij de zgn. overlapping
zeer groot is (door deze grote over
lapping is het mogelijk om op iedere
gewenste breedte tussen de 8 en 14
meter te strooien) en het strooibeeld
is kort achter de strooier, hetgeen
Rassenbijlage
met Vicon Nederland B.V. te Le
lystad, telefoonnummer 02300 -
31110.
