Nieuw AM-beleid betekent voor
bedrijfsleven ingrijpende omschakeling
Makkelijk het werk verricht in 1986
Afwachtende houding voorbij
Verschuiving
Grondontsmetting
Besmettingsnivo
Voorstellen
Opsporing
Bemonstering
Kontrole
Gerichte kontrole van
diverse maatregelen
Ingrijpend
In het "land van de kring AXEL" is
het deze tijd van het jaar rustig. Ie
dereen gebruikt deze donkere dagen
zo op zijn eigen manier. De een slaapt
eens lekker uit, immers zo vroeg op,
wat loop je te doen.
De ander zoekt zijn paperassen eens
uit of bij elkaar, terwijl de veehouders
dan ook nog even de vragen invullen
voor hun toekomstige mestreferentie.
En weer een ander gaat de traktoren
en mechanisatieshows bezoeken, die
aan het eind van het jaar, traditioneel,
veelvuldig gehouden worden. Maar
bezoeken is toch weer wat anders dan
investeren, want bij de huidige prij
zen van onze produkten is de animo
daar niet zo groot voor. De handel zal
dat zeker zo ervaren. En met zijn al
len kijken we dan toch dezer dagen
eens terug op het afgelopen jaar. Wat
heeft dit jaar voor ieder persoonlijk
Aardappelmoeheid wordt wereld
wijd gezien als een gevaarlijke qua
rantaineziekte. Regelmatig zijn er
moeilijkheden bij de eksport van
aardappelen, bloembollen, boom
kwekerijgewassen en ander mate
riaal waarmee grond verspreid kan
worden. Een EG-richtlijn verbiedt
de teelt van pootaardappelen en
voortkwekingsmateriaal op besmet
te grond dan ook.
Vastgesteld moet worden, dat bij de
huidige intensiteit en opzet van de
teelt, het besmettingsnivo in veel
teeltgebieden sterk toeneemt. Daar
door verschuift in de bestrijding het
aksent steeds meer van preventie
naar kuratieve maatregelen. Daarbij
moet voorts vastgesteld worden, dat
verplichte grondontsmetting als be
langrijk onderdeel van het preventie
beleid niet aan zijn doel beant
woordt.
Grondontsmetting begint bovendien
een milieugevaar te vormen. Sporen
van één van de toegelaten ontsmet
tingsmiddelen zijn in het grondwater
aangetroffen.
Doelstelling van het beleid dient te
zijn het laag houden, c.q. omlaag
brengen, van het besmettingsnivo
(niet aantoonbare besmetting dient
zich niet te ontwikkelen tot een aan
toonbaar nivo).
Deze doelstelling zal bereikt moeten
worden door ruimer gebruik van re
sistente rassen.
Daardoor wordt grondontsmetting
overbodig en derhalve ekonomisch
onaantrekkelijk. In eerste instantie
kan dan ook de verplichte grond
ontsmetting, die in bepaalde teelt
schema's is voorgeschreven, ver
dwijnen. Op iets langere termijn kan
dan ook de toelating van de ont
smettingsmiddelen opnieuw afgewo
gen worden.
gebracht. De één heeft leed ervaren en
een ander heeft vreugde gekend. Dit
is geen nieuws, dit is nu éénmaal zo
in deze wereld. Landbouwkundig ge
zien kunnen we terugzien op een jaar
met toch weinig problemen. 1986 was
een droge zomer maar echt katastro-
fale problemen zijn er toch niet veel
geweest. Een droog jaar valt bijna al
tijd mee. De oogst viel mee, droog-
kosten liepen niet hoog op, en op
korte tijd kon veel werk worden ver
zet met weinig breuk of slijtage aan
de machines. En toen viel er regen, de
prijzen van aardappelen kelderden
dramatisch. En ook hier waren erbij
het rooien weinig problemen, on
danks het toch eigenlijk weieens on
verantwoord late tijdstip in het
seizoen. Dank zij het mooie najaar,
ook een soms bijzonder hoog suiker
gehalte in de bieten. Vorst hadden we
niet zodat geen enkele hoop moest
Het akseptabele besmettingsnivo
verschilt per teelt. Fabrieksaardap
pelen, konsumptie-aardappelen en
voortkwekingsmateriaal stellen ver
schillende eisen. Bij fabrieksaardap
pelen kan bij een 1 op 2 teelt met om
en om werkelijk resistente rassen, de
besmetting op een akseptabel nivo
worden gehouden, waarbij geleide
lijk aan geen grondontsmetting meer
nodig is.
Bij voortkwekingsmateriaal mag
geen aantoonbare besmetting aan
wezig zijn.
Op basis van het voorafgaande
wordt het volgende voorgesteld:
a. In bepaalde gebieden waarin de
aardappelteelt onbelangrijk is en an
dere kwetsbare teelten belangrijk
zijn (bollenstreek, enkele boomteelt
centra) geldt thans reeds, om der
wille van produktie en afzet van
voortkwekingsmateriaal, de meest
vergaande preventieve maatregel, nl.
een teeltverbod van aardappelen en
tomaten. Deze maatregel funktio-
neert bevredigend en kan derhalve
gehandhaafd blijven.
b. Voor het overige deel van het land
wordt in het kader van de preventie
het gebruik van resistente rassen
geïntensiveerd.
Met uitzondering van de Veenkolo
niën wordt de 1 op 2 teelt afgeschaft.
In het algemeen leidt dat tot een te
hoog besmettingsnivo. Toegestaan
worden 1 op 3 teelt met afwisselend
vatbare en resistente rassen en 1 op
4 teelt met éénmaal per drie teelten
een resistent ras.
Bij deze teeltwijze is grondontsmet
ting overbodig.
c. Voor gebieden waar vnl. aardap
pelen worden geteeld voor regionale
verwerking (vnl. Veenkoloniën)
wordt ook de 1 op 2 teelt of 2 op 4
teelt met afwisselend een resistent
ras toegestaan. Met een resistent ras
worden afgedekt, terwijl zelfs in on
ze regio veel percelen helemaal niet in
de hoop gekomen zijn, maar recht
streeks van het land van achter de
rooier zijn afgevoerd naar de fabriek,
zelfs nog in de laatste week van de
campagne.
En zo gaan we dan de drempel over
naar het jaar 1987. Volgens de ver
wachtingen van de verschillende
"voormannen" en politici voor de
agrariër geen gemakkelijk jaar te
weeg. Zoals het er nu naar uitziet zul
len we met zijn allen een stapje terug
moeten doen. Voor de gegarandeer
de produkten lijkt dit onvermijdelijk.
Maar voor de vrije produkten is dit
moeilijk te voorspellen. Om in de pas
te kunnen blijven lopen is het zaak op
te letten om de mogelijkheden van het
ondernemersvak goed in de vingers te
houden. Wat dat betreft is het goed,
dat er in onze kring veel animo
bestaat om de kursus "Rekenen voor
beslissen" bij te wonen.
Ook het oerwoud van regels en wet
ten wordt er in 1987 niet doorzichti
ger op. Integendeel zelfs
mestreferentie, mestboekhouding en
suikerbietenreferentie zijn nieuwe be
grippen die weer wat toevoegen aan
de wirwar van regels, waar dit land
zo rijk aan is.
Maar laten we het jaar niet al te pes
simistisch beginnen.
Wanneer U dit leest is het nieuwe jaar
reeds begonnen en daarom een pracht
gelegenheid om de lezers van deze ru
briek langs deze weg een gelukkig en
voorspoedig 1987 toe te wensen, een
goed boeren jaar met de hoop dat we
volgend jaar kunnen zeggen dat óók
1987 toch nog weer is meegevallen.
mm
Het ontsmetten van de grond tegen
aardappelmoeheid zal steeds minder
toegepast gaan worden
wordt hier een ras met maksimale re
sistentie bedoeld. Geleidelijk aan
wordt dan een situatie bereikt waar
bij het besmettingsnivo akseptabel
blijft voor de teelt van fabrieksaard
appelen.
d. Voor percelen die ondanks de pre
ventieve maatregelen besmet raken,
gelden de volgende kuratieve maat
regelen: een teeltverbod voor vatba
re aardappelrassen en voortkwe-
De PD schat dat de gehele operatie
in 1992 totaal ca. ƒ9.300.000,— gaat
kosten. Daarvan zou het Rijk dan
ƒ6.500.000,voor zijn rekening ne
men en het bedrijfsleven
ƒ2.800.000,—.
Mede-financiering van het be
drijfsleven dient plaats te vinden met
ingang van de bemonstering die na
het aardappelgewas in 1987
plaatsheeft.
Tot nu toe is de mede-financiering
beperkt tot een bijdrage van ca.
ƒ400.000,— ten behoeve van de kar
tering.
kingsmateriaal voor 12 jaar. Deze
termijn kan korter worden als men
resistente aardappelrassen teelt
en/of door grondontsmetting. Op
termijn wordt de grondontsmetting
nader afgewogen in verband met ri-
siko's voor het milieu.
e. Naast de maatregelen ten aanzien
van aardappelen en voortkwe
kingsmateriaal moeten beperkingen
worden opgelegd aan de teelt van
wortelgewassen als witlof, wortelen
Gelukkig nieuwjaar en de beste wen
sen is ook op THOLEN EN ST.
PHILIPSLAND een veel gebruikte
zin aan het begin van het jaar. Ook
uw praktijkschrijver wenst een ieder
een gezond en gelukkig 1987.
Met de jaarwisseling gaan we al of
niet opgewekt aan het nieuwe jaar
beginnen. Afwachtend wat het ons
gaat brengen.
Vanuit Brussel kunnen we niet meer
spreken van een afwachtende hou
ding t.o.v. het zuivel en rundvleesbe
leid. Het mes heeft een flink stuk
van de koek afgesneden, zodat we
het restant kunnen gaan verdelen.
Een moeilijke opgave, want een ie
der verwacht, dat hij een te klein
deel krijgt in zijn of haar situatie. De
landbouwministers brengen ieder
nog wat kruimels mee naar hun
thuisfront, voegen al of niet nog wat
bij en het beleid voor de zuivel en
rundvleessektor is rond.
Volgens ir. A. de Zeeuw, direkteur-
generaal op het ministerie, is de in
komensdaling voor de Nederlandse
boer door de Brusselse zuivelbeslui-
ten te verwaarlozen. Een uitspraak
die schrijver niet kan bevatten. Een
spreekwoord zegt: Stilstand is ach
teruitgang!! Alle kommentaren le
zende, komt men tot de konklusie,
dat de besluiten zeer verschillend
worden benaderd. De zuivelin
dustrie verwacht een tekort aan melk
in bepaalde perioden. Het beleid zal
op die tekort situaties moeten wor
den aangepast, hetgeen niet tot ui
ting mag komen in een verlaging van
de melkprijs.
De vleessektor bevindt zich in een
moeilijke situatie. In 1987 zal een
versnelde aanvoer plaatsvinden, ge
volg van de stalbezetting per 31 de
cember, die prijsverlagend zal gaan
werken.
Er zal pas weer van een evenwichtige
situatie sprake zijn, als de uitstoot
van melkvee heeft plaatsgevonden.
We kunnen stellen, dat deze druk op
de markt zich wel 2 jaar zal handha
ven. Enkele dagen voor Kerst gaven
Tholen en St. Philjpsland een win
ters aanzien, hetgeen echter van kor
te duur is geweest.
Winter is het ook geworden voor het
afsluiten van kontrakten voor de
konservendoperwten
De vooruitzichten zijn somber. En
kele vertrouwenskommissies zijn ak
koord gegaan met een prijsdaling
van 7 a 10%. Een te hoge teruggang,
omdat dit door opbrengstverhoging,
evt. kostendaling niet kan worden
goedgemaakt. Enkele hoge op
brengstrassen, overwegend grovere
soorten worden niet meer gezaaid.
Men heeft liever de fijnere soorten
hetgeen een goede zaak is, bij be
houd van de financiële opbrengst.
Deze prijsverlaging zal een remmen
de werking hebben voor de kon-
traktteelt van konservendoperwten.
Velen zullen kiezen voor een rijp te
oogsten gewas, al of niet voor zaai
zaad, en de konserventeelt verlaten.
De aflevering aan van knolselderij
vindt gespreid over een langere ter
mijn plaats. Diegenen, die gekon-
trakteerd hebben en een goede op
brengst halen komen aan een goed
saldo, in tegenstelling tot de vrije
knollen die op dit ogenblik praktisch
onverkoopbaar zijn.
We staan aan het begin van een
nieuw jaar.
Niet te grote verschuivingen in het
bouwplan zal noodzaak zijn, want
de sektoren zijn vol. Grote verande
ringen hierin kunnen leiden tot
mislukking.
Een pas op de plaats lijkt schrijver
raadzaam.
De Plantenziektenkundige Dienst te Wageningen meent dat de
bestrijding van aardappelmoeheid aanpassing behoeft. Zij heeft het
landbouwbedrijfsleven daartoe een aantal voorstellen gedaan die wij
hieronder integraal overnemen. Het overleg over een en ander is nog
gaande maar zal op korte termijn worden afgesloten.
en knolselderij, waarmee grote hoe
veelheden grond naar elders kunnen
worden getransporteerd.
Opsporing geschiedt in principe
door middel van grondonderzoek.
Uitgangspunt daarbij is bemonste
ring na iedere teelt. Ten behoeve van
op te leggen maatregelen is vooraf
gaande kartering nodig.
Op het uitgangspunt bemonstering
na iedere teelt gelden de volgende
uitzonderingen:
a. In de Veenkoloniën waar een ho
ger besmettingsnivo akseptabel is
heeft opsporing vanuit de lucht
plaats door opsporing van val-
plekken.
b. In gebieden waarin de teelt van
aardappelen verboden is dan wel een
ondergeschikte rol speelt of waar de
ziektesituatie daartoe aanleiding
geeft, heeft steekproefsgewijze be
monstering plaats en slechts als er
aanwijzingen van een verhoogd
besmettingsnivo zijn heeft gerichte
bemonstering plaats.
De bemonstering wordt tot op heden
volledig bekostigd door de overheid.
Aan de kartering betaalt het be
drijfsleven 50% mee. Voorgesteld
wordt het bedrijfsleven thans ook
mee te laten betalen voor de be
monstering, vooralsnog wordt uitge
gaan van 50%.
De kontrole heeft plaats door AID
en PD. De werkverdeling is afhanke
lijk van de taak van deze direkties en
wordt medebepaald door de meest
efficiënte aanpak. Onderscheid kan
worden gemaakt tussen:
Kontrole vruchtwisselingsvoor-
schriften
a. In de bemonsteringsgebieden
heeft een administratieve kontrole
plaats op basis van de karteringsge-
gevens die ten behoeve van de be
monstering zijn verzameld en voorts
van door de telers gemelde grond-
ontsmettingen en de rasgegevens
van aardappelen (vatbare c.q. re
sistente rassen).
Het streven is erop gericht ook de
rasgegevens door de telers te laten
verstrekken. Vermoedelijke overtre
dingen worden ter afhandeling door
gegeven aan de AID.
b. In klei-akkerbouwgebieden bui
ten de bemonsteringsgebieden wordt
een steekproefsgewijze vruchtwisse-
lingskontrole uitgevoerd van gemid
deld 20% van het areaal.
c. In de Veenkoloniën worden uit
sluitend bedrijven gevolgd waarvan
de gegevens daartoe aanleiding
geven.
Naast en deels tegelijk met de
vruchtwisselingskontrole hebben (in
het algemeen) steekproefsgewijze
kontroles plaats van (o.a.):
- de gemelde grondontsmettingen
- teeltverboden
- teelt voortkwekingsmateriaal
- maatregel na valplekken
De omvang van kontrolewerkzaam-
heden wordt bepaald door de om
vang van de daarbij betrokken teel
ten, de ontwikkeling van de ziekte en
de te kontroleren regelgeving.
Invoering van de voorgestelde regels
vergt voor het bedrijfsleven een in
grijpende omschakeling. In de klei-
akkerbouwgebieden zal men het ras
Bintje minder kunnen telen en meer
aangewezen zijn op nieuwe rassen.
Dit heeft konsekwenties voor de
voorziening van uitgangsmateriaal.
Ook de handel en de verwerkende
industrie zullen zich hierop moeten
instellen. Ook in de Veenkoloniën
zal het te telen sortiment wijzigen.
De pootgoedteelt zal zich vanaf 1988
kunnen instellen van de grotere
vraag naar pootgoed van resistente
rassen.
De aanpassing aan de nieuwe regels
zal op de bedrijven in fasen moeten
plaatshebben. Derhalve wordt voor
gesteld de gewijzigde regelgeving in
het teeltjaar 1994 voor het gehele
land van kracht te laten zijn.
Dit betekent dat, uitgaande van het
1 op 3 systeem, in 1994 alleen vatba
re rassen geteeld mogen worden op
grond waar in 1991 een resistent ras
stond.
Vrijdag 2 januari 1987
7
