Oplossing voor mestoverschotten:
Mest omzetten in koolstof en olie
Andere aanpak
iepeziekte-bestrij ding
Schering komt met
milieuvriendelijker middel
Betanal Tandem
W. Schippers ontwikkelt fossilisatie-techniek
De reactor.
Op 16 december vond in Kasteel Doorwerth een symposium plaats dat
gewijd was aan de onkruidbestrijding in de suikerbietenteelt. Bijzon
dere aandacht kreeg het produkt Betanal. In de voordrachten kwam
de pioniersrol naar voren die Betanal gespeeld heeft op het gebied van
de z.g. "overgewas" toepassing. Deze methode betekent een aanzien
lijk geringere belasting van het bodemmilieu hetgeen volledig past in
de huidige opvattingen. Een interessante nieuwe ontwikkeling is het
tijdens de bijeenkomst aangekondigde nieuwe produkt Betanal Tan
dem. Dit middel is een volgende stap op de weg naar verdere vermin
dering van de druk van de landbouw op het milieu. Het produkt zal
komend jaar door Schering AAgrunoI B.V. op de markt worden ge
bracht.
Professor Dr. P. Zonderwijk van de
Landbouwuniversiteit Wageningen
schetste het toegenomen spannings
veld tussen agrariër en niet-agrariër.
Hij belichtte beide kanten van het
probleem in een voordracht getiteld:
"Landbouw in het landschap". On
bekendheid met wederzijdse doelstel
lingen is een belangrijke oorzaak van
het spanningsveld. De heer Zonder
wijk vroeg begrip van en voor beide
zijden. Het leek hem echter niet bil
lijk de landbouw steeds weer te kon-
fronteren met de vraag hoe lang het
nog verantwoord zal zijn met chemi
sche bestrijdingstechnieken door te
gaan. Die toepassing vindt over het al
gemeen binnen redelijke grenzen
plaats, aldus Professor Zonderwijk.
In dit opzicht vond hij de toepassing
van Betanal een goed voorbeeld.
Op terreinen waar de produktiesfeer
niet in het geding is en er nauwelijks
noodzaak voor pesticiden-gebruik
bestaat, kunnen flora en fauna nog in
belangrijke mate tot hun recht ko
men. Het verdient dan ook aanbeve
ling tegelijkertijd met de zorg voor de
teelten ook aandacht te besteden aan
de biologische waarde van o.a. "lint
vormige elementen" in het landschap,
zoals wegbermen, spoorlijnen, water
gangen en hun taluds.
Vegetatiebeheer
"In landbouwkringen staat men soms
nogal gereserveerd tegenover de door
voering van nieuw ontwikkelde syste
men van vegetatiebeheer uit vrees
voor onkruidhaarden die het kuituur-
land bedreigen. Wanneer echter be
wezen is, dat begroeiiingen die hier
voorkomen bij weloverwogen beheer
geen negatieve invloed op teelten uit
oefenen of hogere onderhoudskosten
met zich meebrengen, zal ook van
agrarische zijde meer belangstelling
voor genoemde objekten moeten wor
den getoond omdat deze belangrijk
bijdragen tot een grotere biologische
kwaliteit en soms esthetische waarde
van het landschap", aldus dr. Zon
derwijk.
De direkteur van Schering AAgrunoI,
de heer Van Vuuren, refereerde aan
de recente uitspraak van de Minister
verantwoordelijk voor het milieu, dat
getracht moet worden over te schake
len op nieuwe moderne middelen die
minder bezwaarlijk voor het milieu
zijn. De Minister doelde daarbij voor
al ook op het probleem van residuen
De magnetrontunnel.
te kunnen exploiteren. Tijdens de pre
sentatie van de uitvinding zei hun
woordvoerder dat de konkurrentie-
positie van de Nederlandse agrarische
sektor op den duur kan worden ver
beterd. Die positie wordt nu aange
tast door de veevoeder-, overschot- en
transportheffing. "Veehouders moe
ten zich kunnen ontplooien zonder
het blok van de mestwetgeving aan
hun been".
Pluimveemest meest geschikt
Door zijn hoge drogestof-gehalte
komt pluimveemest als eerste in aan
merking voor fossilisatie. De Neder
landse Organisatie van
Pluimveehouders heeft ook als eerste
belangstelling getoond. Bij de Gelder
se agrariërs zijn pluimveehouders in
de meerderheid. Datzelfde is het ge
val bij Eurogroep BV uit Barneveld,
die inmiddels als tweede onderneming
het besluit tot de bouw van een fossi-
lisatiefabriek heeft genomen. Deze zal
in Oost-Brabant worden gevestigd.
Toch valt niet te ontkennen dat in Ne
derland het zwaartepunt van de
mestoverschotten bij de varkenshou
derij ligt. Om die reden plaatst de
Centrale Mestbank in Tilburg bij
monde van de heer Van Creij enige
vraagtekens bij het opvallende nieuws
uit Best. "Bij drijfmest van varkens
is het drogestof-percentage omge
keerd evenredig aan wat de NAF voor
ogen staat. De ruim 90 procent natte
stof van drijfmest moet zodanig wor
den gedroogd en ingedikt, dat de
kosten voor het verwerken van var-
kensmest zeker hoger komen te
liggen.
Schippers ontkent dit overigens niet.
De aktiviteiten van de mestfabriek die
Promest volgend jaar in Helmond
start, sluiten goed aan bij het fossili-
satieproces van de NAF. Van konkur-
rentie met dit soort industrieën is geen
sprake, omdat het eindprodukt van
Promest uit gedroogde mest zal
bestaan, die opnieuw in de landbouw
zal worden gebruikt.
De heer Schippers wekt intussen de
indruk dat hij zijn zaakjes goed heeft
voorbereid. Hij is ervan overtuigd in
Nederland zeker 10 a 15 installaties te
kunnen verkopen. Eén installatie kan
bijvoorbeeld de mest van 5 miljoen
leghennen "fossiliseren". "Ik ben er
van overtuigd dat het fossilisatie-
proces zichzelf verkoopt", besluit hij
zelfverzekerd.
Harry de Bot
in de bodem. De komst van Betanal
heeft een ommekeer gebracht in de
onkruidbestrijding in bieten waarbij
de overheersende rol van de bodem
herbiciden sterk is teruggedrongen.
De landbouw zal op velerlei gebied op
inventieve wijze op de hedendaagse
ontwikkelingen moeten inspelen, al
dus Van Vuuren. De gewasbescher
mingsmiddelenindustrie zal moeten
blijven streven naar verdere verbete
ring van de produkten. De geschiede
nis leert dat dit vaak een stapsgewijs
proces is.
In dit verband maakte spreker mel
ding van een dergelijke stap door de
komst van het produkt Betanal Tan
dem. Dit produkt zal het komende
jaar geintroduceerd worden en het zal
voor wat betreft toepassing en milieu
een aantal voordelen aan de bestaan
de praktijk toevoegen.
Van mest tot fossiel in half uur
Fossilisatie is een moeilijk woord,
maar is in feite niets anders dan het
tot fossiel worden van organische
stoffen (zoals mest, maar ook
doordraai-produkten van veilingen en
huishoudelijk afval). Daarbij is spra
ke van een verhoogde druk en tem
peratuur, van fermentatie (rotting) en
vergassing. Bij het door Schippers
ontwikkelde kunstmatige proces ge
beurt dat ook. Hèt grote verschil is
echter de snelheid. Waar het natuur
lijke fossilisatieproces enkele miljoe
nen jaren over doet, heeft het
kunstmatige proces een half uur
nodig!
Voor dit snelle proces is echter wel
droge mest nodig, met minimaal 50
procent droge stof. Daarvan wordt
onder druk het vochtgehalte verder te
ruggebracht tot zo'n 8 procent. Het
vrijkomende vocht wordt biologisch
gezuiverd in een bij de installatie ho
rende afvalwaterzuivering. De blok
ken geperste, vaste meststof gaan een
industriële magnetrontunnel in. Door
verwarming tot 45 graden komt daar
een fermentatieproces op gang, waar
bij de bakteriën zich vermenigvuldi
gen. Zij zorgen, in 20 minuten tijd,
voor een versneld biologisch afbraak
proces. Daarna gaat het materiaal een
reaktor in, waar bij een temperatuur
van 200 tot 600 graden Celsius een
vergassingsreaktie op gang wordt ge
bracht.
De vaste stof die overblijft is aktieve
koolstof. Dat is ongeveer de helft van
het eindprodukt. De andere helft
bestaat uit vrijkomende gassen, die
naar gastorens worden afgevoerd en
gekoeld. De vloeistof die dan ontstaat
is als energiedrager bruikbaar. Schip
pers demonstreerde dat vorige week
door met deze brandstof een brander
in werking te stellen. De installatie in
Best heeft een verwerkingskapaciteit
van 150 ton droge meststof per uur.
Milieuvriendelijk
Opmerkelijk bij fossilisatie is, dat er
geen schadelijke gevolgen voor het
milieu zijn. Dat komt onder meer,
omdat het systeem gesloten is; er blijft
geen schadelijk residue (reststof) over.
Bij andere vindingen op dit gebied is
dit vaak een van de grote problemen.
Van groot belang in kommercieel op
zicht is ook dat er hoogwaardige in
dustriële produkten overblijven, die
buiten de agrarische sektor kunnen
Vrijdag 2 januari 1987
De oud-Eindhovenaar Wim Schippers (49) heeft vorige week in het
Brabantse Best een nieuwe, revolutionaire techniek gepresenteerd,
waarbij op milieuvriendelijke wijze dierlijke mest wordt verwerkt tot
grondstoffen voor de industrie. De eindprodukten zijn een olie-achtige,
brandbare vloeistof en droge, aktieve koolstof, waar bijvoorbeeld au
tobanden van kunnen worden gemaakt. Fossilisatie is het toverwoord
dat mogelijk een oplossing kan zijn voor de Nederlandse mestover
schotten.
De eerste fossilisatiefabriek zal waar
schijnlijk eind 1987 in de regio Arn
hem in gebruik worden genomen. De
fabriek wordt gebouwd en geëxploi
teerd door vijf agrarische onderne
mers (pluimvee- en rundveehouders)
uit Oost-Gelderland. Dat gebeurt in
samenwerking met de Nederlandse
Afval Fossilisatie BV (NAF) uit Best,
het bedrijf waarin de heer Schippers
zijn belangen heeft ondergebracht. In
de direktie van dit bedrijf zitten ook
vertegenwoordigers van het bouwbe
drijf NBB uit Best, dat ruimte en fa
ciliteiten beschikbaar heeft gesteld.
De vijf Gelderse veehouders hebben
het mestprobleem in hun regio in
kaart gebracht. Op basis daarvan
denken zij de fabriek, waarvan de
bouwkosten het lieve sommetje van
25 miljoen gulden belopen, rendabel
De bestrijding van iepeziekte zal in
de komende jaren gericht worden op
het opruimen van zieke iepen en het
verwijderen van jonge veldiepen die
een bedreiging vormen voor waarde
volle, gecultiveerde iepen in land
schappen, parken, lanen en tuinen.
Op dit moment vindt het opruimen
van bedreigende zieke iepen in het
veld nog plaats op basis van vrijwil
ligheid. Met ingang van 1987 kan het
opruimen van deze iepen worden
voorgeschreven door de Planten-
ziektenkundige Dienst (PD).
Inkrimping van het door het Mini
sterie van Landbouw en Visserij be
schikbare budget heeft ertoe geleid
dat er een grotere bijdrage van de
particulieren aan de bestrijding van
de iepe-ziekte zal worden verlangd.
De meeste particulieren zullen vanaf
1987 de opgelegde maatregelen, na
melijk opruiming van zieke iepen en
beplantingen van veldiepen die een
bedreiging vormen voor waardevolle
iepen, zelf moeten gaan regelen. Het
is de bedoeling dat alléén voor eige
naren van particuliere siertuinen
hulp van de overheid (PD) blijft
bestaan. Dit betekent dat alle ande
ren, dus ook particuliere organisa
ties en eigenaren en beheerders van
agrarische bedrijven, zelf voor de
opruiming zullen moeten gaan
zorgen.
Kontrole door de Algemene Inspectie Dienst op de aanwezigheid van
ongeschild iepehout.
11
Het proefstadium van fossilisatie is
inmiddels met succes afgerond. In een
hal van de Nederlandse Bouw- en Be-
tonmaatschappij in Best staat al en
kele maanden een experimentele
installatie, waar het gelukt is om in
een half uur tijd blokken gedroogde
mest via diverse processen om te zet
ten in hoogwaardige industriële pro
dukten.
Milieutechnoloog Wim Schippers
heeft al in 1983 zijn uitvinding wereld
wijd gepatenteerd. "We wilden geen
half werk leveren, daarom heb ik eerst
het hele systeem uit-ontwikkeld, ook
in kommerciële zin. Het marketing-
plaatje ligt er al onder, ik weet waar
ik - buiten de agrarische sektor - mijn
produkten kan afzetten. Ik ben er ze
ker van dat dit de oplossing van het
mestprobleem kan betekenen".
Dergelijke uitspraken hebben uitvin
ders, die mestoverschotten te lijf wil
len gaan, al vaker gedaan. De
perspresentatie vorige week in Best,
waarvoor grote belangstelling be
stond, heeft echter duidelijk gemaakt,
dat Schippers inderdaad niet over één
nacht ijs is gegaan. Al blijven er nog
enkele vraagtekens bestaan, de tech
nische merites van zijn uitvinding
staan buiten kijf.
worden afgezet. Volgens de uitvinder
is het voor het eerst, dat dierlijke mi
neralen in dergelijke profijtelijke pro
dukten kunnen worden omgezet. "De
rubberindustrie kan de koolstof uit
stekend gebruiken voor haar banden-
produktie, maar ook bedrijven die
drukinkt en verfstoffen, sport- en
kampeerartikelen en speelgoed ver
vaardigen, hebben belangstelling ge
toond", aldus Schippers.
I
