Basisbegrippen bij de gewasbescherming
Gewasbeschermings
middelen en lege fust
Doorspoelen
Weg volgen!
Weg terug
Frisse aanpak
korte wenken
akkerbouw
Bij de bestrijding van ziekten en plagen worden een aantal begrippen
gehanteerd die soms verkeerd worden uitgelegd, of soms naar eigen
inzicht worden verklaard. Op het etiket staat een aantal gegevens ver
meld, dat in acht moet worden genomen. Dit betreft o.a. de veilig
heidstermijn van het middel, in welke gewassen het mag worden
toegepast, waarvoor het ingezet kan worden en de graad van giftigheid.
Alle aanwijzigingen op het etiket dienen in acht te worden genomen
om de veiligheid van de gebruiker, het gewas en de konsument veilig
te stellen. In dit artikel zal uitgegaan worden op enkele punten die
bij de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen van belang zijn.
De veiligheidstermijn
Op alle etiketten staat, indien nodig,
de veiligheidstermijn vermeld. Hier
onder verstaat men de termijn die er
moet liggen tussen de bespuiting van
een midden en de oogst van het ge
was. De veiligheidstermijn is voor alle
middelen apart vastgesteld, dus er kan
veel variatie tussen de middelen zijn.
Ook is het mogelijk dat de veilig
heidstermijn van een en hetzelfde
middel verschillend is tussen het ene
en het andere gewas.
Residu tolerantie
Aan de hand van de residu-tolerantie
wordt de veiligheids-termijn bepaald.
Onder de residu tolerantie wordt ver
staan de hoeveelheid middel die bij
konsumptie nog in het produkt aan
wezig mag zijn. Voor een groot aan
tal middelen is de residu tolerantie
gesteld op nul.
Van sommige middelen mag er nog
wel iets van in het produkt aanwezig
zijn. Dit wordt uitgedrukt in d.p.m.
dat wil zeggen delen per miljoen, of
wel milligrammen per kg.
Om na te gaan of de veiligheidster
mijn is overtreden worden de produk-
ten onderzocht op het voorkomen van
residuen.
Graad van giftigheid
Op het etiket staat de graad van gif
tigheid vermeld, o.a. doodshoofd, an
dreaskruis of het woord schadelijke
stof. Daarnaast staat er nog op ver
meld of het middel brandbaar, cor
rosief bijtend, invretend), of
irriterend (prikkelend) is.
Deze gegevens staan er niet voor niets
op vermeld. Middelen met een doods
hoofd zijn zeer giftig. Er dient dus
zeer zorgvuldig gewerkt te worden.
Op het etiket staat ook een aantal
aanwijzigingen vermeld, dat als ge
bruiker de volle aandacht verdient.
Denk ook aan de voorgeschreven
kleding.
Etiket goed lezen
Het is zeer belangrijk dat het etiket
voor het gebruik goed wordt gelezen.
Dat kan veel moeilijkheden
voorkomen.
Tussen de middelen die dezelfde
werkzame stof bevatten kan toch nog
al eens verschil zitten in de toepassing
in bepaalde gewassen. Ook de dose
ring per ha is soms anders, omdat het
gehalte aan werkzame stof verschilt.
Ook de formulering speelt bij de do
sering per ha een rol; denk maar eens
aan de poedervorm of de "flowable"
van een middel dat dezelfde naam
draagt.
Opbergen van bestrijdingsmiddelen
Het is verplicht dat de bestrij
dingsmiddelen die in voorraad zijn
achter slot en grendel bewaard wor
den. Ook de lege fust moet hierin op
geslagen worden. Bij een aantal
gebruikers laat dat laatste te wensen
over. Meestal is het zo, dat er altijd
nog wel een restantje in het fust ach
terblijft. Dit is zeer gevaarlijk wan
neer leken hiermee in kontakt kunnen
komen. Tevens is het belangrijk, dat
de bewaarplaats vorstvrij is, omdat
een aantal middelen kunnen bevrie
zen of bij vorst uitkristaliseren.
Houdt er ook rekening mee, dat mid
delen die in Nederland geen toelating
hebben, of middelen, waarvan de toe
lating om de een of andere reden is
ingetrokken, niet in de bewaarplaats
aanwezig mogen zijn. Middelen waar
van de toelating is vervallen en die
nog in voorraad zijn kunnen bij di
verse gemeenten ingeleverd worden.
De opslagplaats moet duidelijk her
kenbaar zijn. Er moeten borden aan
gebracht worden met als symbool een
doodshoofd, het woord bestrij
dingsmiddelen en verboden voor on
bevoegden.
Werking onkruidbestrij
dingsmiddelen
De middelen, die voor de onkruid-
bestrijding gebruikt worden, kan men
indelen in kontakt- en systemisch wer
kend en werking via de bodem. Mid
delen met kontaktwerking zijn die
middelen, die normaal aangeduid
worden als verbrandend-werkende
middelen. De werking kan toch nog
al eens tegenvallen op het onkruid en
de schade aan de kuituurgewassen
kan soms groot zijn. Elk middel heeft
zijn toepassingsomstandigheden voor
een goede werking zonder gewasbe
schadiging. Systemisch werkende
middelen zijn middelen, die door de
plant worden opgenomen en dan door
de sapstroom door de gehele plant
worden vervoerd. Bij op het blad
spuiten sterft de plant in de grond ge
heel af. De mate van groeisnelheid be
paalt voor een groot" deel het
resultaat. Bij trage groei, of bij ein
de groei van de planten zal het
dodings-resultaat tegen val'en. Dus
spuiten bij groeizaam weer op een
groeiende plant. Middelen, die via de
bodem werken, doden de kiemende
onkruiden. Voor een goede werking
is het nodig, dat het middel in de
oplossing komt. Dit kan alleen als er
voldoende vocht aanwezig is. Ook een
te grove ligging van de grond beïn
vloed het effekt ongunstig. Bij de do
sering per ha van deze middelen is de
zwaarte van de grond en het humus-
gehalte bepalend voor een goede wer
king. Er is een aantal bodemwerkende
middelen, dat ook nog wel enige kon
taktwerking heeft. Als tijdens spuiten
het middel op andere percelen terecht
komt kan er terdege gewasschade ont
staan. Een aantal van deze middelen
is zeer persistent. Dat wil zeggen, dat
het een hele tijd duurt voordat het
middel totaal is afgebroken in de
grond. Bij de keuring van deze bestrij
dingsmiddelen wordt er van uitge
gaan, dat bij de aangegeven dosering
per ha het middel is afgebroken, als
het kuituurgewas op het perceel ge
oogst wordt. Bij grote over
doseringen, die ontstaan bij overlap
pingen tijdens het spuiten, kan op de
ze plaatsen het volggewas nog schade
ondervinden. Ook kunnen er proble
men ontstaan als het kuituurgewas
om de een of andere reden te vroeg
het veld ruimt.
De mogelijkheid om dan nog een
volggewas te kunnen telen zonder
schade is meestal niet groot, omdat
bodemwerkende middelen een zeer se-
lektieve we» .ig hebben.
Bestrijdingsn ddelen zijn duur. Pro
beer ze zo toe te passen, dat de ge
zondheid van de toepasser en de
konsument geen gevaar lopen, de
werking optimaal is en de buurtper-
celen geen schade lijden.
Namens de Konsulentschappen
voor de Akker- en Tuinbouw
in Z.W. Nederland
A. Mulders
We zijn al geruime tijd in diskussie geraakt over opruiming van de
lege fust, van lege verpakkingen die overblijven na bespuitingen, na
behandeling van de gewassen in land- en tuinbouw. Er zijn nogal wat
verschillen in opvattingen hoe deze lege fust/verpakkingen, struktu-
reel moeten worden opgeruimd.
Als we de weg volgen van de gewas
beschermingsmiddelen dan zal het
duidelijk zijn dat deze start bij de in
dustrie waar de middelen worden ge
fabriceerd en verpakt in alle
mogelijke éénheden, veelal aangepast
aan het gebruik van land- en tuin
bouw.
Deze gewasbeschermingsmiddelen
industrieën bevinden zich in binnen-
en buitenland en komen van diverse
kanten beschikbaar voor de handel,
soms verdeeld in groothandel en de
tailhandel. De handel is lang niet al
tijd met dezelfde industrie verbonden,
maar afhankelijk van het soort mid
del of aan vaak historisch gegroeide
relaties kan het zijn dat verschillende
handelaren zaken doen met verschil
lende industrieën van handel of detail
handel gaat de lijn verder naar de
verbruikers, in hoofdzaak land- en
tuinbouwers.
Maar ook naar de gemeenten of naar
Staatsbosbeheer!
In 't algemeen naar een brede ver
scheidenheid van afnemers.
De handel zal in 't algemeen zoveel
in voorraad houden dat voldoende
middelen beschikbaar zijn op aktue-
le momenten in het seizoen. Maar wat
is soms voldoende?
In "luizen-jaren" worden veel meer
luisdodende middelen gebruikt dan in
jaren met minder gunstige omstandig
heden voor de vermeerdering van de
ze beesten. Vooral in "krapte-jaren"
koopt men daar waar middelen voor
handen zijn. 't Gaat mij er hier Om
dat diverse handelaren soms een bon
te schakering van middelen hebben
om over de diversiteit op het land- en
tuinbouwbedrijf nog maar niet te
spreken! En daarmee met een bonte
schakering van lege fust.
Van overheidszijde is erop aange
drongen om lege fust, lege verpakkin
gen wat de opruiming betreft beter en
meer struktureel aan te pakken. Toen
dan ook het voorstel werd gedaan om
alle lege verpakkingen en fust dezelf-
Vrijdag 19 december 1986
de weg terug te laten gaan zoals deze
naar de gebruikers zijn aangeleverd
leek dat in eerste instantie nog niet zo
gek. Wel een logische redenering voor
mensen achter een bureau?
Met mooie tekeningen en lijnen op
papier kun je zoiets best in theorie
voor elkaar krijgen! Vooral als er dan
een statiegeld-regeling aan verbonden
wordt zodat via forse statiegeldbedra
gen een soort "dwang-situatie" ge-
kreëerd wordt. In het vorige
hoofdstuk is reeds aangegeven hoe di
vers de lijnen zijn getrokken vanaf in
dustrie in binnen- en buitenland, via
vele handelskanalen naar al die ge
bruikers! Wat een rompslomp, wat
een administratie, wat een kosten!
Wat dat laatste betreft is uitgerekend
dat het voorgestelde systeem in totaal
zo'n 50 a 100 miljoen gulden zal gaan
kosten. En dat uiteindelijk allemaal
over de ruggen van boeren en tuin
ders. Neen, in 't algemeen moeten de
lege verpakkingen niet zo'n lange, in
gewikkelde weg terug afleggen. Wel
licht voor een paar moeilijke gevallen!
De waarde van de voorstellen van de
overheid is wel, dat we er over aan het
studeren zijn. Zoals het nü gaat, kan
het in de meeste gevallen ook niet.
En zo zijn er voor verdere uitwerking
toch alvast enkele hoofdlijnen opge
zet om naar een strukturele situatie te
komen die èn industrie én handel èn
gebruikers kan bevredigen.
Maar ook uiteraard tot genoegen van
de overheid.
De volgende uitgangspunten worden
thans uitgewerkt en in studie
genomen:
1. De industrie probeert in een vijf
jarenplan te komen tot zoveel moge
lijk oplosbare verpakkingen. Dat zou
het mooiste zijn.
2. Daarnaast probeert de industrie in
datzelfde vijfjarenplan te komen tot
zoveel mogelijk goed verbrandbare
verpakkingen.
3. De fust zodanig aanpassen dat de
ze gemakkelijk geledigd kan worden.
En dan echt leeg! Sommige fust is zo
danig gekonstrueerd dat het echt
moeilijk is om "het onderste uit de
kan" te krijgen.
4. De spuitmachine zodanig uitru^en
dat de fust ter plekke, dus tijdens het
vullen kan worden gereinigd. Spoel-
vloeistof direkt via vulopening in de
tank.
En als de fust goed schoon is, ont
staan er ineens nieuwe mogelijkhe
den. Direkt verbranden, huisvuillijn,
bedrijfsvuillijn?
Maar geen dure statiegeld-regeling.
Tenslotte zal iedereen.duidelijk zijn
dat er wat moet gebeuren. Het kor-
rekt omgaan met gewasbescher
mingsmiddelen en de overblijvende
fust en verpakkingen is daarbij een
eerste vereiste!
In de komende maanden aandacht
schenken aan het schoonspoelen van
de lege fust voor het komend spuit-
seizoen is dringend gewenst. Met al
ler inzet is het gemakkelijk
onderhandelen!
Niet schoongemaakte fust is volgens
de Wet chemisch afval en moet langs
wettelijke regels worden afgevoerd.
Schone fust is huisvuil of bedrijfsaf
val. In behandeling een levensgroot
verschil met enorme kostenbesparin
gen. Daar ligt weer eens een uitdaging
voor de gebruikers. A
A. Vermeer
Dat een goede ontwatering zijn
vruchten afwerpt staat buiten
kijf. Om een optimaal functione
ren van de drains te garanderen
moeten ze, afhankelijk van de
mate van dichtslibbing, zo af en
toe op deskundige wijze worden
doorgespoeld. Het zijn vooral
ijzer- en kleideeltjes die de drains
kunnen verstoppen.
In revolverdoppen, welke steeds va
ker op spuitmachines te zien zijn,
blijft meestal een beetje water ach
ter, dat bij BEVRIEZING de dop
kan beschadigen. Neem tijdig maat
regelen en voorkom daarmee een
hoop kosten.
Vaak werken heteluchtkachels zon
der toezicht. Zorg dat ze, met het
oog op brandgevaar, volledig BE
VEILIGD zijn. Bij een te hoge uit-
blaastemperatuur of bij het uitvallen
van de vlam moet de olie-toevoer
worden onderbroken. De steunven-
tilator dient nog een poosje te blij
ven draaien om de kachel -na te
koelen.
Wees in wintertarwe steeds attent op
SLAKKEN. Overdag zitten ze in de
grond, 's avonds komen ze boven en
eten aan het gewas. Meestal zijn
slakken het eerst langs slootkanten
te vinden. Strooi slakkenkorrels zo
dra schade wordt waargenomen.
Toelatingen bestrijdingsmiddelen op basis van paraquat
worden na 1 december 1988 niet verlengd.
De toelatingen voor bestrijdingsmid
delen op basis van de werkzame stof
Paraquat zullen na de huidige eind
datum, 1 december 1988, niet wor
den verlengd.
Minister Braks heeft dit meegedeeld
aan de betrokken toelatinghouders.
De beslissing om de toelatingen niet
te verlengen is genomen, op basis
van de overweging, dat de werkzame
stof Paraquat als een zogenaamde
persistente stof in de bodem moet
worden beschouwd.
Het is de eerste keer, dat het crite
rium van persistentie gebruikt wordt
bij een beslissing over het intrekken
cq. niet verlengen van de toelatingen
van bepaalde bestrijdingsmiddelen.
Residuen van bestrijdingsmiddelen
worden als persistent in de bodem
beschouwd, als zij zodanig lang
zaam worden omgezet en niet op an
dere wijze uit de bodem verdwijnen
dat zij bij de gebruikelijke toepas
sing kunnen ophopen (accumule
ren). Het huidige beleid ten aanzien
gewasbeschermingsmiddelen is,
voorzover het de bodembescherming
betreft, gericht op het zoveel moge
lijk terugdringen van het gebruik
van persistente stoffen.
Daarnaast hebben bij de beslissing
om de toelatingen niet te verlengen
de op termijn mogelijke voor plan
ten giftige effecten door de opho
ping, in de bodem een rol gespeeld.
Voor paraquat zijn, aldus de betrok
ken bewindslieden, voldoende alter
natieve middelen en methoden
aanwezig.
Beroep
De licentiehouders van middelen op
basis van paraquat ICI Holland bv,
Luxan bv te Eist en Agrichem bv te
Oosterhout zullen tegen de beslissing
van de minister beroep aantekenen.
Overwegingen die tot het beroep
aanleiding hebben gegeven zijn o.a.
dat paraquat snel en sterk aan grond
(kleimineralen) wordt gebonden
waarmee het onwerkzaam is, gebon
den paraquat niet kan uitspoelen en
geen nadelige invloed op het micro
leven in de bodem heeft en dat af
braak van dit gebonden paraquat
plaatsvindt.
