VOO I? HE
Y It OIIW
Kunst van het versieren
Het Kerstgebeuren in de kunst
De kunst van bekijken van kunst
Kerstfeest
De kunst van
kerstfeest vieren
Kerstengel van stro
K
rr—
c
a
5
f Lken
onder redaktie van de Redaktiekommis-
sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
Zeeland en Brabant
Redaktieadres:
Mevr. P.J. de Rooy-Janse
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge
De geboorte van Christus, is een on
derwerp dat je in de kunst ontzet
tend veel tegenkomt. Zowel in de
schilderkunst als in de beeldhouw
kunst is dit een geliefd thema. Je
hoeft maar een Katholieke kerk in te
lopen, en je ziet wel een beeld of
schilderij van Maria en het kindje
Jezus.
In Protestantse kerken zult u dit veel
minder aantreffen, omdat men het
afbeelden van God op een schilderij
of in een beeld afwijst.
Een thema dat nog meer wordt afge
beeld is de kruisiging van Christus.
Er is door Christenen in de loop der
eeuwen heel verschillend gedacht
over kunst in de kerk.
Eeuwen terug, in het jaar 313, er
kende keizer Constantijn het
Christendom als staatsgodsdienst.
Er werden vele nieuwe kerken ge
bouwd, naar het type van de ruime
vergaderzalen, die in de klassieke
oudheid 'basilieken' werden
genoemd.
Het vraagstuk hoe die basilieken
versierd moesten worden was nij
pend en ernstig, omdat de oorspron
kelijke herkomst van beelden en het
gebruik daarvan bij de godsdienst
hevige diskussies ontketenden. Over
één punt waren bijna alle christenen
het eens: In de kerk behoorden geen
beelden te zijn. Over de schilderijen
dachten zij heel anders. Sommigen
vonden die heel nuttig omdat ze de
gelovigen hielpen herinneren aan de
lessen, die zij gekregen hadden, zo
dat ze deze bijbelse verhalen in hun
geest levend hielden. Men moet niet
vergeten, dat veel leden van de kerk
niet lezen en schrijven konden, en
dat deze afbeeldingen voor hen heel
nuttig waren. Paus Gregorius de
grote zei: 'Schilderingen kunnen
voor de ongeletterden hetzelfde uit
richten, wat het schrift doet voor
hen die kunnen lezen'. Het was van
groot belang voor de kunstgeschie
denis, dat deze uitspraak was ge
daan, anders waren er vast veel min
der schilderijen gemaakt over bijbel
se onderwerpen.
De Christelijke godsdienst ging zich
vanuit het oosten verspreiden, en
daardoor ging de kunst zich ook ver
spreiden.
Toen de Christelijke kunstenaars
voor het eerst Christus en zijn
Apostelen moesten afbeelden, vielen
ze terug op de traditie van de Griek
se kunst.
In plaats van de gebaarde gestalte,
waar wij door latere afbeeldingen
aan gewend zijn geraakt, beeldden
zij Christus af in jeugdige schoon
heid, eruitziend als een Griekse fi
losoof.
Terug nu naar de kerst. Een paar
thema's rondom de kerst kom je in
de kunst heel veel tegen, dat zijn: de
aankondiging aan Maria, de geboor
te van Christus in de stal, de aanbid
ding der herders, de aanbidding der
koningen, en de vlucht naar Egypte.
Als illustratie-voorbeeld heb ik ge
kozen een schilderij uit 1598, ge
schilderd door Carel van Mander.
Het thema is: De aanbidding der
herders. Het is te zien in het Frans
Halsmuseum.
Dit is een van de weinige schilderijen
die van Van Mander bewaard zijn
gebleven. Het onderwerp is een ge
liefd thema uit de religieuze schilder
kunst. Hij volgt in dit schilderij ge
trouw de modieuze tendensen uit die
tijd (in dit geval de lichteffekten en
het pastorale karakter). Carel van
Mander is een van de oprichters van
een kunstakademie in Haarlem. Hij
heeft ook een boek geschreven over
de schilderkunst, nl. het 'Schilder-
boeck'. Het kwam in 1604 uit en
vond onmiddellijk grote bijval. Hij
is bekender geworden als schrijver
over de kunst dan als schilder.
Ik vind het zelf een erg mooi schilde
rij, waarin knap gewerkt is met licht
en donker. Het meeste licht valt op
het kindje Jezus, die natuurlijk ook
het allerbelangrijkste is. De stal lijkt
helemaal niet op een stal zoals wij
die ons voorstellen. Het lijkt meer
op de ruïne van een kasteel, met ho
ge stenen muren en poorten. Er zijn
wel dieren uit de stal afgebeeld in
een hoek van het schilderij. Je kunt
aan de gelaatsuitdrukking van de
herders zien dat ze het kindje Jezus
echt aanbidden. En als we met kerst
mis bezig zijn, is dat toch nog steeds
het belangrijkste: Gedenken dat
Christus geboren is en Hem aan
bidden.
M.T. Vleugel-Mandemaker
'Aanbidding der herders' van Carel van Mander. Het schilderij is eigendom
van de Rijksdienst Beeldende Kunst te 's Gravenhage
Het bekijken en waarderen van
KUNST van de beeldende kunste
naar houdt dat in dat we eerlijk kij
ken en iets dat we niet mooi vinden
als zodanig klasseren.
Er wordt erg veel gezocht naar nieu
we en originele vormen van kunst en
daarbij zijn heel verrassende te
vinden.
Vreemd
We vinden het vreemd als een hoop
oud roest ergens wordt geplaatst,
waarbij dan wel van een vlakverde
ling werd uitgegaan maar verder is
het een hoop ongeregeld.
We kennen een dergelijk objekt
waarbij een kunstenaar een heel gro
te kubus van ijzer had gemaakt. De
ze werd met een hijskraan vele me-
Ik wou dat als het kerstfeest werd,
de mensen, groot en klein,
de mensen overal vandaan,
de mensen bruin of wit of zwart
of wat ze ook maar zijn,
rondom één kerstboom zouden staan
met alle kaarsen aan.
Ze hoefden niet te zingen,
dat is zo gauw gedaan;
maar wel moesten ze knikken,
ja knikken met hun hoofd,
alsof elk mens de ander
voor altijd iets belooft.
Alleen naar klokken luisteren,
stil luisteren, hand in hand
en wat ze daaruit hoorden
vertellen in hun land.
En wat die klokken zeiden
dat gold voor iedereen,
dat zong over de wereld
door al het andere heen.
Mies Bouhuys
"Kerstfeest"
verhalen en gedichten voor kinderen
Mies Bouhuys
uitg. Holland Haarlem
ters de lucht in gehesen en toen met
een fikse smak laten vallen. De ma
ker van het ding stond erbij te jube
len: zie eens wat een prachtige deuk!
Dat ding staat nu als 'kunstwerk'
buiten in zo'n 'roesttuin' te pronk.
Bij de officiële opening van die tuin
werden er lovende woorden gespro
ken tot de maker en niemand had de
moed om te zeggen dat het gewoon
niks was. Want: je moet er oog voor
hebben, je moet de schoonheid kun
nen zien. En toch denk ik dat we veel
eerlijker moeten zijn en durven zeg
gen dat we het niet goed vinden en
dat daarvoor niet zoveel geld moet
worden besteed.
Eerlijk
Als in de landbouw een onderdeel
van het machinepark niet meer nut
tig is en in een hoek staat te roesten
vindt men dat een slordig gezicht.
Laten we met elkaar proberen eerlijk
te zijn en niet net doen alsof ook wij
zien dat het KUNST is. Als iemand
eerlijk zegt: Het is geen KUNST,
dan zijn er meer die toegeven het
ook niet te zien en misschien krijgen
we dan in de toekomst wel echte
KUNST in die roesttuinen die dan
geen roest meer zullen bevatten.
Trieste armoede
Het komende jaar zal het jaar zijn
van de daklozen. Daarbij denken wp
dan vanzelf ook aan al die mensen
die in krottenwijken tegen de grote
steden aan wonen. Die wijken
bestaan uit daken en wanden van
golfplaten die erg geroest zijn en
waar de gaten invallen. Geen mens
zal durven zeggen dat dat kunst is,
nee het is heel grote en trieste armoe
de waar we iets aan moeten doen.
Voor ons eigen land wensen we dat
de keuzekommissie die voor ons de
'Kunstwerken' mag uitzoeken hun
keuze mede zal laten bepalen door te
denken aan de ogen die moeten kij
ken naar De Kunst Van: hopelijk
een echte beeldende kunstenaar.
P.J. de Rooy - Janse
Versieren betekent: tooien, opsmuk
ken, verfraaien. Volgens Huizenga
betekent het: de versiering der le
vensvormen tot een schoon en ver
heffend spel.
Als de mensen gaan versieren willen
ze er dus iets mee uitdrukken.
Versieren hoort vooral bij de feest
dagen, want dan is het gezellig. Ook
lekker eten en drinken horen erbij.
Tegen de Kerstdagen gaan we dus
met zijn -allen aan de slag. Huis
schoon maken, kandelaars poetsen,
bakken, braden en versieren.
De kerstboom
De kerstboom versieren, dit is
meestal een feestelijk gebeuren voor
de kinderen. Naarmate de kinderen
ouder worden zie je de bomen in ver
siering veranderen. Hoe bonter de
boom, hoe mooier in kinderogen.
Gekleurde ballen, figuurtjes van pa
pier of stro en kerstkransjes. Alles
kan erin en hoe voller de boom, hoe
mooier het is. Natuurlijk mogen ook
de gekleurde kaarsjes niet ontbre
ken. Als de kinderen groter worden,
verandert de boom in een zilverkleu
rig geheel met echte kaarsjes of ge
wone elektrische.
Versieringen
Er worden kerstkransen en stukjes
gemaakt. Er zijn dames, die er grote
kunststukken van weten te maken.
Tegen deze tijd worden ook in de af
delingen weer vele bijeenkomsten
gehouden, waar het maken van
kerstkaarten op het programma
staat. Borduren, knippen, tekenen,
werken met stro of droogbloemen,
enz. We zijn een kreatief volkje.
Sfeer
Het versieren is een sfeermaker ge
worden. Het versieren moet immers
de gezelligheid verhogen. Wat echter
de echte gezelligheid betreft, deze zal
uit onszelf moeten komen. Als wij in
vrede met onszelf leven, kunnen wij
een ander beter begrijpen en ervoor
open staan.-Dan pas kan het echt ge
zellig worden en zal de versiering
nog beter tot zijn recht komen.
Zal het dit zijn wat Huizenga vooral
bedoelde met de versiering der le
vensvormen tot een schoon en ver
heffend spel maken? Iets om over na
te denken.
Gezellige en versierde dagen toe
gewenst.
J.M. Elema-Meinardi
Ook nu weer verschenen begin de
ze maand volop artikelen in de
kranten, die kerstfeest afschilde
ren als uitsluitend een (vr)eet-
festijn. Zou dat werkelijk zo zijn?
Het is toch heel goed mogelijk om
er zonder waanzinnige overdrij
ving bij het eten een fijn feest van
te maken. Wat meer- en wat an
ders werk van het eten maken zal
menigeen wel doen. Het Kerstfeest
heeft voor iedereen waarschijnlijk
zo zijn eigen tradities. De voorbe
reidingen zijn al heel plezierig: een
boom kopen, kerststukjes maken,
boodschappen doen, kerstkaarten
versturen, familie en vrienden uit
nodigen en mooie tijdschriften ko
pen. Het huis een goede beurt
geven, zodat er op die dagen wei
nig poetswerk gedaan hoeft te
worden. Al deze dingen zullen
misschien niet voor iedereen hoe
ven, maar ze hebben weinig met
eten te maken. Het heeft wel te
maken met een speciale sfeer
scheppen die bij kerst hoort. Na
tuurlijk wordt er op die dagen ge
geten, maar lekker eten hoeft nog
niet veel te zijn. De kunst om er
gezellige feestdagen van te maken
ligt niet in het overdadig eten maar
zit in de inzet en voorbereidingen
om er gezellige kerstdagen van te
maken.
T. in 't Veld-Blonk
Benodigdheden:
26 dunne strohalmen
knoopsgatengaren (naturel)
De strohalmen kunnen het beste
een half uur geweekt worden in lauw
water.
Bloemisten die droogbloemen ver
kopen hebben vaak ook stro te koop
als u er moeilijk aan kunt komen.
Werkwijze:
Aureool: maak een 2-voudige vlecht
van 4 cm. (muizentrapje) en bindt
tot een rondje samen. U kunt het en
geltje ook zonder aureool maken.
Armen: 4 halmen van 7 cm (of 10 cm
voor gebogen armen) op 1 cm van de
uiteinden afbinden.
Vleugels: 10 halmen van 10 cm in het
midden waaiervormig samenbinden
en fitsen (zie tekening).
Lijf: 10 halmen van 20 cm in het
midden stevig samenbinden. Het bo
venste gedeelte van de halmen over
de knoop naar binnen vouwen.
Het aureool aan de achterkant van
het lijf onder 4 halmen door tegen de
knoop aanschuiven. Alle halmen op
1,2 cm stevig samenbinden om
het hoofd te vormen.
De armen aan de voorkant onder 4
halmen tegen de knoop aan
schuiven.
De vleugels aan de achterkant aan
brengen op dezelfde wijze als de
armen.
Alle halmen weer stevig samenbin
den om het lijf te vormen.
De rok waaiervormig of recht bijk
nippen. Vleugels en armen bij
knippen.
Armen eventueel bij de schouders
buigen en de handen bij elkaar
binden.
De rok eventueel fitsen.
Inlichtingen over stro- en corndolly
werk:
Corndolly groep 'de Garve',
Postbus 146,
6720 AC Bennekom.
tel. 08369 - 14009/15558,
08370 - 14152/10156.
In het boekje 'Dekoratief strowerk'
van de Groningse plattelandsvrouw
M. T. Bakker-Boekei staan nog meer
mooie voorbeelden. Het boekje is
een uitgave van de provinciale cfde
ling Groningen en kost f5,50 plus
portokosten. De provinciale sekreta-
resse is op donderdagmorgen te be
reiken onder telefoonnummer 050 -
267495.
