Toen God kwam
bleek Hij een mens te zijn
Ziet u er ook heimelijk tegen op? Kerstfeest mislukt im-m
mers zo vaak. Zal het ook nu niet mislukken? Ik bedoel
dat niet te tragisch? Het gaat er niet om, dat het feest he
lemaal in het water valt. 't Zal best gezellig zijn en de
stemming kan er best inkomen. Organiseren is ook nog
wat: we kennen zo langzamerhand wel de ingrediënten
die nodig zijn. Sukses verzekerd. Nee, ik bedoel het
anders.
Er is een diepere mislukking. Dat je moe en voldaan in
eens overvallen wordt door een frustrerend besef, dat het
toch geen Kerstfeest, geen Christusfeest was. Deden we
iets verkeerds? Of is het overdreven en een gebrek aan
nuchterheid om meer te verwachten dan een gezellig
feest. Toch hebben we een vermoeden, dat het veel be-
vrijdender, ingrijpender zou moeten zijn. We hebben het
vermoeden, dat ook het mislukte Kerstfeest net als de
bruiloft te Ka na waar ook 'de wijn op was' gered kan
worden als Jezus er is. Kerstfeest kan uitlopen op frustra
ties. Het is toch bedoeld als een kans met God en men
sen. De aansluiting met God en de naaste via het Kerst
feest lukte niet.
Misschien moeten we onze kerstvieringen eerder zien als
folklore dan als weg tot ontmoeting met God. We zijn te
veel gekonsentreerd op het Kind in de kribbe, daar in de
stal van Bethlehem. En dat is minstens aanvechtbaar. In
de bijbel vinden we de konsentratie op het kersttafereel
nauwelijks. Het oudste evangelie, dat door Marcus ge
schreven is, begint helemaal niet met het Kerstgebeuren.
Het vertelt heel kort over Johannes de Doper en daarop
volgt de doop van Jezus in de J or daan. Marcus begint
niet met een kind maar met een man. Toch hoeft het niet
anders te zijn dan wat Lucas bedoelt in zijn kerstverhaal.
Johannes schrijft in zijn evangelie: 'Het Woord is vlees
geworden en heeft onder ons gewoond' Jezus die tussen
de dopelingen schuift en daar eenvoudig gaat staan en
Zijn beurt afwacht om gedoopt te worden. Zo onopval
lend ging dat toe. Daarom konden er een paar eeuwen
voorbij gaan in de christelijke kerk voordat het Kerst
feest gevierd werd. Men had immers het feest van de
doop in de J or daan. We zullen er goed aan doen om ons
menselijk kerstfeest met zijn gevoeligheden, zijn stem
mingen niet te verwarren met het Kerstevangelie.
In het Kerstevangelie gaat het niet om al die associaties
van kinderlijkheid, het tere, het kleine, het arme. Het
gaat niet om dat alles waarover wij met verkleinwoordjes
gevoelig kunnen doen: het stalletje, het kribje, het kinde-
ke. Dat mag wel, maar het gaat om veel meer. Kerstfeest
is geen verpozing, maar een boodschap. Het gaat er om
dat de Mens gekomen is. Dat men aan deze Mens, juist
in zijn volkomen mens-zijn het geheim van God heeft be
leefd. Het onvoorstelbare wordt voorstelbaar: toen God
kwam bleek Hij een mens te zijn. Als het God menens
wordt krijgen we met een mens te maken! Als God ak-
tueel wordt, lopen we tegen een mens aan!
Heimelijk zijn we met onze vieringen aan het proberen
onze menselijke werkelijkheid wat hemels op te poetsen.
Dat kan allemaal heel mooi zijn voor even, maar het is
toch een machteloosheid. Het is wat de religie altijd pro
beert: de mens laten opstijgen naar God, de mens ver
goddelijken. Maar nu wordt gezegd dat God naar de
mens komt, dat God zich vermenselijkt.
Het Kerstgebeuren brengt ons naar de aarde en de men
sen terug. En nu mag ik weten, dat de wereld Gods we
reld is en de mens Gods mens. Uit mijn gevoelige kerst
vieringen sta ik op en keer me naar Gods bedoeling: vre
de op aarde voor mensen van Zijn welbehagen.
Het menselijk leven mag gered worden. Rollen mogen
omgekeerd worden. Er is nauwelijks iets omwentelenders
te bedenken dan dat het God om vrede, gerechtigheid,
heil voor mensen op aarde te doen is.
Maria heeft daarover een lofzang gezongen, die verbij
sterend revolutionair is. Kerstfeest vieren is je van Gods
wege laten sterken in je geloof, dat God zijn Messias
geeft als bewijs van zijn bedoelingen.
En die bedoelingen zijn vlees en bloed geworden in Jezus.
Zijn leven is bevrijden. De bevrijding van angst en
schuld, de bevrijding van geweld, uitbuiting, diskrimina-
tie. Ik kan niet zingen van het veld van Efratha van Beth
lehem van herders in de nacht zonder dat er andere na
men komen van landen, volkeren en groepen van mensen
aan de zelfkant, van gemartelden en vervolgden.
God mag ons vergeven als dat alleen maar vrome reto
riek is, kwasi engagement en moderne stichtelijkheid. Ik
moet iets kiezen, waaraan ik me verplicht voor mensen.
Want toen God kwam bleek Hij een Mens te zijn.
