Boer ik voor- of achteruit? FAGOED gaat van start: nieuwe financieringsmogelijkheden voor grond Ondernemer Ekstra Proefboring naar aardwarmte als nieuwe energiebron Landbouwonderwijs blijft onderdeel ontwikkeling agrarische sector De beantwoording van de vraag of u als ondernemer voor of achter uit boert is niet zondermeer af te leiden van het gegeven dat alle be drijfskosten tijdig kunnen worden betaald. Er zal ook moeten worden nagegaan waarvan het geld afkomstig is, waarmee is betaald. Het zou kunnen zijn dat er betaald is met geld, dat eigenlijk gereser veerd had moeten worden voor de vervanging van werktuigen. Ook zou het kunnen zijn dat er betaald is met geld, dat is vrijgekomen door inkrimping van de veestapel. In deze gevallen zijn er wel geen di- rekte betalingsproblemen op het be- drijf, maar worden wel de geldmiddelen opgegeten die zijn bestemd voor vervanging van werk tuigen of het geld dat is vrijgekomen door inkrimping. Eigen vermogen De ontwikkeling van het eigen vermo gen in het bedrijf is het bedrijfsgege ven waaruit valt op te maken of de ondernemer voor of achteruit boert. Het eigen vermogen is het verschil tus sen de totale bezittingen en de totale schulden van het bedrijf en wordt ver meld op de balans. Op de balans staan aan de linkerkant alle bezittin gen ook wel aktiva genoemd en aan de rechterkant alle schulden ook wel passiva genoemd. Door de balansen met elkaar te vergelijken is na te gaan hoe het eigen vermogen zich ont wikkeld. Balans Om inzicht te kunnen krijgen in de fi nanciële positie van het bedrijf zijn dus balansen nodig. Omdat de waardering van de be drijfsmiddelen (grond, gebouwen, vee, enz.) op verschillende wijze kan plaatsvinden, komen in de praktijk verschillende soorten balansen voor. De meest voorkomende balans is die welke voor de belastingaangifte wordt gemaakt, de fiskale balans. De waar de van de bedrijfsmiddelen op de fis- kale balans worden gewaardeerd op fiskale normen. Een balans waarop de bedrijfsmiddelen worden gewaar deerd naar de onderhandse verkoop waarde is een liquidatiebalans. Als derde mogelijkheid is er de bedrijfs- ekonomische balans op welke balans de bedrijfsmiddelen worden gewaar deerd op basis van vervangings waarde. Solvabiliteit en Liquiditeit Hoe groot het eigen vermogen is ten opzichte van het totale vermogen wordt weergegeven in het begrip sol vabiliteit. De solvabiliteit is het eigen vermogen in een percentage van het totale vermogen. Voor de beoordeling van de solvabiliteit wordt meestal uit gegaan van de liquidatiebalans, waar bij de bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd naar de onderhandse verkoopwaarde. De liquiditeit is het kengetal dat tot uiting brengt of de ondernemer op korte termijn aan de betalingsver plichtingen kan voldoen. Het feit dat er op het moment van de balansop name geen liquiditeitsproblemen zijn, wil niet zeggen dat er zich in de loop van het jaar geen betalingsproblemen kunnen voordoen. Besparingen Het inkomen van de ondernemer dient in de eerste plaats voor de dek king van de gezinsuitgaven en de be lastingen. Daarnaast zal het inkomen ook ruimte moeten bieden voor de vorming van eigen vermogen. Om ei gen vermogen te kunnen vormen zijn er besparingen nodig. Wat er van het inkomen overblijft na aftrek van de gezinsuitgaven en de belastingen zijn de besparingen. Als nu de besparingen nul zijn of licht positief kan dan gezegd worden dat het goed gaat met het bedrijf? Dit is meestal niet het geval. Naast de ge wone vervangingsinvesteringen wordt de ondernemer in de land- en tuin bouw ook steeds weer gekonfronteerd met nieuwe investeringen. Als een on dernemer niet voldoende bespaart, dan ontbreekt de mogelijkheid om de ze nieuwe investeringen te doen, waardoor het bedrijf veroudert en het rendement terugloopt. Benut de gegevens De boekhouding wordt in de praktijk vaak alleen gezien als een noodzaak voor de belastingaangifte. Uit de fis kale boekhouding is echter ook be langrijke informatie te halen over de financiële positie van het bedrijf. Als uit de fiskale boekhouding blijkt dat het eigen vermogen daalt en u dus achteruit boert, dan is het noodzake lijk om direkt na te gaan door welke oorzaken het eigen vermogen is gedaald. Is de daling van het eigen vermogen het gevolg van lagere bedrijfswinsten dan zal het bedrijf moeten worden doorgelicht. Is de daling het gevolg van stijgende gezinsuitgaven dan zul len hiervan de oorzaken moeten wor den vastgesteld. Ontwikkeling van het eigen vermogen toont aan of de ondernemer voor- of achteruit boert. FAGOED is een Beleggingsfonds in Agrarisch Onroerend Goed. Dit nieuwe fonds gaat begin 1987 van start. Het is bedoeld als nieuwe finan cieringsmogelijkheid voor land bouwgrond: een soort partikuliere grondbank. FAGOED is ontstaan op initiatief van het KNLC en wordt nu opgericht door een Stichting, waarin ook deel nemen Rabobank, Heidemij, NOVO, Avéro en Agropool. Het fonds ontvangt enerzijds kapitaal van institutionele beleggers (pensioen fondsen en verzekeringsmijen) en koopt anderzijds landbouwgronden om deze weer in erfpacht uit te geven. Boeren betalen daarvoor een erf pachtscanon, welke na aftrek van kosten wordt doorgegeven aan de be leggers. De verpachte waarde of agrarische waarde bij bedrijfsovername is meestal lager dan de genoemde 70 procent van de verkeerswaarde. Stel de verkeerswaarde van 1 ha land bouwgrond bedraagt ƒ40.000,FA GOED financiert dan maximaal ƒ28.000,Als de verpachte waarde bijvoorbeeld ƒ20.000,bedraagt, ontstaat er ruimte a 8.000,Een boer kan nu twee dingen doen: a. FAGOED ƒ28.000,laten finan cieren. Als de grond voor ƒ20.000,wordt gekocht, houdt de .boer ƒ8.000, over. De boer betaalt canon over ƒ28.000,—. b. FAGOED ƒ20.000,— laten finan cieren. De erfpachter betaalt dan na tuurlijk een lagere canon. In dit voorbeeld is géén rekening ge houden met kosten, zoals over drachtsbelasting, notariskosten en bemiddelingskosten, welke voor reke ning van de erfpachter komen. kapitaal x F A G O E D grondaankoop^ beleggers boeren rendement canon V FAGOED biedt voor de boer een nieuwe financieringsvorm. In drie gevallen kan FAGOED een rol spelen: Als de verpachter zijn grond te koop aanbiedt aan de zittende pachter. Als een boer wil kopen voor bedrijfs- vergroting. Bij de bedrijfsovername kind-ouder. FAGOED koopt de grond voor maxi maal 70 procent van de verkeerswaar de. Het fonds neemt geen gebouwen over. Bij bedrijfsovername kind-ouder of koop van verpachter grond is het door FAGOED geboden bedrag meestal voldoende. Als FAGOED f20.000,— heeft be taald, bedraagt de jaarlijkse canon (bij 4,5 procent) f900,per jaar. Dit bedrag wordt elke drie jaar gekor- rigeerd aan de hand van de inflatie en de herziene pachtnormen. Kooprecht De FAGOED-erfpachter kan de grond op bepaalde momenten (te rugkopen van het fonds, bijvoor beeld elke twaalf jaar. De koopsom wordt als volgt be rekend: 100 Canonpercentage x laatst betaalde canon Koopsom. In het hierboven genoemde voorbeeld werkt dit als volgt: Aankoopwaarde ƒ20.000, Canonpercentage: 4,5 Eerste canon: ƒ900,— per jaar; kor- rektie elke 3 jaar. Stel: Gekorrigeerde canon na 12 jaar: ƒ1.200,per jaar. De koopsom wordt dan: 100 4,5 x ƒ1.200,— ƒ26.667,—. Als de boer nog niet wil kopen, blijft de erfpacht doorlopen tot het einde van de overeenkomst. Ook dan is weer een koopmogelijk heid opgenomen. In geval van een 40-jarig erfpachts- kontrakt is er in de volgende situaties sprake van een kooprecht: - Na 12, 24 en 36 jaar. - Aan het eind van de overeenkomst. - Voor de rechtsopvolgers bij overlij den van de erfpachter. - Als de eigenaar de grond wil verkopen. Alternatief erbij FAGOED komt begin 1987 op de markt. Dan komt ook voorlich tingsmateriaal beschikbaar en wordt bekend gemaakt hoe men in kontakt met FAGOED kan komen. FAGOED is niet voor iedere boer in teressant. Dit geldt overigens ook an dersom. Het is een goed alternatief erbij, maar het is van belang alles nauwkeurig door te rekenen en ook te kijken naar fiskale aspekten. Jan Brinkman Als de boer grond wil kopen voor uit breiding, betaalt hij veelal de ver keerswaarde. FAGOED financiert maximaal 70 procent van die waarde, zodat er een gat ontstaat van 30 pro cent. De boer moet nu zelf voor de aanvullende financiering zorgen. Wat kost FAGOED? De hoogte van de canon is nog niet bekend. De nog op te richten Raad van Toezicht van het Beleggingsfonds moet daarover beslissen. Bij de hui dige marktrente mag worden ver wacht dat de jaarlijkse canon circa 4,5 procent zal bedragen van het aan koopbedrag inkt. kosten. Naar verwachting zal dit najaar wor den begonnen met de eerste neder- landse proefboring naar aardwarm te, een voor ons land nieuwe energie vorm. Dat blijkt uit publikaties van het projektbeheerburo energieon derzoek (PEO) te Utrecht en het energieonderzoek centrum neder- land (ECN) te Petten. In Nederland komen op verschillen de plaatsen, onder meer bij Rijs wijk, Spijkenisse en Asten (N.Br.) in de ondergrond op diepten tussen 1000 en 3000 meter zogeheten 'hot spots' voor. Voornamelijk als ge volg van het doorlekken van warmte vanaf veel diepere aardlagen heersen in dergelijke vaak waterhoudende, goed geïsoleerde gesteentelagen tem peraturen tussen 50 en 130 graden Celsius. Met de door de dienst grondwaterverkenning van TNO in nauwe samenwerking met de Rijks Geologische Dienst in Asten te ver richten proefboring kan worden be paald of de aardwarmte voldoende is voor praktische toepassing. Een aantal in het projekt geïnteresseerde tuinders hoopt dat de aardwarmtere- serve op circa 1500 meter diepte toe reikend is om een kasoppervlak van circa 70.000 vierkante meter met komkommers, tomaten en bloemen te verwarmen. Ervaringen in Italië, waar zelfs een elektriciteitscentrale op aardwarmte draait, hebben geleerd dat een ge middelde 'hot spot' enkele tientallen jaren kan worden benut. Dan is de temperatuur van het warmtereser- voir zodanig gedaald dat het circula tiewater te weinig wordt verwarmd. Met het eksperiment waarvan in mei 1987 de eerste resultaten worden ver wacht, is omstreeks 2,3 miljoen gul den gemoeid. Het Ministerie van Ekonomische Zaken draagt 1,3 mil joen gulden bij, de Europese ge meenschappen 1 miljoen. "Het belang van het landbouwon derwijs voor de ontwikkeling van onze agrarische sector mag en kan niet onderschat worden, want "ge brek aan kennis is steeds de trouwe bondgenoot geweest van armoede en achteruitgang". Ook in de nabije toekomst, waarin technologische en teeltkundige ontwikkelingen hoge ei sen zullen stellen aan het agrarische ondernemerschap, moet de kwaliteit van het agrarisch onderwijs daarop toegesneden zijn". Dit onder meer zei minister ir. G. Braks nadat hij het boek "Agrarisch onderwijs in Nederland, 1783-1983" in ontvangst had genomen. Hij kreeg het boek op 26 november jl. uit handen van de auteur, dr. N.B. Goudswaard. De pleidooien die in het boek gehou den worden voor het behoud van het landbouwonderwijs, zei de bewinds man van harte te onderschrijven. Vrijdag 5 december 1986

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1986 | | pagina 12