Agrarisch Marshall-plan nodig
voor de ontwikkelingslanden
Tussen romantiek en realisme
Internationaal zuivelcongres te Den Haag
Groeiend verkeersaanbod
vergt aanpassing aan wegen
Akkoord AVEBE en Vakorganisaties
Konsumentenprijzen melk per 1 oktober
met twee cent verhoogd
De gigantische schulden van ontwikkelingslanden vormen een tijd
bom onder de wereldeconomie. Deze schulden zijn vooral ontstaan
ten tijde van de hoge olieprijzen. De Westerse wereld zal daar een
streep door moeten halen. Die schulden zullen in belangrijke ifiate
kwijtgescholden moeten worden. Daarvoor zijn internationale regels
nodig. Alleen dan is het mogelijk ontwikkelingslanden te helpen hun
economie op te vijzelen en een echt begin met ontwikkeling te maken.
Het is hard nodig een soort Marshall-plan op landbouwgebied te ma
ken ten behoeve van ontwikkelingslanden.
Dit zei drs. Harm Schelhaas begin
deze week tijdens het 22e Internatio
nale Zuivelcongres dat in Den Haag
werd gehouden. Schelhaas is voor
zitter van het Produktschap Zuivel.
Hij werd in zijn opvatting gesteund
door dr. M. Williams tot voor kort
directeur van de Wereldvoedselraad
van de Verenigde Naties.
Vraag stimuleren
Schelhaas wees erop dat het westen
op het ogenblik ongeveer dertig mil
jard dollar hulp verstrekt. Maar dit
is slechts een derde deel van het be
drag dat ontwikkelingslanden aan
rente moeten opbrengen. Zo vindt er
een netto-export van kapitaal plaats
van de arme landen naar het rijke
westen.
Schelhaas wees op het succes van
Operation Flood in India, een
Marshall-plan in het klein. (George
Marshall was een Amerikaans gene
raal en staatsman die een plan heeft
ontworpen om Europa na de Twee
de Wereldoorlog economisch weer
op de been te helpen). Volgens
Schelhaas moeten de nationale rege
ringen de schulden van ontwikke
lingslanden bij de banken overne
men en geld laten terugvloeien naar
deze landen. Daarmee kan de eigen
landbouw ontwikkeld worden, de
economie gestimuleerd, waardoor
de vraag toeneemt. Dat kan ook de
internationale zuivelhandel stimule
ren. Schelhaas voegde er aan toe dat
zo'n strategie niet opgaat voor de al
lerarmste landen. Die hebben directe
voedselhulp nodig.
Exportsubsidies
Het zuivelcongres heeft zo'n 1500
deelnemers naar Den Haag getrok
ken. Alle facetten van de zuivelsec
tor - mondiaal goed voor 5Q0 mil
jard kg. melk - kwamen aan bod van
melkwinning, verwerking tot afzet
van melk en zuivelprodukten. Veel
drs. H. Schelhaas: tijdbom
aandacht was er voor de grote one
venwichtigheid tussen vraag en aan
bod en stagnerende wereldhandel.
Williams bepleitte afschaffing van
de exportsubsidies, waardoor het
handelsverkeer een natuurlijker en
soepeler karakter zou kunnen ver
krijgen. Subsidies leiden volgens
hem tot lagere prijzen op de we
reldmarkt.
Verminderen van exportsubsidies en
vrijer handelsverkeer zullen gepaard
moeten gaan met een verlaging van
de melkprijs, waaraan op termijn ze
ker niet is te ontkomen. Aldus des
kundigen op het zuivelcongres. In
een jaar tijd is de boterprijs in
Nieuw-Zeeland met ruim veertig
procent gekelderd.
Hoofdthema van het CEA-congres was de stagnerende afzetmarkt
van agrarische produkten en de gevolgen daarvan voor de boeren en
tuinders, hun gezinnen, hun coöperaties; belangrijk tweede onder
werp was de handelspolitieke verhouding van West-Europa tot de
Verenigde Staten. In de CEA die zijn zwaartepunt, historisch ook,
midden op het continent heeft, is er altijd een zekere spanning tussen
de ideeën over traditioneel plattelandsleven en modernere, meer com
merciële inzichten en deze keer kwam dat wel bijzonder naar voren.
De "romantici" kwamen in het be
gin al aan hun trekken. De voorzit
ter van de CEA, de Oostenrijkse
landheer Orsini-Rosenberg zei bij de
opening dat het politieke en ideolo
gische landschap van Europa zonder
de boeren niet denkbaar is. "Waar
den als vrijheid en eigendom, pijlers
van de echte democratie, dragen wij
en dat behoort materieël erkend te
worden!" De uittocht uit de land
bouw heeft al genoeg verstoord en
moet maar eens ophouden. Er is veel
honger in de wereld en het landschap
kan niet voor niks worden onder
houden en de maatschappij moet
dus voor voldoende beloning zor
gen, aldus ongeveer de CEA-
voorzitter.
Belgische visie
De CEA vertegenwoordigt meer lan
den dan die van de Europese Ge
meenschap, hoewel na de jongste
EG-uitbreiding niet zo veel meer.
Uiteraard concentreert zich de dis
cussie uiteindelijk natuurlijk nogal
eens op het EG-landbouwbeleid.
Zoals gebruikelijk kreeg ook nu
weer een bewindsman uit het ont
vangende land de gelegenheid de
eigen landbouwpolitieke visie naar
voren te brengen. De Belgische ge
meenschapsminister voor externe
betrekkingen behandelde in de ope
ningszitting de beleidslijnen van de
EG na de Groenboekdiscussie bij de
belangrijkste produkten. Wat suiker
betreft gaat het straks om minder
quota en/of meer heffing, zei hij.
Bij het rundvlees is de vraag in hoe
verre inlevering en/of particuliere
opslag-bevordering zinvol zijn,
waarbij aangaande de premies met
de gemengde familiale bedrijven re
kening moest worden gehouden.
Wat de melk betreft wees hij op de
bijzondere instrumenten die inmid
dels worden ingezet. Eerst de mede
verantwoordelijkheidsheffing en
toen de superheffing met quota.
Nog is er te veel en dus zal een en an
der wel aangescherpt moeten wor
den. De begeleidende maatregelen
die de EG-commissie heeft voor
gesteld moeten eigenlijk de structuur
moderniseren, maar niet een grotere
produktie van overschotprodukten
uitlokken en niet de concurrentiepo
sitie benadelen. Er moet overgescha
keld worden van b.v. granen naar
vollegrondsgroenten en andere, ver
koopbare produkten. De dynamiek
en de vakbekwaamheid van de agra
rische ondernemers moet worden be
vorderd en zodoende zullen er oplos
singen mogelijk blijken.
Eenheid in verscheidenheid
De CEA pleegt n.a.v. zijn congres
een grote verklaring uit te geven,
waarin zijn voornaamste landbouw
politieke conclusies zijn vervat. "De
ontwikkeling van de landbouw en
een nieuw economisch en sociaal kli
maat" was deze keer de titel van de
verklaring die de sporen vertoonde
van de boven reeds genoemde ver
scheidenheid van denken. Men is het
er wel over eens, de sprong naar vo
ren, in produktiestijging is niet meer
mogelijk. Een veelheid van oorza
ken (prijsdruk, overschotten, begro
tingskortingen, quota e.d.) maakt
dat iedereen de gevolgen voelt.
Overal op het land moeten er agrari
sche gezinsbedrijven blijven, vindt
de CEA, maar hoe dat te bereiken?
Keer terug tot echte traditionele
landbouw, belast kunstmest e.d. een
bewerkstellig zodoende een milieu
vriendelijke landbouw. Sluit de bui
tengrenzen afdoende af en geef de
boeren een compensatie. Aldus het
recept van één van de rapporteurs,
een Zuid-Duitse professor. Een Brit
se professor ging er dwars tegenin:
het landbouwbedrijf moet zich langs
alle kanten aanpassen om concurre
rend te blijven, dus vergroting en
produktiviteitsstijging, zonodig met
nevenactiviteiten, al of niet als on-
Van 22 - 26 september jl. had in
Antwerpen de jaarlijkse algeme
ne vergadering van de CEA
plaats. Lid van de CEA (Euro
pees Landbouwverbond) is een
groot aantal organisaties en in
stellingen uit West-Europa, die
alle meer of minder met de land
en tuinbouw en de bosbouw te
maken hebben. Zo is b.v. recen
telijk uit Nederland de Hollandse
Maatschappij van Landbouw
nog tot de CEA toegetreden. In
Antwerpen waren ongeveer 400
vertegenwoordigers uit alle West-
europese landen en van interna
tionale organisaties bijeen.
dernemer, eventueel buiten de land
bouw; steun moet niet aan het be
drijf of het produkt worden gege
ven, maar aan de persoon.
Er zijn tussenwegen zeiden anderen
en daarvoor moeten we verder pra
ten. En aspecten die ook niet verge
ten mogen worden: Europa mag ex
porteren en zijn landbouw steunen,
zolang grote concurrenten dat ook
doen; landbouwprodukten moeten
meer industrieel worden verwerkt,
braak en "set aside" kunnen vrijwil
lig bevorderd worden. Men vond el
kaar weer bij het nodige goede agra
rische ondernemerschap, bij alterna
tieve gewassenkeuze, bij betere be
nutting van natuur en recreatie. Als
de landbouw zich zo inzet om zijn
positie te verbeteren, mag hij aan
spraak maken op overheidshulp.
Overigens
De CEA gruwt van de agressieve ex-
portpolitiek van de Verenigde Sta
ten. De Amerikaanse landbouwor
ganisaties worden opgeroepen sa
men met de Europese naar oplossin
gen te zoeken. De CEA wil wel erns
tig streven naar afstemming op de
wereldmarktsituatie; quota
systemen bij melk en suiker en een
graanheffing tonen dat aan.
De genoemde zaken waren aan de
orde in de commissie landbouw alge
meen. De CEA heeft ter conferentie
nog drie andere commissies. Die
voor maatschappelijke zaken behan
delde de dreigende verschraling in de
sociale verzekering voor agrariërs,
Naar verwachting zal in het najaar
van 1987 de weg over de stormvloed
kering in de Oosterschelde in gebruik
kunnen worden genomen. Deze weg
zal voorlopig worden aangesloten op
provinciale wegen op Schouwen-
Duiveland en op Noord-
Beveland/Walcheren. Deze wegen
zullen daardoor een forse extra ver
keersbelasting te verwerken krijgen.
De provinciale waterstaatsdienst heeft
een oriënterend onderzoek gedaan
naar de verkeersveiligheidskonse-
quenties van dit gebruik van de pro
vinciale wegen. De resultaten van dit
onderzoek wijzen uit, dat op een vier
tal punten min of meer ingrijpende
werken moeten worden uitgevoerd
om een aanvaardbare situatie te
kreëren.
Deze vier punten zijn de aansluiting
van de Dammenweg op de. weg
Serooskerke-Renesse (1), de aanslui
ting Haamstede-Serooskerke op
Haamstede-Westerschouwen (2), de
kruising Haamstede-Westerschouwen
op Meeldijk/Weeldeweg nabij Burgh
(3) en de kruising Veersedam-
Dorpsdijk bij Vrouwenpolder.
Ten aanzien van de eerste twee pun
ten is bekend dat daarvoor geen gron
den verworven behoeven te worden,
ten aanzien van de laatste twee is dat
nog niet bekend. Voor die laatste twee
punten is provinciale waterstaat sinds
maandag jl. wel gemachtigd om ver
der maatregelen uit te werken, in hoe
verre die konsekwenties gaan hebben
voor de belendende landbouwgron
den is nu dus nog niet bekend.
Gelet op de nog beschikbare tijd ach
ten gedeputeerde staten het niet ver
antwoord nog langer te wachten met
de voorbereiding van de uit te voeren
maatregelen, ondanks dat overleg met
rijkswaterstaat over een bijdrage in de
kosten van deze maatregelen tot nu
toe nog niet tot resultaat heeft geleid.
Dit staat in een onlangs gepubliceer
de notitie van de Provinciale Wa
terstaat Zeeland.
De Direktie van AVEBE en de Va
korganisaties (Industriebond
F.N.V., Industrie- en Voedingsbond
C.N.V., Unie B.L.H.P. en
N.C.H.P./V.H.P. AVEBE) hebben
donderdag 25 september het uitvoe
ringsprotocol ondertekend dat na in
tensief overleg in de afgelopen we
ken werd opgesteld om - voor wat
betreft de werknemers - gevolg te
kunnen geven aan de voorwaarden
zoals die door de Rijksoverheid aan
een schuldsanering ten bedrage van
hfl. 83 miljoen zijn verbonden.
Direktie en Vakorganisaties hebben
daarmee overeenstemming bereikt
over de wijze waarop de loonsom
vóór ultimo 1988 in vergelijking met
1985 met een bedrag van ƒ15 miljoen
dient te zijn verlaagd.
In overeenstemming met reeds eer
der gemaakte afspraken is overeen
gekomen dat daarbij geen nominale
loonsverlaging zal worden toege
past, tevens zullen er in principe
geen gedwongen ontslagen vallen.
Met ingang van 1 oktober 1986 zijn
de gangbare in de praktijk geldende
konsumentenprijzen voor konsump-
tiemelk met twee cent per liter
verhoogd.
Ook de reeds sedert december 1985
van kracht zijnde minimumprijzen
voor verpakte volle en halfvolle
melk van /l,25,resp. ƒ1,04 per liter
zijn per 1 oktober 1986 met twee
cent verhoogd. Deze minimumprij
zen bedragen nu:
- voor Nederlandse gepasteuriseerde
verpakte volle melk: ƒ1,27 per liter;
- voor Nederlandse gepasteuriseerde
verpakte halfvolle melk: ƒ1,06 per
liter.
Tot de verhoging van deze mini
mumprijzen besloot het Bestuur van
het Produktschap voor Zuivel te
Rijswijk op 17 september 1986.
Deze prijsaanpassing voor melk is
voor het grootste gedeelte een recht
streeks gevolg van de stijging per 1
oktober 1986 van het zogenaamde
'verlaagde' B.T.W.-tarief van 5 naar
6%.
Daarnaaast is een differentiatie in de
prijsstelling van verschillende onder
delen van het totale pakket kon
die voldoende inkomen zouden moe
ten hebben om zelf aan te vullen.
Voorts het beroepsonderwijs, dat
beter op de praktijk zou moeten
aansluiten, en de positie van de
vrouw: het samenwerken als gelijk
waardige partners in het bedrijf
moet alle aandacht hebben. De com
missie bosbouw zette haar beraad
over het "Waldsterben" voort. De
commissie agrarische coöperaties
besprak o.a. de coöperatieve be-
drijfspolitiek in stagnerende mark
ten: nodig zijn een voortdurende
economisch handelen, optimale
dienstverlening aan de leden en een
voorzichtig oppakken van verwante
activiteiten.
In verband met zijn aanstaande pen
sionering bij Cebeco-Handelsraad
legde drs. G. van den Berg na zes
jaar het voorzitterschap van de coö
peratiecommissie neer.
sumptiemelk en konsumptiemelk-
produkten doorgevoerd en is de
marge voor de detaillist verbeterd.
Landbouwschaps-voorzitter:
kwaliteitsbeleid
boomkwekerijsector
noodzakelijk.
Het tot stand komen van een kwali
teitsbeleid is noodzakelijk om in de
komende jaren de eksportpositie van
bedrijven in de boomkwekerijsektor
uit te bouwen. Ook bij het ontwik
kelen van nieuwe markten kunnen
deze bedrijven het voortouw nemen
als het kwaliteitsaspekt een vast on
derdeel in de bedrijfsvoering wordt.
Dit onder meer zei de voorzitter van
het Landbouwschap, de heer M.J.
Varekamp, vrijdag 26 september jl.
bij de opening van Boomekspo 1986
te Zundert.
Varekamp konstateerde dat de Ne
derlandse bedrijven in de boomkwe
kerijsektor een gemiddelde kwaliteit
aan boomkwekerijprodükten afleve
ren die over het algemeen redelijk
tot goed is. Hij was echter van me
ning dat het ontbreken van een kwa
liteitsbeleid met de daarbij behoren
de keuringen betekent, dat er nog
steeds boomkwekerijprodükten van
mindere kwaliteit op de markt ko
men. Volgens de voorzitter van het
Landbouwschap verzwakt dit de Ne
derlandse positie op de buitenlandse
markt. Het tot stand komen van een
kwaliteitsbeleid zag hij als iets dat de
georganiseerde Nederlandse boom
kwekerij op landelijk nivo zal moe
ten ontwikkelen.
Gezamenlijk marktonderzoek en af
zetbevordering is daarbij nodig om
de verkoop van meer boomteeltpro-
dukten mogelijk te'maken. Daarbij
kan de individuele boomteler zijn
positie verstevigen door specialisa
tie. Telen voor een bepaalde doel
groep of van bepaalde produkten
leidt tot meer kennis van de markt of
van het produkt, aldus Varekamp.
10
VRIJDAG 3 OKTOBER 1986