Ik ging nog op de fiets van
Kruiningen naar Tholen voor
bedrijfsbezoek...
Nieuwe commissie voor vlas
Subsidie op cystenalenonderzoek
Hogere opbrengst per ha van
akkerbouwgewassen
Gewasbeschermingspecialist P. Verhage:
Relativeren
Verwend
Ramp
Blamage
"Mijn opvolger ing. H. Salomons
begint in het computer tijdperk en
toen ik begon ging je nog op de fiets
van Kruiningen naar Tholen om
daar boeren te bezoeken. Daar ligt
zo'n 40 jaar tussen waarin het aantal
boeren flink is verminderd, het aan
tal bedrijfsvoorlichters is afgenomen
van 16 op de Zeeuwse eilanden (excl.
Zeeuws-Vlaanderen) in 1960 naar 6
nu en waarin je nog twee specialisten
gewasbescherming in Zeeland had
tot nu één voor de rayons van de
twee konsulentschappen Goes en
Barendrecht". De specialist gewas
bescherming bij het CAT te Goes P.
Verhage (63) gaat met de VUT en hij
blikt aan het eind van zijn 40-jarig
dienstverband bij de Rijks Land
bouw Voorlichtingsdienst terug op
een tijdperk waarin ook op zijn vak
gebied erg veel is gebeurd en waarin
hij steeds meer het gevoel kreeg toch
niet meer met volledige voldoening
te kunnen funktioneren, dit als ge
volg van een reeks (bezuini-
gings)maatregelen door de overheid.
"Door vergrQting van het werkge
bied moest ik steeds meer prioritei
ten gaan stellen en taken afstoten.
Dat is ten koste gegaan van het ge
ven van kursussen over gewasbe
scherming, en het bezoek van de
boeren op het bedrijf. Doordat die
persoonlijke kontakten met de basis
steeds minder veelvuldig worden ga
je belangrijke informatie uit de
praktijk missen en dat is voor een
doorstroming van de knelpunten
naar onderzoek en van informatie
via het onderzoek weer terug naar
voorlichting en praktijk absolute
voorwaarde. Jammer, want dat gaat
me aan het hart. Mijn opvolger zal
het anders moeten doen maar hem
staan ook weer andere nieuwe moge
lijkheden ten dienste.
Toch kijkt Verhage allerminst ge
frustreerd terug. Integendeel, hij
zegt dankbaar te zijn dat boeiende
werk te hebben mogen doen. Verha
ge ("Ik heb toch de pretentie de eni
ge in Zeeland te zijn die goed in de
Gewasbeschermingskeuken van Wa-
geningen thuis is") heeft wel eens
het geyoel gehad wrijfpunt te zijn
tussen landbouw enerzijds en natuur
en milieu anderzijds. Zo zijn de
standpunten wat bijvoorbeeld de
distelverordening betreft aan beide
zijden vastgeroest. Het is kennelijk
moeilijk om naar elkaar te luisteren.
Dat ligt ook zo bij het risico- van
bestrijdingsmiddelen. De ene partij
gooit alles op een hoop en zegt "die
vergiftroep" terwijl de andere kant
te licht denkt over de risico's. Daar
zat ik dan vaak tussen en omdat ik
voormezelf toch het gevoel had het
iets beter te weten dan deze twee
uitersten probeerde ik aan beide
kanten de standpunten wat te rela
tiveren.
Bekendheid zelfs op nationaal ni
veau heeft Verhage gekregen met het
organiseren van de Zeeuwse Spruit-
dag, ononderbroken gehouden sinds
1955. "Wanneer je met deze dag zo
lang ca. 500 mensen waarbij ook de
handel in de Prins van Oranje weet
te krijgen dan kun je wel zeggen dat
dit een geslaagd evenement is, jam
mer is het wel dat op deze dag van
diskussie niet zoveel komt. Maar hij
ziet de Spuitdag dan maar als een
aanzet voor latere kleinere voorlich
tingsbijeenkomsten waar wel diskus
sie mogelijk is.
Wat zijn oordeel over de opkomst
van de partikuliere voorlichting in
de landbouw betreft, windt de uit
Koudekerke afkomstige Verhage er
geen doekjes om: "De Nederlandse
landbouw is wat de voorlichting be
treft vergeleken met andere sektoren
tamelijk verwend. Dat we terug
moeten en niet meer zoals vroeger
even konden bellen en de voorlichter
stond voor de deur, dat is volgens
hem logisch. Partikuliere voorlich
ting akkoord, maar de Rijksland-
bouw Voorlichtingsdienst blijft
daarbij wel noodzakelijk en ze zal
ook in de toekomst bestaansrecht
houden omdat zij de enige is die het
hele bedrijf kan overzien (partikulie
re vooflichting is vrijwel altijd be
perkt tot een gewas èn omdat de
dienst objektief is. "Neem Rhizo-
manie: Wij kunnen voor het totale
bedrijf een visie geven hoe te hande
len wanneer deze gevreesde bedrei
ging van de bietenteelt op.het bedrijf
aanwezig is. Wij zijn en blijven de
aangewezen instantie om aan te ge
ven hoe specifieke maatregelen voor
een enkel gewas doorwerken in het
totale bouwplan. Een boer heeft die
objektieve ondersteuning nodig.
Bij het Hoofdproduktschap voor
Akkerbouwprodukten is een nieuwe
(en officiële) Commissie voor Vlas
op 4 september j.l. geïnstalleerd. De
ze Commissie komt in zekere zin
voort uit de vroegere Commissie
Vlas van het Landbouwschap. Na
het fungeren als voorzitter van een
interimcommissie, droeg ir.M. v.d.
Top de voorzittershamer over aan
dr.ir.M.P. Vos. Het secretariaat
blijft in handen van ir. H.O.G.
Boersma.
De Commissie voor Vlas is samen
gesteld uit 13 leden t.w.: 3 leden van
de ondernemingen op het gebied van
de be- en verwerking van vlas en de
Nieuwe DSM onderneming
richt zich op specialistische
ontwikkelingen in landbouw
De meststoffen die tot nu toe gepro
duceerd c.q. verkocht werden onder
de namen UKF, Albatros, SBB en
Mekog, zullen deel uit gaan maken
van de huidige DSM Divisie
Meststoffen en de aanduiding
"DSM" in de firma naam gaan voe
ren. Daarnaast zal de Divisie,anders
dan voorheen, een eigen juridische
status hebben en naar buiten optre
den onder de naam "DSM Agro
Verhage heeft in de loop van de tijd
leren relativeren. Ook wat het ge
bruik van gewasbeschermingsmidde
len betreft. Hij licht een beetje filo
soferend toe: "Ik heb geleerd dat je
de natuur uiteindelijk niet kan dwin
gen met middelen. Weliswaar gooide
de komst van de kunstmest en de in-
troduktie van de gewasbescher
mingsmiddelen remmen los en
maakten onkruid en ziektenbestrij-
ding een specialisatie met een smal
bouwplan mogelijk maar daar ko
men we nu toch van terug. Voor de
korte termijn leek dat allemaal mo
gelijk maar het begint nu al vast te
lopen. Kijk maar naar de Veenkolo-
nieën. De aardappelteelt is daar een
ramp aan het worden wat de bestrij
ding van cystenaaltjes betreft. Ook
handel in vlas en vlasprodukten en 2
leden van de ondernemingen op het
gebied van de be- en verwerking van
de handel in (zaai)lijnzaad. Verder
kunnen er 4 leden uit de organisaties
van werknemers op het gebied van
de teelt van vlas, de be- en verwer
king van vlas en de handel in vlas en
vlasprodukten en de be- en verwer
king van en de handel in (zaai)lijn-
zaad worden benoemd. In de Com
missie Vlas zit namens de KNBTB J.
Govaert uit Groede, met als plv. L.
Kroon uit Kraggenburg, namens het
KNLC ir. J. Bom uit Wissenkerke
met als plv. K. Hoving uit Spijk en
namens de NCBTB N. Doppenberg
uit Slootdorp, met als plv. J. Cap-
pon Kole uit Zuidwolde.
b.v.". Met deze naam wordt tevens
aangegeven dat het werkterrein bre
der is dan dat van meststoffen al
leen. DSM heeft ook een nieuwe on
derneming "DSM Agro Specialities
b.v." opgericht. Deze zal deel uit
maken van de Agro Divisie. DSM
Agro Specialities richt zich op speci
alistische nieuwe ontwikkelingen,
onder meer op het gebied van tuin
bouw en industriële produkten.
Voorts zullen vanaf heden de-Neder-
lande activiteiten van de Unie van
Kunstmestfabrieken B.V. (UKF) ge
schieden onder de naam "DSM
Meststoffen b.v.".
P. Verhage
kunnen we niet eeuwig mais telen.
Zelfs graan een aantal jaren achter
een op hetzelfde perceel geeft op
brengstderving, als gevolg van ziek-
tedruk. Ik hoop dat we nog lang ge
bruik mogen maken van de chemi
sche bestrijdingsmiddelen maar
dan wel anders dan tot nu toe: Veel
meer bewust van waar we mee bezig
zijn. Dat we niet meer moeten geven
dan strikt noodzakelijk is en soms
zelfs niets moeten geven. Wat dit be
treft pleit Verhage voor een mentali
teitsverandering bij veel boeren. Er
moet een visie kojnen op lange ter
mijn. We moeten ophouden met te
denken dat we het allemaal gemak
kelijk even oplossen met bescher
mingsmiddelen. Met veel daarvan
zijn we in de tijd gezien nog maar
Verwacht wordt dat voor vrijwel alle
akkerbouwgewassen de opbrengst per
ha in 1986 hoger ligt dan in 1985. Bij
granen is er met uitzondering van
gerst, een afname van de oppervlak
te. Daardoor wordt er alleen bij gerst
een flinke stijging van de totale op
brengst geraamd 30%). De totale
opbrengst van peulvruchten is, voor
al door de groene erwten, sterk toe
genomen. Door een afname van de
oppervlakte wordt een lagere totale
opbrengst verwacht van koolzaad en
vlas. Dit blijkt uit de voorlopige
oogstraming akkerbouwgewassen
1986 van het Centraal Bureau voor de
Statistiek.
Granen
Van de granen komen de opbrengsten
per ha ruim boven die van het vorige
jaar uit en ook boven het vijfjarige ge
middelde 1981/1985. Bij tarwe.is de
afname van de oppervlakte echter ca.
10% zodat de totale opbrengst niet
meer dan 3% hoger wordt geraamd
dan vorig jaar. Bij zomergerst is de
totale opbrengst 53% hoger en bij
wintergerst 25%. De oogst van haver
is door de afname van de oppervlak
te nog maar 63% van die van vorig
pas bezig en als je nu al de resistentie
ziet... Je kunt de natuur niet blijven
manipuleren. We moeten letten op
de signalen die ze geeft". Overigens
meent hij dat we met het huidige
bestand aan middelen redelijk uit de
voeten kunnen en dat het de komen
de tijd veel meer zal gaan om een
juiste en afgewogen toepassing
ervan.
Volgens Verhage zullen de boeren de
komende tijd meer rekening moeten
houden met de regels die de natuur
stelt en zal de hygiëne op het bedrijf
op de eerste plaats moeten komen.
Ook mag nooit worden toegegeven
op de kwaliteit van het pootgoed bij
vermeerdering van uien en aardap
pelen. "Het is een blamage voor de
zuidwestelijke boer dat we nog ieder
jaar weer afvalhopen van aardappe
len aantreffen in het veld. Ik heb die
verordening indertijd mee helpen
opstarten. Mede omdat een akker
bouwer zijn buurman niet durfde vra
gen om de hoop aardappelafval weg
te halen. Nu kan hij dat doen door
de politie te bellen. Is dat dan de
juiste mentaliteit???
De heer Verhage neemt vrijdag 19
september in 'De Vroone' te Kapelle
afscheid van het landbouwbe
drijfsleven.
J. Wierenga
jaar; die van rogge blijft nagenoeg
gelijk.
Peulvruchten
De gemiddelde opbrengst van droog
te oogsten groene erwten wordt op
5150 kg per ha geraamd tegen 3.650
kg per ha in het vorige jaar. Doordat
ook dit jaar de oppervlakte weer is
toegenomen, wordt een totale oogst
verwacht welke 65% hoger ligt dan
vorig jaar. Schokkers, kapucijners en
grauwe erwten laten een goede oogst
zien; de totale opbrengst van schok
kers blijft echter gering door een hal
vering van de oppervlakte in 1986.
Handelsgewassen
De opbrengst van koolzaad is met
3.400 kg per ha 13% hoger dan vorig
jaar. Maar aangezien de oppervlakte
is gehalveerd is de verwachte totale
opbrengst slechts 65% van die in het
vorige jaar.- De oppervlakte karwij-
zaad is afgenomen doch er is een goe
de opbrengst per ha waardoor een
18% hogere totale opbrengst wordt
verwacht. Vlas heeft een iets lagere
opbrengst dan in 1985 en ook een ge
ringere oppervlakte; daardoor wordt
een totale opbrengst verkregen welke
28% lager ligt dan in het voorgaande
jaar.
Staand v.l.n.r. de leden van de Commissie voor Vlas: M.D. den
Hollander, C.J. van den Berg, H. V.E.J, van Looy, J. Pouwer, L.
Martinet, A. Mortier, J.C.M. Govaert, N.D. Doppenberg, ir. J.J.J.
Bom, ir.R.M. ten Kate en ir H.O.G. Boersma (sekretaris). Op de foto
onbreekt één lid van de Commissie, te weten M.A. van de Bilt. Zittend
links de vertrekkende voorzitter ir. M.v.d. Top en rechts, de nieuwe
voorzitter dr.ir.M.P. Vos.
Voor het onderzoek op cystenalen geeft de Overheid thans een subsi
die van 28,per monster (dat is bijna de helft van de kosten).
Doel van deze aanmoedigingssubsidie is de praktijk een beter inzicht
te geven in de aanwezigheid van deze parasieten in de bouwvoor.
Vooral in de streken waar b.v. de suikerbietenteelt of de koolteelt in
tensief wordt beoefend, is het zaak om tijdig met de bestrijding te be
ginnen door een gerichte vruchtwisseling en/of ontsmetting van de
grond.
De genoemde Overheidssubsidie
wordt verstrekt door het Ministerie
van Landbouw en Visserij in het ka
der van de keuringskosteri/kente-
kenbewakingsprojekten en geldt van
1 september 1986 tot 1 mei 1987. Zo
wel Akkerbouw als Tuinbouwbe
drijven kunnen van deze regeling ge
bruik maken, waarbij de subsidie
automatisch op de onderzoekkosten
in mindering wordt gebracht. Dit ty
pe onderzoek richt zich met name op
aanwezigheid van biete-, kool-,
erwten- en graancystenaaltjes. Wan
neer aardappelcystenaaltjes, geel
bietecystenaaltjes, klavercystenaal-
tjes en grassencystenaaltjes in het
monster worden aangetroffen, wor
den ook deze op het verslag vermeld
en aansluitend van een bestrijdings-
advies voorzien.
Voor aardappelcysteaaltjes bestaat
een speciaal opsporingsonderzoek,
waarop de subsidie wordt gegeven.
Het onderzoek kan het beste plaats
vinden in het kalenderjaar vóór men
het gewas teelt waarin schade wordt
gevreesd. Dan kunnen zo nodig nog
maatregelen worden genomen in de
vorm van verschuivingen in het
bouwplan voor het komende jaar of
grondontsmetting.
Cystenaaltjesonderzoek kan niet
worden gedaan binnen een vol jaar
na grondontsmetting en ook niet als
er gewassen op het veld staan die
worden aangetast door de cysten
waarin men belang stelt.
De te bemonsteren oppervlakte
hangt mede af van de soorten cysten-
aaltjes en verkeert van een monster
per ha. tot een monster per 2 ha.
Opgave monstername
Voor opgave voor monstername kan
men zich rechtstreeks richten tot de
monsternemer van het Bedrijfslabo-
ratorium te Oosterbeek. De subsidie
a 28,per monster wordt in de
aangegeven periode automatisch van
de onderzoekkosten afgetrokken.
Vrijdag 12 september 1986
9
